HIỂN ĐẠO - QUYỂN 3 : RẰM THÁNG MƯỜI - THANH SĨ

DownLoad Hiển Đạo Phần 1 PDF DownLoad Hiển Đạo Phần 2 PDF DownLoad Hiển Đạo Phần 3 PDF

TẢI QUYỂN 3 RẰM THÁNG MƯỜI - SƯ HUỆ DUYÊN TỤNG MP3

RẰM THÁNG MƯỜI - THANH SĨ

*****

Rằm Tháng Mười hai mươi mốt tuổi,

Vào khoảng trưa đang nhụi trong thoàn;

Đang khi nằm đọc Pháp-Bửu-Đàn,

Có một khối hào quang bạch sắc.

Bỗng nhiên lại rớt ngay vào mặt,

Cả châu thân đều bắt tê rần;

Như ngặt mình đành phải nằm trân,

Muốn ngồi dậy nhưng không thể dậy.

Tay chân cũng hết còn động đậy,

10. Rồi bắt đầu từ đấy mê man;

Từ trên không có tiếng kêu vang,

Rằng có mẹ đấy con khá tỉnh.

Ta ngước mặt nhìn lên không cảnh,

Một lão bà đang đứng trên mây;

Đầu bạc phơ như tuyết phủ đầy,

Tay vừa chống lấy cây gậy trúc.

Mình mặc bộ đồ dà nhùng-nhục,

Có hào quang phủ khắp châu thân;

Vẻ mặt tròn da trắng tuyệt trần,

20. Môi đỏ sậm má hường dờn-dợt.

Có hai cái hoa sen đỡ gót,

Vẻ trang nghiêm khó thốt sao cùng;

Lão bà liền cất giọng ung dung,

Rằng mẹ đấy! ớ con sớm thức.

Tuy muôn năm thân nương Lạc-Quốc,

Lòng mẹ luôn ở sát bên con;

Xưa sao thì nay vậy chẳng mòn,

Trong lòng mẹ nhớ thương con mãi.

Mẹ đấy con! Con ơi nhớ lại,

30. Nhờ lòng thành sớm bái Phật- Đà;

Và thường lo giúp đỡ gần xa,

Nên mẹ đã sanh qua Cực-Lạc.

Mẹ đấy con! Xưa nhà rân-rát,

Tớ gái trai gần chút năm mươi;

Con đã không có dạ khinh người,

Khiến ai cũng nức lời khen ngợi.

Mẹ đấy con! Xưa con thường nói,

Người chẳng xem nhơn loại thú cầm,

Phải biết thương biết kính nơi tâm;

40. Giàu nghèo chẳng làm hèn người được.

Mẹ đấy con! Lời con đã thốt,

Lúc ấy ai cũng bắt kính thầm;

Tư tưởng con khác với thường tâm,

Rất bình đẳng trong tầm nhận xét.

Mẹ đấy con! Anh con là Kết,

Trong sang giàu chẳng mết sang giàu;

Thường nói rằng phú quí dường bao,

Thân khi mất sang giàu cũng mất.

Mẹ đấy con! Anh con nhận thức,

50. Thân mất thì của mất liền theo;

Thế nên lòng chẳng chút đắm đeo,

Đành vượt ải băng đèo tầm đạo.

Mẹ đấy con! Tâm trần phủi ráo,

Nên anh con đắc đạo từ lâu;

Nay vẫn còn thiền-quán sơn đầu,

Con sớm muộn thế nào cũng gặp.

Mẹ đấy con! Riêng con lập bập,

Đường đạo không quyết lập vào tâm;

Kiếp thì tu kiếp bỏ dập bầm,

60. Đến nay vẫn còn nằm trong thế.

Mẹ đấy con! Nhiều đời con tệ,

Bị nghiệp lôi vào bể khổ trần;

Mang khốn nàn chịu đọa đày thân,

Mẹ đau xót như dần gan ruột.

Mẹ đấy con! Con chưa hiểu được,

Mẹ thương con đến mức nào đâu;

Biển kia còn đo được cạn sâu,

Mẹ thương trẻ khó âu lượng nổi.

Mẹ đấy con! Xác trần khi cổi,

70. Hồn mẹ liền theo dõi Di-Đà;

Về Tây-Phương thân ngự Liên tòa,

Kể cũng vạn niên qua rồi đấy.

Mẹ đấy con! Muôn năm qua ấy,

Mẹ xem như việc mới hôm rồi;

Kiếp chúng sanh theo bóng mặt trời,

Mau lẹ tợ như thoi đưa nhỉ.

Mẹ đấy con! Tuy trăm thế kỷ,

Lòng mẹ đâu quên nghĩ đến con;

Thường thấy con bị nghiệp cuốn tròn,

80. Khác nào nhộng nằm trong ổ kén.

Mẹ đấy con! Mẹ luôn ngào nghẹn,

Tâu Phật xin cho giáng trần ai;

Phật rằng duyên ấy phải chờ ngày,

Đến sớm cũng không tài gỡ nổi.

Mẹ đấy con! Phật Ngài bảo đợi,

Mẹ ôm lòng sớm tối ngồi chờ;

Thấy con nhiều kiếp rối như tơ,

Lòng mẹ nóng tợ hơ bên lửa.

Mẹ đấy con! Con đâu có nhớ,

90. Muôn năm xưa khi đẻ con ra;

Thấy mặt con sáng sủa hiền hòa,

Mẹ mừng đến đỗi sa hột nhỏ.

Mẹ đấy con! Liền trong khi đó,

Mẹ tự dưng nói rõ trong tâm;

Đứa con nầy trải ức muôn năm,

Mặt mày nó không làm quên được.

Mẹ đấy con! Mẹ hay chưởng phước,

Nên nói chi liền được có ngay;

Từ ấy dù về cõi Phật- Đài,

100. Lòng mẹ vẫn nhớ hoài con trẻ.

Mẹ đấy con! Mẹ là thật mẹ,

Mặt mũi con khi đẻ trên giường;

Lòng mẹ còn nhớ rõ như thường,

Con khó thấu tình thương của mẹ.

Mẹ đấy con! Muôn năm cách rẽ,

Mẹ vẫn là người mẹ trung thành;

Lòng thương con không vắng khắc canh

Mẹ chẳng ngớt tâu lên Đức Phật.

Mẹ đấy con! Mẹ tâu bao lượt,

110. Phật vẫn rằng đợi cuộc trùng lai;

Duyên lành kia gặp lại có ngày,

Chớ để dạ u hoài cho nhọc.

Mẹ đấy con! Do lời Đức Phật,

Mẹ yên tâm chờ cuộc trùng phùng;

Nhưng mỗi lần thấy trẻ lao lung,

Gan ruột mẹ vô cùng chua xót..

Mẹ đấy con! Việc con mãi mọt,

Mẹ thấy rành không sót điều nào;

Nhiều kiếp con được chức quyền cao

120. Cậy oai thế hiếp bao kẻ yếu.

Mẹ đấy con! Nghiệp kia chằng níu,

Kiếp kế con lại chịu hoành hành;

Bị tù đày bị nhục mạ danh,

Con vợ khổ gia đình tan nát.

Mẹ đấy con! Mẹ trông tận mắt,

Lấy làm đau như chặt như bầm;

Mẹ dù thương xót mấy nơi tâm,

Nghiệp riêng khó thể sang cứu đặng.

Mẹ đấy con! Trong muôn năm ngắn,

130. Con đã sanh lên xuống cõi trần;

Mỗi một lần mang một xác thân,

Tính ra cũng hơn ba trăm xác.

Mẹ đấy con xác kia chồng chất,

Ai trông qua cũng bắt rùng mình;

Và hơn ba trăm cái gia đình,

Nước mắt đã đổ bằng sông suối.

Mẹ đấy con! Vì hoành-tử-tội,

Có kiếp con vừa mới sanh ra;

Mắt chưa hề thấy mẹ thấy cha,

140. Đã chết chẳng khóc la một tiếng.

Mẹ đấy con! Có nhiều kiếp chuyển,

Nghiệp dắt con đến bến trần ai;

Vừa trưởng thành vừa đẹp đẽ trai,

Bỗng thọ bịnh đôi ngày bỏ mạng.

Mẹ đấy con! Thảm kia vô hạn,

Kẻ thương con chưa mãn nơi lòng;

Nửa chừng con đã bỏ cõi hồng,

Muốn tự tử để cùng đồng thác.

Mẹ đấy con! Vì nhơn ở bạc,

150. Có kiếp con bị gạt vì tình;

Gần điên cuồng gần muốn trầm mình,

Sự sản hết giá danh cũng mất.

Mẹ đấy con! Từ Tây phương Phật,

Thấy con vì tài sắc khổ thân;

Mẹ muốn sang kêu lớn lên rằng,

Con ơi hãy bỏ trần theo mẹ.

Mẹ đấy con! Mẹ dù nghĩ thế,

Phật rằng tuy con trẻ bị đày;

Nhưng rồi đây cũng sẽ có ngày,

160. Không đắm mãi trần ai đâu nhỉ.

Mẹ đấy con! Nhiều khi mẹ nghĩ,

Riêng mẹ an ngôi vị Tây Phương;

Còn con đang lăn lóc trần dương,

Mẹ chỉ thấy buồn hơn mừng rỡ.

Mẹ đấy con! Nghĩ suy thế đó,

Mẹ muốn phương tiện bỏ Liên đài;

Để chuyển mình đến cõi trần ai,

Cứu con sớm khỏi ngày mê muội.

Mẹ đấy con! Ý kia khi tới,

170. Phật liền thân đến gọi ngay rằng;

Lâm trần không phù hạp cơ căn,

Dễ đọa kiếp khó tăng công đức.

Mẹ đấy con! Phật còn gặng chắc,

Giống Phật con đã rắc gieo sâu;

Sẽ nở ra chẳng mất nơi đâu,

Hãy an trí chớ sầu quá lẽ.

Mẹ đấy con! Mẹ thương con trẻ,

Với tình thương cao cả thiêng liêng;

Nhược bằng thương theo lối trần duyên,

180. Có lẽ đã đọa miền trần hạ.

Mẹ đấy con! Do tình cao cả,

Thương dường bao nhớ trẻ dường bao;

Nhưng mẹ không vọng niệm trần lao,

Nghiệp thương chẳng buộc vào mẹ đặng.

Mẹ đấy con! Nghĩa tình sâu nặng,

Muôn năm rồi không vắng một ngày;

Tuy mẹ ngồi trên cảnh sen đài,

Mà lòng cứ vãng lai bên trẻ.

Mẹ đấy con! Tình thương của mẹ,

190. Muôn năm rồi vắng vẻ một mình;

Chưa được con biết đến mẫu tình,

Làm cho mẹ thêm phần buồn tủi.

Mẹ đấy con! Vì con mê muội,

Nên mới không nhớ tới mẹ xưa;

Mẹ đáng thương chẳng trách bao giờ,

Lòng không ngớt đợi chờ con tỉnh.

Mẹ đấy con! Xưa con hiền tánh,

Tiếng mẹ cha biết kính vâng lời.

Biết thương anh và biết trọng người,

200. Khiến mẹ đã vô hồi thương mến;

Mẹ đấy con! Chính con gây đến,

Anh của con cũng mến thương con;

Nên đã nguyền còn nước còn non,

Thì lòng mến thương con còn mãi.

Mẹ đấy con! Do lời nguyện ấy,

Ngày gần đây con thấy anh con;

Một người anh đạo hạnh vuông tròn,

Thương con tợ hồi còn ở thế.

Mẹ đấy con! Qua nhiều thế hệ,

210. Anh con luôn mắt để bên con;

Con lâm nàn cũng bắt héo-von,

Như mẹ đối với con đấy vậy.

Mẹ đấy con! Khối tình thương ấy,

Riêng anh con ôm lấy non đài;

Chưa được con hiểu đến mảy may,

Anh con cũng chưa khuây tấc dạ.

Mẹ đấy con! Mỗi lần con đọa,

Lòng mẹ cho đến cả anh con;

Quên ngủ ăn ngồi lặng trên non,

220. Mắt theo dõi bên con không hở.

Mẹ đấy con! Vì tài nghiệp nợ,

Có kiếp con từ nhỏ bị đày;

Vào làm tôi tớ kẻ hào tài,

Bị đánh đập nhiếc xài thậm tệ,

Mẹ đấy con! Mẹ trông thấy thế,

Nước mắt rơi ướt cả đài vàng;

Thương con đang khổ ở trần gian,

Bị lưới nghiệp buộc ràng đòi bữa.

Mẹ đấy con! Mẹ thường lụy ứa,

230. Thấy con vừa mới rửa nghiệp qua;

Kế nợ sau liền đã tạo ra,

Cứ nối mãi mới là thống khổ.

Mẹ đấy con! Cũng đà nhiều thuở,

Con biết lo hối ngộ tu hành;

Nhưng lòng tham ái vẫn còn sanh,

Vì thế bặt nẻo lên Cực lạc.

Mẹ đấy con! Khi con rơi rát,

Ruột mẹ đau như cắt từ manh;

Liền đến tâu Phật rõ sự tình,

240. Phật rằng: giống ấy sinh nhiều hột.

Mẹ đấy con! Nghe lời Phật thốt,

Mẹ hiểu ngay ý Phật nói rằng:

Trên bước đường con bị trầm thăng;

Sẽ giúp lắm chúng sanh hướng thiện,

Mẹ đấy con! Phật cho ý kiến,

Nhờ vậy lòng mẹ khiến hơi an;

Nhưng lại rồi đến kiếp kế sang,

Con sanh ở gia đình phú hộ.

Mẹ đấy con! Kiếp sang giàu đó,

250. Con cứ quanh theo mớ bạc vàng;

Nào rượu chè thêm lắm hầu nàng,

Cứ như thế đi lần đến thác.

Mẹ đấy con! Ngồi bên Cực Lạc,

Thấy con vì tiền bạc làm mê;

Phí một đời vào chỗ hèn đê,

Mẹ tiếc đến tràn trề nước mắt.

Mẹ đấy con! Trớ trêu xéo xắt,

Kiếp giàu sang kia bước qua rồi;

Kế kiếp nghèo nàn bấu đến nơi,

260. Vợ lem luốc con thời tơi tả.

Mẹ đấy con! Trong khi rách rã,

Nợ đến đòi không hở ngày nào;

Kẻ thì rằng nhà cửa đem cào,

Người lại bảo đợ con vợ trả.

Mẹ đấy con! Nợ đòi ra rả,

Con chạy lo cuống cả chân lên;

Ít ngày sau trọng bịnh vướng nên,

Rồi tuyệt mạng ở trên giường bịnh.

Mẹ đấy con! Ngồi trên Phật cảnh,

270. Tiếng con rên thấu đến bên tai;

Ruột mẹ đau mắt mẹ chảy dài,

Than rằng mới sống đây đã chết.

Mẹ đấy con! Kể sao cho hết,

Mọi việc con tạo kết trong đời;

Lành mẹ vui dữ mẹ buồn vơi,

Lòng mẹ vốn hệ nơi con trẻ.

Mẹ đấy con! Mẹ đâu muốn rẽ,

Muốn gần con luôn cả xác hồn;

Nhưng chẳng qua lịnh Đức Thế Tôn,

280. Ngài bảo phải đợi cơn tái ngộ.

Mẹ đấy con! Ngày chờ đợi đó,

Chính hôm nay nhằm thuở trùng lai;

Vậy con mau nhìn thẳng lên mây,

Có mẹ đứng chờ đây ớ trẻ.

Mẹ đấy con! Mẹ là mẹ đẻ,

Cả thân con đã ngót muôn năm;

Mẹ không riêng mẹ của xác thân,

Còn là mẹ tinh thần con nữa.

Mẹ đấy con! Tuy qua muôn thuở.

290. Mẹ tưởng như mới bữa nào đây;

Lòng mẹ thương con vẫn còn đầy,

Xưa nay thế từ đây cũng thế.

Mẹ đấy con! Từ nơi Phật bệ,

Vì thương con nên mẹ đến đây;

Vậy con mau bừng tỉnh giấc say,

Để nhớ kỹ mỗi lời mẹ dạy.

Mẹ đấy con! Mẹ xin đại khái,

Bởi gần ngày thế giới biến thiên;

Thế cho nên mẹ xuống trần duyên,

300. Trước gặp trẻ sau truyền đạo ngữ.

Mẹ đấy con! Chơn tình mẫu tử,

Ngót muôn thu thương nhớ vô cùng;

Đến hôm nay mới được trùng phùng,

Trong lòng mẹ vui mừng tràn ngập.

Mẹ đấy con! Con mau tỉnh gấp,

Mẹ mừng con những kiếp gần đây;

Hột giống lành đem rải gieo đầy,

Giúp nhiều kẻ gái trai nên đạo.

Mẹ đấy con! Sắp ngày biến ảo,

310. Lắm người còn hung bạo ngổ ngang;

Họ chưa hề biết đến Phật- Đàng,

Sẽ chẳng khỏi tiêu tan hồn xác.

Mẹ đấy con! Những phường hung ác,

Lúc mới sanh tánh chất hiền lành;

Lớn lên rồi vì nhiễm lợi danh,

Mới liều lĩnh tạo tành tội lỗi.

Mẹ đấy con! Sắp ngày thay đổi,

Hạng ấy nên tìm lối cứu ra;

Trong số người ăn ở vạy tà,

320. Khéo dạy bảo sẽ là tỉnh được.

Mẹ đấy con! Nhờ duyên kiếp trước,

Lời của con sẽ được thức người;

Vậy con mau kêu gọi khắp nơi,

Giúp kẻ có duyên hồi tỉnh dậy.

Mẹ đấy con! Theo nơi mẹ thấy,

Con với đời đã rải sâu duyên;

Cứu khổ trần con đã lắm nguyền,

Con khá thực hiện nên ý nguyện.

Mẹ đấy con! đang khi thời biến,

330. Vì sanh nhai vì tiến thân danh;

Ai cũng đều nỗ lực cạnh tranh,

Tội ác mấy cũng không kiêng kể.

Mẹ đấy con! Đời càng tồi tệ,

Đạo càng nên rộng mở khắp cùng;

Dạy hiền lành dạy lẽ hiếu trung,

Để cảm hóa kẻ lòng gian ác.

Mẹ đấy con! Mê con sớm giác,

Hầu tỉnh cho kẻ khác đang mê;

Cuộc chuyển luân sắp đến cận kề,

340. Chẳng sớm thức uổng quê một kiếp.

Mẹ đấy con! Dễ đâu có dịp,

Mẹ con ta được hiệp chốn này;

Muôn năm qua chỉ có một ngày,

Ngày ấy chính hôm nay đấy trẻ.

Mẹ đấy con! Hãy nghe lời mẹ,

Khá mau chơn độ kẻ gần xa;

Bóng quang âm càng thấm thoát qua,

Thì mạng sống cũng là nhấp nháy.

Mẹ đấy con! Sắp ngày thương hải,

350. Vật có hình đều hoại chẳng không.

Kẻ say sưa chưa tỉnh ngộ lòng,

Mau đánh thức kẻo không tu kịp;

Mẹ đấy con! Hết tan rồi hiệp,

Vong phế qua đến cuộc hưng bình.

Lá vàng rơi đến đọt non sanh,

Vạn vật cứ thăng trầm như thế.

Mẹ đấy con! Ngay trong cơ thể,

Mỗi ngày luôn suy phế không ngừng;

Người luống công tẩm bổ cho thân,

360. Rốt cuộc cũng không cầm giữ được.

Mẹ đấy con! Kia là bọt nước,

Nổi rồi tan không được dài lâu;

So kiếp người nào khác chi đâu,

Cạn xét đến làm sao không chán.

Mẹ đấy con! Đời như mây ráng,

Lẹ dường bao và ngắn dường bao,

Xưa đã mau nay lại càng mau;

Người đủ cách xô nhau xuống huyệt.

Mẹ đấy con! Muôn ngàn thảm thiết,

370. Đang nằm sau cái lớp văn minh;

Một khi tàn thuốc rớt ngún lên,

Tai đầy tiếng khóc rên áo não.

Mẹ đấy con! Của người tác tạo,

Mỹ lệ bao tinh xảo dường bao;

Lông trên mình chim trỉ khác nào,

Tiếc mấy cũng không sao vô sự.

Mẹ đấy con! Tạo không biết giữ,

Chỉ nuôi gà bên thú hồ ly;

Người đua nhau sống lối vô nghì,

380. Sống ấy chỉ hiểm nguy bất ổn.

Mẹ đấy con! :”dĩ-tâm vi-bổn”,

Tâm an thì khắp chốn đều an;

Trái lại như đèn dưới gió đàn,

Càng mạnh gió đèn càng mau tắt.

Mẹ đấy con! Con mau mở mắt,

Có mẹ đang chờ chực đấy con;

Nợ hồng gian con trả cho tròn,

Để cùng mẹ trở chơn Cực-Lạc.

Mẹ đấy con! Nhịp cầu đại giác,

390. Con mau ra tay bắt cho liền;

Giúp khách trần qua khúc tử xuyên,

Kẻo hồn xác trở nên sương mộng.

Mẹ đấy con! Màn trời đã mỏng,

Sống khổ nhiều hơn sống an vui;

Do ác tâm xảo trí của người,

Trở lại hại người đời thêm khổ.

Mẹ đấy con! Biết bao nhiêu độ,

Mẹ thấy con thọ khổ trần ai;

E bước chơn con khó nổi quày,

400. Mẹ lo mãi đêm ngày không dứt.

Mẹ đấy con! Đúng như lời Phật,

Giống lành kia đã nứt mộng ra;

Mọi việc đời con đã lánh xa,

Lòng trong trắng ngọc ngà dám ví.

Mẹ đấy con! Riêng lành tâm ý,

Ấy còn nằm trong lý hẹp-hòi;

Phải lành cho khắp hết muôn loài,

Như thế mới đúng người từ thiện.

Mẹ đấy con! Bước chân cận viễn,

410. Khá đi ra phổ biến đạo mầu;

Ngồi một nơi đọc sách bao lâu,

Cũng không thể rồi câu đạo lý.

Mẹ đấy con! Con đừng hồ mị,

Mở mắt ra nhìn kỹ mẹ đây;

Mẹ vì con mới xuống cõi này,

Con nên sớm làm khuây lòng mẹ.

Mẹ đấy con! Mẹ thương con trẻ,

Mẹ sẽ đem hết lẽ giải bày;

Vậy con cần mau tỉnh giấc say,

420. Lắng nghe kỹ những lời mẹ dạy.

Mẹ đấy con! Người trong hạ giới,

Đủ hạng người các cõi giáng sanh;

Cũng thi tài đấu sức hùng anh,

Kẻ quá dữ người lành quá lẽ.

Mẹ đấy con! Hiền lành ít kẻ,

Còn hạng người hung dữ thì nhiều;

Nên khắp nơi thường nhuộm máu điều,

Thảm với khổ kể sao cho xiết.

Mẹ đấy con! Con ơi có biết,

430. Hằng muôn ngàn cảnh chết thê lương;

Diễn ra trên khắp cõi trần dương,

Quỉ thần cũng phải tuôn nước mắt.

Mẹ đấy con! Đâu đâu cũng giặc,

Không vật chi là chắc của mình;

Trong đồng khô trên chót núi xanh,

Đâu cũng có kẻ rình người rập.

Mẹ đấy con! Thiếu cơm thiếu bắp,

Phải dùng rau với ốc đỡ lòng;

Cảnh hải hùng lợp cả ruộng đồng,

440. Có sông rạch mà thông chẳng được.

Mẹ đấy con! Thiếu chi là nước,

Không làm sao giải khát đáng thương;

Người bước đi ra một tấc đường,

Sự sống chết không lường biết được.

Mẹ đấy con! Kẻ giàu khi trước,

Nay hóa nghèo thiếu mặc thiếu ăn;

Còn lắm người lúc trước khó khăn,

Giờ lại có của hằng muôn triệu.

Mẹ đấy con! Con đâu có hiểu,

450. Mạnh thì hơn còn yếu thì thua;

Mặc kẻ hung ra sức hốt vùa,

Ai cũng muốn làm vua một cõi.

Mẹ đấy con biết thương dòng dõi,

Nên mở xiềng chớ trói lẫn nhau;

Nhìn kỹ ra thì cũng đồng bào,

Chặt bề sống nở vào bề lưỡi.

Mẹ đấy con! Kể sao hết nỗi,

Cảnh âu sầu khắp cõi người ta;

Quá hãi hùng quá đỗi thiết tha,

460. Tiếng chó sủa cũng làm phách tán.

Mẹ đấy con! Trong đời nhiều hạng,

Vì oai danh vì mến bạc đồng;

Nỡ giết người hơn giết muỗi mòng,

Tội lỗi có hay không chẳng xét.

Mẹ đấy con! Mẹ lòng như thét,

Thương những người bị giết uổng oan;

Chết dễ làm, làm sống khó toan,

Trách kẻ bạo sao không suy nghĩ.

Mẹ đấy con! Có nhiều thuyết ngụy

470. Khéo thêu thùa dối mị lòng người;

Làm cho nền phong hóa suy đồi,

Chẳng màng đến những nơi tình cảm.

Mẹ đấy con! Những người bị cám,

Sẽ không còn biết cảm mẹ cha;

Với anh em bè bạn cũng là,

Lòng chẳng chút thiết tha kề mó.

Mẹ đấy con! Hạng người nói đó,

Tuy hình người chẳng có lòng người;

Họ chỉ lo cho họ đấy thôi,

480. Họ là kẻ giết người không gớm.

Mẹ đấy con! Con mau tỉnh sớm,

Cứu đời đang trên bớm trên gai;

Mẹ càng nhìn càng bắt thở dài,

Thương bá tánh chưa ngày an lạc.

Mẹ đấy con! Đang thời hỗn sát,

Biết coi thường tiền bạc lợi danh;

Ấy là người biết cách sống sanh,

Tiến thêm một bước lành nữa quí.

Mẹ đấy con! Con ơi khá nghĩ,

490. Người vì câu danh vị lợi quyền;

Mà gây thành đất ngửa trời nghiêng,

Đâu ai sống thiên niên để hưởng.

Mẹ đấy con! Người đời lầm tưởng,

Hại được người rồi hưởng tự do;

Có hay đâu thân tợ ngao cò,

Đệ tam giả đứng chờ sau gót.

Mẹ đấy con! Hãy nên thương xót,

Những kẻ đang say gục mộng trần;

Đem chuông lành rung khắp xa gần,

500. Gọi thức kẻ chưa từng nghe gọi.

Mẹ đấy con! Như lời mẹ nói,

Cuộc đổi thay hạ cõi sắp gần;

Bị sàng qua sảy lại muôn lần,

Rốt cuộc lớp hiền nhân tồn tại.

Mẹ đấy con! Cũng vì lẽ ấy,

Mẹ mới khuyên con lại ra đời;

Đem những lời đạo đức tốt tươi,

Dạy dỗ những ai người chưa hiểu.

Mẹ đấy con! Nhắc đời sớm liệu,

510. Làm phước duơn đa thiểu cũng nên;

Đừng chờ khi tai họa đến bên,

Mới hối hả sao nên kịp được.

Mẹ đấy con! Ở trong kiếp trược,

Lại nhằm khi cùng rốt cuộc đời;

Việc giáo dân khó lắm con ơi,

Nhưng làm được biển trời so đức.

Mẹ đấy con! Con nên nỗ lực,

Tạo cho nhiều công đức kiếp này;

Mặc dù thân khổ mấy cũng thây,

520. Miễn giúp được gái trai tỉnh ngộ.

Mẹ đấy con! Lấy lòng đại độ,

Vì người đời vui bỏ riêng thân;

Ai khen chê gì cũng chẳng cần,

Cứ một mực lo phần cứu độ.

Mẹ đấy con! Nếu không lao khổ,

Mối đạo mầu đâu phổ thông xa;

Có từ bi hay chẳng cũng là,

Khi hữu sự người ta mới biết.

Mẹ đấy con! Đem lòng thanh khiết,

530. Lăn trong đời thì việc hòa quang,

Chớ ngồi yên trong một chiếc thoàn;

Đến rũ xác công ân chẳng có.

Mẹ đấy con! Lắng tai nghe rõ,

Mẹ vì con vì cả chúng sanh;

Chỉ cho điều đáng bỏ đáng hành,

Nên ghi nhớ chớ nên quên lãng.

Mẹ đấy con! Đời con biết chán,

Chẳng say mê chẳng máng vào tâm;

Ấy giúp con được khỏi lỗi lầm,

540. Mẹ cũng lấy làm mừng cho trẻ.

Mẹ đấy con! Chán đời một lẽ,

Bỏ đời đâu phải kẻ từ bi;

Đời còn nhiều nhơ nhớp vết tỳ,

Càng gìn giữ để thi thiết đạo.

Mẹ đấy con! Những lời Phật giáo,

Từ lâu xưa chí đáo ngày nay;

Vẫn là chơn lý tuyệt trần ai,

Không có thể bẻ bai gì được.

Mẹ đấy con! Khéo tùy theo cuộc,

550. Đem lời chơn của Phật nói ra;

Từ người gần cho đến kẻ xa,

Khiến cho họ biết ra đường đạo.

Mẹ đấy con! Theo lời Phật bảo,

Đời là trường khổ não âu sầu;

Giàu nghèo nào ai thoát khỏi đâu,

Không khổ xác cũng sầu khổ trí.

Mẹ đấy con! Khổ chồng muôn lũy,

Vốn là do tâm ý muốn ham;

Vì muốn nhiều thành phải nhiều làm,

560. Phụng sự cái thân phàm đòi bữa.

Mẹ đấy con! Thân như hoa lửa,

Càng cháy mau thì nó tàn mau;

Có sanh là có tử khỏi nào,

Định luật ấy ai đâu tránh được.

Mẹ đấy con! Nghiệp không triền-phược,

Không đầu sanh trong cuộc hồng trần;

Tất nhiên là khỏi lão tử thần,

Mọi sầu khổ cũng không hề có.

Mẹ đấy con! Muốn như thế đó,

570. Cần phải tu chớ có lôi thôi;

Lòng tham sân si ái dứt rồi,

Chẳng còn bị luân hồi sáu nẻo.

Mẹ đấy con! Nghiệp không lôi kéo,

Được tự do trực đáo Niết bàn;

Cùng các chư Bồ Tát đồng hàng,

Làm chủ các con đàng sanh tử.

Mẹ đấy con! Siêu trên phàm sự,

Tâm trí không ưu-lự não phiền;

Lúc nào lòng cũng được an nhiên,

580. Hết còn bị các duyên chi phối.

Mẹ đấy con! Tâm lìa hạ giới,

Như cá ra khỏi lưới về đồng;

Mặc ngao du biển rộng mênh mông,

Đâu còn bị lợi danh câu nhử.

Mẹ đấy con! Sự sanh sanh sự,

Tuy phải lo đối xử không mê;

Như khách xong rồi phải trở về,

Được vầy sẽ đồng quê với Phật.

Mẹ đấy con! Tâm vô nhứt vật,

590. Ấy là tâm chư Phật đấy con;

Nếu như ai theo đó làm tròn,

Người ấy chính nhục thân Phật đấy.

Mẹ đấy con! Con mau nghe lấy,

Lời mẹ vừa bảo đấy chớ quên;

Khi giảng đài con bước chân lên,

Tỏ lại khắp đôi bên được biết.

Mẹ đấy con! Làm lành một việc,

Có sức tiêu tội ác mười điều;

Gạo một ô làm nở ba niêu,

600. Phước lượng bổn-năng siêu cũng thế.

Mẹ đấy con! Khó khăn đừng kể,

Việc nào mà không thể làm nên;

Có người lên mình có thể lên,

Chớ rằng việc Phật Tiên khó với.

Mẹ đấy con! Như lời mẹ nói,

Khó không nao thì mọi việc thành;

Con nhớ đem khuyên kẻ tu hành,

Lấy lời ấy để làm cương mục.

Mẹ đấy con! Kẻ thừa nước đục,

610. Thả câu dầm hại bực hiền lương;

Rất có nhiều con khéo tùy phương,

Để mở rộng con đường Phật giáo.

Mẹ đấy con! Xả thân vì đạo,

Việc tử sanh khổ não xem thường;

Thuyết từ bi cứ mãi chủ trương,

Cứu vớt kẻ còn đương trầm nịch.

Mẹ đấy con! Khi sa mù mịt,

Khoảng trống như khoảng bít đều mờ;

Kẻ trên sông khó nhận được bờ,

620. Còi khéo túc để cho họ biết.

Mẹ đấy con! Thuyền nan một chiếc,

Năng chở nhiều khách lướt qua sông;

Chèo mỗi ngày đừng có nệ công,

Bao nhiêu khách cũng lần đưa hết.

Mẹ đấy con! Ở trong mỏi mệt,

Có cái gì siêu việt thiêng liêng;

Trong âm thầm được đáp lại liền,

Kẻ tu niệm chớ phiền khổ hạnh.

Mẹ đấy con! Nếu không mưa lạnh,

630. Cây héo kia lá nhánh đâu tươi;

Gặp tai nàn lòng cũng cứ vui,

Cho rằng nợ vừa rồi đã thiếu.

Mẹ đấy con! Ý nầy nếu hiểu,

Dù cho ai khuấy nhiễu cách nào;

Cũng không làm cho dạ núng nao,

Càng tinh tấn giồi trau đạo hạnh.

Mẹ đấy con! Kẻ đời tranh cạnh,

Người đạo đâu nhứt định ngồi không;

Ngó ngay về dân chúng đại đồng,

640. Lo cho họ từ hồn đến xác.

Mẹ đấy con! Chẳng riêng tiền bạc,

Mới làm nên phước đức đâu ư;

Đem công ra hoặc tiếng nhân từ,

Giúp người cũng là nơi phước đức.

Mẹ đấy con! Giúp người bằng sức,

Bằng tấm lòng bằng đức hy sinh;

Công đức hơn tiền bạc muôn nghìn,

Thế ai cũng làm nên phước được.

Mẹ đấy con! Giúp người cơm nước,

650. Ấy giúp cho người được no lòng;

Còn đem lời đạo đức phổ thông,

Ấy là giúp linh hồn giải thoát.

Mẹ đấy con! Giúp thân an lạc,

Nhưng tiếc gì thân xác không bền;

Giúp cho hồn cõi Phật được lên,

Linh hồn ấy trường miên khoái lạc.

Mẹ đấy con! Như lời mẹ giác,

Giúp cho người siêu thoát phần hồn;

Tất nhiên là công đức cao hơn,

660. Chắc như vậy không cần nghi ngại.

Mẹ đấy con! Nhưng mà hai cái,

Tùy sức mình liệu lấy giúp người;

Có của thì giúp của cho đời,

Không thì giúp bằng lời hữu ích.

Mẹ đấy con! Nếu theo Phật Thích;

Không những đem giúp ích của tiền;

Mà con lo dạy lẽ tu hiền,

Công đức ấy vô biên vô lượng.

Mẹ đấy con! Giúp mà không tưởng,

670. Giúp một đồng phước lượng mười đồng;

Đã ra công chẳng lấy làm công,

Công ấy lớn biển đông khó sánh.

Mẹ đấy con! Cả muôn công hạnh,

Nếu từ trong Phật tánh làm ra;

Thì cùng chư Phật vốn đồng hòa,

Chơn đạo đức chơn nhà bác ái.

Mẹ đấy con! Bất kỳ môn phái,

Nếu lấy chơn làm đại bổn căn;

Ấy chính là chánh đạo chơn tăng,

680. Chẳng còn phải e rằng lầm lạc.

Mẹ đấy con! Lấy chơn thù tạc,

Cùng người bên Cực lạc khác nào;

Không ai gian ai xấu lẫn nhau,

Lòng nghi kỵ người nào cũng khỏi.

Mẹ đấy con! Việc làm lời nói,

Chơn thật không nguỵ dối điều nào;

Nghiệp hoặc (1) đâu lôi cuốn trần lao,

Chỉ một kiếp được vào cõi Phật.

Mẹ đấy con! Nếu chơn công đức,

690. Lòng từ bi đâu phút nào rời;

Lo cho thân ra khỏi bể đời,

Và tha thiết cứu người đang khổ.

Mẹ đấy con! Chơn tu chơn độ,

Tu thân và tu cả chúng sanh;

Độ mình lành độ khắp người lành,

Thế mới thật tu hành theo Phật.

Mẹ đấy con! Kim thời nhơn vật,

Ít ai đem tình thật đối nhau;

Có thể rằng bất luận người nào,

700. Đều lợi dụng lẫn nhau để sống.

Mẹ đấy con! Mẹ càng bi thống,

Cảnh đồng sàng dị mộng của đời;

Cái chơn tình đâu có mấy nơi,

Vạn sự chỉ ư thoi bạc nén.

Mẹ đấy con! trong bao có hoẽn,

Mặc dù lời nói chẳng nhằm chi;

Cũng có nhiều kẻ dạ người quì,

Lỗi mấy cũng đổi đi làm phải.

Mẹ đấy con! Sửa ngay sửa vạy,

710. Cũng đều là dựa cái đồng tiền;

Từ mỹ nhơn cho đến tước quyền,

Đều có thể bị tiền mua chuộc.

Mẹ đấy con! Bị tiền ràng buộc,

Có mấy ai đâu được tự do;

Có cũng lo, không cũng âu lo,

Tiền sai khiến người ta đủ lẽ.

Mẹ đấy con! Đồng tiền mạnh mẽ,

Xúi giết ngườI, xúi kẻ bất hòa;

Tiểu can qua hay đại can qua,

720. Phần lớn cũng là do tiền bạc.

Mẹ đấy con! Biết bao tội ác,

Ai nghe qua cũng bắt châu mày;

Ấy cũng do tiền bạc khiến sai,

Từ xưa đến chí nay vẫn thế.

Mẹ đấy con! Mẹ mong toàn thể,

Nên dùng tiền chớ để tiền sai;

Trọng nghĩa nhơn hơn trọng tiền tài,

Đừng vì nó mà gây tội lỗi.

Mẹ đấy con! Tiền là bạc bội,

730. Nó không trung thành với người nào;

Vào trước rồi nó lại ra sau,

Không ai có thể nào cầm chắc.

Mẹ đấy con! Còn ăn còn mặc,

Còn sống trong thù tạc xa gần;

Cố nhiên là tiền bạc phải cần.

Dù ai cũng thế không tránh khỏi.

Mẹ đấy con! Như lời mẹ nói,

Cần tiền đừng bị gói trong tiền;

Làm ra nhiều để tạo phước duyên,

740. Chớ dành để hưởng riêng no ấm.

Mẹ đấy con! Nhưng cần suy gẫm,

Trường hợp nào trong cảnh trạng nào;

Đối vấn đề tiền bạc tạo đào,

Cần phải tạo cách nào chánh lẽ.

Mẹ đấy con! Lợi mình hại kẻ,

Lợi bao nhiêu cũng chớ nên làm;

Đừng vì lòng ích kỷ tham lam,

Thấy lợi hốt quên thân phải quấy.

Mẹ đấy con! Mẹ phân khi nãy,

750. Mọi việc điều cần lấy đồng tiền;

Có tiền ai cũng nể cũng kiêng,

Vì thế nó có quyền sanh sát.

Mẹ đấy con! Thật ra tiền bạc,

Cũng như loài cỏ rác khác chi;

Nó vốn là vô giác vô tri,

Người tạo nó rồi ti tôn nó.

Mẹ đấy con! Chúng sanh lớn nhỏ,

Tự tạo ra món nọ món kia;

Rồi đem lòng bảo thủ say mê,

760. Đến nỗi tạo nhiều bề tội ác.

Mẹ đấy con! Vấn đề tiền bạc,

Cũng như là khắp các vật nào;

Có thì dùng không cũng chẳng sao,

Tội lỗi sẽ không bao giờ có.

Mẹ đấy con! Vật mình tạo đó,

Rồi để cho chúng nó khiến mình;

Gây tội kia lỗi nọ tày đình,

Sao lại gọi thông minh được chớ.

Mẹ đấy con! Mẹ xem rất rõ,

770. Khắp chúng sanh lớn nhỏ trong đời;

Bận lòng theo tạm vật không rời,

Vì thế mãi sanh nơi cõi khổ.

Mẹ đấy con! Ở bên Tịnh Độ,

Đất bằng vàng nhà cửa bằng châu;

Cảnh trang nghiêm xinh đẹp nhiệm mầu,

Cõi trần thế có đâu sánh kịp.

Mẹ đấy con! Phật Ngài khéo hiệp,

Màu xinh nầy đến sắc đẹp kia;

Kết lại thành một cõi Liên huê,

780. Tuyệt mỹ nói sao cho hết được.

Mẹ đấy con! Nhưng mà khắp nước,

Cả lúc nào cũng được hòa bình;

Không ai rằng vật nọ của mình,

Cũng chẳng có ai tranh ai cả.

Mẹ đấy con! Tuy nhiều báu lạ,

Mà không ai có dạ tranh giành;

Ấy là nhờ ai cũng trọn lành,

Thấy của chẳng lòng sanh tham nhũng.

Mẹ đấy con! Mong rằng khắp chúng,

790. Vật nào mà thiết dụng sắm ra;

Dù lầu đài phố xá muôn tòa,

Xem thường chẳng đắm sa bận bịu.

Mẹ đấy con! Gặp ai nghèo thiếu,

Liền ra tay vớt kéo ra giùm;

Tiền bạc không bị nó làm cùm,

Lại cũng chẳng đeo đùm nhà cửa.

Mẹ đấy con! Sắm cho nhiều của,

Riêng vợ con cha mẹ ấm lành;

Có thừa đem làm lợi nhơn sanh,

800. Được như thế tội tình đâu có.

Mẹ đấy con! Làm theo lời đó,

Giàu dường bao của có dường bao;

Không ai sầu ai oán mãi nào,

Đêm nằm khỏi rào sau ngăn trước.

Mẹ đấy con! Làm như vậy được,

Chẳng mất giàu lại phước có ra;

Lúc sống an hưởng sự vinh hoa,

Khi thác khỏi đọa sa địa ngục.

Mẹ đấy con! Tầm tiên lánh tục,

810. Chẳng gì hơn cõi trược đừng mê;

Một lòng nguyền tầm đạo Bồ đề,

Trối mặc những danh kề lợi cận.

Mẹ đấy con! Lợi danh nhơ bẩn,

To bao nhiêu dù lớn bao nhiêu;

Thị như là bèo bọt rác rều,

Lòng chẳng chút bíu-dìu theo nó.

Mẹ đấy con! Lợi danh dù có,

Cũng vẫn nên xem nó như không;

Lợi danh đều hiến chúng đại đồng,

820. Riêng mình lòng vẫn không một vật.

Mẹ đấy con! Lấy lòng thành thật,

Giúp đời không một vật nào từ;

Người cùng mình như một thể ư,

Điều tốt chẳng bao giờ tiếc cả.

Mẹ đấy con! Mẹ chưa yên dạ,

Đường con đi còn quá xa xôi;

Biết bao nhiêu sóng gió dập dồi,

E con chẳng vững nơi tay lái.

Mẹ đấy con! Lấy lòng quảng ái,

830. Độ đời dù thân phải cách nào;

Cũng nên vui đừng có núng nao,

Thương người chẳng khác nào mình vậy.

Mẹ đấy con! Dù ai có khuấy,

Mối đạo mầu vẫn chói khắp nơi;

Bằng không thì như mất ánh trời,

Vạn vật chẳng còn nơi ấm áp.

Mẹ đấy con! Mưa sa nắng táp,

Càng lâu càng cứng cáp thêm nhiều;

Dễ đâu làm cho dạ ngả xiêu,

840. Tòng bá vẫn một màu xanh biếc.

Mẹ đấy con! Dù ai có giết,

Chỉ hại phần xác thịt thúi hôi;

Chớ linh hồn sẵn vị sẵn ngôi,

Lúc nào cũng an ngồi tự tại.

Mẹ đấy con! Có chi kinh hãi,

Xác tạm như là cái bao tay;

Lúc không cần thì lột ra ngay,

Đâu mang mãi đâu hay đau đớn.

Mẹ đấy con! Chết là cái vốn,

850. Sợ hay không cũng vẫn phải đi;

Nên xem thường chớ hoảng hốt gì,

Tinh thần vẫn uy nghi bình tĩnh.

Mẹ đấy con! Biết thân tạm vịn,

Chớ vì thân nảy tánh bất lương;

Hãy đem thân tạm ấy làm đường,

Đỡ chân kẻ còn đương thống khổ.

Mẹ đấy con! Gặp duyên thì độ,

Qua rồi thôi chẳng có để lòng;

Cứu đời không mong đợi nhắc công,

860. Thế mới khỏi bị tròng trói kiếp.

Mẹ đấy con! Ai nguy thì tiếp,

Ai khốn nàn ra giúp đỡ ngay;

Tốn công hay tốn của chẳng nài,

Được vậy chỉ một đời đắc đạo.

Mẹ đấy con! Chia cơm xẻ áo,

Có mấy ai được thảo lòng đâu;

Vì thế nên cứ mãi âu sầu,

Kẻ thừa thãi người đâu cũng thiếu.

Mẹ đấy con! Kẻ giàu muôn triệu,

870. Người thấy không một điếu trong nhà;

Chẳng động lòng giúp đỡ năm ba,

Còn lợi dụng mới là đáng trách.

Mẹ đấy con! Giàu sang kiêu cách,

Hung hiếp người đói rách nghèo nàn;

Ấy phần đông trong cõi thế gian,

Mẹ chẳng ngớt buồn than cảnh ấy.

Mẹ đấy con! giàu không biết phải,

Bị kẻ hờn người lại trách phiền;

Chừng gặp khi cảnh ngộ bất yên,

880. Thân ấy khổ bút nghiên nào tả.

Mẹ đấy con! lúc sang sang quá,

Đến khi hèn hèn hạ vô cùng;

Sự nhục vinh trong một khắc chung,

Vương tướng đó rồi trùng dế đó.

Mẹ đấy con! được thân giàu có,

Gặp ai người đói khó hàn vi;

Nên xót thương chớ dạ khinh khi,

Hãy giúp họ những gì đáng giúp.

Mẹ đấy con! nếu mình tốt phúc,

890. Có thời hơn kẻ khác phần nào;

Nên khiêm nhường chớ có xấc cao,

Hãy nhân đó để trau việc nghĩa.

Mẹ đấy con! giống lành khá tỉa,

Có thần nhơn chặt chịa quanh thân;

Dù gặp khi lỡ bước sa chân,

Không đến đỗi ra thân hèn hạ.

Mẹ đấy con! Có vay có trả,

Từ xưa nay nhơn quả không lầm;

Kẻ đang đi trong giữa rừng lâm

900. Nói sao tiếng dội làm theo vậy.

Mẹ đấy con! phải thì gặp phải,

Còn quấy thì có quấy trả cho;

Đường dữ lành há chẳng toan lo,

Chọn lựa cái thơm tho để lấy.

Mẹ đấy con! khi người biết quấy,

Nhưng không lòng hối cải tránh xa;

Chẳng khác nào sông có mập xà,

Biết mà vẫn lội qua bất kể.

Mẹ đấy con! kẻ mê như thế,

910. Mạng căn kia dường thể tơ treo;

Sang trở hèn giàu sẽ trở nghèo,

Nay không gặp mai chiều cũng gặp.

Mẹ đấy con! có khi ác tập,

Mà đương thân không gặp hung tai;

Ấy năm rồi lúc vựa còn đầy,

Nay tuy đã nhiều xài chưa hết.

Mẹ đấy con! nhưng sau khi chết,

Bước sang đời kế tiếp than ôi;

Sự khổ lao suốt cả đời thôi,

920. Vốn một phải trả lời năm bảy.

Mẹ đấy con! thế nên việc quấy,

Cả chúng sanh đều phải răn chừa;

Dù cho lòng có lắm thích ưa,

Cũng rán nhẫn chớ rờ mó tới.

Mẹ đấy con! bị oan nghiệp trói,

Đọa sanh trong ba cõi sáu đường;

Thân đã là suốt chịu đau thương,

Tâm linh cũng bị luôn mờ ám.

Mẹ đấy con! thân sa vào khám,

930. Khổ dường bao hắc ám dường bao;

Cõi trần ai cũng thế khác nào,

Muôn nỗi khổ ví bao không hở.

Mẹ đấy con! cũng vì lẽ đó,

Mẹ hằng mong lớn nhỏ gái trai;

Nợ hồng trần rán trả đừng vay,

Cho được khỏi đầu thai cõi trược.

Mẹ đấy con! vừa là tu phước,

Và vừa lo khêu đuốc huệ tâm;

Sẽ vượt qua khỏi bể luân trầm,

940. Chắc như vậy không lầm đâu trẻ.

Mẹ đấy con! như lời của mẹ,

Nếu trong đời có kẻ tin theo;

Và thật hành một cách khắn keo,

Chắc chắn sẽ được siêu Cực lạc.

Mẹ đấy con! đời trong gang tấc,

Danh dường bao lợi lộc dường bao;

Bị nhồi qua một lượng ba đào,

Muôn việc chỉ chiêm bao một giấc.

Mẹ đấy con! khắp người quả đất,

950. Cũng khá suy rồi dứt nghiệp trần;

Sớm chiều lo lập chí tu thân,

Lánh cõi tạm tìm chân thế giới.

Mẹ đấy con! rồi đây sẽ tới,

Bảy ngày đêm bặt lối trời trăng;

Biết bao nhiêu yêu quái tinh chằn,

Chúng hiện đến bắt ăn kẻ ác.

Mẹ đấy con! cha con xa lạc,

Tiếng khóc than bi đát thảm sầu;

Khắp người đều như thế khác đâu,

960. Không ai giúp ai nào được cả.

Mẹ đấy con! bụng đà đói rã,

Cơm cũng không mà cá cũng không;

Rau cỏ còi khoai củ ráo nông,

Chồng nhìn vợ khóc ròng mới thảm.

Mẹ đấy con! bảy ngày hắc ám,

Khắp trời đâu cũng sấm nổ vang;

Biết bao người vì sự kinh hoàng,

Phát cuồng chạy khắp làng cùng ngõ.

Mẹ đấy con! người đời đâu rõ,

970. Cảnh tang thương chỉ có phút giây;

Đồng khô khan nước phủ dẫy đầy,

Sông biển đó rồi cây rừng đó.

Mẹ đấy con! nay tuy giàu có,

Biết đâu mai mốt nọ nghèo nàn;

Sự đổi thay trong một khắc gian,

Chớ bỏn xẻn hãy toan làm phước.

Mẹ đấy con! mẹ hằng ao ước,

Khắp chúng sanh sớm được quày đầu;

Dù ngày kia có cảnh thảm sầu,

980. Nhờ Thần Phật phép mầu cứu hộ.

Mẹ đấy con! đời chưa hết khổ,

Kể từ đây vô số tai ương,

Đáng lo âu cảnh máu nhuộm đường;

Tai đầy tiếng thê lương kêu khóc.

Mẹ đấy con! cảnh đời tang tóc,

Từ thị thành đến hốc hang cùng;

Đâu cũng đều mang gánh họa chung,

Khổ với thảm vô cùng ớ trẻ.

Mẹ đấy con! nói sao cạn lẽ,

990. Nạn nầy qua rồi kế nạn kia;

Ngục trần gian khoá bị mất chìa,

Thương sanh chúng nhiều bề khổ não.

Mẹ đấy con! ngồi trên sen báu,

Nhìn chúng sanh không ráo hột châu;

Từ trẻ thơ cho đến bạc đầu,

Cũng chung chịu một bầu lao lý.

Mẹ đấy con! đày trong tục lụy,

Khổ suốt đời đâu nghỉ phút nào;

Người sang hèn hoặc kẻ nghèo giàu,

1000. Đều chịu khổ như nhau tất cả.

Mẹ đấy con! khổ thân hoạn họa,

Khổ về bề giặc giã thù hiềm;

Lòng sợ lo không phút nào êm,

Nghèo cũng thế có tiền cũng thế.

Mẹ đấy con! luống mưu trăm kế,

Chẳng làm sao thân thể không già;

Hoặc bịnh nầy tật nọ sinh ra,

Bao nhiêu đó cũng là thấy khổ.

Mẹ đấy con! của tiền muôn hộ,

1010. Thân cũng huờn lại thổ khỏi đâu;

Mưu làm chi những kế độc sâu,

Cho kẻ khác chịu sầu chịu khổ.

Mẹ đấy con! nay gần đến chỗ,

Đức Ngọc Hoàng bôi sổ loài người;

Nếu không làm hiền đức tốt tươi,

Hồn xác chẳng còn nơi cứu rỗi;

Mẹ đấy con! đời như ổ mối,

Chừng gặp khi nước dội khỏi bờ.

Thì chỉ trong giây lát phút giờ,

1020. Cả thành quách đều xô theo nước.

Mẹ đấy con! rán mà tích phước,

Chớ làm điều bạo ngược lung lăng;

Sẽ thoát qua cuộc đại biến nàn,

Được xem thấy hội hàng Tiên Phật.

Mẹ đấy con! mẹ thương vạn vật,

Đang sanh trong thế mạt đời cùng;

Vui một hai, khổ thảm muôn trùng,

Nhưng ít kẻ để lòng nghĩ tới.

Mẹ đấy con bản đồ thế giới,

1030. Đang nằm trên lũ mối tham tàn;

Con hãy xem chỉ một khắc gian,

Bản đồ ấy rã tan từ mảnh.

Mẹ đấy con! xót thương bá tánh,

Bị lửa nhà bên cạnh cháy lan;

Cả gia đình sự nghiệp tiêu tan,

Một kẻ trút muôn ngàn người khổ.

Mẹ đấy con! xác cây pháo nổ,

Nó tan ra mảnh nhỏ thế nào;

Quả đất nầy đến lúc tiêu hao,

1040. Cũng như thế khác nào ớ trẻ.

Mẹ đấy con! con ghi lời mẹ,

Vẹt góc gai tìm kẻ hữu tâm;

Chỉ dạy lời đạo lý thâm trầm,

Kẻo việc đến không làm sao kịp.

Mẹ đấy con! chơn tu một kiếp,

Siêu Phật- Đài thoát nghiệp luân hồi;

Thường lúc nào cũng được an vui,

Không nạn khổ không nơi phiền não.

Mẹ đấy con! tu là quí báu,

1050. Nợ trần gian càng tạo càng sâu;

Sự lợi danh như miếng mồi câu,

Say mê nó ngắn thâu số kiếp.

Mẹ đấy con! khổ lao trùng điệp,

Nên giúp đời chớ bịp lừa đời;

Thay vì tiền phung phí ăn chơi,

Làm phước thiện cho người nhờ nhõi.

Mẹ đấy con! thấy ai nghèo đói,

Lòng cũng nên biết nhói biết đau;

Lượng sức mình giúp họ với nào,

1060. Chớ tiếc của làm màu xa lạ.

Mẹ đấy con! gặp người rách rã,

Mà không đem lòng dạ xót thương;

Đến khi mình vướng lấy tai ương,

Sẽ bị kẻ mở đường nói lảng.

Mẹ đấy con! còn nhiều khổ nạn,

Việc tới lành dữ đoán sao ra;

Đối với ai cũng lấy hiền hòa,

Hợp đạo lý cũng là phòng hậu.

Mẹ đấy con! hẳn con đã thấu,

1070. Lúc thuận thì cậu cậu ông ông;

Thoảng một khi có việc trái lòng,

Kêu tên tộc chửi không ngại miệng.

Mẹ đấy con! bình thời lặng tiếng,

Hữu sự thì kiếm chuyện khó khăn;

Người đời nay lòng biết mấy ngăn,

Phải dè dặt cách ăn thói ở.

Mẹ đấy con! hùm beo không sợ.

Sợ thế gian kẻ ở hai lòng;

Khi vì tiền vì muốn lập công,

1080. Tình thân mấy họ không hề tưởng.

Mẹ đấy con! lo thân sung sướng,

Nỡ làm cho người vướng nạn tai;

Sự có thường trong cuộc đời nay,

Mẹ càng ngắm càng cay đôi mắt.

Mẹ đấy con! khi thời thế đắc,

Nỡ xuống tay làm ngặt cô thân;

Cũng đang nhiều trên khắp cõi trần,

Thương hại kẻ tay chân hục hạt.

Mẹ đấy con! tiếc cho kẻ ác,

1090. Xài quá hơn số phước đã dành;

Trong nhứt thời mất cả liệt oanh,

Thân ấy khác nào nhành lìa cội.

Mẹ đấy con! đòn cân phước tội,

Trên hai vai của mỗi người đời;

Rất công bằng lắm ớ con ơi,

Rằng không có là người lầm đấy.

Mẹ đấy con! cũng vì lẽ ấy,

Mẹ muốn cho cả thảy nhơn sanh;

Hãy bình tâm chọn lấy điều lành,

1100. Sang trọng thế, rách tanh cũng thế.

Mẹ đấy con! biết chừa biết để,

Cùng Phật Tiên cùng bệ khác đâu;

Lấy từ bi hai chữ làm đầu,

Nghiệp oan khỏi và đâu khổ kiếp.

Mẹ đấy con! chúng sanh bị nghiệp,

Lôi kéo vào trong kiếp phù sanh;

Nghiệp ấy là việc tạo bất lành,

Bằng ý tưởng hoặc bằng hành động.

Mẹ đấy con! giống gieo lên mộng,

1110. Mạnh thì mau yếu rắm hơi lâu;

Hưởng đương đời hoặc đến đời sau,

Đều do nghiệp cạn sâu ra đấy.

Mẹ đấy con! thứ mau ăn trái,

Thứ đợi lâu mới nảy bông ra;

Giống nghiệp kia cũng thế ấy là,

Chớ cho chốn bao la không mắt.

Mẹ đấy con! trâu không ai dắt,

Mà tự nhiên nó biết về chuồng;

Bởi mỗi ngày đi lại thường luôn,

1120. Nên nó đã thuộc quen đường xá.

Mẹ đấy con! thế đâu còn lạ,

Nghiệp mê là do cả thói quen;

Quen thấp hèn sanh chốn thấp hèn,

Lạ đường Phật khó lên cõi Phật.

Mẹ đấy con! say mê vật chất,

Phải đi theo đường đất thế gian.

Lòng không ưa mến cõi Niết bàn;

Thì đâu hướng chân sang đường Phật,

Mẹ đấy con! đấy là tóm tắt,

1130. Nghiệp lực hay dẫn dắt thế nào;

Vậy con ơi rán liệu làm sao,

Đừng bị nghiệp trần lao lôi cuốn.

Mẹ đấy con! lựa cho phải luống,

Thân không như rau muống ớ con;

Rán tìm cho ra lối thường còn,

Lầm một kiếp khổ luôn nhiều kiếp.

Mẹ đấy con! thân nên uổng tiếc,

Chớ ném vào những kẹt hôi tanh;

Nên hy sinh vào chỗ cao thanh,

1140. Cho nhơn loại hoặc nền trung hiếu.

Mẹ đấy con! tiếc thân phải liệu,

Chớ cho lòng bận bịu nơi thân;

O bế thoàn dùng để làm chân,

Không có nghĩa quanh quần theo nó.

Mẹ đấy con! thân khi cần bỏ,

Thì bỏ ngay chẳng có dần dà,

Noi theo gương Đức Phật Thích Ca,

Mà động chỉ tất là đúng đạo.

Mẹ đấy con! thân là quí báu,

1150. Thân cũng là như thảo như rơm;

Khi quí thì quí chẳng gì hơn,

Lúc rẻ phải rẻ không chỗ sánh.

Mẹ đấy con! đạo thì có hạnh,

Hạnh là hành của tánh từ bi;

Lợi cho đời bất luận những gì,

Sẵn sàng để thi vi không tiếc.

Mẹ đấy con! đặt trên các việc,

Một trí thần suy xét kỹ càng;

Sẽ tránh mình khỏi những nghiệp oan,

1160. Việc không đến dở dang hối hận.

Mẹ đấy con! biết làm bổn phận,

Không Phật Tiên cũng đứng về Thần;

Ở phần nào xử vẹn lấy phần,

Đời đạo cứ thế không bại hoại.

Mẹ đấy con! lợi và điều hại,

Cho linh hồn và cái xác thân;

Hiện tại hay là vị lai phần,

Biết làm đúng, biết ngưng cho đúng.

Mẹ đấy con! điều nầy đem dụng,

1170. Cho mình và cho chúng khắp nơi;

Cứu riêng thân và cứu người đời,

Sống thảo thuận thác ngồi sen báu.

Mẹ đấy con! vì sao hành đạo,

Vì muốn cho dứt nẻo luân hồi;

Nên mọi điều tội lỗi đành thôi,

Làm phước thiện trau giồi trí huệ.

Mẹ đấy con! điều nầy không kể,

Ba tạng kinh dù để nằm lòng;

Cũng chẳng hề đắc quả thành công,

1180. Chỉ đếm bạc của ông đại phú.

Mẹ đấy con! tâm luôn tự chủ,

Ngoại cảnh không quến rũ được lòng;

Thường được như một tấm gương trong,

Soi các vật mà không nhiễm vật.

Mẹ đấy con! chủ tâm khi mất,

Khác nào như trong nước không vua;

Sự loạn ly nổi cả bốn mùa,

Cảnh đói khổ bao giờ cho hết.

Mẹ đấy con! câu rằng cái nết,

1190. Dù cho đem đánh chết không chừa;

Chuyện xấu xa hãy rán ngăn ngừa,

Quen rồi khó làm cho quên được.

Mẹ đấy con! cần quan sát trước,

Rồi thi hành sau ắt không lầm;

Thế nên đừng quên chủ lấy tâm,

Được vậy sẽ ắt làm nên đạo.

Mẹ đấy con! con nhà Phật giáo,

Phải gìn câu hòa hảo lẫn nhau;

Đuốc từ bi đâu cũng rọi vào,

1200. Dắt những kẻ đang lao trong tối.

Mẹ đấy con! giới răn là cội,

Lìa cội rồi bông trái không sanh;

Nếu luật nghi lòng biết chặt gìn,

Tất sẽ được đắc thành vị quả.

Mẹ đấy con! nhớ câu hỷ xả,

Nên thứ tha chớ dạ câu mâu;

Càng ghét nhau càng chuốc thảm sầu,

Chỉ có hại nào đâu có lợi.

Mẹ đấy con! khá suy nghĩ tới,

1210. Mang phàm thân ai khỏi vết tỳ;

Kẻ lỗi lầm biết hối cải đi,

Người ấy đáng nên ghi người tốt.

Mẹ đấy con! cuộc đời sắp rốt,

Đạo hạnh cần giũa gọt cho thường;

Đừng ngại chi những lúc nắng sương,

Sẽ kịp đến ngày trương bảng ngọc.

Mẹ đấy con! gần ngày thi lọc,

Sớm khuya nên đạo học cho siêng;

Rán làm cho đẹp mặt tổ Tiên,

1220. Tên tuổi được nêu trên thư án.

Mẹ đấy con! việc trong chớp nhoáng,

Như màu rơi vào chén nước trong;

Tục hóa Tiên, núi hóa ra sông,

Con gà hiện giữa tròng vàng trắng.

Mẹ đấy con! đạo mầu miễn đặng,

Ai lời cay tiếng đắng mặc ai;

Chữ tu hành cứ vẫn miệt mài,

Xong phận tớ lòng thầy cũng hả.

Mẹ đấy con! gặp khi tai họa,

1230. Hãy cho như viên đá mài dao;

Mài cọ nhiều kim sẽ nên mau,

Lòng chẳng một mảy nào buồn bã.

Mẹ đấy con! muốn cao đạo quả,

Thân phải vui chịu cả khó khăn;

Khó sóng tâm khi phải làm bằng,

Khó nhớ lúc khổ nàn đưa lại.

Mẹ đấy con! khó hơn hết thảy,

Ý tưởng luôn tháy máy không ngừng;

Nó tưởng điều nhơ xấu nhiều hơn,

1240. Chỗ nào nó cũng từng léo tới.

Mẹ đấy con! thần Tiên cảnh giới,

Ý tưởng nầy chưa gọi toàn trừ;

Có lần vì do sự tưởng tư,

Trong nháy mắt ra người phàm tục.

Mẹ đấy con! khuấy lên một phút,

Hồ mấy trong cũng đục lại liền;

Trong lòng khi khởi sự đảo điên,

Bao nhiêu trí huệ liền mất hết.

Mẹ đấy con! gương trong đem phết,

1250. Chẳng còn soi thấy mặt phải không;

Khi tham sân ái cảm động lòng,

Trở tâm tối hết thông chơn giả.

Mẹ đấy con! hiểu rành đạo cả,

Sợ vọng tâm hơn sợ tù đày;

Tù đày làm khổ một kiếp nay,

Vọng tâm khổ sau nầy muôn kiếp.

Mẹ đấy con! gió luôn liên tiếp,

Ngọn đèn không dễ đốt phải chăng;

Vọng tâm trần cứ mãi xung xăng,

1260. Trí huệ khó khai thông cho được.

Mẹ đấy con! chỉ nhìn vào nước,

Mà tự nhiên thấy được ánh trăng;

Ấy là do mặt nước phẳng bằng,

Nên nó có sức năng hiển vật.

Mẹ đấy con! người trong cửa Phật,

Phải lấy đây để thật hành theo;

Sáu căn không bị sáu trần đeo,

Sáu thông sẽ về theo tức khắc.

Mẹ đấy con! ngọc vùi trong đất,

1270. Khiến trở nên màu sắc lu mờ;

Hãy moi ra rửa lớp bùn nhơ,

Sắc ngọc vẫn sáng như xưa vậy.

Mẹ đấy con! cái viên ngọc ấy,

Bụi cát bao bọc lấy bề ngoài,

Chớ bên trong xưa cũng như nay;

Vẫn trong sáng không sai không khác,

Mẹ đấy con! lau xong bụi cát,

Ngọc sẽ ra sắc ngọc tự nhiên;

Khi dứt rồi các mối nghiệp duyên,

1280. Tâm ấy vẫn huờn nguyên sáng suốt.

Mẹ đấy con! rửa dơ mượn nước,

Ngăn lỗi thì nhờ được giới nghi;

Giới nghi lòng không phút nào ly,

Đạo quả đắc có chi là khó.

Mẹ đấy con! giới nghi nếu bỏ,

Như ngựa mà không có dây cương;

Làm sao dùng khi lạc bước đường,

Tội lỗi sẽ vấn vương rất dễ.

Mẹ đấy con! sống trong cõi thế,

1290. Mọi việc chi cũng dễ nhiễm ô;

Phải xét thân mộng huyễn hư vô,

Để thắng phục lòng ưa dục lạc.

Mẹ đấy con! đời vì tạm xác,

Mà tạo ra tội ác phải không;

Tạm xác khi hiểu chán nơi lòng,

Tội ác cũng sẽ không nảy nở.

Mẹ đấy con! muốn thân béo bở;

Muốn tình yêu muốn có tiền tài,

Muốn vị danh chẳng kém thua ai,

1300. Thành ra lắm người gây nên tội.

Mẹ đấy con! thoáng qua thấy lợi,

Nhìn kỹ thì có hại phi thường;

Chỉ làm cho thỏa kiếp hiện đương,

Bao nhiêu kiếp sau cam khổ báo.

Mẹ đấy con! cố tâm hành đạo,

Nên chán thân huyễn ảo mà tu;

Ví cuộc đời như cảnh lao tù,

Ngày đêm vẫn lo câu giải thoát.

Mẹ đấy con! biết ngoài quả đất,

1310. Có cõi tên Cực lạc Tây Phương,

Thân người bằng sen nực mùi hương;

Không bịnh lão không đường sanh tử.

Mẹ đấy con! cõi kia đủ thứ,

Muốn vật chi đều có đến ngay,

Cõi trần không thế sánh cảnh này,

Quyết tu để sang ngay cõi ấy.

Mẹ đấy con! khi qua bên ấy,

Nhìn lại đời sẽ thấy rùng mình;

Ở trong thân của mỗi chúng sanh,

1320. Đầy giòi tửa hôi tanh khó kể.

Mẹ đấy con! đã là như thế,

Còn tranh nhau đủ kế đủ phương;

Tánh xấu xa không thước đo lường,

Rốt rồi cũng thịt xương tan rã,

Mẹ đấy con! không ai thong thả,

Ai cũng luôn có dạ lo âu,

Được hay thua đều chẳng sướng đâu,

Mà ai cũng lo câu thắng thối.

Mẹ đấy con! thấy đời giả dối,

1330. Buồn rồi thương đến đỗi rơi châu;

Ước rằng ai cũng biết quày đầu,

Để cùng hưởng được câu an lạc.

Mẹ đấy con! ai người được giác,

Nên đứng ra dìu dắt kẻ mê;

Đồng tâm nhau đường thiện trở về,

Cho một kiếp xong tề nghiệp báo.

Mẹ đấy con! cùng nhau biết đạo,

Ai cũng đều ngay thảo một lòng;

Nước thái bình dân sẽ thong dong,

1340. Cõi tục trở nên bồng lai cảnh.

Mẹ đấy con! không nhơn ngã tánh,

Lòng tham sân sẽ chẳng nơi sanh;

Tham sân không, không cuộc tranh giành,

Được vầy sẽ hòa bình vĩnh viễn.

Mẹ đấy con! tóm ngăn câu chuyện,

Thế giới nầy sắp đến đổi dời;

Qua sau cơn nước lửa đầy trời,

Người sống sót là người hiền đức.

Mẹ đấy con! gắng công chí sức,

1350. Lo tu cho qua cuộc bể dâu;

Để xem thần Tiên trổ phép màu,

Lập đời mới khắp đâu cũng mới.

Mẹ đấy con! không phao mà nổi,

Không cánh mà bay tới xa gần;

Ấy là người đại thế giới tân,

Ai cũng vẫn hiền nhân thông thái.

Mẹ đấy con! rán mà làm phải,

Để thần Tiên hội lại bên mình;

Trước là trừ được nạn ôn binh,

1360. Sau khỏi các cực hình thê thảm.

Mẹ đấy con! lòng càng nhúa nhám,

Càng cho thân dễ bám chông gai;

Chừng họa sầu nam bắc đông tây,

Khổ ách đến dẫy đầy khó trốn.

Mẹ đấy con! phước nhân căn bổn,

Khi tai nàn nên trốn vào đây;

Của tiền đừng bạ việc xí xài,

Nên làm phước dành ngày mai hậu.

Mẹ đấy con! việc tu được thấu,

1370. Phước không trau huệ đạo không giồi;

Khác nào người ôm giữ cái nồi,

Gạo thóc chẳng nước nôi cũng chẳng.

Mẹ đấy con! nồi không ăn đặng,

Biết không làm việc chẳng hề nên;

Tuổi già gần việc thác kế bên,

Hãy liệu gấp chớ nên bê trễ.

Mẹ đấy con! con ơi chớ nệ,

Rán chịu lòn hầu để cứu dân;

Cứu được người dầu phải mất thân,

1380. Cũng vui vẻ lòng đừng ngần ngại.

Mẹ đấy con! đem thân tạm hoại,

Đưa linh hồn đến cõi Niết bàn;

Ấy là chân hạnh phúc vinh quang,

Nên sốt sắng chớ toan lười lã.

Mẹ đấy con! thân mình chẳng xá,

Quí trọng thân tất cả người đời;

Tâm hồn nầy dễ có mấy người,

Kẻ có được đất trời cũng nể.

Mẹ đấy con! con từng lập thệ,

1390. Cứu chúng sanh khỏi bể luân trầm;

Thân dù cho tan nát dập bầm,

Cũng hoan hỷ không tâm phiền não.

Mẹ đấy con! chẳng từ bi đạo,

Đâu thương người khổ não trong đời;

Biết thương người mới cứu giúp người,

Hy sinh cả cuộc đời chẳng tiếc.

Mẹ đấy con! tâm hồn siêu việt,

Con đem giao khắp hết mọi nơi;

Để cho người chưa tỉnh mộng đời,

1400. Có dịp cải sửa nơi hèn úa.

Mẹ đấy con! lời lành rộng bủa,

Cho đạo luôn nơi cửa chật người;

Ý nguyện con thỏa mãn tốt tươi,

Phật cũng được phỉ hồi mong ước.

Mẹ đấy con! cửa thiền sau trước,

Vắng người là thế cuộc khổ nhiều;

Kẻ từ tâm phải rán réo kêu,

Cho lão ấu biết điều đạo đức.

Mẹ đấy con! những người đã thức,

1410. Con rán khuyên họ được thức luôn;

Dù khổ lao dù lắm cảnh buồn,

Cũng rán nhẫn cho tròn đạo cả.

Mẹ đấy con! kẻ chưa hối quá,

Họ khác nào như cá ăn câu;

Chẳng nhả ra sẽ mắc khỏi đâu,

Khá khuyên họ hồi đầu hướng thiện.

Mẹ đấy con! trẻ chơi mé giếng,

Con cho rằng nguy hiểm hay chăng;

Với kẻ ưa tính việc ác gian,

1420. Sẽ không tránh khỏi đàng khổ báo.

Mẹ đấy con! nếu không cơm cháo,

Xác thân không thể bảo sanh tồn;

Còn không lòng hướng thiện qui chơn,

Linh hồn chẳng khỏi cơn đày đọa.

Mẹ đấy con! một lần sanh hóa,

Dễ chuyển luân đến cả muôn lần;

Phải rán tu ngay cả hiện thân,

Để sau khỏi hẳn phần sanh tử.

Mẹ đấy con! càng làm hung dữ,

1430. Càng chịu thêm đa sự nghiệp oan;

Nợ hồng trần lắm mối buộc ràng,

Không thể tránh khỏi đàng luân chuyển.

Mẹ đấy con! hay làm việc thiện,

Không ai thù ai oán đến mình;

Và chẳng cùng ai mắc tội tình,

Tất nhiên được hồn linh thong thả.

Mẹ đấy con! sanh nơi trần hạ,

Muôn người không một kẻ thanh nhàn,

Chỉ sống trong có một thời gian,

1440. Mà phải liệu trăm ban vạn sự.

Mẹ đấy con! bởi nhiều nghiệp dữ,

Nên thường mang hung sự nhiều hơn.

Không người nào được vẹn toàn thân,

Suy nghĩ kỹ phải chăng là khổ.

Mẹ đấy con! ngồi bên Tịnh Độ,

Thấy chúng sanh lớn nhỏ trong đời;

Chịu khổ lao không phút nào ngơi,

Lòng của mẹ vô hồi đau xót.

Mẹ đấy con! không ai thoát lọt,

1450. Lo miếng ăn tấm mặc cho thân;

Phụ vào nào bè bạn ái ân,

Ngày nào cũng quây quần theo đó.

Mẹ đấy con! miếng ăn không có,

Bụng trở nên đói khó vô chừng;

Tấm mặc không đủ đắp che thân,

Thấy lạnh lẽo không dằn run rẩy.

Mẹ đấy con! lòng luôn tháy máy,

Hết muốn nầy kế lại muốn kia;

Dù những điều khó được trăm bề,

1460. Lòng vẫn muốn không hề ngừng nghỉ.

Mẹ đấy con! mưu thần chước quỉ,

Lo sau thành như ý đã mong;

Tội bao nhiêu cũng thị bằng không,

Độc ác khác nào chông tẩm thuốc.

Mẹ đấy con! thân mưu lắm cuộc,

Mà cũng không sống được lâu dài;

Chỉ làm cho thêm kiếp bào thai,

Lên cõi tạm chịu ngày khổ não.

Mẹ đấy con! xét suy chu đáo,

1470. Tất chán điều gian xảo phần nhiều;

Vì nó không khiến kẻ thân yêu,

Còn xô kiếp trôi theo bể khổ.

Mẹ đấy con! hãy mau tỉnh ngộ,

Lánh đường tà tìm ngõ chánh chơn;

Sớm chiều lo làm việc phước nhơn,

Đừng chiều cái tâm trần dục vọng.

Mẹ đấy con! cuộc đời đã mỏng,

Nên mượn ngay kiếp sống hiện thời;

Để giúp người ở khắp mọi nơi,

1480. Những lợi ích khi người thiếu thốn.

Mẹ đấy con! lấy thân làm vốn,

Để gây nhiều công lớn đức dày;

Nên nguyện tu ngay một kiếp này,

Cho được đến Phật- Đài mới thỏa.

Mẹ đấy con! dù cho nhồi quả,

Tự nhủ lòng chớ dạ núng nao;

Càng khổ nhiều đạo hạnh càng cao,

Nên lấy đó làm câu an ủi.

Mẹ đấy con! lời kia không dối.

1490. Không gian lao khó nổi công thành,

Chẳng cho chơn đạp sỏi dày sành;

Tây phương khó đưa mình đến chốn,

Mẹ đấy con! mỗi khi nguy khốn,

Mà vẫn vui không núng tim gan.

Là mỗi lần lên một nấc thang,

Càng chịu được là càng cao được.

Mẹ đấy con! thói quen khi trước,

Nay bỏ đi là việc khó khăn;

Bỏ được là mới thiệt chơn tăng,

1500. Linh hồn được siêu thăng do đấy.

Mẹ đấy con! rán mà nhẫn nại,

Buồn nầy qua rồi lại đến vui;

Chớ bận lòng đến cảnh ngược xuôi,

Hạ buồm giữa biển khơi rất uổng.

Mẹ đấy con! mây bay nước cuốn,

Chớ nó đâu hề đứng một nơi;

Hết khổ lao rồi đến thảnh thơi,

Lời mẹ dạy con ơi nên nhớ.

Mẹ đấy con! gỡ cho xong nợ,

1510. Qua kiếp nầy về ở Lạc bang;

Cùng các chư Bồ Tát đồng hàng,

Không bịnh lão không đàng sanh tử.

Mẹ đấy con chín từng ngôi thứ,

Toàn hoa sen có đủ sắc màu;

Cảnh an vui không sự khổ lao,

Rán tu niệm để mau qua đó.

Mẹ đấy con! nói xa khó rõ,

Việc gần đây nên tỏ con hay;

Cõi Ta-bà chừng đến sau này,

1520. Trở lại cảnh Bồng Lai chẳng khác.

Mẹ đấy con! những người sắp thác,

Tự biết liền mang xác vào rừng;

Ngồi dưới cây rồi tự bỏ thân,

Đất liền nứt tự chôn lấy xác.

Mẹ đấy con! tiết trời luôn mát,

Người lớn cao khuôn mặt tốt tươi;

Hiền lành và luôn nét vui cười,

Ai đều cũng đầy lời lễ nghĩa.

Mẹ đấy con! Rán mà trau trỉa,

1530. Làm sao cho được nhẹ tâm hồn;

Để sau ngày biến đổi càn khôn,

Được sống sót hưởng phần thưởng ấy.

Mẹ đấy con! chừng tân thế giới,

Chẳng bao giờ chim thấy rũ lông;

Các loại cây lá úa cũng không,

Chẳng hề có muỗi mòng châm chít.

Mẹ đấy con! các loài rắn rít,

Trong miệng không nọc độc như nay;

Và không còn những loại cây gai,

1540. Đâu đâu cũng toàn cây hữu dụng.

Mẹ đấy con! khắp đâu đâu cũng,

Nước biển sông như nước ao hồ;

Vẫn trong không một chút bợn nhơ,

Cá vẫn lội không hề khiếp sợ.

Mẹ đấy con! ngày đêm sáng rỡ,

Có trời trăng thay đổi luôn luôn;

Người vui không hề thấy cảnh buồn,

Ai cũng được thân luôn no ấm.

Mẹ đấy con! lúa kia khỏi rấm,

1550. Tự mọc lên trên chốn ruộng đồng;

Khi chín rồi có gió thổi lồng,

Tự bay thẳng vào trong kho dựa.

Mẹ đấy con! nhà không đóng cửa,

Không lo ai dòm ngó của ai;

Chẳng một người nào bị thiếu xài,

Của rơi cũng chẳng ai thèm lượm,

Mẹ đấy con! lòng gian khi ướm;

Tự trong thân lửa đượm cháy ra,

Trong phút giây là tự tiêu ma;

1560. Vì thế kẻ xấu xa không có.

Mẹ đấy con! rán theo hiền ngõ,

Để sống cho tới đó mà coi;

Ai cũng đều tài phép hẳn hòi,

Tạo nên một cảnh đời kỳ bí.

Mẹ đấy con! nhờ câu đạo lý,

Khỏi tai ương khỏi bị trầm luân;

Được coi đời mầu nhiệm huyền thâm,

Của Tiên Phật lập nên kỳ tới.

Mẹ đấy con! sang qua đời mới,

1570. Mỗi nơi đều có cội Long Hoa;

Dưới cội thường có Đức Phật- Đà,

Vì sanh chúng nói ra pháp bảo.

Mẹ đấy con! nhiều người đắc đạo,

Có lục thông tự dạo bốn phương;

Nơi Phật- Đà rộng mở đạo trường,

Nói nhiều pháp chưa từng nghe đến.

Mẹ đấy con! đến đây đáng mến,

Càng mến càng đưa đến đạo mầu;

Trái oan không hề bị buộc câu,

1580. Dù phải ở bao lâu không chán.

Mẹ đấy con! gần ngày phán đoán,

Khắp nữ nam hãy rán mà tu;

Đến ngày kia sẽ được đền bù,

Những cực khổ từ lâu đã chịu.

Mẹ đấy con! đường trần bận bịu,

Rốt cuộc là phải liễu theo trần;

Nát linh hồn nát cả xác thân,

Điều ấy há lòng không biết tiếc.

Mẹ đấy con! những khi tận diệt,

1590. Lửa khác hơn lửa thét thường ngày;

Không vật nào đương nổi lửa này,

Vì thế chẳng mấy ai tồn tại.

Mẹ đấy con! nước thường ngày chảy,

Vật nhẹ thì là nổi phải không;

Nhưng ngày kia có cuộc thủy hồng,

Vật nhẹ tợ sợi lông vẫn đắm.

Mẹ đấy con! mùi thiền khi thắm,

Lửa không thiêu nước chẳng đắm thân;

Thường có vì hộ pháp Long Thần,

1600. Đứng sẵn ở bên thân che chở;

Mẹ đấy con! mắt chừng khi mở,

Lạ nước non lạ cả đất trời;

Pháp Phật Tiên ngài khéo đổi dời,

Sự mau lẹ vẫn ngoài tưởng tượng.

Mẹ đấy con! có vàng muôn lượng,

Cũng không qua được chốn ấy đâu;

Chỉ có lòng biết hướng đạo mầu,

Mới qua được phía cầu bên ấy.

Mẹ đấy con! chớ nên ngần ngại,

1610. Rán mở lòng bác ái từ bi;

Và nhớ luôn niệm chữ A Di,

Giúp đời được điều gì cứ giúp.

Mẹ đấy con! hoa sen nở búp,

Rán làm cho đến lúc lớn ra;

Đừng nửa chừng đạo đức rời xa,

Hoa khô héo thì là thống khổ.

Mẹ đấy con! sự tu vẫn mộ,

Mặc dù là ai có ghét ưa;

Được như vậy không sớm thì trưa,

1620. Đạo sẽ đắc không hề sai chạy.

Mẹ đấy con! rán cầm tay lái,

Để cho thân qua cái bể sầu;

Mặc phong ba nhồi nhận đến đâu,

Vẫn bình tĩnh lo âu việc đạo.

Mẹ đấy con! vì câu hòa hảo,

Mẹ thương con không ráo mạch sầu;

Nhưng đạo mầu là vẫn đạo mầu,

Núi to dễ ai đâu xô ngả.

Mẹ đấy con! lo đường đạo cả

1630. Khác nào như tẩu mã cứu binh;

Mẹ hứa rằng đạo sẽ đắc thành,

Nếu không thế mẹ đành chịu đọa.

Mẹ đấy con! từ khi mọc giá,

Cho đến nay hái quả phải lâu;

Chẳng trì tâm khó đắc đạo mầu,

Rán ngừa lũ bọ sâu ớ trẻ.

Mẹ đấy con! khá suy cạn lẽ,

Những việc nào sắp sẽ làm ra,

Để tránh điều tà ác xấu xa;

1640. Bao nhiêu đó cũng là gần đủ,

Mẹ đấy con! sống say chết ngủ,

Thương trần gian không chủ lấy tâm;

Bị vô minh làm lắm sai lầm,

Khổ chẳng biết luân trầm không thấu.

Mẹ đấy con! đeo mang trần cấu,

Khó đưa thân qua thấu bên kia;

Hãy mở ra cho hết nặng nề,

Mới mong được dựa kề đức Phật.

Mẹ đấy con! chúng đương mê giấc,

1650. Việc ấy chưa được biết rõ ràng;

Con khéo lời đánh thức thế gian,

Nên cố dứt nợ oan chớ kết.

Mẹ đấy con! làm cho người chết,

Hoặc hại người chịu việc thảm sầu;

Ấy nợ oan chớ có tạo cầu,

Con rán nhớ để sau khuyên chúng.

Mẹ đấy con! đời như tim lụn,

Sớm muộn gì nó cũng tắt đi;

Rời thì an nếu nhiễm thì nguy,

1660. Sự như thế không suy cũng biết.

Mẹ đấy con! nói cho cạn việc,

Kẻ bất lương như rác trong thùng;

Chỉ đợi ngày đem đổ là cùng,

Cũng nên biết để lòng hối cải.

Mẹ đấy con! cái thùng rác ấy,

Chờ ngày đầy sẽ quãy ra sông;

Ngày giờ kia phải đến chẳng không,

Đời nầy kết cuộc đồng như thế.

Mẹ đấy con! tốt thì dành để,

1670. Xấu thì quăng là lẽ xưa nay;

Chừng lập đời cũng giống như vầy,

Cong vạy mất, thẳng ngay còn lại.

Mẹ đấy con! thiếu chi vật quái,

Đợi ngày ra giết hại đứa hung;

Chết cách nầy cách khác không cùng,

Nên hối cải mới mong tránh khỏi.

Mẹ đấy con! bỗng nhiên có khói,

Từ trên không bay tới khắp nơi;

Kẻ ngửi vào thì hủy cuộc đời,

1680. Chất độc ấy đất trời cũng thảm.

Mẹ đấy con! mưa qua một đám,

Đủ gây nên bệnh hoạn chết người;

Số mạng đâu có mấy tấc hơi,

Thương bá tánh sống đời khó sống.

Mẹ đấy con! khác nào trứng mỏng,

Nhè rớt ngay trên đống đá sành;

Mê lại sanh trong đám bất lành,

Càng dễ khiến mạng căn thêm ngắn.

Mẹ đấy con! Sắt chì tuy nặng,

1690. Nhưng nghiệp mê bá tánh còn hơn.

Làm chìm sâu dưới đáy bể trần;

Từ vô thỉ đến thân hiện tại.

Mẹ đấy con! vô biên thế giới,

Không tử sanh không cái đau sầu;

Người thường vui chẳng sự buồn rầu,

Cõi trần tục có đâu sánh kịp.

Mẹ đấy con! đã muôn triệu kiếp,

Còn nằm trong biển nghiệp mê này;

Không tìm qua những cõi bền dai,

1700. Có đáng hổ thẹn hay là chẳng?

Mẹ đấy con! cũng còn thể đặng,

Kể từ đây sốt sắng lo tu;

Sớm với chiều hai buổi công phu,

Tất nhiên biển khổ sầu qua được.

Mẹ đấy con! thuyền từ chực rước,

Những người nào lòng được hiền lành;

Con ơi! nên khuyên khắp chúng sanh,

Nên sớm bỏ tánh tình hung dữ.

Mẹ đấy con! muốn thân vô sự,

1710. Chớ gây điều hung dữ với ai;

Đức có nhiều thân được lâu dài,

Sau thong thả mà nay cũng vững.

Mẹ đấy con! thuyền từ không bửng,

Những kẻ nào còn nặng nghiệp trần;

Sẽ tự rơi chìm đắm mất thân,

Việc chi cũng rán cân tội phước.

Mẹ đấy con! gặp khi cuộn nước,

Bát nhã thoàn đi rước khắp nơi;

Chìm hay không tội phước định rồi,

1720. Chẳng hề bỏ một người nào cả.

Mẹ đấy con! khá mau sửa dạ,

Cho sạch trong như đóa hoa sen;

Tuy sống trong xã hội đê hèn,

Mà không bị ố hoen trí não.

Mẹ đấy con! nhứt tâm với đạo,

Mặc cho ai khảo đảo cách nào;

Vẫn xem thường lòng chẳng núng nao,

Ngọc càng giũa sắc màu càng tốt.

Mẹ đấy con! mẹ xin nói rốt,

1730. Nhẫn nhục là nồng cốt sự tu;

Thiếu nó là đạo hạnh mờ lu,

Con nên biết để âu trọn đạo.

Mẹ đấy con! con nhà Phật Giáo,

Lành hơn người và thảo hơn người;

Gặp đắng cay cũng vẫn vui cười,

Sức bền dẻo không nơi so đọ.

Mẹ đấy con! lành nào không bỏ,

Phước nào dù rất nhỏ cũng làm;

Khó khăn nào cũng nhẫn chịu kham,

1740. Chơn Phật giáo phải làm như thế.

Mẹ đấy con! vì câu hiếu đễ,

Đành quên đi thân thế nhọc nhằn;

Sớm chiều lo việc Phật Pháp Tăng,

Cứu cha mẹ siêu thăng Tịnh độ.

Mẹ đấy con! vì thương chúng khổ,

Chí công tu cho tỏ ngộ lòng;

Để dắt dìu những kẻ chưa thông,

Sớm được bước qua sông mê khổ.

Mẹ đấy con! kẻ yêu quốc thổ,

1750. Đem lời lành dạy dỗ muôn dân;

Khiến cho ai cũng biết tu thân,

Nước không rối lòng dân thành một.

Mẹ đấy con! từ trong não cốt,

Thương yêu người nên thốt lời lành;

Quỷ thần nghe cũng phải nể danh,

Và công đức lớn không số kể.

Mẹ đấy con! trong khi nói kệ,

Loài quỷ ma cũng để tai vào;

Nếu trong lòng khởi niệm trần lao,

1760. Sẽ bị chúng phun vào mày mặt.

Mẹ đấy con! lòng son một sắc,

Tiếng nói ra cảm khắp mười phương;

Chỉ một đời lo liệu khói hương,

Vĩnh kiếp được về nương Phật quốc.

Mẹ đấy con! ngày qua rồi mất,

Chậm trễ e không kịp tuổi già;

Lòng nhớ luôn sáu chữ Di-Đà,

Không tốn kém được qua Cực lạc.

Mẹ đấy con! chúng sanh hạ mạt,

1770. Nếu không lo giải thoát kiếp này;

Hồn xác tiêu muôn kiếp sau đây,

Khó mong thấy được ngày khoái lạc.

Mẹ đấy con! sống theo bóng ác,

Nay còn đây mai thác là thường;

Chúng sanh nên sớm biết dọn đường,

Đừng đợi trước Diêm Vương mới hối.

Mẹ đấy con! gây cho lắm tội,

Như bị cùm mà lội sông sâu;

Sẽ đắm chìm khó tránh khỏi đâu,

1780. Hãy xét kỹ rồi âu chừa để.

Mẹ đấy con! chứa lòng tồi tệ,

Như chậu hoa nơi cội có sâu;

Hãy trừ đi chớ có để lâu,

Cội rễ dứt hoa xào cây héo.

Mẹ đấy con! một đời lạc nẻo,

Nỗi khổ lao sẽ kéo muôn đời;

Mối đạo mầu nay gặp phải nơi,

Khá nắm chặt chớ rời phút chốc.

Mẹ đấy con! đúng kỳ lựa lọc,

1790. Con của ai nấy bọc đem về;

Thứ nào theo thứ nấy một bề,

Con ơi! khá đi về đường chánh.

Mẹ đấy con! lọc lừa đủ cảnh,

Mượn lửa hồng để định vàng thau;

Thật tu hành đừng nại lâu mau,

Dễ khó mấy gìn câu đạo lý.

Mẹ đấy con! con đừng nản chí,

Dù bỏ thân chớ ý phiền hờn;

Sẽ có thân sen báu tốt hơn,

1800. Chớ đâu có mất luôn mà ngại.

Mẹ đấy con! đem manh áo vải

Đổi thiên y sao lại không mừng;

Vui đem thân ô uế nhục trần,

Đổi lấy cái chơn thân diệu tướng.

Mẹ đấy con! thương con vô lượng,

Đâu nỡ xô con xuống hầm sâu;

Việc đã làm mẹ rõ đuôi đầu,

Lời mẹ chẳng sai đâu ớ trẻ.

Mẹ đấy con! nói cho cạn lẽ,

1810. Để cho con cổi bẻ tâm nghi;

Hăng hái lên lo lắng đạo nghì,

Đường tu được bền đi đến chốn.

Mẹ đấy con! cõi đời chộn rộn,

Bị lợi danh làm hỗn lòng người;

Kẻ tu hành rán giữ tốt tươi,

Kẻo uổng mấy năm trời đốn củi.

Mẹ đấy con! kìa trên chót núi,

Có con chim đá nổi từ lâu;

Đến chừng khi có máu thấm vào,

1820. Nó vùng hiện lớn lao bay khắp.

Mẹ đấy con! một lần nó gắp

Ngàn muôn người vẫn được như thường;

Và mỗi lần cánh nó quạt trương,

Nhà cửa sập phố phường tan nát.

Mẹ đấy con! trên trời chim ác,

Dưới nước thì có các cá hung;

Thương chúng sanh nạn ách khắp cùng,

Chết hết chín sống không tới một.

Mẹ đấy con! Thần Tiên phải ngốt,

1830. Thấy người nằm ngang dọc chật đàng;

Mạng ngắn như là bọt nước giang,

Mới sống đó rồi lăn chết đó.

Mẹ đấy con! bạc tiền dù có,

Lúc rối loàn cũng khó bảo thân;

Đáng chán thay nơi cõi hồng trần,

Người cùng sợ nhau hơn sợ cọp.

Mẹ đấy con! sống luôn thòi thọp,

Sống buồn rầu sống sốt ruột gan;

Sống trong lòng chẳng ngớt khóc than,

1840. Là cảnh sống thế gian hiện tại.

Mẹ đấy con! sống trong kinh hãi,

Sống khác nào chùm gởi trên cây;

Chẳng lo tu cho giải kiếp đày,

Còn ngồi đó đợi ngày nào nữa.

Mẹ đấy con! Phật Ngài mở cửa,

Nên bước vào trong đó mà xem;

Rất an vui suốt cả ngày đêm,

Việc lo sợ não phiền không có.

Mẹ đấy con! trong tù ngoài ngõ,

1850. Đâu là vui đâu khổ hỡi con;

Cõi trần lao cứ chết lần mòn,

Sao chưa lánh hãy còn ngồi đó.

Mẹ đấy con! muốn ra khỏi ngõ,

Phước huệ là chìa khoá con ơi;

Sớm mở ra sớm được thảnh thơi,

Đừng chờ sắp tắt hơi mới liệu.

Mẹ đấy con! chúng sanh lịu địu,

Mến việc nầy bận bịu việc kia;

Khối tinh thần mẻ mún phân chia,

1860. Từ lâu kém số về đạo đức.

Mẹ đấy con! muốn tu có một,

Muốn việc đời có chục lần hơn;

Ấy phần đông của kẻ tại trần,

Nên sự khổ chưa phần nào giảm.

Mẹ đấy con! việc đời thì bám,

Việc đạo thì chẳng cảm vào lòng;

Đi chơn không nhè lội trên chông,

Thương sanh chúng quá lòng mê muội.

Mẹ đấy con! từ đây đến cuối,

1870. Chẳng bao lâu sẽ tới bên mình;

Con rán đem tiếng kệ lời kinh,

Khuyên kẻ kém đức tin đạo lý.

Mẹ đấy con! đợi qua giờ tý,

Việc đã rồi hết chỉ hết khuyên;

Giờ nầy qua giờ khác đến liền,

Cơ trời chẳng đợi riêng ai cả.

Mẹ đấy con! tượng đồng cốt đá,

Phép yêu ma khéo hóa nên người;

Nay một hai chừng ấy khổ mười,

1880. Kẻ bạo ác không nơi trốn tránh.

Mẹ đấy con! đêm không trăng ánh,

Đâu cũng đều bị cảnh sa mù;

Tai nghe đầy những tiếng chó tru,

Bóng người lợp hình đâu không thấy.

Mẹ đấy con! kẻ xem bóng ấy,

Nếu như sanh sợ hãi trong lòng;

Sẽ tiêu hồn lạc phách chẳng không,

Hãy bình tĩnh một lòng niệm Phật.

Mẹ đấy con! mặt trời vừa khuất,

1890. Gió từ đâu thổi tắt ngọn đèn;

Khí yêu ma lạnh đến run en,

Cảnh trần bỗng trở nên địa ngục.

Mẹ đấy con! chỉ trong giây phút,

Người ra ma ra khúc xương tàn;

Như củi vào lò cháy ra than,

Tiên Phật khó cứu an kẻ dữ.

Mẹ đấy con! loài người ăn thú,

Loài thú ăn người sự có ư?

Cũng có loài quỉ thích máu người,

1900. Kẻ vô phúc để rơi vào nó.

Mẹ đấy con! xét suy cho rõ,

Chúng sanh như cá rọ khác gì;

Ai muốn ăn thì cứ bắt đi,

An chẳng thấy, thấy nguy trước mắt.

Mẹ đấy con! rán tu cho đắc,

Quyết làm cho thần thức thai sen;

Xa hẳn đời giả dối thấp hèn,

Lúc nào cũng bình yên thanh tịnh.

Mẹ đấy con! một đời tu chính,

1910. Sẽ thành công nhất định không sai;

Giải thoát rồi mới được thảnh thai,

Con ơi! rán giồi mài cho kỹ.

Mẹ đấy con! rơi vòng ma quỉ,

Như bướm sa vào chỉ nhện giăng;

Lòng muốn ham mấy cũng rán dằn,

Đừng để mất thiện căn ớ trẻ.

Mẹ đấy con! từ con xa mẹ,

Ngót muôn thu khổ đã dường bao;

Giờ không ly khổ đợi chừng nào,

1920. Sớm chẳng tính muộn sao liệu kịp.

Mẹ đấy con! có chư Phật tiếp,

Sự tu hành dễ đạt đạo mầu;

Qua hội nầy khó kiếm được đâu,

Con nếu biết khá âu khuya sớm.

Mẹ đấy con! phải cho lỳ lợm

Suông cũng đi gai bớm cũng đi,

Yêu chặn đường ma quỉ làm nguy;

Cũng tiến tới chớ khi nào thối.

Mẹ đấy con! cứ đi một lối,

1930. Đường bao xa cũng tới chỗ nơi;

Được nhứt tâm không dạ đổi dời,

Sẽ thành tựu đúng nơi mong ước.

Mẹ đấy con! thấy nghe đổi ngược,

Nghe trong lòng thấy suốt trong lòng;

Động tịnh gì cũng được rõ thông,

Lòng chẳng chút nào không nghe thấy.

Mẹ đấy con! lòng khi nghĩ quấy,

Rán chừa ngay không đợi làm ra;

Luôn gạn lừa sạch những niệm tà,

1940. Tai mắt chớ lãng qua một phút.

Mẹ đấy con! như mèo rình chuột,

Hễ thấy ra liền chụp bắt ngay;

Trị tà tâm cũng giống thế này,

Cõi lòng sẽ có ngày thanh tịnh.

Mẹ đấy con! tự tâm nghiêm chỉnh,

Chớ tha mình trợ tánh bất lương;

Ác thì trừ còn thiện thì ương,

Thân tâm vẫn được thường xem xét.

Mẹ đấy con! khi mây đã vẹt,

1950. Tự nhiên xem rõ mặt trăng tròn;

Vọng tâm không một mảy nào còn,

Tức sẽ được thấy chơn diệu tánh.

Mẹ đấy con! trong lòng luôn rảnh,

Không bận nơi các cảnh trần lao;

Sắc cũng không, không cũng không nao,

Được vậy tất nghiệp nào cũng khỏi.

Mẹ đấy con! phải cho cứng cỏi,

Đừng nghe theo tiếng gọi dục tâm;

A-Di-Đà Phật nhớ niệm thầm,

1960. Dù đi đứng ngồi nằm không dứt.

Mẹ đấy con! niệm khi thuần nhứt,

Các vọng tâm tự mất liền khi;

Mặt nước hồ trong trẻo phẳng lỳ,

Bóng trăng hiện, sao chi cũng hiện.

Mẹ đấy con! rán mà chuyên luyện,

Trước khó khăn sau đến dễ dàng;

Các niệm xằng tưởng quấy liền tan,

Còn một niệm Phật hằng nghe rõ.

Mẹ đấy con! sóng còn bợn nhỏ,

1970. Mặt mày kia cũng khó thấy rành;

Trong lòng cần phải được tịnh thanh,

Trí tuệ mới phát sanh ra được.

Mẹ đấy con! niệm nầy khởi trước,

Các niệm sau lũ lượt nối theo;

Lượn trước bò kế lượn sau theo,

Tâm cứ thế làm sao tỏ ngộ.

Mẹ đấy con! bị nhiều cám dỗ,

Ít ai đi đến chỗ cuối cùng;

Phần đông thường sa ngã nửa chừng,

1980. Hoa vừa nụ là phân vừa hết.

Mẹ đấy con! phân không cây chết,

Mẹ trông vào rất tiếc vô hồi;

Chịu khó đi tới chút nữa thôi,

Nếu dừng lại nước nôi đâu có.

Mẹ đấy con! chỉ bao lẽ đó,

Con rán suy cho rõ mà hành;

Cuộc thế gian như sợi chỉ mành,

Hãy liệu gấp chớ nên chậm trễ.

Mẹ đấy con! chén kia khi bể,

1990. Dù khéo tay không thể gắn liền;

Họa đến rồi niệm Phật sao yên,

Lùi hơn sự tiến lên là khổ.

Mẹ đấy con! vắng người trên lộ,

Trong nhà không kẻ ở đìu hiu;

Sợ ngươiì như gà nọ sợ diều,

Cảnh ấy sẽ còn nhiều chưa hết.

Mẹ đấy con! nếu là phải chết,

Nên chết cho rạng tiết con người;

Chết vì điều lợi ích cho đời,

2000. Chết ấy sẽ sống hoài ớ trẻ.

Mẹ đấy con! con nhìn nơi mẹ,

Chết mất hay là kẻ sống còn;

Hiện mẹ đây đủ cả xác hồn,

Đã gọi tử mà tồn là thế.

Mẹ đấy con! xác thân của mẹ,

Bằng hoa sen làm thế đấy ư;

Vẫn thường còn không hoại không hư,

Không bịnh tử như người phàm tục.

Mẹ đấy con! Sen làm cốt nhục,

2010. Nên nhẹ nhàng không chút nặng nề;

Lại cũng không uế trược ủ ê,

Lúc nào cũng mùi huê bát ngát.

Mẹ đấy con! vừng mây một đát,

Vẫn chở ngay được xác thân này;

Khác hơn thân xác kẻ trần ai,

Nặng nề lại thêm đầy dơ dáy.

Mẹ đấy con! Con quay mặt lại,

Ngó phương Tây sẽ thấy rõ ràng;

Mọi người đều thân một sắc vàng,

2020. Thân ấy cũng bằng sen như mẹ.

Mẹ đấy con! Người đều vui vẻ,

Không một ai là kẻ buồn rầu;

Trên mình đeo đầy hột bửu châu,

Sáng đẹp mặt trời đâu sánh kịp.

Mẹ đấy con! Rán tu kíp kíp,

Ngày gần đây Phật tiếp đưa về;

Sẽ được thân bằng đóa liên huê,

Cũng như mẹ khỏi bề sanh tử.

Mẹ đấy con! Chớ làm hung dữ,

2030. Chuyên một lòng lo sự hiền lành;

Niệm Di Đà tưởng niệm vãng sanh,

Cứ như thế mà hành thì được.

Mẹ đấy con! Bước đi tới trước,

Tuy không xa nhưng phút chông gai;

Dù sao sao con cũng chớ nài,

Chừng lên đến Phật- Đài bù lại.

Mẹ đấy con! Thương con khờ dại,

Bị vô minh bẻ lái từ lâu;

Mê những điều chẳng đáng chi đâu,

2040. Mà chịu khổ chịu sầu tràn ngập.

Mẹ đấy con! Bước qua lâm dấp,

Giờ tỉnh ra mới khiếp dường bao;

Mạng sống như cảnh cổ kề dao,

Xưa đã thế nay nào khác thế.

Mẹ đấy con! Đừng nên chậm trễ,

Biết rồi hành kẻo để muộn màng;

Thân kia như hoa nở rồi tàn,

Chớ đợi lúc vào quan mới hối.

Mẹ đấy con! Ngày giờ đi tới,

2050. Chớ nó đâu có thối bước nào;

Đừng quẩn chân theo việc trần lao,

Hãy tu niệm cho mau giải ách.

Mẹ đấy con! Thưởng ban đủ cách,

Thoảng như không siêu Phật siêu Thần;

Cũng làm người ở cõi Thượng Nguơn,

Muôn năm được hưởng thân an lạc.

Mẹ đấy con! Ở nơi lầu các,

Đâu bằng nơi giải thoát khổ nàn;

Thế nên cần vào cõi Niết Bàn,

2060. Chớ màng cõi thế gian hữu hạn.

Mẹ đấy con! Vua lành tôi sáng,

Là cõi đời ở đoạn kế đây;

Nước thái bình dân được thảnh thai,

Tốt đẹp sánh hơn ngày Nghiêu Thuấn;

Mẹ đấy con! Đạo chưa đặng chứng,

Sang đời nầy tinh tấn tu thêm.

Thì nấc thang đạo quả dễ lên,

Ớ con chớ nên quên điều ấy.

Mẹ đấy con! Nhưng lòng mẹ đấy,

2070. Muốn sao cho đương tại thân nầy;

Tu hành cho công đức đủ đầy,

Sớm được có đi ngay về Phật.

Mẹ đấy con! Mang phàm xác chất,

Nặng nề và chất ngất ưu sầu;

Mê thì nhiều ngộ ít ai đâu,

Cá khi bị mắc câu khó gỡ.

Mẹ đấy con! Đời không nên rớ,

Bởi nó còn hơn mỡ hơn keo;

Nếu khinh thường bị nó dính đeo,

2080. Chừng ấy lắm hiểm nghèo bao phủ.

Mẹ đấy con! Ngũ thông có đủ,

Có nhiều Tiên đã rủ tại trần.

Bị lợi danh bị sự ái ân,

Làm mất cả tinh thần sáng suốt.

Mẹ đấy con! Chừng khi gặp cuộc,

Mới biết rằng nhẫn được hay không;

Lúc bình thường ai cũng Tiên ông,

Nào ai chịu cho mình rằng dỡ.

Mẹ đấy con! Chỉ trong phút hở,

2090. Cũng đủ làm sa ngã được rồi;

Quanh mình luôn có nhựa có mồi,

Thường bị nó cuốn lôi rất dễ.

Mẹ đấy con! Ở trong cõi thế,

Mà sạch trong như thể tuyết sương;

Kẻ ấy đâu phải kẻ phàm thường,

Mà họ chính là đương tại Phật.

Mẹ đấy con! Chỉ ăn với mặc,

Cũng đã làm gây giặc trong lòng;

Huống chi còn lắm chuyện bao đồng,

2100. Nên khó được tâm không vì thế.

Mẹ đấy con! Gọi rằng sầu bể,

Nỗi sầu ưu biết kể sao cùng;

Rơi vào đây do nghiệp dữ hung,

Kiếp rồi tạo hoặc trong nhiều kiếp.

Mẹ đấy con! Rơi vào lắm dịp,

Còn nhảy ra thì ít gặp khi;

May mắn nay được gặp thời kỳ,

Có thoàn Bát Nhã đi rảo khắp.

Mẹ đấy con! Bước lên cho gấp,

2110. Kẻo huốt qua khó gặp lần hai;

Con lành duyên nay đã đúng ngày,

Phật xuống cứu ra ngoài biển khổ.

Mẹ đấy con! Hãy mau hối ngộ,

Thói đê hèn nên bỏ xong đi;

Mọi việc đời đừng nhiễm món chi,

Theo dõi bước từ bi chớ lạc.

Mẹ đấy con! gió qua một lát,

Lá úa vàng hầu hết đều rơi;

Rơi thì nhiều đậu chẳng mấy người,

2120. Buồn lòng dạ của người Nguơn Hạ.

Mẹ đấy con! Có ai sa ngã,

Rán khuyên cho cải hóa phần nào;

Và trị thân chớ ngã theo sau,

Trồng rồi nhổ lên nào có trái.

Mẹ đấy con! Tự tay cầm lái,

Đừng để ai đổi sái hướng về;

Một phen nầy bỉ ngạn dựa kề,

Sau sẽ hết lo bề chìm đắm.

Mẹ đấy con! Ngồi mà suy gẫm,

2130. Lần nhớ ra từ đoạn trong đời;

Những điều thường làm nước mắt rơi,

Có thể nói là nơi tình ái.

Mẹ đấy con! Tình gây cuồng dại,

Trí ra ngu, khôn lại ra khờ;

Lòng lúc nào cũng rối dường tơ,

Nhớ tưởng mãi không giờ nào dứt.

Mẹ đấy con! Tình gây giận tức,

Khi bị người cướp giựt mất đi;

Nổi lôi đình còn biết kể gì,

2140. Chừng ấy tội lỗi chi cũng mặc.

Mẹ đấy con! Tình duyên bị cắt,

Lòng thì đau nước mắt thì rơi;

Miệng không ngừng trách đất than trời,

Cơm nước bỏ, nghỉ ngơi cũng bỏ.

Mẹ đấy con! Tình khi vướng nó,

Mất tự do như bỏ vào tù;

Đi đến đâu vào ở nơi đâu,

Lòng cứ mãi để vào nơi đó.

Mẹ đấy con! Việc chi cũng bỏ,

2150. Tâm trí muôn rối bọ theo tình;

Được yêu đương cũng dập bầm mình,

Bị bạc đãi thân hình tiều tụy.

Mẹ đấy con! Tình không dễ trị,

Giữ sao cho khỏi lụy vì tình;

Phải sợ hơn sợ lũ yêu tinh,

Lòng chớ có dễ khinh mà mắc.

Mẹ đấy con! Cho nên chữ sắc,

Trong sáu trần Phật sắp đứng đầu;

Nó có luôn tiếng nói ngọt ngào,

2160. Có hương vị thêm vào mềm mại.

Mẹ đấy con! Khi người chạm phải,

Mê thì nhiều tỉnh lại ít người;

Tội lỗi lần lượt dắt đến nơi,

Các mối nghiệp lần hồi siết chặt.

Mẹ đấy con! Tâm chưa cầm chắc,

Chớ lân la với sắc tốt hơn;

Tâm gái trai khi hết biệt phân,

Chừng ấy mới là chân vô ngại.

Mẹ đấy con! Khổ trong thế giới,

2170. Khổ vì tình hết bảy phần mười;

Thắng điều nầy dễ thắng các nơi,

Mẹ dặn kỹ con ơi rán nhớ.

Mẹ đấy con! Mắt tai là cửa,

Các việc đều từ đó mà vào;

Lấy trí suy canh giữ khít khao,

Chớ cho các quấy vào trong nữa.

Mẹ đấy con! Hãy nên mọi bữa,

Thường hồi quang xem sửa nơi lòng;

Ý xấu vừa khởi đã trừ xong,

2180. Các tội ác sẽ không sanh nở.

Mẹ đấy con! Người không mang nợ,

Ăn ngủ không lo sợ đến ai;

Trong lòng khi chẳng bận nọ nầy,

Chỗ nào cũng khứ lai thong thả.

Mẹ đấy con! Nước khi thành giá,

Cứng không thua gì đá phải không;

Trược tâm sau khi được lóng trong,

Sáng tỏ dám sánh cùng nhật nguyệt.

Mẹ đấy con! Mắt xem khắp hết,

2190. Tai không nghe một việc nào chừa;

Mà lòng không hề bị nhiễm ô,

Thế sẽ được đạo cơ khai ngộ.

Mẹ đấy con! Phải hành tới chỗ,

Thì mới là chứng tỏ đạo mầu;

Cứ lưng chừng không chịu đi sâu,

Làm như thế bao lâu cũng luống.

Mẹ đấy con! Món chi cũng muốn,

Là tánh người ở chốn hồng trần;

Càng muốn nhiều càng khổ cho thân,

2200. Con ơi rán mà cân cái muốn.

Mẹ đấy con! Muốn phàm rơi xuống,

Muốn Thánh thì được cuốn đi lên;

Trong hai đường nhớ xét chớ quên,

Siêu và đọa khá nên chọn một.

Mẹ đấy con! Chọn nơi cái tốt,

Đừng thích ham cái lớp tanh hôi;

Cõi trần từ lâu đã khổ rồi,

Nên chấm dứt chớ lôi khổ nữa.

Mẹ đấy con! Cũng gần tới cửa,

2210. Rán chạy thêm chút nữa ớ con;

Vào thành rồi hết sự thon von

Chớ dừng bước sau còn giặc đuổi,

Mẹ đấy con! Cũng vì mê muội,

Nên xưa nay trôi nổi bể sầu;

Lắm dạn dày chẳng được hưởng lâu,

Dã Tràng luống cắm đầu xe cát.

Mẹ đấy con! Một lòng chay lạt,

Cho tâm thanh cho xác cũng thanh;

Một kiếp tu cho được công thành,

2220. Để khỏi bị đầu sanh ra nữa.

Mẹ đấy con! Ác tâm không chứa,

Nào bị xô vào cửa ác nhơn;

Không mến trần chẳng lụy trong trần,

Thích uống rượu đưa thân tiệm rượu.

Mẹ đấy con! Mộng trong giấc ngủ,

Phải chăng con thấy đủ hay không?

Khi hồn lìa khỏi xác cõi hồng,

Cũng có cảnh có thân như thế.

Mẹ đấy con! Điều nầy mẹ kể,

2230. Muốn cho con không thể ngờ nghi;

Rằng chết rồi là mất hết đi,

Xác cũng chẳng hồn thì cũng chẳng.

Mẹ đấy con! Nhận cho chắc chắn,

Chết thân không chết đặng linh hồn;

Nhiều cảnh mầu ở ngoại càn khôn,

Kẻ có phước thì hồn đi tới.

Mẹ đấy con! Áo quần khi cổi,

Không đớn đau nhức nhối phải chăng;

Một người khi đắc đạo bỏ thân,

2240. Cũng như cổi áo quần chẳng khác.

Mẹ đấy con! Không nên sợ thác,

Ngoài cõi nầy còn các cõi mầu;

Gởi linh hồn chẳng thiếu chỗ đâu,

Chớ tiếc cõi tạm sầu gây tội.

Mẹ đấy con! Phước càng dư bội,

Càng được sanh vào cõi thanh cao;

Như có tiền sung sướng sang giàu,

Còn nghèo chịu khổ lao rách nát.

Mẹ đấy con! Hồn lìa khỏi xác,

2250 Liền sanh qua cõi khác phần nhiều;

Cõi quỉ Thần hoặc cõi cao siêu,

Loài người hoặc đi theo thú vật.

Mẹ đấy con! Ấy là sự thật,

Ví như người vừa lột áo này;

Tức nhiên là áo khác liền thay,

Áo lành hoặc áo đầy rách rã.

Mẹ đấy con! Con nên chạm dạ,

Những lời nào mẹ đã nói qua;

Để lập công trong cõi Ta Bà,

2260. Mượn tạm xác dìu mà sanh chúng.

Mẹ đấy con! Đời như nhọt mụn,

Sớm muộn gì nó cũng ra cùi;

Nhiều khổ sầu nào thấy an vui,

Há không chán còn chui đục mãi.

Mẹ đấy con! Ta Bà thế giới,

Từ vật chi cũng hại được người;

Lọt thú hùm bị xé ăn tươi,

Rơi miệng cá bị nhoi bị nút.

Mẹ đấy con! Đeo mang xác nhục,

2270. Ngoài muỗi mòng, trong nhúc lãi sên;

Sự nguy nàn có khắp bốn bên,

Đâu bì cõi Phật Tiên vô sự.

Mẹ đấy con! Không nên do dự,

Hãy tận tâm tu thử kiếp này;

Nếu không thành mẹ chịu bỏ thây,

Không còn ở nơi Tây phương Phật.

Mẹ đấy con! Ấy lời hứa thật,

Con đừng lòng ngờ vực nữa ư?

Giữ gìn cho tâm được nhứt như,

2280. Mẹ đợi trẻ qui cư Cực-Lạc.

Mẹ đấy con! Xem người đang khát,

Không muốn gì hơn bát nước trong;

Nước càng chưa được uống càng mong,

Tu như thế thành công ớ trẻ.

Mẹ đấy con! Buổi đầu mạnh mẽ,

Sau ngẩn ngơ như kẻ mất hồn;

Chẳng bao giờ gặp Đức Thế Tôn,

Con ơi cũng nên nôn chớ biếng.

Mẹ đấy con! Một giờ mây chuyển,

2290. Suốt ngày mưa mưa đến lầy đường;

Lỗi lầm trong nhứt khắc vấn vương,

Sự khổ não kéo luôn ngày tháng.

Mẹ đấy con! Kia là dàng dạng,

Chính là bờ giác ngạn đó ư?

Dù mỏi mê gần muốn quị người;

Cũng rán gượng tới nơi chớ bỏ,

Mẹ đấy con! Việc đâu thường có,

Phúc muôn năm mới nhỏ một kỳ;

Đạo gặp rồi lại nỡ bỏ đi,

2300. Uổng hơn mất vàng y muôn nén.

Mẹ đấy con! Rán tu cho vẹn,

Cùng Phật Tiên nâng chén Bồ đào;

Có long lân qui phụng chầu bao,

Cảnh báu quí trần gian đâu sánh.

Mẹ đấy con! Từ lâu khổ hạnh,

Chừng ni là thơi thảnh vô cùng;

Nhẹ mình đi dạo khắp không trung,

Làm vị Tự-Tại-Thân Bồ-Tát.

Mẹ đấy con! Chỉ trong chốc lát,

2310. Từ phàm phu đổi bậc Thánh nhơn;

Vạn sự do phúc đức là hơn,

Con ơi chớ nên sờn đạo lý;

Mẹ đấy con! Phải cho thành ý,

Từ trong tâm tu chí ra ngoài.

Hãy coi thường những sự đắng cay,

Hào quang giữa lông mày sẽ thấy.

Mẹ đấy con! Con nên nhớ lại,

Thuở kia con làm đại tướng quân;

Lúc đấu gươm với kẻ địch nhân,

2320. Vì nháy mắt bỏ thân trên ngựa.

Mẹ đấy con! Người tu thường bữa,

Trong khi ngồi tưởng nhớ Di Đà;

Vọng động thường từ nháy mắt ra,

Con nên biết để mà ngừa giữ.

Mẹ đấy con! Đối vào các sự,

Thiếu xét suy một tí không nhiều;

Thường lỗi lầm sanh biết bao nhiêu,

Con ơi phải cho nhiều thận trọng.

Mẹ đấy con! Đời như giấy mỏng,

2330. Mà gặp nơi mưa lớn xối vào;

Nay hư rồi hư tuốc đến sau,

Hãy liệu lượng rành câu thành bại.

Mẹ đấy con! Khổ lao chớ nại,

Sớm hương dâng, chiều lại khấn nguyền;

Cầu xin cùng chư Phật Thánh Tiên,

Độ cho được khỏi miền trần tục.

Mẹ đấy con! Tu không hẹn lúc,

Ngày tháng nào và phút giờ nào;

Cũng vẫn tu không dạ lãng xao,

2340. Được như thế Phật nào không cảm.

Mẹ đấy con! Người nằm trong khám,

Trong lòng luôn muốn đặng thả ra;

Con ơi người trong cõi Ta Bà,

Cũng rán muốn được mà giải thoát.

Mẹ đấy con! Dù muôn lầu các,

Hay là nhiều dị mục kỳ thinh;

Cũng chỉ là tạm vật tạm hình,

Đâu trường cửu mà đem dạ mến.

Mẹ đấy con! Hãy suy cho đến,

2350. Sẽ thấy lòng yêu mến tiêu tan;

Lo tu hiền cho giải nghiệp oan,

Không còn muốn tạo toan nần nợ,

Mẹ đấy con! Chỉ nên lo gỡ,

Chớ nên gây cho mớ rối thêm;

Ý tưởng và lời nói việc làm,

Tránh cho khỏi lỗi lầm nhiều ít.

Mẹ đấy con! Những gì chằng chịt,

Ngăn ngại điều đạo đức trong lòng;

Hãy lấy gươm trí tuệ cắt xong,

2360. Để qui nhứt tấm lòng tưởng Phật.

Mẹ đấy con! không còn mấy nấc,

Rán mà leo chớ tuột nửa chừng;

Con nên thì lòng mẹ vui mừng,

Con hư mẹ vô cùng buồn tủi.

Mẹ đấy con! Được đi đến cuối,

Tất đáp xong các mối trọng ân;

Nếu lỡ làng hổ thẹn tấm thân,

Việc tốt xấu phải cần xử trí.

Mẹ đấy con! Chẳng an ngôi vị,

2370. Xuống hồng trần vì nghĩ đến con;

Há để lòng mẹ luống héo von,

Không đáp lại cho tròn hiếu đạo.

Mẹ đấy con! Hung như beo cáo,

Vào chuồng rồi khó tháo tung ra;

Để tâm hồn bị lọt đường tà,

Khó gặp dịp để mà trở bước.

Mẹ đấy con! trái gần ăn được,

Rán ngăn ngừa chim chuột cho thường;

Đạo gần thành hay gặp Ma Vương,

2380. Đừng để chúng nửa đường xô ngã.

Mẹ đấy con! Sắp nên đạo cả,

Thường có hào quang chóa Tây Đông;

Các Ma Vương sợ hại giống dòng,

Nên cố phá không cho thành tựu.

Mẹ đấy con! Chúng khơi thói cựu,

Nào gái xinh nào rượu thịt ngon;

Nào tiếng đờn tiếng sáo véo von,

Nào các tía lầu son đủ thứ.

Mẹ đấy con! Đủ phương câu nhử,

2390. Cho đến trong giấc ngủ không chừa;

Chẳng trí suy dễ bị gạt lừa,

Khiếu huệ mất đạo cơ cũng mất.

Mẹ đấy con! Trong khi buồn bực,

Thường rơi vào các cuộc truy hoan;

Lấy thế thường làm sự ủi an,

Sẽ dễ phạm vào đàng tội lỗi.

Mẹ đấy con! Việc buồn đưa tới,

Mượn giảng kinh làm mối giải buồn;

Hoặc trì tâm tưởng niệm Phật luôn,

2400. Buồn sẽ khỏi, khỏi suông đường quấy.

Mẹ đấy con! Ma thường hay khuấy,

Rán giữ gìn kẻo phải lạc lầm;

Lưới chúng khi người bị vương nhầm,

Công tu luyện mấy năm cũng phủi.

Mẹ đấy con! Một may mười rủi,

Phải nghĩ suy chớ vội điều nào;

Hư phạm rồi sửa lại chẳng mau,

Và còn có biết bao việc hại.

Mẹ đấy con! Suy đi xét lại,

2410. Ít lắm là cũng phải ba lần;

Rồi thi hành sẽ ít lỗi thân,

Nên dè dặt cho cần như thế.

Mẹ đấy con! Nghiệm suy đáo để,

Mà còn chưa chắc lẽ không lầm;

Nếu bướng càng dễ bị dấp lâm,

Người hiểu đạo càng tâm thận trọng.

Mẹ đấy con! Cho tâm hùng dõng,

Việc nào khi xét đúng thì làm;

Dù nguy nan thế mấy cũng cam,

2420 Cứ một mực lo làm như yú.

Mẹ đấy con! Lòng mong được phỉ,

Là nhờ nơi hữu chí mà ra;

Đừng để thua chúng bạn gần xa,

Rán có mặt trên tòa Long Hội.

Mẹ đấy con! Một cơn gió thổi,

Xác lá rơi về cội không lâu;

Việc bất ngờ xảy tới biết đâu,

Con ơi rán bền câu đạo đức.

Mẹ đấy con! Do thần thông lực,

2430. Trong phút giây núi nứt đá tan;

Phàm ai ngờ trong chốn rừng hoang,

Lại được có đền vàng các ngọc.

Mẹ đấy con! Đất liền sông mọc,

Cầu bắc ngang không cột rất xinh;

Toàn là do những phép mầu linh,

Của Tiên Phật lập thành tất cả.

Mẹ đấy con! Đồng hoang sơn dã,

Trong khắc kỳ biến hóa thành đô;

Mọi việc đều ngoài sức mưu đồ,

2440. Con ơi máy huyền cơ nhặc nhiệm.

Mẹ đấy con! Thành lòng tu niệm,

Sẽ có ngày diện kiến cảnh này;

Người hiền lành với kẻ thảo ngay,

Được đưa đến nơi đây trường hưởng.

Mẹ đấy con! Phật đâu hẹp lượng,

Lập cõi thanh để thưởng người hiền;

Bức màn kia gần được vén lên,

Ráng nhân hậu chớ nên hung dữ.

Mẹ đấy con! Cùng nơi khắp xứ,

2450 Suốt năm không nghe sự tai nàn;

Khoái lạc đâu kém cõi Tiên bang,

Sắp có tại thế gian kỳ tới.

Mẹ đấy con! Khuyên người rán đợi,

Chớ rằng không mà vội ngơi đi;

Vững đức tin gìn trọn đạo nghì,

Hết cực khổ đến khi sung sướng.

Mẹ đấy con! Việc đời không tưởng,

Chỉ một lòng qui hướng đạo mầu;

Giúp người không tiếc món chi đâu,

2460. Hành như thế mau lâu cũng đắc.

Mẹ đấy con! Rán noi dấu Phật,

Kể từ đây hãy đặt chơn ra;

Đi khắp cùng các chỗ gần xa,

Gọi bá tánh trẻ già tu niệm.

Mẹ đấy con! Mỗi ngày nằm liệm,

Trong thoàn nầy cho đến mất thây;

Cũng sẽ không công đức lâu dài,

Hãy đứng dậy đó đây lập chí.

Mẹ đấy con! Đem câu đạo lý,

2470. Gieo khắp nơi thành thị thôn lân;

Cho người đời được biết tu thân,

Vậy mới đúng tinh thần bác ái.

Mẹ đấy con! Do mình khuyên dạy,

Người trở nên hối cải tu hiền;

Công đức kia vô lượng vô biên,

Khó đem món bạc tiền so sánh.

Mẹ đấy con! Thương yêu bá tánh,

Trong lòng luôn nhớ đến không quên;

Nghĩ cách nào để vớt hết lên,

2480 Mới chẳng thẹn mang tên Phật tử.

Mẹ đấy con! Đời càng hung dữ,

Đạo càng nên rộng mở thêm ra;

Để thức lòng những kẻ vạy tà,

Chớ ngồi đó ngâm nga tụng niệm.

Mẹ đấy con! Gặp người thọ hiểm,

Không động tâm chạy đến cứu ra;

Đâu phải người học đạoThích Ca,

Và cũng chẳng phải là nhơn loại.

Mẹ đấy con! Tùy theo thời đại,

2490. Đưa chúng sanh khỏi ải tinh ma;

Mẹ đấy con! Làm ra muôn hộ,

Khó khăn gì cũng chớ bỏ qua,

Ráng cứu vớt người ta buổi khổ.

Để giúp người đừng có riêng mình;

Từ của tiền đến cả thân sinh,

Đều cho hết dân tình chẳng tiếc.

Mẹ đấy con! Càng nhiều chém giết,

Dân càng nghèo thiếu mặc thiếu ăn;

Liệu giúp cho họ khỏi khó khăn,

2500. Có sống được mới hành đạo được.

Mẹ đấy con! Mượn nơi cơm nước,

Để gây duyên khắp hết chúng sanh;

Ấy là cơ giáo độ rất tinh,

Một trong bốn phép linh nhiếp hóa.

Mẹ đấy con! Rán mà chạm dạ,

Giả dạng nầy rồi hóa dạng kia;

Đi khắp nơi giục thúc người mê,

Thân chẳng sá chi bề mưa gió.

Mẹ đấy con! Người hiền ít có,

2510. Sự khuyên tu rất khó nhiều bề;

Phải tùy thời, lúc tướng lúc hề,

Miễn sao cứu kẻ mê được tỉnh.

Mẹ đấy con! Sá chi bùn trịnh,

Lòng từ bi luôn mến sinh linh;

Cứu được người dù phải bỏ mình,

Cũng vui chịu không tình rè rụt.

Mẹ đấy con! Mấy khi gốc mục,

Mà bỗng nhiên được nứt lên chồi;

Người chết mà lại được sanh hồi,

2520. Cám ơn Đức Phật Ngài vô tận.

Mẹ đấy con! Nước hèn dân bẩn,

Mà trở nên địa phận lớn lao;

Dân thông minh nước được phú hào,

Sự quí báu kể sau cho xiết.

Mẹ đấy con! Lại còn nhiều việc,

Sống mà tiêu người chết lại còn;

Kẻ mới nghe chớ vội hỏi đon,

Ấy là cuộc xác hồn biến đổi.

Mẹ đấy con! Sao không sớm hối,

2530. Sau luống công quì gối lạy dài;

Phật từ bi cứu kẻ thảo ngay,

Chớ đâu cứu những ai bất nghĩa.

Mẹ đấy con! Cũng nên trau trỉa,

Ngày một thêm chớ để mờ lu;

Tu cho mình cho chúng cùng tu,

Được tự giác rồi đâu cũng giác.

Mẹ đấy con! Từ lâu đọa lạc,

Nay phải lo siêu thoát linh hồn;

Tìm cây lành mà đậu mới khôn,

2540. Lựa cõi Phật mà sanh mới trí.

Mẹ đấy con! Nếu cho hữu lý,

Thiệt hành ngay chớ ý lừng chừng;

Bởi sự đời sắp đến bên chân,

Đâu xa xắc mà rằng chưa vội.

Mẹ đấy con! Tâm trần sớm gội.

Cho gương lành được chói mau ra,

Đừng để cho tư tưởng vạy tà;

Gây rối rấm mù lòa tâm trí.

Mẹ đấy con! Quấy vừa mới nghĩ,

2550. Đã có nhiều giống quỉ đến gần;

Chúng xúi làm ra tội lấy thân,

Theo làm kẻ họ hàng của chúng.

Mẹ đấy con! Há không kinh khủng,

Lo ngăn ngừa tư tưởng xấu xa;

Tập cho lòng hay nghĩ hiền hòa,

Có Tiên Phật đến mà hộ độ.

Mẹ đấy con! Dù cho nghèo khổ,

Mà biết lo báo bổ song thân;

Sự tu hiền khuya sớm ân cần,

2560 Sẽ thường có chư thần ủng hộ

Mẹ đấy con! Khi lòng tỏ ngộ,

Dốt nát mà được trở thông minh;

Không học hành mà thạo kệ kinh,

Phật giúp việc chi hành cũng dễ.

Mẹ đấy con! Muốn qua sông bể,

Có thuyền bè đến mé rước cho;

Mặc dù không biết lội chẳng lo,

Kẻ dốt được thông, so cũng thế.

Mẹ đấy con! Tâm là chủ tể,

2570. Tâm thông rồi các lẽ đều thông;

Mối tìm ra tất mở được vòng,

Nên biết để cầm lòng làm chắc.

Mẹ đấy con! Phật không dụng vật,

Chỉ dụng tâm nhân đức từ bi;

Có tâm nầy có Phật hộ trì,

Há không rán lập qui cho được.

Mẹ đấy con! Chỉ quày một bước,

Trong bất ngờ được thấy Như-Lai;

Lúc đêm hôm như lúc ban ngày,

2580. Cần biết phải chiếm ngay tâm nội.

Mẹ đấy con! Ấy là nguồn cội,

Lóng lòng son mà cổi phiền lao;

Cõi Niết Bàn lòng muốn được vào,

Cũng do đó mà leo tới chỗ.

Mẹ đấy con! Khi tâm chưa ngộ,

Buổi đầu tiên phải nhớ hồi quang;

Thiếu nó là nghiệp hoặc khó tan,

Nên có một, hư ngàn muôn việc.

Mẹ đấy con! Trong khi xem xét,

2590 Lẽ vạy ngay muốn biết cho rành;

Nên lựa lời Phật dạy trong kinh,

Tất sẽ được tránh mình lầm lạc.

Mẹ đấy con! Khi chưa được giác,

Bị sự đời dẫn dắt như mù;

Phải không hay quấy chẳng biết đâu,

Cứ nhắm mắt đi theo thị dục.

Mẹ đấy con! Nó là quen tục,

Cho nên dù là lúc đã tu;

Thói quen kia nào phải hết đâu,

2600. Không lọc kỹ làm sao sạch được.

Mẹ đấy con! Suy sau xét trước,

Còn bị tà tâm lướt chánh tâm;

Nhẹ nổi lên bên nặng thì trầm,

Rán trợ trưởng thiện tâm cho mạnh.

Mẹ đấy con! Gặp điều bất chánh,

Tâm lành thì khuyên tránh chớ ham;

Tâm dữ thì nó bảo nên làm,

Rốt thường bị tánh tham làm chủ.

Mẹ đấy con! Mực rơi muôn hủ,

2610. Nước một thùng khó rửa sạch trong;

Việc ác thì chứa chất đầy lòng,

Thiện có một khó hòng ngăn tội.

Mẹ đấy con! Mạng dân thế giới,

Như tuyết sương gần lối tàn canh;

Khi nắng lên âu phải tan tành,

Rán bồi bổ tâm lành hơn dữ.

Mẹ đấy con! Nhơn vô viễn lự,

Cũng phải lo những sự gần đây;

Hung hăng nhiều thù oán dẫy đầy,

2620. Ngày loạn lạc xác thây khó dấu.

Mẹ đấy con! Lòng người còn xấu,

Thì còn ngày tranh đấu chẳng không;

Rán hiền hòa rán nhẫn nhịn lòng;

Đời lên xuống chỉ trong nháy mắt.

Mẹ đấy con! Vừa rồi rất đắc,

Kế lại trong chốc lát rẽ rề;

Phải nghiệm suy chớ có bỏ bê,

Biết chừa để khỏi bề thút mút.

Mẹ đấy con! Nay tu phải lúc,

2630. Không chịu tu đành trút linh hồn;

Muôn kiếp sau tro mạt vùi chôn,

Dễ gì gặp được cơn nầy nữa.

Mẹ đấy con! Kỳ nầy Phật lựa,

Những kẻ nào ăn ở hiền lành;

Đưa cho về nơi các cõi thanh,

Được thong thả khỏi sanh ra nữa.

Mẹ đấy con! Tây phương mỗi bữa,

Mỗi khi giờ cơm ngọ sắp gần;

Khắp mười phương mẹ thảy rảo chân,

2640. Đem hoa báu cúng dâng chư Phật.

Mẹ đấy con! Mẹ đều xem khắp,

Nhiều cõi vô số đẹp con ơi;

Đất toàn bằng châu ngọc sáng ngời,

Thân cũng ngọc tốt tươi không chán.

Mẹ đấy con! Do thân làm sáng,

Chẳng hề dùng đến ánh mặt trời;

Cả ngày đêm đều được sáng ngời,

Caúc cõi Phật đều như thế cả.

Mẹ đấy con! Rán mà sửa dạ,

2650. Đúng như lời giáo hóa Phật Tiên;

Nếu không sanh về cõi Hoa-Liên,

Các cõi ấy được lên càng quí.

Mẹ đấy con! Theo lời mẹ chỉ,

Rán tin theo chớ ý nghi ngờ;

Rán xa lìa cái cõi trược nhơ,

Chớ đeo mãi thêm cho khổ kiếp.

Mẹ đấy con! Nay đà gặp dịp,

Có Phật Tiên dùng phép cứu an;

Chịu tu hành chừa tánh ác gian,

2660. Thì sẽ được dễ dàng qui Phật.

Mẹ đấy con! Lửa đang cháy hực,

Được có người mở hoát cửa cho;

Không chịu ra đành chịu ra tro,

Há chẳng biết để lo đào tẩu.

Mẹ đấy con! Kẻ lòng nhơ xấu,

Chẳng lấy đâu để cứu khỏi nàn;

Vậy nên khuyên người sớm sửa sang,

Bỏ tất cả lòng lang dạ sói.

Mẹ đấy con! Người nay tài giỏi,

2670. Không làm cho nhơn loại an nhàn;

Chỉ gây thêm sự khổ đa đoan,

Già chết cũng vẫn hoàn già chết.

Mẹ đấy con! Khổ nàn chưa hết,

Người vẫn già vẫn chết như thường;

Dù Đông Tây văn vật mấy đường,

Đâu thể giữ xác hồn hết được.

Mẹ đấy con! Thế gian đủ chước,

Đua nhau bày các cuộc sống sang;

Vô tình thêm duyên cớ tham gian,

2680. Xô nhau đến khổ hơn sung sướng.

Mẹ đấy con! Nếu đua sang trượng,

Bằng ngàn muôn vật tượng trong đời;

Ấy là lầm tưởng lớn của người,

Sang mấy cũng chẳng hơn trăm tuổi.

Mẹ đấy con! Chúng sanh hạ giới,

Bị nghiệp trần nên mới ở trần;

Đã đeo mang lấy cái nhục thân,

Chết là vốn ai từng tránh khỏi.

Mẹ đấy con! Người trên thượng cõi,

2690. Do nhơn lành được tới cõi lành;

Thân mỗi người đều rất khinh thanh,

Nên ai cũng trường sanh tất cả.

Mẹ đấy con! Không mưu kế lạ,

Ai cũng đều thong thả sướng vui;

Từ món ăn thức mặc các nơi,

Rất sang cả hơn người dương thế.

Mẹ đấy con! Điều nầy mẹ kể,

Là để cho kẻ thế hiểu rằng;

Sang cõi trần đâu thật là sang,

2700. Sang Thượng cõi mới là sang thật.

Mẹ đấy con! Tuy sang tột bậc,

Mà không ai tâm chấp rằng sang;

Nên chẳng hề có kẻ tham gian,

Nhờ đó sự khổ nàn dứt bặt

Mẹ đấy con! Người trên quả đất,

Hết chấp nầy rồi mắc chấp kia;

Tâm để cho các vật làm mê,

Nên thường chịu nhiều bề thống khổ.

Mẹ đấy con! Cũng nên tỉnh ngộ,

2710. Làm hiền lương đừng có hung hăng;

Thượng cõi chừng khi được siêu thăng,

Mặc sức hưởng cảnh sang bất diệt.

Mẹ đấy con! Đây là lời thiệt,

Chớ cho rằng ngụy thuyết mà lầm;

Chim thì bay còn cá thì trầm,

Cứ lấy đó nghiệm xem sẽ biết.

Mẹ đấy con! Có sanh có diệt,

Vật tạo ra khi chết cũng buông;

Chớ có ham quyền quí phú cường,

2720. Để kẻ khác vấn vương tai khổ.

Mẹ đấy con! Con ơi khá nhớ,

Đối vật chi cũng chớ bận tâm;

Vì giúp người mỗi việc phải làm,

Nhưng không để bị giam trong đó.

Mẹ đấy con! Tâm nầy được có,

Nơi sang giàu như chỗ nghèo hèn;

Tấm lòng không hề bị ố hoen,

Chính là vị thần tiên tại thế.

Mẹ đấy con! Tâm trần đã phế,

2730. Nghiệp hết lôi vào bể hồng trần;

Thì đâu còn mang lấy nhục thân,

Mọi sự khổ cũng không tất cả.

Mẹ đấy con! Biết đời tạm giả,

Nên dù cho sang cả cách nào;

Lòng cũng không để đắm say vào,

Được vầy ắt ngày sau thong thả.

Mẹ đấy con! Tuy lòng không cả,

Nhưng vì thương những kẻ còn mê;

Mà tùy cơ tác dụng nhiều bề,

2740. Để giúp họ trở về đường thiện.

Mẹ đấy con! Ngoài nơi lỗ miệng,

Còn hy sinh nhiều chuyện khác hơn;

Cứ xem ngay hoàn cảnh chư nhơn,

Giúp họ những việc cần nên giúp.

Mẹ đấy con! A-DI-ĐÀ PHẬT,

Ngài muốn ai cũng được an nhàn;

Nên tạo ra cõi Cực Lạc bang,

Xem việc Phật mà toan thì đặng.

Mẹ đấy con! Chúng sanh mạng ngắn,

2750. Mà khổ lao tai nạn dẫy đầy;

Cũng nên thương chớ ghét một ai,

Không giúp được thì thôi chớ hại.

Mẹ đấy con! Nhớ nên ở phải,

Dù cho ai đối quấy mặc tình;

Vẫn bình tâm tu trị lấy mình,

Thì oan báo không sanh mai hậu.

Mẹ đấy con! Không gây nhân xấu,

Thì đâu mang quả báo đê hèn;

Thau thế nào cũng phải ra ten,

2760. Nó không giống như vàng một sắc.

Mẹ đấy con! Lấy nhân làm chắc,

Tạo nhân nào sẽ kết quả ni;

Lên thiên đường hay xuống âm ty,

Xét đã tạo nhơn chi thì biết.

Mẹ đấy con! Cõi trần muôn việc,

Việc lành là hơn hết bớ con;

Ít nhiều gì cũng rán mót bòn,

Thân dù bỏ, lành con chớ bỏ.

Mẹ đấy con! Gặp ai khốn khó,

2770. Biết xót thương giúp đỡ ít nhiều;

Tấm lòng nầy càng lớn bao nhiêu,

Tánh nham hiểm càng tiêu chừng nấy.

Mẹ đấy con! Tình thương nhơn loại,

Cần phải cho đầy dẫy rộng sâu;

Dù lòng tham xúi giục đến đâu,

Cũng không nỡ gây sầu ai cả.

Mẹ đấy con! Biết năng sửa dạ,

Sẽ có ngày đạo quả được nên;

Lúc xông pha nếu có chí bền,

2780. Núi cao mấy cũng leo tới chót.

Mẹ đấy con! Dù bao dằn giọt,

Cũng rán cho khỏi lọt dưới sàng;

Kỳ thi nầy được chiếm bảng vàng,

Thân danh sẽ hiển vang tột bực.

Mẹ đấy con! Một đời chưởng đức,

Muôn kiếp siêu trên bậc thế gian;

Rán mà lo kẻo việc muộn màng,

Nước khi dậy khó toan trồng tỉa.

Mẹ đấy con! Nay không trau trỉa,

2790. Người phần đông mất hết trí khôn;

Có xác nhưng mà chẳng có hồn,

Không còn biết điều chơn lẽ ngụy.

Mẹ đấy con! Đây rồi yêu mị,

Cướp xác như là quỉ nhập đồng;

Trở lại làm hại kẻ giống dòng,

Sự ác báo kể không hết được.

Mẹ đấy con! Kìa trong hồ nước,

Con nhìn vào sẽ thấy tương lai;

Những người khi bị quỷ khiến sai,

2800. Trong chốc lát mặt mày đổi khác.

Mẹ đấy con! Kẻ đao người mát,

Vẻ mặt nầy những nét hung hăng;

Như cuồng điên chạy kiếm xung xăng,

Gặp ai cũng đón ngăn hãm hại.

Mẹ đấy con! Một đêm sáng lại,

Cảnh tang thương đầy dẫy trên lề;

Bước cùng đồ của khách trần mê,

Nỗi thê thảm thảm thê vô số.

Mẹ đấy con! Muốn cho Phật độ,

2810. Qua khỏi cơn tai khổ quái kỳ;

Trong lòng đừng ngớt niệm A-Di,

Thì là bước lâm nguy sẽ khỏi.

Mẹ đấy con! Đổi thay khắp cõi,

Và nạn tai không lỏi chỗ nào;

Do nghiệp mà hoặc trước hoặc sau,

Vì thế mới khuyên mau tu gấp.

Mẹ đấy con! Ngôi nhà hư sập,

Dỡ hết ra để lập mới lên;

Cây nguyên làm kèo cột vách phên,

2820. Thứ mọt mối ném trên giàn hỏa.

Mẹ đấy con! Kẻ lòng lang chạ,

Chỉ biết lo cho thỏa dục tâm;

Thói ở ăn như loại thú cầm,

Sẽ làm thứ củi chăm cho lửa.

Mẹ đấy con! Thấy hư liền sửa,

Xấu dường bao cũng trở tốt tươi;

Khi quấy rồi lòng biết hổ ngươi,

Tất bỏ hẳn không vui tái phạm.

Mẹ đấy con! Sự hèn lại dám,

2830 Việc tốt không can đảm thiệt hành;

Ấy thói thường của khắp chúng sanh,

Gặp khổ nạn cũng đành chớ trách.

Mẹ đấy con! Dạy răn đủ cách,

Đức Phật không nói sót điều nào;

Mà ít ai chịu khó nghe vào,

Đáng buồn kẻ trần lao biết mấy.

Mẹ đấy con! Quấy thì gặp quấy,

Làm phải thì có phải đến cho;

Thường thấy sao lại chẳng chịu lo,

2840 Cứ bấu sự vạy vò bất thiện.

Mẹ đấy con! Muôn trường khi biến,

Con nhìn ngay vào phiến mây kia;

Đương liền nhau có dọc có dề,

Chỉ một ngọn gió kề đủ rã.

Mẹ đấy con! Mây kia một đóa,

Hình dung ngay được cả thế gian;

Chừng đến khi nổi cuộc bồng tang,

Cũng biến đổi dễ dàng như thế.

Mẹ đấy con! Con không nên trễ,

2850. Rán ra công đem lẽ hiền từ;

Khuyên người mau chừa bỏ thói hư,

Cách ăn ở theo như lời Phật.

Mẹ đấy con! Ở ăn chơn chất,

Không lận lường trộm cắp của ai;

Tuy cơ hàn mà vẫn thanh bai,

Những kẻ ấy Phật Ngài không bỏ.

Mẹ đấy con! Trong khi nghèo khó,

Dứt lòng tham nào có dễ chi;

Gặp một xu có thể ngơ đi,

2860. Thấy trăm bạc ít khi nhịn được.

Mẹ đấy con! Nếu không ngừa trước,

Gặp dịp thường bị rớt dễ dàng;

Những điều làm mình phải mê man,

Thường có mãnh lực hơn sức nhẫn.

Mẹ đấy con! Rán mà tinh tấn,

Giữ mình như ra trận đấu chinh;

Kẻ địch luôn rình rập bên mình,

Lúc nào cũng canh phòng cẩn mật.

Mẹ đấy con! Mắt hay ngắm vật,

2870. Tai thì nghe đủ các tiếng tăm;

Ý thì hay tưởng tượng âm thầm,

Miệng hay nói còn thân hay động.

Mẹ đấy con! Con ơi rán lóng,

Thấy nghe đừng để vọng nơi tâm;

Nếu vọng tâm thường nói lỗi lầm,

Và sẽ khiến việc làm sái quấy.

Mẹ đấy con! Mắt tai khó đậy,

Nên các điều tệ hại thường vào;

Dễ làm cho khởi niệm trần lao,

2880. Rồi làm ác hoặc gieo lời ác.

Mẹ đấy con! Muốn cho giải thoát,

Phải chủ tâm ở các điều này;

Chừng khi nghe các việc đó đây,

Tâm không vọng là ngày đắc đạo.

Mẹ đấy con! Như lời mẹ bảo,

Cứ làm theo chớ dạ nào ngơ;

Tuy khó khăn ngay lúc bây giờ,

Lướt qua được gặp cơ khoái lạc.

Mẹ đấy con! Nước kia một bát,

2890. Làm cho người hết khát được ngay;

Một câu kinh tuy ngắn thế này,

Có thể giúp gái trai khỏi khổ.

Mẹ đấy con! Con nên ôn cố,

Rồi tùy nghi khuyên dỗ chúng sanh;

Kẻ thiện căn nghe đến lời lành,

Sẽ tỉnh ngộ tu hành theo Phật.

Mẹ đấy con! Phật không dụng vật,

Khi ra về chớ cất mang theo;

Nếu trong lòng còn một vật đeo,

2900. Đắm giữa biển khó chèo tới bến.

Mẹ đấy con! Hồng trần còn mến,

Cõi Tây Phương khó đến con ơi;

Dù từ lâu say đắm sự đời,

Nay đây cũng rán thôi chớ nữa.

Mẹ đấy con! Kim thành có cửa,

Kẻ tâm không thì nó tự khai;

Những người lòng còn bận trần ai,

Đợi đến chết không ngày nào mở.

Mẹ đấy con! Đoạn nầy khá nhớ,

2910. Để truyền ra khắp chỗ được hay,

Rán sửa lòng cho khỏi đứng ngoài,

Bị ác thú xé thây từng mảnh.

Mẹ đấy con! Vào thành mới bảnh,

Có kẻ dâng rượu Thánh trà Tiên;

Sẽ rõ câu con thảo cha hiền,

Việc đâu phải thường niên được có.

Mẹ đấy con! Cũng nên chịu khó,

Len lỏi khuyên lớn nhỏ lo tu;

Giờ nầy chưa phải lúc ngao du,

2920. Mà là lúc cần tu công đức.

Mẹ đấy con! Tận tâm khuyên dứt

Đối với ai chớ chút ngại ngần,

Nếu buổi nầy không lập được thân;

Chẳng còn dịp nào hưng danh phận.

Mẹ đấy con! Buộc năm bảy nận,

Vùng vẫy ra cho đặng dễ gì,

Nếu không lòng cương quyết tu trì,

Bến mê sẽ khó ly ra khỏi.

Mẹ đấy con! Gặp ai cũng gọi,

2930. Rán ăn chay giữ giới làm lành;

Nhả bớt đi bả lợi mồi danh,

Sẽ được Phật độ sanh độ tử.

Mẹ đấy con! Khuyên người bỏ dữ,

Nếu không nghe cũng cứ khuyên hoài;

Dù cho ai mắng chưởi nhiếc xài,

Cũng nín chịu chớ gây gổ lại.

Mẹ đấy con! Mở lòng quảng đại,

Phải cũng thương mà quấy cũng thương;

Phải thì khuyên giữ phải một đường,

2940. Còn quấy rán tìm phương dạy sửa.

Mẹ đấy con! Đạo luôn mở cửa,

Ai cũng vào không lựa riêng ai;

Thành hay không là tự gái trai,

Lòng thương xót với ai cũng dạy.

Mẹ đấy con! Kim không chỉ sái,

Đi lạc đường là tại nơi người;

Phật dạy điều hiền đức tốt tươi,

Không nghe mới lâm nơi sầu khổ.

Mẹ đấy con! Làm cho tới chỗ,

2950. Mới biết lời Phật có hay không;

Chớ nửa đường rồi vội ngã lòng;

Lại nỡ trách Phật không linh nghiệm.

Mẹ đấy con! Tu không chơn niệm,

Hoặc niệm mà thiếu điểm chơn tu;

Vì thiếu bình hoặc giả thiếu dầu,

Tim dầu có đèn đâu thể cháy.

Mẹ đấy con! Theo đây nghiệm lấy,

Sẽ biết ra phải quấy nơi ai;

Tu niệm cần gồm đủ cả hai,

2960. Quả đạo sẽ có ngày kết được.

Mẹ đấy con! Tuy làm việc phước,

Mà lòng không có chút từ bi;

Hoặc nghĩ lành mà chẳng hành y,

Tu như thế huyền vi khó thấy.

Mẹ đấy con! Thật lòng nhân ái,

Cho một tiền, phước đại dường non;

Niệm Phật bằng cả tấm lòng son,

Chỉ một niệm đủ thân Phật hiện.

Mẹ đấy con! Niệm cho liền miệng,

2970. Chẳng thành tâm dù niệm bao lâu;

Phật cũng không hóa hiện đến đâu,

Cảm chẳng có ứng nào có được.

Mẹ đấy con! Thành tâm có trước,

Huệ sẽ nên mà phước cũng nên;

Điều nầy con khá nhớ chớ quên,

Để nhắc lại nhơn sanh được biết.

Mẹ đấy con! Phải cho rạng tiết,

Đúng là người phụng việc Phật gia;

Trọng người đời như thể mẹ cha,

2980. Đâu dám đối vạy tà sai quấy.

Mẹ đấy con! Trọng người thế ấy,

Thì mỗi lần nghe thấy người nguy;

Tất nhiên lòng có sự thống bi,

Sẽ giúp chẳng điều gì tiếc uổng.

Mẹ đấy con! Của người dù muốn,

Biết trọng người tất chẳng phạm vào;

Sự muốn kia to lớn dường bao,

Cũng lần lượt tan vào trong nước.

Mẹ đấy con! Đấy là một chước,

2990. Ngăn tội và sanh phước ớ con;

Khá gắng ghi để giữ cho tròn,

Mẹ đang đợi ngày con đắc đạo.

Mẹ đấy con! Thương con khờ khạo,

Bị sự đời lừa đảo không hay;

Cứ mê man các việc trần ai,

Thây thi đã bỏ đầy cõi tạm.

Mẹ đấy con! Vì mê tấm cám,

Cá quên thân bị hãm vào nò;

Ham gái xinh, của lắm, chức to,

3000. Người quên kiếp bị xô biển khổ.

Mẹ đấy con! Gặp kỳ đại độ,

Có Phật Tiên dạy dỗ khắp nơi;

Rán tu cho giải khổ cuộc đời,

Chớ ham việc ăn chơi thái quá.

Mẹ đấy con! Chim lồng được thả

Sao lại còn nấn ná chưa bay;

Nếu để cho nhốt lại lần này,

Sao khó gặp được ngày ân xá.

Mẹ đấy con! Phen nầy hối quá,

3010. Vĩnh kiếp sau khỏi đọa sáu đường;

Được tự do không sự buộc vương,

Làm thần chết phải nhường phải nể.

Mẹ đấy con! Nhổ cho tận rễ,

Giống mê lầm đừng để sanh thêm,

Rèn đạo mầu bất luận ngày đêm;

Biển tâm quyết làm êm sóng tục,

Mẹ đấy con! Cây rừng một khúc;

Để vậy hoài đến mục ra chi,

Chịu đẽo bào trong một thời kỳ,

3020. Thành hình tượng giống y ý muốn.

Mẹ đấy con! Chớ nên bỏ luống,

Vạy dù bao khéo uốn cũng ngay;

Tuy lắm ưa các việc trần ai,

Cố chừa bỏ có ngày xong được.

Mẹ đấy con! Gìn câu thệ ước,

Đã nguyện tu sau trước vẫn tu;

Nay mờ nhưng sau sẽ hết lu,

Tuy lao khổ mặc dầu chớ nệ.

Mẹ đấy con! Việc không nên trễ,

3030. Biết rồi lo chớ để trôi qua;

Nếu tuồng đời còn diễn lâu xa,

Mẹ đâu xuống để mà hối trẻ.

Mẹ đấy con! Yếu nương người khỏe,

Tất nhiên không ngã té bao giờ;

Chúng sanh đang rối rắm mê mờ,

Nương lời Phật khỏi lo lầm lạc.

Mẹ đấy con! Phật kêu giải thoát,

Bởi lòng thương vạn vật sanh linh;

Các khổ lao vây chặt lấy mình,

3040. Xác thịt khổ hoặc tinh thần khổ.

Mẹ đấy con! Khổ nàn vô số,

Mà cũng không hưởng thọ lâu dài;

Làm mọi tôi cho xác thúi khai,

Cho đến chết không ngày nào rảnh.

Mẹ đấy con! Nếu đem so sánh,

Cảnh trần đâu khác cảnh tù đày;

Vì thế nên các Đức Như Lai,

Kêu giải thoát cảnh nầy cho sớm.

Mẹ đấy con! Cũng nên biết gớm,

3050. Xác thân người dơ bẩn nhất đời;

Còn lo lường đau khổ đủ nơi,

Rán tu khỏi luân hồi lại nữa.

Mẹ đấy con! Tuổi mòn từ bữa,

Nay không tu mai sửa chẳng rồi;

Số Thiên Tào khi đã bị bôi,

Thì vạn sự đều thôi tất cả.

Mẹ đấy con! Bửng chừng khi xả,

Đám bèo kia tự rã tự trôi,

Cảnh linh đinh sóng dập gió dồi,

3060. Sẽ khó kiếm được nơi đùm trú.

Mẹ đấy con! Nay còn mê ngủ,

Ắt ngủ luôn đến rủ thịt xương;

Uổng một đời sống cõi trần dương,

Không tìm đến con đường sáng sủa.

Mẹ đấy con! Thấy mây đang bủa,

Biết rằng điềm sắp có mưa tuôn;

Nếu không tìm những chỗ ẩn nương,

Thì đâu tránh khỏi cơn ướt át.

Mẹ đấy con! Mở tầm thính giác,

3070. Để mà nghe người các châu vi,

Đang đua chen chế tạo những gì,

Dựa vào đó an nguy sẽ biết.

Mẹ đấy con! Người không ác nghiệt,

Thì là cơ tận diệt cũng không;

Người ác càng ngày một thêm đông,

Cơ tận diệt cũng hòng kế cận.

Mẹ đấy con! Không nên trì huỡn,

Mau tu hành kẻo phận dở dang;

Một lần nầy đạo hạnh vẹn toàn,

3080. Ngày sau khỏi khổ nàn dương thế.

Mẹ đấy con! Thấy cây úng rễ,

Biết rằng cây không thể sống lâu;

Thấy lòng người càng lắm độc sâu,

Biết người chẳng hưởng lâu dài được.

Mẹ đấy con! Lâu xưa thuở trước,

Cõi thế gian nhiều cuộc đổi thay;

Chớ phải đâu mới một lần này,

Mà ngờ vực mà bày chuyện huyễn.

Mẹ đấy con! Xưa nhiều cung điện,

3090. Vì gặp khi biến chuyển địa cầu;

Đã bị chìm tận đáy biển sâu,

Nay cũng vẫn còn lưu ngói gạch.

Mẹ đấy con! Dưới đồng sa mạc,

Đã có nhiều lầu các bị chôn;

Sau một cơn lụt bão kinh hồn,

Hiện thời vẫn còn tồn dấu vết.

Mẹ đấy con! Sẽ thay đổi hết,

Nhơn vật đều bị chết chín phần;

Mặt đất chừng khi được bình phân,

3100. Cảnh vật lạ thế nhân cũng lạ.

Mẹ đấy con! Mọi điều mới cả,

Trở lại hồi thiên hạ sơ khai;

Có các Tiên thượng cõi xuống đây,

Làm cho thế giới nầy đông đảo.

Mẹ đấy con! Các Tiên xây tạo,

Nhiều đền đài quí báu cực kỳ;

Sức phàm phu không thể sánh bì,

Vừa tráng lệ vừa vi diệu ẩn.

Mẹ đấy con! Tiên phàm sống lẫn,

3110. Bởi ai ai đều cũng hiền từ;

Lòng Phật Tiên sắp cũng gần như,

Nên Tiên Phật cùng người đồng trụ.

Mẹ đấy con! Nhờ ơn từ vũ,

Cảnh trở nên thanh tú tuyệt vời;

Vui khác hơn vui của hiện thời,

Đâu cũng có trường chơi phong nhã.

Mẹ đấy con! Đứng đi thong thả,

Không ai tra giấy má khó khăn;

Có xe tàu bằng sức huyền năng,

3120. Toàn thế giới giao thông tiện lợi.

Mẹ đấy con! Thật là đời mới,

Mọi việc đều khác lối thường tình;

Không ai mang tật bịnh trong mình,

Người nào cũng thân hình mạnh khỏe

Mẹ đấy con! Tin theo lời mẹ,

Chí công tu rồi sẽ được coi;

Nào lầu đài xe cộ hẳn hòi,

Bằng châu báu người đời khó sắm.

Mẹ đấy con! Đều dùng nhung gấm,

3130. Không thấy ai mặc tấm vải bô;

Mặt mày không son phấn điểm tô,

Vẫn đẹp đẽ không thua bức tượng.

Mẹ đấy con! Mẹ không nói bướng,

Rán làm lành để hưởng cảnh ni;

Thật an nhàn không sự khốn nguy,

Muốn dùng đến vật gì cũng có.

Mẹ đấy con! Lướt trong sương gió,

Để mà đi tới đó ớ con;

Dừng bước nào, bước nấy héo don,

3140. Đời tạm giả nầy con chớ nhiễm.

Mẹ đấy con! Nào đâu dễ kiếm,

Cuộc đổi thay trên điểm lọc lừa;

Hãy dằn lòng tu niệm sớm trưa,

Con sẽ thấy việc chưa từng thấy.

Mẹ đấy con! Biếng lười thế mấy,

Thời kỳ nầy cũng phải siêng năng;

Niệm Di Đà quên ngủ quên ăn,

Điều nhân ái lòng hằng ghi nhớ.

Mẹ đấy con! Cho lòng sáng rỡ,

3150. Ngày như đêm không có bóng đen;

Không hổ trăng cũng chẳng thẹn đèn,

Trong lòng ấy Phật liền hiện tới.

Mẹ đấy con! Ta Bà thế giới,

Các linh căn đều đợi kỳ này;

Đọa muôn năm siêu chỉ một giây,

Không công đức sâu dày khó đắc,

Mẹ đấy con! Đức tin vững chắc;

Xô không xiêu dầu lắc không nghiêng,

Sự tu hành vẫn một chí nguyền,

3160. Được như thế sẽ nên đạo cả.

Mẹ đấy con! Khổ không đổi dạ,

Cứ y lời giáo hóa rèn lòng;

Các vọng tâm cố gắng diệt xong,

Tất là được thành công đắc quả.

Mẹ đấy con! Như cây với lá,

Phải gồm tu chớ bỏ điều nào;

Cây tươi thì lá được xanh màu,

Khổ chịu được thì cao quả được.

Mẹ đấy con! Thấy trời với nước,

3170. Nào ai hay chừng lúc đến gần;

Có đất liền có cả nhơn dân,

Khác hơn lúc xa tầm mắt thấy.

Mẹ đấy con! Một ngày bát cạy,

Từ xem không đổi thấy có ra;

Chớ xem không con ngỡ rằng xa,

Vội lơi mái ắt là hỏng việc.

Mẹ đấy con! Thân con biết tiếc,

Rán đừng cho tiêu diệt lần này;

Được trọn lành dù có mất thây,

3180. Thân ấy vẫn còn hoài không mất.

Mẹ đấy con! Phật lìa xác chất,

Chớ nào đâu lìa mất bổn thân;

Của thế trần trả lại thế trần,

Thân mình cứ giữ thân chớ bỏ.

Mẹ đấy con! Điều nầy nếu rõ,

Tự nhiên con được tỏ ngộ tâm;

Thật giả cần xét kỹ kẻo lầm,

Trong mộng chết nhưng thân còn sống.

Mẹ đấy con! Lo tu mau chóng,

3190. Mẹ chờ con nơi cổng Phật- Đài;

Rán về cho tới chỗ nay mai,

Đừng để mẹ lâu ngày trông đợi.

Mẹ đấy con! Mẹ thường lui tới,

Xem cành hoa con dưới hồ sen;

Đóa hoa nầy đã nở lớn bèn,

Sớm về để ngồi lên trên ấy.

Mẹ đấy con! Con càng làm phải,

Thì mùi hoa càng lại thơm ra;

Và sắc vàng thêm chiếu sáng ra,

3200. Xem hoa mẹ rất là mừng rỡ.

Mẹ đấy con! Rối tâm rán gỡ,

Cho hết còn tưởng nhớ bá bang;

Chỉ một lòng nhớ Phật Tây phang,

Noi gương thiện làm an lạc chúng.

Mẹ đấy con! Cho nên cái thúng,

Đừng để ra vành mủng lỡ làng;

Rán tới bờ đừng nửa chừng giang,

Tu cho đắc chớ đừng bất đắc.

Mẹ đấy con! Nay không thành Phật,

3210. Muôn kiếp sau tất mất bồ đề;

Nhớ khuyên ai còn nặng nghiệp mê,

Ráng tỉnh ngộ lo bề tu niệm.

Mẹ đấy con! Khá gìn hạnh kiểm,

Cho không còn một điểm nhuốc nhơ;

Người còn thương trời há ngó lơ,

Lúc nào cũng chực hờ cứu độ.

Mẹ đấy con! Nhờ ơn vũ lộ,

Bao nhiều điều tai khổ được qua;

Ở tốt lành đừng ở xấu xa,

3220. Nên nhắc nhở trẻ già nam nữ.

Mẹ đấy con! Càng làm việc dữ,

Càng nhiễu thân nhiều sự họa ương;

Và chẳng làm cho kẻ khác thương,

Giàu mấy cũng không đường hạnh phúc.

Mẹ đấy con! Lóng trong chớ đục,

Tuy nghèo mà hạnh phúc bớ con;

Chẳng bị ai thù oán ghét hờn,

Tai họa cũng không nhân đâu tới.

Mẹ đấy con! Khắp trong thế giới,

3230. Ai cũng đều theo lối hiền lương;

Dù không về nơi cõi Tây Phương,

Tại thế cũng hưởng đường Cực-lạc.

Mẹ đấy con! Vì còn làm ác,

Nên còn đường sống thác luân hồi;

Nghiệp ác khi trừ tuyệt được rồi,

Sanh tử dứt luân hồi cũng dứt.

Mẹ đấy con! Cũng gần đến mức,

Đừng để cho ngã gục giữa đường;

Lấy sức thân để chạy bảy bươn,

3240. Thành công sẽ danh dương bốn bể.

Mẹ đấy con! Sớm gây tội lỗi,

Nhưng chiều nguyền triệt để tu hiền;

Tội lệ kia tức được tiêu liền,

Còn có thể tu nên chưa muộn.

Mẹ đấy con! Rán tu kẻo uổng,

Có Phật Tiên bước xuống hồng trần;

Một lần nầy không lập được thân,

Chẳng còn dịp nào hưng danh phận.

Mẹ đấy con! Riêng mình tinh tấn,

3250. Và đừng quên khuyên chúng kiên gan;

Dù sao sao cũng giữ một đàng,

An cũng đạo nguy nan cũng đạo.

Mẹ đấy con! Tín đồ Phật giáo,

Phải gìn câu hòa hảo khắp nơi;

Lấy từ tâm bác ái ở đời,

Dẹp hết tánh nhỏ nhoi câu nệ.

Mẹ đấy con! Ai dù tồi tệ,

Biết ăn năn nên để lòng thương;

Thân nên làm, thù chẳng nên trương,

3260. Sẽ khiến được bốn phương đều đến.

Mẹ đấy con! Xác phàm mang mển,

Chẳng một ai không đến lỗi lầm;

Nhưng kẻ lầm biết hối nơi tâm,

Là kẻ trí sẽ làm Tiên Phật.

Mẹ đấy con! Thương người sơ thất,

Lời chớ không hại mất điều chi;

Thế cho nên ở cấp bậc gì,

Điều ấy cũng cần ghi nhớ rõ.

Mẹ đấy con! Chừng nào lớn nhỏ,

3270. Thấy khổ người như khổ của mình;

Biết đỡ nâng và biết động tình,

Người ấy họa đao binh không có.

Mẹ đấy con! Người trong Phật ngõ,

Điều ấy cần ghi rõ trong tâm;

Để tránh qua những việc sai lầm,

Thay vì cứu lại làm hại chúng.

Mẹ đấy con! Cá trong ao vũng,

Nước cạn đi cá sống sao yên;

Chúng sanh đang ở cõi trần duyên,

3280. Nên thương lẫn chớ nên húng hiếp.

Mẹ đấy con! Cũng vì hoại nghiệp,

Cả chúng sanh trong kiếp nầy đây;

Có một ngày như gió tuôn mây,

Cảnh thê thảm nào ai tránh khỏi.

Mẹ đấy con! Đường tu theo dõi,

Việc thiện lương làm nói không quên;

Cảnh hãi hùng dù có nổi lên,

Sẽ có các Phật Tiên cứu độ.

Mẹ đấy con! Thấy đời thống khổ,

3290. Giúp chẳng cùng đâu nỡ dối ngoa;

Cuộc chuyển dời quả đất không xa,

Vì thế mẹ khuyên ra cạn lẽ.

Mẹ đấy con! Chờ khi sứt mẻ,

Mới lo toan việc đã muộn rồi;

Con rán khuyên già trẻ nơi nơi,

Hãy tu trước khi rơi nạn ách.

Mẹ đấy con! Việc còn cách vách,

Gần hóa xa vì mắt khó trông;

Vách lấy rồi việc kế bên hông,

3300. Sự đã ngỡ là không mà có.

Mẹ đấy con! Đạo tâm chớ bỏ,

Các Phật Tiên bởi nó mà ra;

Rán giồi mài ở một kỳ ba,

Về Cực-Lạc mới là hết khổ.

Mẹ đấy con! Chỉ bao nhiêu đó,

Con nhớ ghi chớ có lãng quên;

Rán tu cho đạo quả sớm nên,

3308. Mẹ xin kiếu về bên Cực Lạc.

Viết xong ngày 15-12-1958

Ghi Chú:

(1) ‘nghiệp hoặc’: nghiệp mê lầm, tăm tối.

XEM QUYỂN 1 LỜI VÀNG TRONG MỘNG - THANH SĨ XEM QUYỂN 2 VẠN NIÊN HUYNH ĐỆ - THANH SĨ XEM QUYỂN 3 RẰM THÁNG MƯỜI - THANH SĨ XEM QUYỂN 4 ĐÂU LÀ PHÀM THÁNH - THANH SĨ XEM QUYỂN 5 TIẾNG NÓI TRONG HOA SEN - THANH SĨ XEM QUYỂN 6 HỠI QUÊ NHÀ - THANH SĨ XEM QUYỂN 7 ĐÃ CHẾT MÀ SỐNG - THANH SĨ XEM QUYỂN 8 TÔI KHÔNG QUÊN - THANH SĨ XEM QUYỂN 9 ÁNH SÁNG TỪ BI - THANH SĨ XEM QUYỂN 10 ĐƯỜNG GIẢI THOÁT - THANH SĨ XEM QUYỂN 11 THẦN CƠ THẬT LUẬN - THANH SĨ XEM QUYỂN 12 CON THUYỀN ĐẠI ĐẠO - THANH SĨ XEM QUYỂN 13 ĐỜI MẠT PHÁP - THANH SĨ XEM QUYỂN 14 LÀ PHẬT TỬ - THANH SĨ XEM QUYỂN 15 TÌNH ĐẠO PHẬT - THANH SĨ XEM QUYỂN 16 ĐẾN LIÊN HOA - THANH SĨ XEM ĐOẢN KHÚC: TÔI CÒN ĐÂY MÀ - THANH SĨ