KIM CỔ KỲ QUAN - Ông Ba Thới - Quyển 5 - NGỒI BUỒN

TẢI KIM CỔ KỲ QUAN TRỌN BỘ 9 BỔN TUỒNG PDF

KIM CỔ KỲ QUAN QUYỂN 5 - NGỒI BUỒN - PHẦN 1

Ngồi buồn gẫm sự thế gian
Cõi trần nhiều nỗi gian nan cốt hài
Nhứt tâm tưởng Phật lâu dài
Dầu ai hủy hoại ta hoài thiện tâm
Cuộc đời Trời khiến cơ thâm
Niệm sao nhứt tánh nhứt tâm trọn niềm
Hữu công Trời Phật lại tìm
Nam mô nhớ Phật trọn niềm thủy chung
Vẹn toàn hai chữ hiếu trung
Chữ tà chữ nịnh chữ hung làm gì
Thế gian ăn nói dị kỳ
Bất tùng Trời Phật bất tùy Thánh Tiên
Xem tường sự thế lòng riêng
Bất tri Thiên Địa phương viên cao dày
Cõi trung Trời Phật lưu đày
Chẳng lo chẳng sợ tội nầy đọa kia
Thiếu thừa lỗ miệng nói lia
Trong lòng chẳng nhớ lời kia Phật hằng
Thương dân Trời Phật dạy rằng
Nghĩ đi xét lại không bằng lời dân
Sao bằng chả phụng khô lân
Trà thơm rượu cúc của dân mỹ miều
Ít ai noi dạ ngư tiều

Ngược xuôi thừa thiếu gẫm nhiều người ưa
Nhiều người đem giọng đẩy đưa
Lời nay bất dụng lời xưa bất hoài
Ỷ mình khôn quỉ sắc tài
Địa ngục rủ loạn nằm dài thở than
Thiểu nhơn nghĩa khí trung cang
Những người hung dữ tham gian thiếu gì
Người chê lời Phật nói kỳ
Phật Trời còn quấy huống gì là tôi
Bó tre chẳng giữ bỏ trôi
Phật ngồi dương thế thương ôi dân hoành
Chẳng ai noi việc làm lành
Mê chi trần tục bỏ đành Tây phương
Trung thần phản trí Trụ Vương
Qui lai Tây Bá nhà Thương mạt rồi
Linh đinh sóng dập gió dồi
Thương non nhớ biển đứng ngồi không an
Phật mang tám nạn dương gian
Người ba tai họa chẳng han trong mình

Đứt cương ngựa chạy thình lình
1

Gà con vỡ ổ giựt mình chít chiu
Noi đời Thuấn nhựt thiên Nghiêu
Cõi trần hung bạo xử tiêu xác hồn
Sự vong như thể sự tồn
Để mười hai tháng tế hồn ma vong
Bàn linh ngày tháng vắng không
Bốn mùa tám tiết chẳng công ngó ngàng
Ví như thương khách qua đàng
Đến ngày tính cúng kêu bàn thờ thân
Cải tà qui chánh khó phân
Phật Trời thương dạy nhơn dân bất tùng
Lời ngay sao kẻ chẳng dùng
Lời tà a ý khúc tùng nhứt tâm
Ít người mưu trí kế thâm
Trung quân ái quốc nhứt tâm thuận hòa
Tôn sư giáo chánh phế tà
Nay tôi rõ thế bất hòa vong ngôn
Xem trong thế giới càn khôn
Tam Tài, Tứ Thánh nhứt môn lập đời
Mặc ai lòng dạ đổi dời
Làm sao mé biển chân trời xa nhau
Nhựt viên nguyệt khuyết bấy lâu
Anh hùng thất vận ngồi câu công hầu
Đố ai lập đặng Nam lầu
Giỏi chi phàm tục không cầu Thánh Tiên
Chữ rằng thiên lý vị nhiên
Sơ nhi bất lậu võng thiên bủa vòng
Phật ma nghiệm nghĩ trong lòng
Ngày sau chi khỏi vợ chồng phân ly
Tu tình mặc chốn khinh khi
Tu tài tu sắc thế nghi thuận tùng
Xứ xứ tất hữu anh hùng
Chữ tài chữ sắc khó dùng chữ ân
Lập thân hành đạo lập thân
Dương danh hậu thế trung phân chánh tà
Nam mô tảo ngộ Di Đà
Biết sao Phật ái việc tà chúng sanh
Hỡi còn khôn quỉ đua tranh
Đua tranh khôn quỉ đục thanh bất tường
Nam mô dạ bảo tâm cường
Mấy mô cũng lỡ ra đường đất chay
Bao giờ kiến Phật Như Lai
Thời dân hãn hữu họa tai họa hình
Phiên bang nhiều việc bất bình
Sưu cao thuế nặng khổ tình dân ôi
Bao giờ cho gặp chúa tôi

Cho tôi thấy chúa trời ôi Phật Trời
Thế gian ăn nói nhiều lời
Khi Tiên, khi Phật, khi Trời, khi quân
Từ khi mắc quả trầm luân
Tội người trăm tội từ chân chí đầu
Nói ra dạ thảm lòng sầu
Thân sao để tội từ đầu chí chân
Hai thân hiệp lại một lưng
Hai vai chẳng gánh sự quân trung thần
Gia bần trí đoản nhơn bần
Bần Tiên, bần Thánh, bần Thần mới ngoan
Bần đừng tích cực tham gian
Bần trung, bần hiếu, bần mang quả tiền
Gia bần mạng lý chớ phiền
Bần nhơn, bần đức, bần hiền mới ngoan
Đừng ham nhà dọc dãy ngang
A tùng sự ác sau mang tội nhiều
Sông sâu ngựa lội ngập kiều
Con hư cha mẹ bỏ liều con hư
Đừng nói dạ cẩu lòng trư
Mua tôm bán cá nói dư thỏng thừa
Thú tu lòng Phật còn vừa
Huống chi nhơn thế thiếu thừa không tu
Làm sao nguyệt chói trăng thu
Rừng già hiếm kẻ ngồi tu thạch bàn
Tu sao trốn chúa trốn làng
Tu nhơn tu nghĩa giữa đàng mới hay
Đừng chê tu mặn khen chay
Thượng thanh hạ trược dở hay tại lòng
Tu sao không vợ không chồng
Không con không cháu tuyệt dòng quốc gia
Tu tà tu quỉ tu ma

Lòng nào tu chánh Diêm La tương phò
Ham chi đồng bạc con cò
Bạc hình bạc giấy lần dò đi xa
Tị trần lộn xuống Diêm La
Địa ngục vấn tội khảo tra đêm ngày
Gian nan luống chịu bấy chầy
Nhờ ơn Trời Phật độ rày chúa tôi
Đừng lòng giết ốc hầm vôi
Làm người cho biết chúa tôi mới rằng
Gái trai giữ vẹn đạo hằng
Vàng thoi bạc nén chẳng bằng nghĩa nhân
Làm sao cho khỏi căn dân
Vua quan chẳng xét sự nhân cơ hàn
Có phước làm đặng tiên hoàng

Có phần làm đặng tổng làng hiển vang
Đừng làm tích ác tham gian
Thời người mới đặng hiển vang thọ trường
Dĩ oai phế đức cang cường
Ngày sau mắc chốn chiến trường đao binh
Hành hình sự thế bất minh
Tông môn tổ đức bất ninh linh hồn
Ít ai cầu sự vong tồn
Cầu Trời vái Phật vong hồn siêu thăng
Lo làm nhiều việc lăng xăng
Chẳng lo nhân nghĩa qui căn Phật Trời
Gió đưa thủy liễu đổi dời
Nào ai cãi Phật cãi Trời thuận tâm
Trào đình mưu trí kỳ thâm
Thiên cơ một phút loạn xâm tơi bời
Ở sao chẳng tưởng Phật Trời
Một vay mười trả nợ đời không lo
Thác rồi hồn xác ra tro
Chẳng làm chi tốt không lo làm lành
Huê thơm Trời Phật để dành
Cõi trần ai tích sự lành Phật cho
Khó lo những việc đói no
Thiên cơ họa phước biết lo sao toàn
Đi đâu cho khổ nhiều đàng
Kìa non Bửu tự nọ ngàn Ma ha
Cảnh nào cảnh chẳng có hoa
Non nào non chẳng có tòa thiên thai
Lẽ nào trước chẳng hiệp mai
Lẽ nào gái chẳng hiệp trai trinh tường
Riêng than quê thị phố phường
Ở sao chẳng biết nẻo đường ma ha
Làm sao khỏi xuống Diêm La
Muốn tìm thấy Phật Thích Ca làm lành
Chim khôn léo luống trên nhành
Hưởng huê nếm mật công thành danh vinh
Đừng nghe sử truyện ngũ kinh
Ngủ mà ngủ mất tà tinh lộn vào
Bởi nghe ngôn ngữ lời Tàu
Nam bang vong Phật ma vào làm gương
Đăng trà quả thực chưng hương
Không lòng mắc chữ oan ương cửu trường
Gió đưa phưởng phất huê hường
Huê sen chậm trổ nan tường Tây phương
Phật Trời nỡ hại hiền lương
Nỡ chôn hào kiệt oan ương vận thời
Phép nào hơn Phật hơn Trời

Làm tôi giữ đạo nghe lời tôn sư
Bắc cầu thiếu ván sông dư
Đau lòng tưởng Phật nhớ sư dự tồn
Để coi ai giỏi tiếng đồn
Thân tôi như rác tấp cồn sóng xao
Biết nghe lời nói thấp cao
Vận nghèo tiểu khẩu biết sao mở lời
Nên hư chứng có Phật Trời
Thương non nhớ biển đổi dời thủy lưu
Xa cầu biết sự tâm ưu
Thiểu tài, thiểu trí, thiểu mưu dưới đời
Bại thành, thành bại tại thời
Việc sao nay đổi mai dời thiện đoan
Đạo nào bằng đạo tam cang
Ngũ thường giáo thế hung hoang hư mình
Cầu cao ván yếu gập ghình
Bước qua bước lại dụng tình sửa sang
Một lo sự thế chưa an
Hai lo lúc hiệp lúc tan đổi dời
Thầy ôi trở lại độ đời
Hạ Ngươn ăn nói nhiều lời đắng cay
Tài chi người lại xưng hay
Phép nào chẳng có múa tay nói ngầy
Vong ngôn phản đạo phụ Thầy
Nắm tro Phật bỏ chỗ nầy phải tiêu
Cuộc đời chẳng khỏi hỏa thiêu
Trùng trùng lửa dậy quần yêu tan tành
Thây trôi mé biển đầu gành
Hùm tha sấu bắt làm lành khỏi tai
Mặc tình già trẻ gái trai
Phật Trời nào có ép ai mà phiền
Hiếu trung xa cách lương tiền
Biết làm sao đặng xỏ liền một dây
Nên rừng há dễ một cây
Muốn cho có đó cùng đây hiệp hòa
Sâm soi ý lý đạo nhà
Đường đi viễn vọng hương trà trải qua
Tiêu tà, tiêu quỉ, tiêu ma
Tiêu tham, tiêu thú, người ta thì còn
Càng ngày càng thác càng mòn
Xem đi xét lại chẳng còn bao nhiêu
Chừng nào Phật khiến đảo điên
Hoàng Thiên lượng định thân siêu thì nhờ
Làm con phải chịu dại khờ
Thân nay như thể nước cờ bị vây
Lưới mê Trời Phật giăng ngay

Làm sao cho khỏi bỏ thây mới mầu
Chẳng ai vác ván thêm cầu
Lóng nghe trống điểm trên lầu sang ba
Phật Trời lộn lạo quỉ ma
Âm dương tương hội Diêm La hiện trần
Đao binh khởi loạn rần rần
Quan quân phú quí cơ bần như nhau
Bây giờ người chẳng thấy đâu
Chừng nào ngó thấy lo âu sao rồi
Bôn chôn khó đứng khó ngồi
Ra đi chẳng tiện khổ rồi ở ăn
Miễu đình am tự sãi tăng
Bất tùng sư giáo vô căn điêu tàn
Cốt đồng, cốt gỗ, cốt vàng
Cốt chì, cốt bạc tội ngàn nhơn sanh
Họa hình tiếc thể tượng tranh
Bán cho Lục Tỉnh bia danh hành hình
Trách ai ăn ở lộng tình
Hà nhơn sanh Phật hành hình chung thân
Trách ai vô lượng vô phân
Trung thần dối thế giáo dân lấy tiền
Tu đâu tu bạc tu tiền
Tu hung tu dữ tu hiền vốn không
Tu nào tham của tham công
Tiền ma gạo quỉ nó không ở đời
Tu đâu chẳng biết Phật Trời
Nằm đêm tính việc lỗ lời hơn thua
Theo người thành thị tranh đua
Ngọn rau tấc đất ơn vua không đền
Làm trai chí cả cho bền
Trung quân ái quốc cận nền Phật vương
Đừng lòng lỡ ghét lỡ thương
Lỡ trung lỡ nịnh oan ương hại mình
Cá không ăn muối cá sình
Người không trung hiếu bất bình tâm can
Nửa ngay lòng ở nửa gian
Chẳng suy chẳng nghĩ đa mang trí cuồng
Ở đây dạ khiến thua buồn
Xuân qua hè lại luông tuồng gian ngay
Chim đậu không bắt nó bay
Tài chi ra sức theo đây vầy đoàn
Thầy xưa nổi giận la làng
Không ai ứng tiếp vầy đoàn Tây phương
Cá không ăn muối cá ươn
Con không nghe mẹ vi lương hư rồi
Gánh thơm để xuống bèn ngồi

Xem sau ngó trước nhớ hồi thơm ngon
Nhớ hồi mẹ lại dạy con
Trái nào nở mắt mật son già lòng
Ở sao như bưởi với bòng
Ngọt chua một dạ một lòng mới nên
Mấy lời mẹ dạy đừng quên
Dầu mà sống thác hư nên để lòng
Ngày sau may đặng lên giồng
Cãi lời mẹ dạy trái lòng con hư
Lửa vùi nóng nảy lòng lư
Gánh thơm bán ế tính chư sự nào
Chẳng mua mắng nhiếc hỗn hào
Hàng tôm hàng cá ra vào quen thân
Trái thơm trăm mắt bớ dân
Người phàm hai mắt khó phân việc nầy
Gian nan sau tớ trước Thầy
Đố ai rõ đặng việc nầy mới ngoan
Tiểu khê còn sợ đại giang
Bắc cầu trăm nhịp cầu an thuận hòa
Lên non cám cảnh rừng già
Làm con làm cháu tưởng bà tưởng ông
Tu trần như buổi chợ đông
Chiều tan mai hiệp nghỉ không thường hành
Việc nào thua việc làm lành
Tu nhơn tích đức để dành ngày sau
Khó thời bắt ốc hái rau
Xả gia cầu đạo ngày sau hưởng phần
Xả ác xả phú xả bần
Xả bá sự quấy cõi trần mới nên
Tây phương dầu chẳng đặng lên
Diêm Đình dầu xuống chớ quên lời Thầy
Người tu Trời Phật bắt đày
Có đâu ỷ sức vui vầy chưng cơ
Chẳng rằng quí tại hồ sơ
Dầu sau rõ sự thiên cơ bắc cầu
Lòng người sớm đánh tối đầu
Phật Trời dạ thảm lòng sầu héo hon
Phật cho bốn chữ ngoài son
Trong lòng thiệt giấy nước non vuông tròn
Thầy ghi đạo Phật hao mòn
Sơn bằng thủy kiệt dạ còn nhớ ghi
Quên lời là lẽ mình khi
Phật Trời chí sứ từ bi phải phiền
Ở sao mười việc chẳng hiền
Làm sao Trời Phật không phiền lòng dân
Có thân người phải xét thân

Việc nào tà chánh lượng phân dữ hiền
E sau hóa hải tang điền
Tích tồn phước đức chữ hiền lương trương
Bạc vàng dầu để mấy rương
Lòng không đặng chữ hiền lương chẳng còn
Tỷ như phố ngói Sài Gòn
Lâm cơn nguy biến biết còn hay không
Sang giàu như buổi chợ đông
Thác rồi cũng nắm tay không mà đời
Dữ lành hai việc để dời
Thác đem theo giỏi Phật Trời xử phân.

Có thân thời khổ với thân
Thân ơi thân biết lượng phân dữ lành
Phật Trời dạy bảo tu hành
Nhứt tâm thiện niệm chẳng thành cũng ưng
Phải lo gỡ tội trầm luân
Dầu mà chẳng khỏi cũng ưng thân trần
Bất kỳ đạo tặc phú bần
Nhơn nhơn các hữu kỳ phần Phật phân
Phật Trời nhắc trái cầm cân
Hai đường tội phước định phân dương trần
Nói ra có Thánh có Thần
Hai vai biên chép lời trần hiền hung
Ngay gian quấy phải nịnh trung
Phật Trời soi thế hiền hung tỏ tường
Tranh đua theo việc phố phường
Có đâu biết việc chiến trường chông gai
Xét lòng già trẻ gái trai
Một năm chẳng nhắc Phật lai một lời
Lại thêm mắng gió chưởi trời
Ghét mưa giận nắng ở đời làm sao
Kêu Trời kêu Phật lao xao
Phật còn thiếu nợ xiết bao tội người
Nói ra nhiều lẽ tức cười
Hai vừng nước mắt thương người bất tri
Hẹp hòi khó bước dễ đi
Bâng khuâng nhớ Phật cung ly dấu đoài
Giỏi chi dụ vãn thơ bài
Công danh phú quí vẹn tài tân quan
Nước đục phèn lóng đục tan
Sút chùi cặn cáo mới an tâm thần
Nước trong ngó mặt thấy gần
Xem sao điểm nguyệt cõi trần lưng vơi
Sanh giàu thong thả ăn chơi
Ngủ trưa ngủ sớm an nơi cõi trần
Bất ưu vinh nhục quân thần

Bất ưu lao khổ cõi trần tân toan
Nước lộn bực lở An Giang
Châu Đốc tỉnh hạt tân quan đặt rày
Máng trâu ví thá cầm cày
Đáy sông mặt biển chỗ Thầy ghi sau
Người giận ỷ trí đánh trâu
Đánh rồi lại nghĩ dạ đau dại khờ
Lung lăng lấn lướt nước cờ
Ngựa ba pháo bảy vật vờ chích xe
Chẳng ai vun quén bụi tre
Lại thêm năm chốt chẳng nghe lướt vào
Tượng sĩ đi mất hồi nào
Một mình tướng quốc ra vào trống trơn
Ngó lên cấm điện Thất Sơn
Ngùi ngùi nhớ Phật từ cơn hiểm nghèo
Gian nan xuống dốc lên đèo
Người khôn mắc chốn hiểm nghèo hết khôn
Quyết lòng ra ngoại càn khôn
Người hiền bao nỡ Phật chôn trí tài
Biết ai đặt đặng thơ bài
Đậu câu trúng vận nói dài nghe chơi
Người hiền khó nỗi thảnh thơi
Anh hùng thất vận nhiều nơi phụ phàng
Ở đâu sao khỏi xóm làng
Trốn Trời sao khỏi nắng hàn sương vương
Đền đài Bắc chúa nương Thương
Chữ rằng nhứt nhựt vô vương đảo quyền
Gia Long, Thiệu Trị xuất tiền
Minh Mạng, Tự Đức thảm phiền Tây qua
Nhà thờ bái Thánh có Cha
Chào nhân chúng tử vào ra lễ mừng
Phật ta thương nhớ cảnh rừng
Am vân quỉ cốc theo vừng núi non
Thị thiền ý Phật thon don
Phàm trần lỗi đạo làm con Phật Trời
Bán buôn một vốn mười lời
Lợi đa đa hại thương đời tham lam
Chữ rằng thất hiếu hữu tam
Ngũ hình phạm tội lòng tham loạn đời
Linh đinh thuyền bá giữa vời
Buồm đà gặp gió xuôi thời thả xuôi
Nước mắt còn dựa mắt đui
Buồm đà gặp gió thả xuôi một bề
Thân tôi như thể thằng hề
Gió day mấy hướng mấy bề cũng theo
Nực cười tấm đá cheo leo

Con khỉ người nói, con heo khó bàn
Đánh đau chẳng dám la làng
Dân như gỗ mục lót đàng người đi
Đối đáp là lý sân si
Người hiền nhẫn nhẫn từ bi mới hiền
Anh em bao nỡ trách phiền
Bởi chưng ăn nói chẳng hiền ghét nhau
Sào vắn khó chống sông sâu
Ở ăn việc trước như sau chớ sờn
Nói ra kẻ giận người hờn
Lòng tôi như thể cây đờn lên dây

Niệm Phật có Thánh có Tiên
Có binh chư vị độ yên tâm hình
Niệm Phật cải dữ trong mình
Cải tà qui chánh nghiệm tình lượng phân
Niệm Phật tích thiện vi ân
Tích tài vi oán lòng dân chẳng lành
Ai ai nhẫn chí để dành
Hạ Nguơn tận thế tu hành cần năng
Chữ rằng lạc diệp qui căn
Trào nào cũng dụng nho văn làm đầu
Hữu quân tất hữu công hầu
Vô quân thị tất nan cầu công khanh
Ai mà chẳng dụng công danh
Làm người lánh đục tìm thanh mới mầu
Tây phương bất dục nhơn cầu
Lòng ai dĩ đạo kết sầu Tây phương
Đa nhơn chí tại bất lương
Phật Trời nào chẳng lòng thương dân lành
Đời nầy nhiều kẻ tu hành
Tu là tu quỉ tu lành vốn không
Cửa trời mở rộng minh mông
Việc nào tà chánh xét trong lòng mình
Bất dụng tài sắc dạng hình
Dụng tâm, dụng tánh, dụng tình hiền lương
Dụng người ưu đạo quốc vương
Dụng người hiếu nghĩa trung lương đá vàng
Non cao thú dữ muôn ngàn
Nghiêng vai gánh đạo tầm đàng Tây phương
Sợ đàng lưới nhện vấn vương
Dốc lòng giữ đạo tầm phương non bồng
Sơn khê đá dựng chập chồng
Còn lo một nỗi khó lòng nẻo đi
Chim kêu vượn hú tử quy
Thác còn sống mất đường đi sõi sành

Vượn kia bao nỡ lìa nhành
Chim kia bao thuở bỏ đành rừng non

KIM CỔ KỲ QUAN QUYỂN 5 - NGỒI BUỒN - PHẦN 2

Ai từng mẹ chẳng thương con
Lá lay vì bởi thẹn non khác lòng
Đeo chi cổ chuỗi tay vòng
Nam mô không biết trong lòng một câu
Chẳng lo đào giếng cho sâu
Của mình nó lại lo âu hại mình
Hường nhan chi kẻ vô tình
Phật không dụng sự sắc hình dân ôi
Chợ Lớn bao thuở hết vôi
Làm người không chúa làm tôi sao bằng
Chúa ôi sao chúa không rằng
Để cho các nước lăn quằn hại dân
Phật ôi sao Phật chưa phân
Trời ôi bao nỡ để dân điêu tàn
Dân ôi chẳng sợ cơ hàn
Hiển vinh chi đó chen đàng đua tranh
Lươn kia còn nhớt còn tanh
Tanh chi có mỡ cũng danh béo bùi
Nói ra trong dạ sụt sùi
Thân nầy chi khác trái muồi trên cây
May mà trôi nổi đến đây
Việc xưa chi khác việc nay chút nào
Quán trung ít kẻ ra vào
Tai nghe phường phố như Tàu hưng binh
Ngồi buồn trách chúa Bắc kinh
Làm cho lỗi đạo bất minh hại đời
Đa đoan ngôn ngữ loạn lời
Ai ai đều cũng dân Trời tôi vua
Một nước nghịch nhỉ tranh đua
Làm sao cho phải tôi vua dân Trời
Con ai mà chẳng nghe lời
Mẹ cha dạy bảo cãi lời ngoan ngôn
E sau thây thác không chôn
Chớ đừng ỷ sức ngoan ngôn cãi Trời
Cho vay một vốn mười lời
Tính hơn tính thiếu buông lời chửi ngang
Một chửi hai chửi tội nan
Ba chửi bốn chửi thời hoang cửa nhà
Phật dạy từ trẻ tới già
Tội chửi thậm tội kết mà đầu dây
Nói cùng huynh đệ người hay
Chửi thời chửi thú tội nay vô cùng

Phép Phật việc chửi không dùng
Việc hung chẳng dụng thiệt dùng hiền lương
Nói ra nhiều kẻ chẳng thương
Việc nào thua việc vi lương để đời
Ai giỏi qua Phật qua Trời
Hoặc chơn hoặc giả đổi dời tại nhân
Phật Trời nào chẳng lượng phân
Nhơn hữu thiện nguyện tùng dân thiện tình
Ác giả sanh sự bất bình
Phật Trời ngài cũng cho mình cãi đâu
Tự giả ý giả lo âu

Phật Trời ngài chẳng cải đâu lòng người
Hoặc chơi hoặc khóc hoặc cười
Phật nào cản trở mà người oán Thiên
Tự ý thiện ác điểm khuyên
Đừng lòng trách Thánh phiền Tiên lỗi lầm
Cá qua sông trước cá nằm
Sông sâu cá lội ai cầm cá đâu
Mặc tình lội cạn lội sâu
Lội lui lội tới chậm mau ai gàn
Chim bay biệt sở xa ngàn
Rừng không trở lại ai màng chim đâu
Giác đời mới biết cạn sâu
Bằng không có giác sừng âu mọc đầu
Lóng nghe Bắc ngụy Nam lầu
Cỡi con bạch mã qua cầu Tây phương
Dại nào mà dại chẳng thương
Khôn nào khôn chẳng khai mương bắc cầu
Đất dơ nên đất mới sầu
Trời dơ Trời chẳng thèm cầu chúng sanh
Phật Trời mắc đọa hôi tanh
Người phàm như thể tượng tranh vẽ vời
Nói re thiệt khổ với đời
Khổ thời chịu khổ lỗi lời phải cam
Nôm na chữ nghĩa lam nham
Dầu người chê dại cũng cam thửa lòng
Nói ra lời phải dự phòng
Nói rằng cũng sợ mích lòng anh em
Vện vằn ai lại ngó xem
Thẹn thùa với chị với em xóm giềng
Một quan thương kẻ năm tiền
Muốn cho lòng đó đừng phiền lòng đây
Người hiền ở thẳng nói ngay
Hiền không ngay thẳng sợ nay họa hồi
Chiếu bông gối dựa khó ngồi
Người tu phạm tội nhớ lời Thầy ghi

Đại hùng đại lực đại bi
Làm người cho biết thủy nguy khuôn phò
Vô ơn mấy kẻ đưa đò
Cắc xu thu hoạch không dò nguy bang
Vượng thông Hưng Thới An giang
Làm người biết đạo nguy bang ưu sầu
Lão suy hà lão bất cầu
Chỗ nào không Phật không sầu Tây phương
Đạo hà hà đạo bất lương
Bất lương bất đạo bất đương bất tùng
Dỉ nhơn nhơn dĩ anh hùng
Bất tri thức lực chớ dùng làm chi
Đá hay sức đá một khi
Tuổi vàng vàng thức vàng tri tuổi vàng
Thương thân thì phải tùng làng
Sưu đinh thuế đóng vẹn toàn đừng sai
Mặc tình già trẻ gái trai
Lòng ta ta biết dạ ai ai tường
Mãng nghe sự thế phi thường
Ngó chừng trời tối dặm đường chẳng xa
Thầy ghi hữu Phật hữu ma
Hữu tà hữu chánh nghĩ ra ngán ngầm
Nịnh trung hữu trí mưu thầm
Thiên cơ xử lý nan tầm phước thân
Có lòng cầu Phật hồi ân
Phật Trời nhỏ phước độ thân trải dời
Khác nhau có một chữ thời
Dễ ai bẻ nạng chống trời đặng cho
Giàu nghèo chưa chắc đừng lo
Nhất tâm niệm Phật Phật cho thịnh thời
Công danh rạng tiết chói ngời
Đừng lòng chê Phật khi Trời chẳng nên
Làm người cho biết dưới trên
Cây nào dưới đất mọc lên nên rừng
Giấc ngủ xảy thức ngó chừng
Ngủ mê đàng điếm cổi quần không hay
Gẫm đường sanh tử xưa nay
Đờn cầm ai nỡ dứt dây nửa chừng
Chẳng ai đem dạ ớt gừng
Biết sao tội phước nói chừng mà nghe
Thân nầy như thể bè tre
Thả trôi theo nước lóng nghe cuộc đời
Cắn răng ép lưỡi ra lời
Hở môi chẳng dễ cuộc đời thịnh suy
Thiên cơ trần thế bất tri
Vận còn điên đảo thịnh suy đổi dời

Lòng nguyện cho thấu Phật Trời
Cho lòng tri thức việc đời cổ kim
Án đời loạn chí bất nghiêm
Quân thần phi lý cổ kim bất tùng
Đời nầy lời nói không cùng
Thấy đâu nói đó khó dùng lời ta
Cải tà tà đặng dang ra
Qui chánh chánh lại độ ta vẹn toàn
Mấy năm luống chịu cơ hàn
Cam tâm khổ não điếm đàng chê quê
Thầy chê đổ bác đấu kê
Ham vui chịu lận người quê điếm đàng
Giựt của không mõ không làng
Kết thù kết oán bất thuần đệ huynh
Thiệt đời ăn ở bất minh
Lời Thầy răn dạy khương ninh bất tùng
Tiếng đồn Lục Tỉnh tôi khùng
Trượng phu chí cả thương cùng ngu si
Đường ngay ai chẳng cho đi
Mặc tình chúng bạn khứ qui tại lòng
Đường vạy khéo dắt đi vòng
Tây phương Phật dụng cái lòng tinh minh
Nam Kỳ từ giã Bắc kinh
Trai ngay thờ chúa gái trinh thờ chồng
Thế suy cầu Phật hội đồng
Trung cang nghĩa khí giữ lòng tự nhiên
Chữ rằng hiếu chí ư thiên
Hiếu chi thân hiếu thị nhiên nên người
Thế suy dạ chẳng muốn cười
Bạc bảy sánh với vàng mười dễ chi
Người hiền chịu chữ ngu si
Vàng thau lộn lạo dễ chi ra bề
Chữ rằng nội ngoại tương tề
Hai vai gánh nặng nên bề gái trai
Nghĩ mình nào dám ép ai
Làm người chi khỏi ba tai mà phiền
Trăm năm khó giữ mộ tiền
Chẳng cầu hồn vía sa miền Diêm Vương
Ngục hình lao khổ đau thương
Sa về địa ngục tử lương nguyện cầu
Vái van vọng bái khấu đầu
Nguyện thiên nguyện địa vọng cầu Tây phương
Cầu Phật thấu đến Diêm Vương
Chẳng cầu thủ mộ thịt xương điêu tàn
Vong linh xa chốn rạc ràng
Nhứt tâm khẩn nguyện ngoại càn khôn tri

Chí hiếu nguyện thấu cung ly
Phật Trời ngài cũng động tri thức lòng
Lời giác Phật nói bao đồng
Anh em nghe chớ trách lòng lời ngay
Ăn trái nhớ kẻ trồng cây
Thương người người chớ thương đây chút nào
Nguyện cùng Bắc Đẩu, Nam Tào
Xét soi số mạng lỗi nào đọa đây
Ngồi buồn tưởng gió nhớ mây
Nhớ đời Nghiêu Thuấn ra tay cày bừa
Nói ra như nói thiếu thừa
Phật Trời còn ở không vừa lòng dân
Dạy là dạy thế dạy phân
Thương là thương việc hương lân ngày rày
Sao sao chẳng kíp cũng chầy
Tớ sanh dạ dại cãi thầy sao nên
Lời nào chánh lý đừng quên
Lời nào tà nịnh chẳng nên đừng dùng
Xứ xứ tất hữu anh hùng
Cao nhơn cao trị điên khùng trị ai
Lời nói có mắt có gai
Có đắng có ngọt nào ai biết lòng
Việc chua việc chát bao đồng
Để tiêu để ớt trong lòng làm chi
Nam mô hai chữ từ bi
Phật còn thương chứng lời khi dễ gì
Xét xem các cõi biên thùy
Tài chi răn thế, giỏi gì khinh khi
Nhĩ văn khẩu tụng tâm tri
Đừng đừng nghe tiếng thị phi mà lầm
Xa xuôi công nặng khó tầm
Tại gia vọng Phật lỗi lầm tại tâm
Ở gần sớm viếng tối thăm
Ở xa ước mấy trăm năm cũng tìm
Ơn cao nghĩa rộng trọn niềm
Có lòng Trời Phật lại tìm chúng sanh
Bất tường ẩn tích mai danh
Dầu ai đặng chữ công danh thời nhờ
Nam mô thiểu trí dại khờ
Gió nam sóng bắc vật vờ hồn ma
Thương thầy nghĩ lại phận ta
Chừng nào Đại Thánh ngài ra cõi trần
Vu oan vấy họa rần rần
Súng Tây người bắn nhiều lần chỉn ghê
Chẳng tìm dấu thỏ đàng dê
Sách đèn thức tánh canh kê gáy đầu

Ngựa hoang chạy vỡ qua cầu
Khỉ ngồi rừng vắng lắc đầu nhăn răng
Mỏng môi hả miệng nói xăng
Láo nầy có cội có căn láo dòng
Thương nhau lời nói để lòng
Dầu ai mua bưởi bán bòng mặc ai
Như lời mời gọi làm trai
Kiến nguy chí mạng ít ai học đòi
Nước trong cá lội hẹp hòi
Nước đục ít kẻ học đòi bực sông
Cá đua đáy biển minh mông
Cầm câu ngồi ẩn bực sông trông thời
Thanh tân chi bấy bớ đời
Nam thanh nữ tú nhiều lời ngoan nan
Nực cười chước mọn Châu lang
Sá chi bầy chấu cả gan đoạt quyền
Tranh ngôi hao tốn lương tiền
Làm cho bá tánh đảo quyền chẳng an
Căm hờn quân tướng quới quan
Chẳng thương dân chúng gian nan thuở nầy
Dân ôi dân chẳng nghe Thầy
Vua ôi vua chẳng nhớ ngày Tây phương
Tranh tài đoạt quốc thâm cương
Gây thù kết oán bất lương hại đời
Chẳng ai tin tưởng Phật Trời
Dọc ngang ỷ thế ỷ thời bề trên
Lời nói tục tĩu chẳng nên
Nói thanh chứng cớ hai bên biên lời
Ăn theo thuở, ở theo thời
Loạn ăn, loạn ở, loạn lời chẳng nên
Dặn lòng cho chắc đừng quên
Dầu mà sống thác hư nên tại Trời
Hở răng chắc lưỡi than đời
Làm sao đủ mặt coi đời thượng kim
Phật Trời một kiểng thanh nghiêm
Đời này chẳng khỏi phi liêm tan tành
Chim khôn thì kiếm cây lành
Người hiền tìm chốn tu hành nương thân
Trách ai bụng lượng vô phân
Để theo tranh tụng dành phần thịt kia
Vàng lá bia ốc bắn bia
Người khôn ai có nói lia nhiều lời
Non cao vòi vọi giữa trời
Làm sao trung hiếu hai lời hiệp thân
Nghề nào cũng phải lo phân
Không phân sao biết sự thân vẹn nghề

Gối rơm ai lại dựa kề

Quán trung vắng khách chuyên nghề sử kinh
Ghét là ghét kẻ bất minh
Thương là thương kẻ trung trinh vẹn toàn
Ghét là ghét kẻ điếm đàng
Thương là thương kẻ cơ hàn hiếu trung
Ghét là ghét kẻ ngang hung
Thương là thương kẻ trí trung ở đời
Ghét là ghét kẻ khi Trời
Thương là thương kẻ nghe lời Phật răn
Ghét là ghét kẻ tham ăn
Thương là thương kẻ tưởng căn Phật Trời
Ghét là ghét kẻ loạn lời
Thương là thương kẻ ở đời tu thân
Ghét là ghét kẻ phi ân
Thương là thương kẻ nghĩa nhân ân cần
Ghét là ghét kẻ nịnh thần
Thương là thương kẻ phú bần thảo ngay
Ghét là ghét kẻ xưng hay
Thương là thương kẻ không chay ngay rày
Ghét là ghét kẻ khi Thầy
Thương là thương kẻ mưu bày trợ bang
Ghét là ghét kẻ tham gian
Thương là thương kẻ phò an Hớn trào
Ghét là ghét kẻ hỗn hào
Thương là thương kẻ anh hào lập thân
Ghét là ghét kẻ vô ân
Thương là thương đức thánh nhân dạy đời
Ghét là ghét kẻ cãi lời
Thương là thương kẻ thất thời lâm nguy
Xét đời thương ghét dễ chi
Trung thần chi khỏi thạnh suy đổi dời
Tề Thiên ỷ sức loạn Trời
Giỏi chi qua Phật cãi lời không tu
Rèn lòng trí huệ công phu
Dò theo biển thánh rừng nhu học đòi
Trời giông trời cũng làm mòi
Thình lình sấm dậy hẹp hòi khó thay
Ăn mặn dễ bữa hơn chay
Tu nào cũng chẳng bằng ngay trong lòng
Vui chi vợ vợ chồng chồng
Thê thê thiếp thiếp chuỗi vòng sắm sanh
Sang giàu người phải thức canh
Gian nhơn thâm nhập đoạt tranh vật hoài
Nghĩa nhân gẫm thiệt lâu dài
Không lo đạo tặc ngủ hoài sáng đêm

Lẽ nào phải tính cho êm
Bằng tê mê dại việc thêm ngầy ngà
Nói ra phải giác chánh tà
Giác nhi phản giác bất hòa tâm nhơn
Hữu thân chí tất độ thân
Dầu ai ăn ở phi ân chớ phiền
Noi theo lời thánh giáo tiền
Dầu ai ghét ngõ ganh hiền mặc ai
Bao giờ đại đạo quảng khai
Mặc tình già trẻ gái trai nghịch tùng
Chưng cơ mạt trí chưng hùng
Lá lay Thánh đạo bất tùng tâm vong
Thinh kỳ đạo lý nan không
Dầu người lòng bắc dạ đông chớ phiền
Có công ăn học mới thiền
Chẳng cầu ai dễ đem quyền tới cho
Làm người sao việc chẳng lo
Ở đời ấm lạnh đói no phải rằng
Ở cho thức lý đạo hằng
Chẳng hơn người cổ cho bằng người kim
Một lo trả nợ thanh liêm
Hai lo sự cổ sự kim mình lầm
Ba lo lỗi việc ăn nằm
Bốn lo lỗi đạo ngày rằm ba mươi
Năm lo lỗi ý dễ ngươi
Sáu lo hoa cảnh tốt tươi không hằng
Bảy lo lỗi ý chữ rằng
Tám lo cầu học cho bằng thế gian
Chín lo họa phước nguy bang
Mười lo Trời Phật không than việc mình
Mười một lo lỗi Thiên Đình
Mười hai lo lỗi sự tình Tây phương
Lo mình lỗi chí hiền lương
Khấu đầu vọng bái thập phương hoan tình
Phải lo lỗi đạo trong mình
Dễ chi ăn nói lộng tình ngoan ngôn
Thuở xưa Đường thất Thế Tôn
Qua cầu đông độ khai môn đạo mầu
Nay lo thất thể Nam lầu
Nhứt tâm nguyện thán đập đầu cầu sư
Ưu công chí bất ưu tư
Cầu Trời cầu Phật phước dư độ đời
Lòng nguyện xin thấu Phật Trời
Mười phương chứng chiếu độ đời nguy nan
Lời nguyền cho thấu tam quan
Độ đời hậu phát bình an thọ trường

Gắng công đạo lý nhứt trường
Đừng nghe sự thế phi thường lãng tâm
Ba mươi mùng một mười lăm
Cầu luôn mười sáu nhứt tâm tu trì
Dụng chi bạc lộn với chì
Vàng trau dạ ngọc tu trì mới nên
Cửa thiền khó mở hai bên
Việc nào cần mẫn chẳng nên cũng thuần
Việc nào lập ý mới nhuần
Lòng không cần mẫn chẳng thuần phải hư
Phật Trời còn để phước dư
Cho người dương thế tâm tư thánh hiền
Thức tâm suy hậu nghiệm tiền
sao đừng giận đừng phiền mới hay
Cầu dài ai nỡ lấp xây
Nghĩa nhân chẳng phải một ngày mà thôi
Đức thắng dĩ đức người ôi
Dĩ tài thọ hại chúa tôi chẳng lành
Hữu tâm kim chỉ để dành
Rách mà khéo vá hơn lành vụng may
Đất liền ai bắc cầu cây
Cách giang chẳng kẻ ra tay bắc cầu
Màu thoàn đắc ý mới mầu
Còn hơn chen chúc công hầu vương khanh
Tiền ma gạo quỉ đua tranh
Lập thân hành đạo giương danh làm đầu
Trách ai lòng ở chẳng sầu
Cách giang đây quyết bắc cầu Tây phương
Nguyện cầu hữu chúa hữu vương
Phật Trời xuất thế nhà Thương trị đời
Thầy xưa dạy đạo nhiều lời
Thương nay bổn đạo thịnh thời chẳng nghe
Cầm dao ruồng váng nhện che
Trống trơn gai góc người nghe đi vào
Nghe sao lăng líu Tây Tàu
Rừng nho biển thánh đường nào người chê
Thẹn thùa đạo lý gia quê
Phi thiền phi tự người chê ăn mày
Ở đời như bát nước đầy
Đổ ngay xuống đất hốt rày sao xong
Sang giàu bọt nước mùa đông
Lao xao buổi chợ tang bồng công danh
Cuộc đời nhứt nghệ giá canh
Quới quyền hai chữ công danh rõ ràng
Sóng xao mặc sóng với thoàn
Nghĩa nhân giữ đặng vẹn toàn mới hay

Gió nam sóng bắc khó thay
Gió bắc chưa thổi gió tây tới mùa
Hay chi những sãi ở chùa
Tụng kinh quên Phật quê mùa không xong
Bao giờ rắn nước hóa long
Gà bay bỏ ổ con trông mẹ vào
Chẳng ai thức lý Minh trào
Mẹ đâu kiếm mẹ con nào con kêu
Đờn cầm tay khảy trớ trêu
Năm dây ba bực đờn kêu than đời
Đờn kêu sự thế cãi lời
Đờn kêu Phật nói loạn đời chẳng nghe
Đờn kêu sơn thủy so le
Đờn kêu sự thế chẳng nghe lời lành
Đờn kêu Phật dạy tu hành
Đờn kêu người chẳng làm lành độ thân
Đờn kêu thiện phước vạn ân
Phật Trời dành để cho dân hiền hòa
Đờn kêu tri lý chánh tà
Giáo truyền dân chúng thuận hòa nhứt tâm
Đờn kêu họa phước cơ thâm
Đờn kêu thức lý tri âm thời tường
Đờn kêu Triệu Cấu nan cường
Do lai ô thước dắt đường hồi bang
Đờn kêu quốc loạn nguy nan
Cỡi con mã thổ quá giang thịnh thời
Đờn kêu mạng lý tại Trời
Thạnh suy có một chữ thời mà thôi
Đờn kêu chúa nịnh sát tôi
Tôi tà sát chúa người ôi nan thiền
Đờn kêu nghiệm hậu suy tiền
Kim lai cổ vãng tại miền thế gian
Đờn kêu bá quốc chư bang
Làm người hiếu nghĩa trung cang phế tà
Đất đâu mình đặng cất nhà
Vật đâu mình thực bất hòa quốc vương
Nghĩ đời lỡ ghét lỡ thương

Hết quyển 5 - Ngồi Buồn