ĐẾN LIÊN HOA - THANH SĨ
*****
Liên
Hoa đến cũng dễ dàng,
Liên
Hoa đến cũng muôn ngàn khó khăn.
Dễ đến
bởi tâm hằng nhơn đức,
Khó đến
vì tánh rất ác gian;
Liên Hoa
nhiều kẻ luận bàn,
Nhưng
Liên Hoa thật muốn sang ít người.
Liên
Hoa chẳng biết nơi nào đến,
Hoặc
biết mà không tiến đạo tâm;
Mãi
trong thái độ ngừ ngầm,
10.Đường
tiên cũng chát nẻo phàm cũng chua,
Từ kẻ ở
trong chùa ngoài ngõ,
Cầu
Liên Hoa hỏi có mấy ai?
Tu
mong được hưởng hiện nay,
Ít người
cầu giải thoát ngày mai sau.
Ngã dục
hiện thời đeo nặng trịu,
Đạo
tâm vì đó chịu giả danh;
Thử
đem hỏi khắp nhân sanh
18.Tu
như thế đó có thành được ư?
Khỏi
đáp lại chắc người cũng biết,
Tu vậy
không thể diệt nghiệp trần;
Nghiệp
trần nếu mãi lần khân,
Đời
chưa rảnh nợ khó gần Phật Tiên.
Nhân
nghĩa chẳng, tu hiền cũng chẳng,
Phật
khó trông khó đặng Liên Hoa;
Đạo
tâm nếu để cách xa,
26.Con
đường giải thoát cũng là mất luôn.
Cảnh
khổ ách như nguồn nước đổ,
Người
mê bao cũng cố tỉnh lên;
Rán tu
tự cứu mình nên,
Khó tu
bởi xưa nay nhiễm thế,
Cố tu
ngày gần sẽ thành công;
Rán tu
cho khắp đại đồng,
34.Chớ
tâm tu hẹp chớ lòng tu riêng.
Tu cho
đến Hoa Liên Tịnh Độ
Tu cho
chơn giác ngộ trong lòng;
Tu cho
tánh Phật khai thông,
Tu cho
tâm chúng sanh đồng tỉnh ra.
Tu như
vậy mới là chánh giác,
Tu thế
là giải thoát muôn dân;
Liên
Hoa người muốn được gần,
42.Phải
tu nhanh chóng chớ chần chờ lâu.
Tu nếu
nhận là cầu siêu thoát,
Rán tu
đừng ngơ ngác trong tâm;
Nếu
tin Thánh trước là phàm,
Thì
mình cũng có thể làm Phật Tiên.
Kẻ
thành đạo nhờ duyên trước lớn,
Hoặc
nhờ tu tinh tấn hiện nay;
Không
duyên mà cố tu hoài,
50. Phật
hay Tiên cũng có ngày được nên.
Ai người
muốn ngồi trên Sen báu,
Tu phải
dùng tâm đạo làm nguồn;
Đạo
tâm suông nghiệp đời suông,
Cõi phàm
qua Thánh bắt nguồn từ đây.
Tâm là
gốc tạo gây vạn sự,
Lành
cũng tâm mà dữ cũng tâm;
Đường
về tới chốn Lôi Âm,
58.Tâm
tìm khóa mở, tâm tầm lối đi.
Người
phải tự chỉ huy tâm lấy,
Khiến
tâm đi trong cái quang minh;
Mình
không làm chủ được mình,
Khác
nào những đám lục bình trôi sông.
Nếu
người cứ buộc lòng theo cảnh,
Bị cảnh
làm tâm tánh mãi lo;
Việc
nào cũng đợi cảnh cho,
66.Cảnh
tan người cũng ra tro cuộc đời.
Chủ được
cảnh thì người thong thả,
Cảnh
chủ người thì họa khổ luôn;
Như
vui mà thật là buồn,
Lúc
nào cũng bị rối cuồng trong tâm.
Cái
tâm ấy đã lầm muôn thuở,
Quen đường
trần bợ ngợ đường tiên;
Nếu
người thiếu sức nhẫn kiên,
74.Cảnh
nào cũng có thể nghiêng được lòng.
Tâm nếu
mãi đèo bồng sự thế,
Muôn dây
oan trói ké con người;
Chim lồng
cá chậu thế thôi,
Có bao
giờ được về ngồi Liên Hoa.
Sự đời
xét kỹ ra tất biết.
Bận tâm
nhiều thì việc khổ nhiều;
Khổ
cho người sướng là siêu,
82.Khổ
cho mình sướng là chiêu bất lành.
Đường về
Phật lợi danh chẳng buộc,
Chốn
Liên Hoa chỉ rước từ tâm;
Hỡi ai
đường Phật muốn tầm;
Liên
Hoa muốn đến phải tâm cho từ.
Ở cõi
Phật lành như nhau cả,
Người
bất lành không thể đến đây;
Liên
Hoa tiêu biểu cõi này,
90.Muốn
sang đó chớ tà tây trong lòng.
Lòng
được sạch đường thông dễ tới,
Dạ còn
nhơ nghẹt lối khó đi,
Muốn
đi mau tới Liên Trì,
Nên
dùng gươm trí bình đi giặc lòng.
Tự
thân nếu người không bình trị,
Bị loạn
trong hơn bị loạn ngoài;
Người
gây tội lỗi xưa nay,
98.Phần
nhiều tự tạo hơn ai xúi mình.
Tâm
bình đặng là minh đạo đặng,
Đạo
không minh thì loạn trong tâm;
Loạn
tâm khiến vạn sự lầm,
Tiên
mà bị rớt lại phàm vì đây.
Ai muốn
được về Tây phương Phật,
Việc đầu
tiên phải nhứt tâm đi;
Trước
kia vọng động những gì,
106.Bây
giờ chỉ một từ bi trong lòng.
Tội ác
trước lấy công lành trả,
Phước
đức nay trừ họa mai sau;
Dữ đừng
tạo một mảy hào,
Lành đừng
để một việc nào bỏ qua.
Biết
kiếp sống người ta là khổ,
Nên
thương người chớ có hại người;
Giúp
cho người sống an vui,
114.Vạch
cho người biết đường lui khỏi trần.
Đời đã
giả mà thân cũng giả,
Hiệp rồi
tan là cả cuộc đời;
Cuối
cùng ai cũng thế thôi!
Hãy
nên lấy đó làm nơi răn mình.
Tu cho
khỏi nay sinh mai tử,
Tu cho
vui khỏi sự khổ buồn;
Tu cho
ác thế khỏi luôn,
122.
Tu cho đổi lốt thịt xương ra vàng.
Đời đã
khổ ngày càng thêm khổ,
Chen lấn
bao cũng có bấy nhiêu;
Muốn
nhiều tuổi sống không nhiều,
Ấy là
số kiếp trớ trêu người đời.
Xưa
cũng vậy nay thời cũng vậy,
Chỉ khác
tên triều đại mà thôi;
Loay
quay đến chết chưa rồi,
130.Người
nào cũng thế có người nào hơn.
Người
mất cái ác nhân còn mãi,
Ác
nhân còn, còn phải luân hồi;
Trả chừng
hết nợ mới thôi,
Luật
Nhân quả chẳng dung người nào đâu.
Thiện
thì được sanh vào thiện giới,
Ác thì
rơi vào cõi ác lung;
Nghiệp
lôi đúng chỗ vô cùng.
138.
Dù là nghiệp đã gieo trồng ngàn xưa.
Tin
nhân quả khá chừa ác nghiệp,
Biết
thiên cơ hãy dẹp lòng tà,
Đừng rằng
ai chẳng hiểu ra.
Riêng
mình biết cũng đủ sa lưới rồi.
Việc
thiện có thể người sống được,
Lựa
làm chi những việc hung tàn;
Hung
tàn chỉ một thời gian,
146. Mối
lo suốt kiếp, dây oan muôn đời.
Lương
tâm của mỗi người đều có,
Nếu
người làm mất nó đi rồi,
Như
cây đã mục gốc chồi,
Lúc
nào cũng héo không hồi nào tươi.
Đường tội
phước nếu người biết nghĩ,
Việc dữ
lành để ý phân ra;
Không
làm trái đạo người ta,
154.Dù
cho việc ấy lợi là bao nhiêu.
Tạo
nhân tốt sẽ chiêu quả tốt,
Và
cũng không cắn rứt lương tâm:
Bạc
muôn người có thể cầm,
Nhưng điều
cao quý ấy làm sao mua?
Đời sống
khổ nên đua giải khổ,
Tạo
thêm chi những chỗ đau sầu;
Biết rằng
đời tạm không lâu,
162.Gây
vui chớ có gây sầu cho ai,
Nay
người khổ ngày mai mình khổ,
Khổ
xây vần là chỗ thế gian;
Hại
người chớ tưởng mình an,
Mà là
hại kẻ tức mang hại mình.
Người
là giống hữu tình biết sống,
Thấy
khổ người biết động tấm lòng;
Tấm
lòng ấy có ai không?
170.Nhưng
vì ích kỷ đành chôn trong người.
Ai ai
cũng nên hồi tỉnh lại,
Lấy tâm
người đối đãi với nhau;
Giá
con người sẽ tăng cao,
Đời
con người sẽ khổ đau bớt dần.
Tánh tốt
ấy người cần nên có,
Có nó
là có ngõ giải oan;
Nó là
hạnh phúc trần gian,
178.Nó
là một bước vào hàng từ bi.
Sự sống
chẳng thiếu gì cách sống,
Sống
sao không hư hỏng con người:
Sống
không để phải hổ ngươi,
Ấy là
sống biết chọn nơi tốt lành.
Tốt
lành sẽ giúp mình vinh hạnh,
Đời sống
vui đạo tánh thêm vui;
Không
làm nặng kiếp hiện thời,
186.
Cũng không để ác nghiệp đời mai sau.
Liên
Hoa muốn đến nào phải khó,
Tâm tốt
lành là ngõ đưa sang;
Thế
gian mà chẳng ác gian,
Không
nay thì mốt mai hoàn Phật Tiên.
Đây còn
nhớ lời khuyên buổi nọ,
Của một
người trên lộ mộng trung;
Nói
qua thế sự sau cùng,
194.Đây
nhân tiện hỏi đường thông Liên Đài.
Người
rằng nói cho ai cũng rõ,
Đi
Liên Đài do lộ từ tâm;
Từ tâm
càng rộng càng thâm,
Liên
Đài càng dễ khiến tầm tới mau.
Nếu như
có người nào hỏi tới, Đem lời nầy chỉ lối họ đi;
Đi mau
chớ ngại ngần gì,
202.Đường
này xưa các Từ Bi đã dùng.
Xưa
dùng lộ ấy thông Phật Quốc,
Nay mượn
đường đó trực Liên Hoa;
Đường
gần hoặc vả đường xa,
Do từ
tâm của người ta ít nhiều.
Từ tâm
ít đường đèo ải chậm,
Từ tâm
nhiều lộ thẳng bằng mau;
Liên Đài
tới trước tới sau,
210.Tại
lòng người muốn chớ nào tại ai.
Muốn
đi phải đi ngay kẻo trễ,
Dịp
lành qua không dễ kiếm ra;
Được
đi đến chốn Liên Hoa,
Ấy do
tâm của người ta tốt lành.
Tốt
lành nếu tâm mình có được,
Sẽ khiến
cho huệ phước sanh ra;
Giải
xong kiếp khổ người ta,
218.Do
lòng lành tốt ấy mà tiến lên.
Nhà muốn
cất phải nền móng trước,
Người
muốn tu phải tốt lành tâm;
Tốt
lành tâm chẳng chịu cầm,
Như
nhà muốn cất mà mầm móng không.
Thích Ca
cũng do lòng lành có.
Mới động
tâm trước khổ của người,
Muốn
người hết khổ được vui,
226.Nên
hy sinh cả cuộc đời lo tu.
Lòng
lành có Đạo Mầu sẽ có,
Có
lòng lành tuy khó rán trau;
Lành
tâm lành sự càng cao,
Tình người
với Phật càng mau nối liền.
Tâm
lành ấy nên khuyên nhau tạo,
Đời được
vui và đạo được siêu;
Pháp
tu thì có rất nhiều,
234.Nhưng
môn nào cũng chỉ điều thiện tâm.
Có tâm
thiện mới làm việc thiện,
Có
lòng lành mới khiến tưởng lành;
Có
nhân thiện niệm thiện hành,
Tất
nhiên có quả tốt lành mai sau.
Nói việc
thiện người nào cũng biết,
Nhưng
mấy ai làm việc thiện đâu;
Thường
ngày việc ác cứ bâu,
242.Thế
nên kết quả thảm sầu nhiều hơn.
Quả tốt
xấu do nhân thiện ác,
Giống
dữ không thể gặt quả lành;
Ác mà
muốn được phước sanh,
Khác
nào nấu cát mong thành được cơm.
Muốn
làm Phật chớ ôm tánh ác,
Tánh
ác còn còn các nguy nan;
Sống
trong cảnh sống bất an,
250.
Chết trong cảnh chết kinh hoàng sợ lo.
Khởi
tâm thiện để cho đời thiện,
Các
nghiệp qua cũng khiến tiêu tan;
Đời
không thêm những báo oan,
Kiếp
đày cũng chẳng còn mang sau này.
Nợ đời
nếu chẳng vay chẳng trả,
Giống
ác không thì quả ác không;
Mỗi
người phải biết răn lòng,
258.Sống
đừng gây tội ở trong cuộc đời.
Sống
thiện ấy là người biết sống,
Sống
nay còn hy vọng ngày mơi;
Sống
cho mình, sống cho đời,
Đó là sống
biết thức thời thức tâm.
Sống
trong lẽ sống làm nhân chánh,
Tuy là
người mà Thánh trong người;
Ấy là
mầm móng an vui,
266.Cũng
là nguồn cội giúp người siêu sanh.
Đạo muốn
được đắc thành do đó,
Đời muốn
siêu nhờ ngõ ấy ra;
Rán
kêu gọi khắp người ta,
Sống
nhân chánh mới Liên Hoa tên đề.
Người
nói dứt giấc mơ liền tỉnh,
Nhưng
lời lành còn dính bên tai;
Thấy rằng
ấy mối Liên Đài,
274.Nếu
ai biết nắm có ngày được lên.
Kẻ
hành đạo muốn nên đạo quả,
Lấy đó
trau sửa dạ thường ngày;
Đường
tu tất chẳng lạc sai,
Tây
phương Cực Lạc có ngày tới nơi.
Thật
tu rán chiều mơi hành thiện,
Thiện
càng nhiều đạo tiến càng mau;
Thiện
không phân biệt người nào,
282.Mà
người nào cũng thiện giao tận tình.
Thiện
không những cho mình được có,
Còn
thiện cho người nọ người kia;
Thiện
từ vui khổ sớt chia,
Đến an
nguy cũng chẳng lìa bỏ nhau.
Mọi
người biết đề cao việc thiện,
Xã hội
đời tai biến không sanh;
Người
nào cũng sống sạch thanh,
290.Xứ
nào cũng ở hiền lành tốt tươi.
Việc
thiện chẳng làm người ngu dốt,
Thiện
giúp người sáng suốt mở mang;
Người
hòa và nước được an.
Là do
thượng hạ biết toan điều lành.
Thiện
chẳng phải riêng dành nhà đạo,
Mà thiện
ai muốn tạo cũng nên;
Liên
Hoa có thiện được lên,
298.
Dù người ấy chẳng mang tên đạo gì,
Mang
tên đạo mà đi làm dữ,
Thua
người lành chẳng ở phái chi,
Phật
thành do tánh Từ Bi,
Phật
không thành ở qui y bề ngoài.
Nên
hành thiện dù ai cũng được,
Thật
thiện tâm chớ chuốt ngoài môi;
Tấm
lòng thiện ấy có rồi,
306.
Thì là sẽ có chỗ ngồi Liên Hoa.
Rán ở
thiện dù là nghèo khó,
Nên làm
lành dù có nguy nan;
Nghèo
hèn hay kẻ giàu sang,
Lành
như nhau cả xóm làng đều vui.
Tánh
hung ác trong người chưa hết,
Thì
tai ương mọi việc chưa thôi;
Mỗi
người nên để ý coi,
314.Đời
sanh lắm họa do người bất lương.
Nhiều kẻ
ác khó lường cho thấu,
Sống
như là beo gấu rừng hoang;
Biết
mình chẳng biết thế gian,
Gây ra
đau khổ muôn ngàn người ta.
Sống
như vậy chỉ là một thuở,
Rồi
tiêu ma chớ có lâu đâu;
Để cho
kẻ oán người sầu,
322.
Trả nay không hết còn hầu trả mai.
Sống
thế ấy là đày đọa kiếp,
Chỉ
gây thêm ác nghiệp đời mình.
Mưu
sinh lại hủy kiếp sinh,
Đời
nay lắm kẻ sống tình trạng ni.
Lối sống
ấy là đi địa ngục,
Quày đầu
mau khỏi lúc sa chân;
Sống
không riêng cái hiện thân,
330.
Mà còn phải sống cho phần đời sau.
Muốn sống
ở đời nào cũng tốt,
Xét kỹ
ra có một con đường;
Ấy là
cách sống thiện lương,
Dù người
sống ở trong trường hợp nao.
Nếu biết
kiếp như bào như ảnh,
Đừng sống
theo ác tánh ác nhân;
Nên gìn
cách sống chánh chân,
338.
Cho đời sống được có duơn Phật Đài.
Ở cõi
tạm nên khai cõi thật,
Trong
giấc phàm khá thức tánh phàm;
Sống
điều tội lỗi đừng ham,
Xác trần
chớ để hồn giam trong trần.
Sống
làm chủ cái thân đòi hỏi,
Đừng sống
làm tôi mọi cho thân,
Sống
cho tánh Phật được gần,
346.
Chớ theo lối sống xa lần Phật Tiên.
Làm
người rất có duyên với Phật,
Người
dễ tu hơn hết các loài,
Vì nhiều
dục vọng đeo đai,
Sống
cho đến chết ít ai tu hành.
Chết rồi
muốn được sanh người lại,
Ấy khó
khăn đâu phải dễ dàng,
Cho
nên lúc sống hiện đang,
354.Rán
tìm Đạo pháp giải oan sau này.
Người
cần tỉnh ngộ ngay lúc sống,
Người
cần nên định chốn vãng sanh;
Thành
Tiên thành Phật đáng thành,
Thành ma
thành quỉ việc đành bỏ đi.
Người
bị đọa từ khi vô thỉ,
Trôi nổi
luôn trong bể hồng trần;
Giờ
đây nếu chẳng quày chân,
362.Thì
còn chịu kiếp làm thân muôn loài.
Kiếp
xưa mất kiếp nay cũng mất,
Phí kiếp
luôn giữa cuộc tạm đời;
Nhưng
đâu mấy kiếp làm người,
Kiếp
người là phước nên hồi tâm đi.
Muôn
kiếp khó một kỳ gặp Phật,
Ngàn đời
đâu mấy lúc nghe kinh;
Nghe
kinh gặp Phật không tin,
370.
Biết bao giờ hết linh đinh trong trần
Một đời
giác muôn thân thoát khổ,
Nhứt
kiếp mê vạn thuở đeo sầu;
Mê
không riêng đọa mình đâu,
Mà còn
lây tội người bâu quanh mình.
Đã bao
kiếp sống tình cảnh ấy,
Kiếp
này nên hối cải cuộc đời;
Cho
mình biển khổ khỏi rơi,
378.
Cho người cũng khỏi hãm nơi thành sầu.
Tu sớm
được nghiệp mau tan được,
Chóng
tới nơi nhờ bước đi nhanh;
Mỗi
ngày mỗi hẹp đường sanh,
Người
mau tìm lối tu hành cho siêu.
Đây
còn nhớ lời kêu của Phật,
Trên
đường đi trong giấc mộng vàng;
Phật rằng
kiếp sống thế gian,
386. Như
là khối tuyết dưới làn thái dương.
Rã là
việc tuyết đương chịu lấy,
Chết
là điều người phải đeo đai;
Vô thường
là kiếp trần ai,
Người
mau tu để Liên đài được lên.
Chư Phật
lúc chưa lên ngôi Phật,
Cũng
say mê vật chất như đời,
Nhưng
nhờ quán chiếu tột nơi,
394.
Bao nhiêu ô nhiễm trong người đều tan.
Giác
ngộ được vào hàng Phật được,
Mê si
còn thì kiếp phàm còn,
Kiếp
phàm sống khổ sống mòn,
Vào
hàng chư Phật được tồn tại luôn.
Đời
nhiễm quá khó buông nhứt khắc,
Nhưng
cố mài thì sắt nên kim,
Tử thần
chẳng để người im,
402.
Con đường giải thoát phải tìm kiếm mau.
Gương
đạo rán chùi lau được vẹn,
Cội
lành nên vun quén cho xong,
Đạo
gương thấy Chủ Nhân Ông,
Cội
lành được trổ trái bông Bồ Đề.
Nhơn
ông thấy đường mê khỏi lạc,
Bồ Đề
khai bến giác được qua;
Bồ Đề
cũng tự tâm ta,
410.
Nhơn Ông cũng tự mình ra rán tìm.
Kho Phật
pháp sẵn niêm trong dạ,
Máy
huyền vi có khóa nơi lòng,
Chưa
tìm được đạo chưa thông,
Khi
tìm thấy được, đạo không còn mờ.
Nên phản
chiếu cho cơ đạo ngộ,
Rán hồi
quang cho lộ tâm khai;
Quyết
tu sẽ đắc có ngày,
418. Đạo
thành tựu được nhờ đầy lòng tin.
Tin Phật
đã tu thành chánh quả,
Tin
mình tu đạo cả sẽ thành;
Tin
xưa Phật cũng chúng sanh,
Phật
siêu kiếp được tin mình cũng siêu.
Tin
càng mạnh càng tiêu khiếp nhược,
Tin
càng sâu càng được vững tâm;
Có tin
mới có dám làm,
426.
Không tin phàm vẫn còn phàm như xưa.
Tin rồi
phải sớm trưa thực hiện,
Nếu
tin suông ý nguyện chẳng thành;
Ta bà
thế giới chúng sanh,
Muốn
tu chứng quả phải tin đầy lòng.
Đời xô
đẩy như giông như bão,
Tu kém
tin dễ đảo dễ nghiêng;
Có tin
mới có nhẫn kiên,
434. Đức
tin là bước đầu tiên tu hành.
Lòng
tin có sự thành sẽ có,
Tu tin
thành dù khó cũng tu;
Sấu
tin thành mới hóa cù,
Người
tin thành mới đạo mầu chứng nên.
Có tin
chắc mới bền chí tiến,
Không
thật tin dễ chuyển thối tâm;
Có tin
lầm mới sửa lầm,
442.
Có tin đúng mới lo làm đúng thêm.
Tin
nhân quả mới kềm ác niệm,
Tin
luân hồi mới kiếm siêu sanh;
Tin rằng
vạn sự tại mình,
Muốn về
Phật quyết tu hành được ngay.
Lòng
tin ấy ai ai đáng có,
Nhưng
muốn lòng tin đó không lầm;
Trước
khi tin phải định tâm,
450.
Xét không tà tịch luân trầm sẽ tin.
Tin
không xét muôn nghìn lầm lạc,
Tin biết
suy mọi việc chu toàn;
Chánh
tà nhiều nẻo thế gian,
Nếu
tin không xét dễ dàng đi sai.
Sai một
mối muôn ngày khó gỡ,
Lạc mấy
vòng ngàn thuở khôn về;
Chúng
sanh mê vẫn còn mê,
458. Bởi
tin sai lạc trăm bề từ lâu.
Tin
theo giả tưởng đâu là thật,
Cứ tin
luôn đến mất linh căn;
Không tin
theo lối siêu thăng,
Lại
tin theo lối khiến thân đọa đày.
Khách
trần vẫn sống ngày thõn mõn,
Đời
người luôn trong mộng Nam Kha;
Hãy
nên tự hỏi lòng ta,
466.
Khi người hết thở sẽ ra vật gì?
Thân rốt
cuộc chẳng chi tồn tại,
Chớ vì
thân làm hại cho đời;
Biết
dùng thân giúp mọi nơi,
Trong
thân giả của con người ấy chân.
Chân
nhân có trong thân người giả,
Ở trần
nhưng chẳng hóa ra trần;
Ấy người
có ích muôn dân,
474.
Cũng là người đáng tượng trưng Phật Đài.
Ước
mong kẻ đời nay hối quá,
Sống
chân nhân trong giả tạm thân;
Tự
thân tội được hết dần,
Mà đời
trược cũng đổi lần ra thanh.
Chẳng
gian ác chẳng sanh tai họa,
Tội lỗi
không phạt vạ sẽ không;
Tin điều
báo ứng chí công,
482.
Rán đem giống thiện gieo trồng đời nay.
Kiếp
này rán trần ai dứt khoát,
Cho
ngày kia cỡi hạc tiêu dao;
Mười
phương tự tiện ra vào,
Ta bà
khổ chẳng điều nào trói trăn.
Xưa tội
mấy ăn năn sẽ hết,
Nay mê
bao quyết diệt sẽ tiêu;
Sớm ma
nhưng kế Phật chiều,
490. Người
thành như vậy có nhiều từ xưa.
Tâm
không bóng sớm trưa dễ biến,
Chánh
tà nên tự chuyển lấy tâm;
Để tâm
phóng túng thì lầm,
Cho
tâm định tỉnh là mầm đạo minh.
Tin lội
được khiến mình lội được,
Tin đò
đưa mới bước sang sông;
Khó thành
mà được thành công,
498. Ấy
là tất cả do lòng tin sâu.
Y lời
Phật mặc dầu rất khó,
Khó
nhưng xưa Phật đã làm xong;
Nay
tin mình có thể tòng,
Tòng
đường của Phật thoát vòng tử sanh.
Sanh tử
khỏi thì thành Phật được,
Khổ
não tan khi bước Liên đài;
Bao nhiêu
khoái lạc ngày mai,
506. Đều
do công đức hiện nay tu hành.
Từ người
rán trở thành Tiên Phật,
Đừng từ
người để rớt thú cầm;
Kỳ thi
của cả muôn năm,
Rán
leo lên chớ để trầm xuống luôn.
Giống gặp
lúc mưa tuôn gieo trúng,
Lạc có
sao theo đúng được ra;
Bỏ sao
lạc mãi rừng già,
514.Bỏ
mùa mưa tất giống nhà khô khan.
Một niệm
Phật muôn ngàn duyên đạo,
Một điều
lành phước báo trăm thiên;
Muốn
cho chín phẩm mau thiền.
Rán
thường niệm Phật rán chuyên điều lành.
Niệm
Phật có lòng thành Phật độ.
Làm
lành không vị ngã phước tăng,
Cho
nên có thể nói rằng,
522.Cũng
thời niệm Phật kẻ thăng người trầm.
Những
lời Phật để tâm xét kỹ,
Thấy
bao nhiêu cũng chỉ vào tâm;
Phật
Tiên tâm cũng là mầm,
Quỉ ma
tâm cũng là làm nguyên nhân.
Nóng
như lửa khi sân nộ khởi,
Lạnh
như đồng khi nổi ghét chê;
Đeo
như đỉa lúc ham mê,
530.Luồn
như rắn rít khi đê tiện lòng.
Muôn
biến hóa ở trong tâm trạng,
Tâm
người luôn sanh tán loạn hình;
Nếu
hình ấy lộ trên mình,
Chắc
ai chẳng dám ngó nhìn đến ai.
Tâm cứ
loạn mỗi ngày như vậy,
Nhưng
ít ai nhận thấy loạn tâm;
Cứ
theo tâm loạn mà làm,
538.Cứ
ôm tâm loạn mà cam sống đời.
Tâm loạn
khiến cho thời thế loạn,
Loạn
tâm không giới hạn người nào;
Loạn
tâm của kẻ quyền cao
Càng gây
đau khổ gấp bao người thường.
Tâm loạn
phải biết đương cự lại,
Tâm loạn
luôn càng hại càng lầm;
Mỗi
người sớm được bình tâm,
546.Cuộc
đời sẽ khỏi những mầm tan thương.
Tâm loạn
chẳng biết đường phải trái,
Loạn
tâm làm cho thấy nghe sai;
Lỗi lầm
do loạn tâm gây
Loạn
tâm còn sẽ còn dài lao đao.
Tâm
người rán làm sao hết loạn,
Để biết
đường trực vãng Tây Phương:
Để
cùng sống có tình thương,
554.Không
gây khổ những người đương sống cùng.
Người
không được thỉ chung ý nguyện.
Bởi vì
chưa hết chuyện loạn tâm;
Loạn
tâm lầm chẳng biết lầm,
Loạn
tâm khiến nói với làm khác nhau.
Khổ não
nhứt khi xao động tánh,
Tà mà
cho là chánh mới nguy,
Ác
nhân mà tưởng từ bi,
562.
Theo tâm loạn ấy mà đi sai đường.
Nhớ niệm
Định Tâm Vương Bồ Tát.
Trong
những khi loạn lạc tâm mình;
Nhớ
đem chơn lý chứng minh,
Khiến
tâm loạn ấy được bình tịnh ra.
Bình tâm
được mới là minh được,
Được
minh tâm tội phước không lầm;
Lúc
nào cũng có chủ tâm,
570.
Bao nhiêu ngoại cảnh khó xâm lấn vào.
Quanh
mình có biết bao sự vật,
Không
bình tâm thiện ác khó phân;
Mắt,
tai, mũi, lưỡi, ý, thân,
Khi
tâm loạn chúng cũng lần loạn theo.
Lục tặc
có dịp theo từ đó,
Khiến
lục căn sáu ngõ không thông;
Sống
trong đời sống loạn lòng,
578.Thế
cho đến chết cõi hồng khó ra.
Người
sở dĩ Trạt hà (1) tội ác,
Vì nhục
thân vì các dục tình;
Tham
tài mến sắc háo danh,
Ấy từ
trong loạn tâm sanh cho người.
Người
bị nó chìm nơi khổ hải,
Sống chết
trong kiếp dại kiếp mê;
Mà
không biết chán biết ghê,
586. Bởi
tâm loạn đã làm mê con người.
Nay gặp
lúc thạnh thời vật chất,
Dễ loạn
tai, loạn mắt, loạn lòng;
Tinh
thần đạo pháp nếu không,
Con người
dễ bị cuốn trong màn đời.
Nếu muốn
khỏi luân hồi thêm nữa,
Rán mở
thông sáu cửa đang che;
Những
điều Phật bảo nên nghe,
594.Tập
trung tâm niệm hướng về Liên Hoa,
Trần
lao rán vượt qua cho khỏi,
Dây
oan đời mau cởi mở xong;
Con đường
giải thoát một lòng,
Kiếp
này có thể đi thông Phật Đài.
Tu có
Phật chỉ bày không lạc,
Đi có
người dẫn dắt không sai;
Muốn
tu thì phải tu ngay,
602.Đừng
chờ đến mốt đến mai không rồi.
Sớm tu
để khổ đời sớm nhẹ,
Sớm tu
cho nợ thế mau tiêu;
Nhìn
đâu tai ách cũng nhiều,
Rán tu
để bớt những điều thảm thê,
Tu cho
kiết thần về trong xóm,
Tu cho
hung tinh trốn khỏi làng;
Tu cho
hết kẻ ác gian,
610.Tu
cho nước thạnh nhà an dân lành.
Tu chẳng
những được sanh Phật quốc.
Mà tu còn
được phước tại trần;
Giữa đời
thiên hạ tranh phân,
Sự tu
sẽ khiến tình thân phục hồi.
Người
tu lỗi qua rồi biết hối,
Và biết
lo tránh tội về sau;
Tấm
lòng từ thiện biết trau,
618.Nên
người tu đáng đề cao trong đời
Tu
giác ngộ đúng lời Phật Thánh,
Ấm cho
đời như ánh thái dương;
Sự tu
của Phật chủ trương,
Độ người
cùng khắp và thương khắp cùng.
Tu là
vốn để dùng giải khổ,
Giải
khổ đời bất cứ chuyện gì;
Đường
tu người nếu chịu đi,
626.Ngày
đau khổ sẽ đổi kỳ an vui.
Vui
nhân hội vui nơi Phật hội,
Do đường
tu làm mối giao liên;
Dịp
may của vạn muôn niên,
Khổ
nhiều nhưng có Phật duyên đời này.
Nếu muốn
có một ngày giải thoát,
Giờ
phút này phải gấp tu hành;
Nhứt
tâm niệm Phật làm lành,
634.Mặc
dầu ai có nói mình dại ngu.
Gặp cơ
hội đáng tu nếu bỏ,
Sau muốn
tìm lại khó gặp thay!
Huống
đời khó biết ngày mai,
Đợi
khi lâm trận trở tay muộn màng.
Việc
sanh tử lẹ làng như chớp,
Cảnh
khổ đau đầy nghẹt như nêm;
Cuộc đời
chẳng lúc nào êm,
642.
Thấy vầy há chẳng lo tìm đường tu.
Đường
tu mới cứu người hết khổ,
Đường
tu là con lộ siêu thăng;
Đời
như kẻ lạc hang chằn,
Sự tu
như thể con đàng thoát thân.
Khổ thảm
buổi Hạ Nguơn gấp bội,
Đời
người như bọt nổi đầu gành;
Muốn
cho kiếp nhẹ hồn thanh,
650.Chỉ
còn có cách tu hành mà thôi.
Rán đổi
lại cuộc đời lương thiện,
Rán
đua nhau làm chuyện nhân từ;
Rán chừa
tật xấu thói hư,
Rán
trau tánh Phật trong người phàm phu.
Nên rộng
chí tu cho nhơn loại,
Nên mở
tâm bác ái đại đồng;
Nên
cùng sống có cảm thông,
658.Nên
cùng sống có nghĩa trong con người.
Cùng tạo
cảnh an vui đất nước,
Cùng
xây nền hạnh phúc dân sanh;
Cùng
cho nhau được no lành,
Cùng
tương cứu khỏi cảnh tình khổ nguy.
Hãy chỉ
bảo nhau khi thất thố,
Hãy thứ
tha nhau chỗ lỗi lầm;
Hãy
cùng đối đãi thật tâm,
666.Hãy
cho nhau có những mầm sống vui.
Giúp
nhau biết tỉnh hồi trần mộng,
Giúp
nhau qua khỏi cổng Diêm Vương;
Giúp
nhau về Phật biết đường,
Giúp
nhau nhẹ kiếp vô thường từ đây.
Gây thiện
cảm chớ gây ác cảm,
Gieo
vui đừng gieo thảm cho ai;
Gieo
lòng tương trợ đời này,
674.Gieo
tình nhau quyết ra ngoài trần gian.
Đoàn kết
đổi tai nàn ra phước,
Đoàn kết
xoay bạo ngược ra hiền.
Kết
đoàn đổi loạn ra yên,
Kết đoàn
biến tục thành tiên cõi đời.
Đồng
thinh gọi một lời giải khổ,
Đồng
thinh kêu giác ngộ tâm mê;
Đồng
thinh lương thiện nhất tề, 682.
Đồng
thinh nhau một đời kề Như Lai.
Người
nào cũng ăn ngay ở thật,
Và người
nào cũng đức cũng nhân;
Ai ai
cũng chỉ gây thân,
Không
ai gây những oán hờn cho ai.
Đó những
việc đời nay nên có,
Đó
cũng là sơ bộ đường tu;
Những
điều ấy khó mặc dù,
690.Nhưng
lòng người quyết thì đâu khó gì,
Sống
phải biết nghĩ khi mình chết.
Chết là
điều chung kết đời người;
Chết
trong cảnh khổ hay vui,
Đều do
thiện ác lúc người bình sanh.
Lúc sống
nếu biết dành khi chết,
Khi chết
không hối tiếc cuộc đời;
Vì rằng
chết để thảnh thơi, 698.
Chớ
không chết để luân hồi thế gian.
Tuy mất
xác không tan hồn được,
Nhờ biết
tu trong lúc bình sanh;
Bao
nhiêu việc phước việc lành,
Đều là
diệu dược phép linh sau này.
Sống
khổ mấy chớ gây nhân ác,
Mến đời
bao đừng chác tâm trần;
Tâm trần
là mối đọa thân,
706.Ác
nhân là gốc sanh muôn khổ đời.
Nhớ Phật
đã có lời chỉ dạy,
Ác
nhân khi chết thấy ma kêu;
Thiện
nhân khi chết Phật dìu,
Ác thì
đọa kiếp, thiện siêu linh hồn.
Nghe
ma gọi thần hôn phách tán,
Thấy
Phật dìu đường sáng cảnh vui;
Ác
nhân có quỷ đến lôi,
714.Thiện
nhân có Phật có Trời mời đi.
Được
Tiên Phật mời thì khoái lạc,
Bị quỷ
ma lôi rất khổ đau;
Vậy
người ở cõi trần lao,
Chớ
nên làm ác hãy mau làm lành.
Làm việc
thiện và sanh ý thiện,
Lấy kệ
kinh làm kiếng soi tâm;
Đừng
cho tái phạm lỗi lầm,
722.Tất
nhiên có Phật đến tầm ngày kia.
Khóa
không gặp đúng chìa khó mở;
Tu
không hành đúng chỗ khó nên,
Điều
này bá tánh chớ quên,
Muốn về
Phật phải xây nền từ bi.
Từ bi
có đường qui Phật có,
Từ bi
không chỗ ngộ Phật không;
Muốn
lìa khỏi cõi trần hồng,
730.Lấy
từ bi để xoi thông con đường
Muốn
thoát kiếp vô thường thống khổ,
Nên do
đường Tịnh Độ mà đi;
Nam Mô
Đà Phật A Di,
Bao
nhiêu công việc từ bi rán làm.
Ham về
Phật chớ ham ở thế,
Độ
mình siêu độ mẹ cha siêu;
Tình
thương quyến thuộc càng nhiều,
738.Càng
tu để cứu khỏi điều trầm luân.
Đền
trung hiếu bằng chân công đức,
Đáp
nghĩa tình bằng sức tu hành;
Tu hành
công đức viên minh,
Hiếu
trung sẽ vẹn, nghĩa tình sẽ xong.
Chân
công đức tổ tông cứu được,
Sức tu
hành quyến thuộc độ qua;
Muốn
lìa cảnh khổ Ta Bà;
746.Phải
công đức lớn phải là tu cao.
Đức
kém độ người đâu nhiều được,
Đò nhỏ
không thể rước đông người;
Đừng
tu nửa thật nửa chơi,
Nên tu
có chí độ đời thật to.
Chí Phật
chẳng riêng cho một kẻ,
Chí Phật
là cho cả chúng sanh;
Muốn
tu như Phật đã thành,
754.Nên
noi chí Phật mà hành không sai.
Chí
như Phật có ngày thành Phật,
Chí
như phàm đến chết cũng phàm;
Chí
phàm việc đạo khó kham,
Phải
như chí Phật mới làm đạo xong.
Chí Phật
có, đạo không thể hoại,
Chí Phật
cao, quỷ quái khó ngăn;
Đời
nay tu niệm khó khăn,
762.Không
nhiều chí Phật dễ dàng bỏ trôi.
Chí Phật
ở mỗi người tự phát,
Phật
không thay phát được cho người;
Có tâm
muốn giải thoát đời,
Thì là
chí Phật trong người phát ra.
Muốn cứu
vớt người ta hết khổ,
Chí Phật
kia cũng có thể sanh;
Cho
nên những kẻ tu hành,
770.Thường
do giải thoát với tình từ bi.
Tâm giải
thoát khiến ly trần thế,
Lòng từ
bi khiến tế độ nhân;
Những
người hành đạo tu thân;
Từ bi
giải thoát đều cần cả hai.
Hỡi những
kẻ từ nay tu niệm,
Hai điều
trên chớ khiếm nơi tâm;
Liên
Hoa Cực Lạc muốn tầm,
778.Thì
hai điều ấy phải cầm trong tay.
Nhớ Phật
đã có ngày bảo tới,
Rằng
Liên Hoa hạ giới muốn xem,
Thì
tâm trần tục ưa thèm,
Nên
đem nó đổi lòng tìm Liên Hoa.
Liên
Hoa nếu người ta muốn gặp,
Tất
lòng mê trần tục tan dần;
Tự
mình cố gắng tu thân,
786.Có
ngày Liên Hội được phần tham gia.
Liên
Hoa nếu nói ra thường tánh,
Sanh
trong bùn mà chẳng hôi bùn;
Nhưng
theo nghĩa của Phật dùng,
Liên
Hoa là chốn không tùng trần gian.
Phật
đã chỉ đường sanh Phật Quốc,
Phật
đã cho biết trước cuộc đời;
Không
tu là bởi tại người,
794.Chớ
không tại Phật chẳng lời dạy răn.
Rán tu
bớ kẻ tăng người tục,
Rán thắng
qua các dục tâm trần;
Lấy phàm
thân đổi Phật thân,
Chớ vì
phàm xác diệt chân linh hồn.
Tuy mạt
pháp kim ngôn được thính,
Ấy nhờ
duyên Phật dính muôn xưa;
Nếu
cho là việc tình cờ,
802.Không
tu thì chẳng bao giờ biết tu.
Nay tu
một phước thu gấp mấy,
Và đạo
mầu cũng thấy mau hơn;
Khó tu
trong buổi Hạ Nguơn,
Mà tu
được ấy là chơn lòng thành.
Tu
hành giữa lợi danh câu nhử,
Tu
hành trong thế sự đua bơi;
Vẫn tu
không lụy theo đời,
810.Người
tu ấy nhứt định ngồi Tòa sen.
Tu
không phải yếu hèn tâm lực,
Mà người
tu mạnh nhứt tinh thần;
Vừa là
tự trị được thân,
Vừa là
thắng các trở ngăn bên ngoài.
Việc
khó bỏ bỏ ngay tức khắc,
Việc
khó làm làm đựơc mới thôi;
Quyết
tâm không thể đổi dời,
818.Người
tu cứng rắn hơn người không tu.
Khi người
có việc cầu tha thiết,
Thì tấm
lòng cương quyết mạnh lên;
Người
tu sở dĩ tu nên,
Nhờ
lòng tha thiết tiến lên Phật đài.
Tha
thiết mới miệt mài cố gắng,
Tha
thiết nên cay đắng không nao;
Miễn
là thỏa dạ khát khao,
826.Dù
hy sanh đến mực nào cũng vui.
Lòng
tha thiết trong người được vậy,
Tu thế
nào cũng toại ý nguyền
Hỡi
người muốn đến Hoa Liên,
Lòng
tha thiết ấy phải liền trong tâm.
Nên
thường bữa âm thầm tưởng Phật,
Rán
ngày đêm tu tập tánh lành;
Chọn
nghề sống thiện sống thanh,
834.Chớ
nên sống ác sống tanh con người.
Các việc
phúc lợi đời rán tạo
Những
điều không ngay thảo chớ làm;
Làm
người nhân đạo cho kham,
Tu hay
là chẳng phải hàng nhà tu.
Sống
có nghĩa mặc dù sống khổ,
Ở có
nhân tuy ở loạn thời;
Nghĩa
nhân chẳng xấu cho đời,
842.Nghĩa
nhân chỉ tốt cho người mà thôi.
Lời
nhân nghĩa là lời đáng kính,
Chuyện
nghĩa nhân là chuyện đáng thương;
Không
ai kính thứ bất lương,
Không
ai thương kẻ trái đường nghĩa nhân.
Khá lấy
nghĩa kết thân xã hội,
Nên đem
nhân xử đối xóm làng;
Có
nhân nghĩa có dịu dàng,
850.Khô
khan nhân nghĩa khô khan đời người.
Nhân
nghĩa khiến vui tươi cuộc sống
Nhân
nghĩa làm ấm nóng lòng dân;
Nơi
nào coi rẻ nghĩa nhân,
Tức
nơi ấy sống khó khăn trăm đường.
Nhiều
người nghĩa phố phường trật tự,
Nhiều
người nhân thế sự an hòa;
Dù người
khác nước khác da,
858.Nhưng
điều nhân nghĩa vẫn là như nhau.
Nhân
nghĩa quí tiền đâu thể đọ,
Nhân
nghĩa cao chức khó đem so;
Ở đời
nhân nghĩa nên lo,
Để không
hổ thẹn phận cho làm người.
Tu
càng phải cần nơi nhân nghĩa,
Nhân
nghĩa không trái lẽ nhà tu;
Đạo
người nếu để mờ lu,
866.Thì
là đạo Phật khó tu cho rồi.
Tu
không chỉ với Trời với Phật,
Mà phải
tu với vật với nhân;
Muốn
tu thành Phật thành Thần,
Phải
lo bố đức thi ân cho người.
Làm một
việc, một lời ân đức,
Hơn
ngàn ngày kinh Phật tụng suông;
Thấy
người khổ, động lòng thương,
874.Đức
cao hơn kẻ niệm suông Di Đà.
Phước
do bố thí ra mà có,
Đức do
lòng cứu độ mà sanh;
Ngôi
Tiên quả Phật được thành,
Do điều
bố thí do tình độ dân.
Muốn
Tiên Phật điều nhân không muốn,
Muốn
bao nhiêu cũng luống công phu;
Tuy
người không phải nhà tu,
882.Mà
nhiều nhân đức được bù Phật Tiên.
Liên
Hoa cũng nối liền tình ấy,
Ai là
người muốn thấy Liên Hoa;
Rán tu
cứu giúp người ta,
Cứu
người giúp kẻ rộng là mau nên.
Ngôi
Tiên Phật muốn lên sớm được,
Mau
giúp người việc phước việc nhân;
Độ
phàm mới khỏi phàm thân,
890.Bởi
đường về Phật là nhân đường phàm.
Người
chẳng giúp chỉ ham cúng Phật,
Ấy
khác nào bỏ gốc, vun hoa;
Phật
còn lo độ người ta,
Huống
mình theo Phật chẳng ra giúp đời.
Giúp kẻ
tối ra nơi sáng tỏ,
Giúp
người đang đau khổ được vui;
Tu là
để cứu mọi người,
898.Nếu
tu không cứu khổ đời ngược tu.
Tu mục
đích ở câu giải thoát,
Giải
thoát bao khổ ách hồng trần;
Tu
không giải thoát riêng thân,
Mà còn
tu giải thoát dân khắp trời.
Đạo Phật
mở muôn nơi thế giới,
Đạo Phật
không phải gọi một phương;
Cho nên
tu đúng Phật đường,
906.Phải
tu có chí chủ trương đại đồng.
Là
sanh chúng Tây Đông cũng vậy,
Vẫn
đeo mang tứ đại giả thân;
Cũng đồng
sống trọn cõi trần,
Dù
sanh chúng ấy có văn minh gì?
Vật chất
lắm mê si càng lắm,
Văn
minh nhiều ngạo mạn càng nhiều;
Văn
minh vật chất bao nhiêu,
914.Cũng
không có thể làm tiêu tử thần.
Phật
quyết độ kẻ thân tạm giả,
Bất kỳ
người quen lạ nơi đâu;
Nếu
còn bị quách quan khâu,
Thì là
Phật độ bất câu người nào.
Vì Phật
chỉ nhắm vào siêu kiếp,
Không
như đời chỉ biết giả thân;
Giả
thân bị chết mòn lần,
922.Cho
nên Phật chủ trương phần siêu sanh.
Học Phật
phải có tình đại độ,
Mới là
người giác ngộ tột nơi;
Luận
trong Phật pháp nhiều lời,
Nhưng
tình đại độ khắp nơi một điều.
Đạo Phật
rộng tình yêu nhân loại,
Đạo Phật
siêu thế giới Ta Bà;
Thật
người đạo Phật hiểu ra,
930.Sự
tu tự giác, giác tha đầy lòng.
Tự
giác, giác tha không có được,
Ấy là
tu trái ngược Phật môn,
Phật
môn độ xác độ hồn,
Xác
trong hạnh phúc, hồn trong thanh nhàn.
Nếu
còn kẻ gian nan xác tạm,
Nếu
còn người mờ ám hồn linh,
Thì là
Phật khó ngồi nhìn,
938.Khổ
bao Phật cũng quyết tình độ xong.
Nay
khó độ cũng hòng mai độ,
Dù khổ
thân dù có bỏ thân;
Cũng
vui chẳng chút ngại ngần,
Miễn
là độ được khách trần khỏi mê.
Ý nguyện
ấy không hề thay đổi
Phật xưa
nay một lối từ bi;
Những
người đường Phật muốn đi,
946.Phải
theo tánh Phật mà tri mà hành.
Tu Phật
phải làm lành như Phật,
Phải
giúp người sống thác mọi bề;
Giúp
người được tỉnh cơn mê,
Giúp người
được khỏi thảm thê cuộc đời.
Không
những giúp người hồi Phật quốc,
Còn
giúp người an lạc tại trần;
Giúp
cho sáng suốt tinh thần
954.Giúp
cho vật chất thiết cần sinh nhai.
Lấy đạo
nghĩa làm dây đáp đối,
Lấy
khoan dung làm mối thân giao;
Lấy
lòng ngay thảo với nhau,
Đó là
những việc đáng gào kêu luôn.
Việc
tương trợ là nguồn sống mạnh,
Mọi
người nên có tánh trợ tương;
Trợ
nhau khỏi cảnh tai ương,
962.Trợ
nhau qua những đoạn đường gai chông.
Đêm
đêm với hương lòng một nén,
Ngó về
Tây phương niệm Phật Ngài;
Hồng
trần chồng chất nạn tai,
Nạn
trong thành thị, nạn ngoài hương thôn.
Đời
đang sống ở trong cái chết,
Người
đua nhau đến hết con người;
Lòng
lang dạ thú nặc mùi
970.
Phật ơi ! Xin cứu con người đời nay.
Nếu không
Phật ra tay tế độ,
Khó
làm cho giác ngộ chúng sinh;
Chúng
sinh chỉ biết hiện tình,
Chớ
không nghĩ đến nghiệp mình về sau.
Biển
khổ chẳng cùng nhau lo lấp,
Chỉ
đua nhau moi móc thêm sâu;
Phật
ơi ! Đâu cũng như đâu,
978.
Người lo gian ác hơn câu hiền từ.
Nhiều
người đối người như con vật,
Vui
thì tha buồn giết như chơi;
Hình
người lòng chẳng phải người,
Kể sao
hết được tánh đời hung hăng.
Đời
càng lúc càng tăng tội ác,
Vì sống
theo vật chất càng nhiều;
Cho
nên tai họa không tiêu,
986.
Vì tai họa ấy người chiêu nó vào.
Lòng
người nếu ngày nào còn ác,
Thì
cõi đời còn các hận thù;
Đạo
nhiều nhưng ít người tu,
Cho
nên không đủ sức trừ họa dân.
Phật
ơi! Hễ mỗi lần nghĩ tới,
Đệ tử
lòng muôn nỗi xót xa,
E cho
ngày hội Long Hoa,
994. Ít
người trong cõi ta bà được xem.
Than với
Phật mỗi đêm như vậy,
Chắc
Phật Ngài cũng thấy lòng đau;
Mong rằng
người cõi trần lao,
Biết
nghe lời Phật biết trau tâm lành.
Năm
châu chỉ một tình nhân loại,
Chung sức
lo thế giới hòa bình;
Cùng
nhau biết trọng mạng sinh,
1002.
Người đều biết kính biết tin nhau cùng.
Con
người vốn sống chung trái đất,
Nên
coi nhau là một loài người;
Giúp
nhau cùng sống cùng vui,
Không
nên người nọ hại đời người kia.
Người
bình đẳng không chia màu sắc,
Cũng
không phân giai cấp nghèo giàu;
Cùng
thương cùng trọng lẫn nhau,
1010.
Tất không có cuộc binh đao trong đời.
Người
nỡ giết hại người đủ cách,
Vì giữa
người đã mất tình thương;
Mất
tình đồng tộc đồng hương,
Mất
tình nhân loại mất lương tâm người.
Tình
thương ấy không hồi phục được,
Loài
người không hết cuộc máu đào;
Loài
người cần phải thương nhau,
1018.
Mới làm tan được khổ đau loài người.
Tình
thương ấy khiến đời an lạc,
Khiến
cho người khỏi các ác nhân;
Khiến
cho thành Phật thành Thần,
Tình
thương ấy cũng gọi rằng từ bi.
Loài
người muốn bớt đi giết hại,
Việc
trước tiên người phải thương người;
Tình
thương nhau thật có rồi,
1026. Sẽ
là giải quyết được đời nhiều phương.
Thương
người cũng là đường của Phật,
Thương
người nhiều là đức có nhiều;
Thương
người thì họa sẽ tiêu.
Tình
thương không có khó siêu Phật đài.
Thương
càng rộng nạn tai càng nhẹ,
Tình
thương là mẹ đẻ hòa bình;
Cho
nên Phật gọi chúng sinh,
1034.
Hãy thương người thể như mình thương thân.
Con
người tánh ngã nhân quá lớn,
Sống
cho mình hơn sống cho ai;
Đó là
bổn chất đời nay,
Vì
tình thương giữa nhơn loài mất đi.
Nhơn
loại khổ nhiều vì lẽ đó,
Còn khổ
thêm nữa chớ giảm đâu;
Ngày
nào người biết thương nhau,
1042.
Thì ngày đó mới khổ đau hết dần.
Điều ấy
mỗi người cần xét kỹ,
Có phải
là chân lý hay không?
Kêu
nhau nên sống đại đồng,
Kêu
nhau nên mở rộng lòng thương yêu.
Nên mở
lối có nhiều thân thiện,
Đừng vạch
đường lắm chuyện ghét vơ;
Sống
cho thiên hạ được nhờ,
1050.
Thác cho thiên hạ kẻ thờ người thương.
Rán hiểu
đạo cho đường sống rộng,
Nên biết
tu cho cảnh đời vui;
Người
nên sống có đạo người,
Cũng nên
sống biết chọn nơi siêu phàm.
Vì sự
sống phải làm lắm việc,
Nhưng
đừng làm thất tiết ô danh;
Cũng đừng
làm việc bất lành,
1058.
Đó là người biết sống thanh cuộc đời,
Nên sống
có ngày mơi hương vị,
Đừng sống
không nhưn nhị sau này;
Sống
nay ảnh hưởng đến mai,
Sống
sao cho khỏi đọa đày người ơi.
Trời đất
rộng mà đời sống hẹp,
Đời sống
như lưới thép bao quanh,
Nhiều
đường tử ít đường sanh,
1066.
Vì trong cảnh sống tranh giành lẫn nhau.
Đạo đức
bị đẩy sau vật chất,
Nên
con người chân thật mấy ai,
Nhìn
vào xã hội đời nay,
Ít người
tội phước ngày mai để lòng.
Những
tai họa đều tòng theo đó,
Làm
cho đời đau khổ liên miên;
Tây
phương Phật cũng chạnh phiền,
1074.
Rằng đời nay chẳng ở hiền với nhau?
Tạo chi
những binh đao ác nghiệt,
Gây
chi điều tiêu diệt loài người;
Văn
minh thế kỷ hai mươi,
Con
người đủ cách giết người gớm ghê.
Người
đến lúc si mê cùng cực,
Gọi
văn minh nhưng thật vô minh;
Văn
minh thì trọng nhân sinh,
1082.
Vô minh nên mới rẻ khinh mạng người.
Giết hại
kẻ mà vui không xót,
Người ấy
đâu còn chất người ta;
Lòng
người ấy thú hay ma,
Mặc dù
người ấy là da thịt người.
Người
như thế hiện thời đang thạnh,
Nên rất
là bất hạnh nhân gian,
Lời lành
cần phải truyền lan,
1090.
Nếu không khuyến thiện khổ nàn chưa thôi.
Đời
tiêu diệt hay đời tồn tại,
Do tay
người chẳng phải do ai;
Người
lành thì phước cõi nầy,
Người
không lành tất là tai họa trần.
Việc
kim cổ định thần xét lại,
Khổ
hay vui hỏi tại đâu ra?
Mọi điều
vốn tại người ta,
1098.
Mà người cứ mãi xấu xa với người.
Lầm lỗi
ấy hiện thời thấy rõ,
Nhưng
tật người chịu bỏ mấy ai!
Con
người ai cũng biết sai,
Nhưng
ai chịu nhận đời nầy hiếm hoi.
Sai lạc
có mà coi không có,
Mới gây
thêm sai nọ sai kia;
Sai
như là khóa sai chìa,
1106.
Con người tự dứt đường vìa người đi.
Đời
đang gặp cảnh nguy thế ấy,
Nguy cả
toàn nhân loại địa cầu;
Nhưng
người hiểu mấy ai đâu?,
Còn
người không hiểu biết bao nhiêu người.
Lắm kẻ
cứ tưởng đời mãi sống,
Có hay
đâu đời giống pháo châm;
Cái
thì nổ cái còn ngầm,
1114.
Mà người còn xúm nhau châm lửa vào.
Trước
cảnh khổ xô nhau thêm khổ.
Không
chịu lo cứu độ nhau yên:
Người
nào cũng muốn sống riêng,
Mới
gây nên nỗi đảo điên trong đời.
Người
quan hệ với người mọi mặt,
Nhất
là người cùng một giống nòi;
Khổ
người cứu chớ ngồi coi,
1122.
Bởi vì khổ ấy hệ nơi mình nhiều.
Giúp
nhau được là điều tốt nhứt,
Người
giúp nhau mới thật là người.
Héo
cây còn muốn làm tươi,
Khổ người
chẳng giúp sao vui cho đành.
Chớ bảo
vệ riêng mình quên kẻ,
Mà phải
chung bảo vệ lẫn nhau;
Không
ai uy hiếp ai nào,
1130.
Cũng không ai ỷ mạnh giàu hơn ai.
Đổi giặc
giã ra ngày bình tịnh,
Xoay bần
cùng ra cảnh phong dinh;
Người vô
tình phải hữu tình,
Nước
suy yếu phải chuyển mình thạnh hưng.
Sống
kiến thiết chung đừng phá hoại,
Sống
thương đừng sống hại lẫn nhau;
Phải
nên kính mến đồng bào,
1138.
Đồng thời cũng phải đề cao nhơn loài.
Con
người phải biết coi nhau trọng,
Và con
người phải sống ra người;
Có
nhân có nghĩa tốt tươi,
Có đầu
óc biết chọn nơi thanh bình.
Sống
biết tử biết sinh kiếp sống,
Không
buộc hồn trong đống xác trần;
Biết
tìm lối sống siêu nhân,
1146. Ấy
là người biết sống chân cuộc đời.
Nay vẫn
sống ngày mơi vẫn sống,
Sống
không ai lay động được mình;
Sống
trong đầy đủ tự tin,
Tự tin
việc tử việc sinh mình cầm.
Người
tu phải chủ tâm chắc chắn,
Mới là
đem sự thắng về mình;
Người
tu nếu thiếu tự tin,
1154. Hướng
đi như thể lục bình trôi sông.
Tu như
vậy long đong suốt kiếp,
Khó
mong gì bến giác được kề;
Đời
này muôn triệu đường mê,
Chí tu
không mạnh khó bề thành công.
Có nhiều
kẻ ngã lòng bỏ cuộc,
Dù đường
tu đã bước bao năm;
Nhưng
vì thiếu tự tín tâm,
1162.
Cho nên mới bị đời làm bỏ tu.
Những
hôm sớm công phu từ trước,
Khác
nào cây đã được tưới tăn,
Gần
ngày có trái sắp ăn,
Tự tay
người nỡ chặt phăng cội cành.
Coi
hai chữ tu hành quá rẻ,
Ấy là
lòng của kẻ đời nay,
Có tu
cũng chỉ bề ngoài,
1170.
Ít người chịu khó tu ngay trong lòng.
Việc đạo
lý chỉ thông cửa miệng,
Còn
trong tâm đầy chuyện thế gian;
Phần
nhiều tu ngược đạo tràng,
Thật là
đúng lúc suy tàn Phật môn.
Như lời
đức Thế Tôn nói trước,
Người
đời nay đi ngược đời xưa;
Xưa nhiều
kẻ ác biết chừa,
1178.
Nay nhiều thứ ác cứ đua nhau làm.
Xưa lắm
kẻ xác phàm tâm thánh,
Nay
nhiều người ma tánh hình nhân;
Tội đời
càng nặng khó cân,
Nên nhiều
khổ thảm hơn phần an vui.
Tội nhưng
có mấy người biết hối,
Trái lại
còn gây tội thêm nhiều;
Người
nầy tội lỗi chưa tiêu,
1186.
Kế thêm người nọ lại chiêu tội vào.
Việc tội
lỗi đua nhau tạo tác,
Mới
gây thành tội ác đời nay;
Như vầy
nếu mãi kéo dài,
Loài
người khó tránh khỏi ngày diệt vong.
Thấy đời
ác khiến lòng buồn tủi,
Có một
hôm Phật nói như vầy:
Người
cùng người thể chân tay,
1194.
Nhưng nhiều người nỡ tâm gây hại người.
Ác tâm
ấy đất trời cũng tủi,
Cứu
sao yên thời buổi hiện nay
Người
nay tâm ác còn đầy,
Thì đời
còn lắm họa tai ưu sầu.
Ưu sầu
nạn cồn dâu hóa biển,
Ưu sầu
tai non biến đồng bằng;
Bao
nhiêu thế sự trầm thăng,
1202.
Do người chẳng phải do Thần Phật gây,
Phật
muốn cả nhơn loài giải thoát,
Phật
không mong khổ ách người nào;
Cho
nên Phật thệ từ lâu,
Nếu còn
người khổ còn âu độ người.
Độ người
nếu chưa rồi bổn nguyện,
Phật
còn đem thân hiến vào trần;
Bằng
muôn pháp huyễn hay chân,
1210.
Độ cho sanh chúng được bừng mắt ra.
Nếu
tâm của người ta chưa thiện,
Thì đời
còn lắm chuyện tai ương;
Muốn
cho đời được an khương,
Lòng
người cần phải thiện lương một bề.
Lương
thiện được đề huề nhau được,
Mình
được vui kẻ khác được yên;
Khắp
nơi nước tịnh dân hiền,
1218.
Không ai ôm mối hận phiền với ai.
Lương
thiện ấy đời nay nên trữ,
Chớ trữ
chi những thứ hung sùng;
Hung
thì nhất định gặp hung,
Ở như
thế chẳng thung dung bao giờ.
Nay được
có giảng cơ kêu gọi,
Nên hồi
tâm cho khỏi họa đeo;
Nếu đường
hung dữ cứ theo,
1226.
Cuối cùng mất xác lại tiêu cả hồn.
Người đời
chỉ lanh khôn đường tục,
Nhưng
người đời ngu dốt đường tiên;
Khôn
đường tục khốn triền miên,
Dốt đường
Tiên khổ lưu liên cõi đời.
Đời là
khổ ít người xét đến,
Nên
nhiều người quá mến sự đời;
Mến đời
trong mấy tấc hơi,
1234.
Có chi khoái lạc hỡi người trần gian?
Đâu bằng
để tâm can theo Phật,
Chọn
đường tu lánh các đường phàm;
Quyết
tu dầu khổ cũng cam,
Những
điều mến thế đổi làm mến tu.
Tu
chơn chánh đúng như Phật dạy,
Nhất định
là khổ hải được qua;
Tu cho
hết sức thiết tha, 1242.
Đạo mầu
sẽ được hiện ra trong lòng.
Kéo
tre đến thật nồng tre cháy,
Thành
tâm khi tột đáy tâm minh;
Nếu tu
cho được tận tình,
Liên
Hoa chín phẩm về mình một ngôi.
Mình
chẳng những luân hồi hết buộc,
Mà tổ
tiên cũng được siêu theo;
Ví như
đò một người chèo,
1250.
Nhưng mà có thể rước nhiều khách qua.
Tu có
sức độ tha như vậy,
Nhưng
đời nay có mấy người thông;
Tưởng
ông tu chỉ độ ông,
Không
dè ông độ cả giòng họ siêu.
Khi
mình đã khỏi điều trói buộc,
Tức rảnh
tay gỡ được rối người;
Đạo mầu
khi giác tột nơi,
1258.
Có năng lực cứu những người khác tu.
Tuy
trái đất sương mù phủ cả,
Một mặt
trời đủ phá tan đi;
Một
người ngộ đạo từ bi,
Khiến
ngàn muôn kẻ hồi qui đường lành.
Tu có
sức độ mình độ chúng,
Độ
thác siêu độ sống được vui;
Tu là
hạnh phúc hai nơi,
1266.
Cho nên già trẻ trong đời rán tu.
Tu giả
dối thành tù âm phủ,
Tu thật
tâm được tụ Niết bàn;
Tu
thành do ở tâm can,
Tu
không thành ở chỗ mang bộ đồ.
Tu quý
chẳng chi so sánh nổi,
Nhưng
phải tu đúng lối hiền lành;
Nếu tu
theo lối yêu tinh,
1274.
Chung qui chỉ giết đời mình mà thôi.
Cho
nên hễ là người tu tỉnh,
Thì phải
gìn chơn chính sự tu;
Gương
lành chớ để cho lu,
Phật
môn chớ để bị thu hẹp dần.
Ngọn cờ
đạo phải cần phất trước,
Đường
từ bi phải bước tới luôn,
Đem
vui cho kẻ ưu buồn,
1282.
Đem no ấm giúp người đương đói nghèo.
Trong
ác thế vẫn treo tánh thiện,
Giữa đời
mê vẫn hiển giác tâm,
Ngọn
đèn Phật pháp luôn cầm,
Đi nơi
đâu cũng vẫn làm sáng ra.
Tu thế
mới thật là chánh đạo,
Tự độ
thân và giáo độ đời;
Cho đời
sạch nợ ngày mơi,
1290.
Cho đời cảnh sống tốt tươi đương tiền.
Tu quảng
ái Phật khuyên như vậy,
Phật
không khuyên tu hại người đời;
Bước
vào thế kỷ hai mươi.
Nhà tu
nhiều kẻ như người chưa tu.
Mượn bộ
áo sồng nâu dối thế,
Làm
cho đời khinh dể cửa thiền;
Tự
mình làm mất Phật duyên,
1298.
Mà còn khiến kẻ khác liên lụy vào.
Kẻ phá
đạo ào ào như sóng,
Mà người
tu chẳng những không tu,
Lại
còn theo thế bợ xu,
Khiến
cho cửa đạo mịt mù như sương.
Đời giữa
lúc bất lương vô số,
Đạo lu
mờ cảnh khổ càng tăng;
Để tâm
suy xét kỹ càng,
1306.
Thấy rằng vô phước cho ngàn muôn dân.
Hỡi những
kẻ trầm luân muốn khỏi,
Rán giữ
gìn hạnh giới đường tu,
Cách
tu ấy khó mặc dù,
Rán tu
để được cứu người cứu ta.
Đáng
tu lúc nhiều nhà quên đạo,
Đáng
tu khi kẻ bạo đầy người;
Gặp
cơn loạn nước loạn đời,
1314.
Càng tu cho nước cho người bình an.
Tu che
chở kẻ đang bị hiếp,
Tu cứu
người khỏi kiếp ngựa trâu,
Tu cho
đâu cũng như đâu,
Người
đều hạnh phúc tự do hòa bình.
Tu cho
kẻ với mình giải thoát,
Khỏi
ách nay khỏi ách về sau;
Tu cho
hết cảnh khổ lao,
1322.
Tu đem trào Phật thay trào yêu ma.
Tu cho
khỏi phải già phải chết,
Tu cho
không còn việc tai nàn;
Tu cho
khỏi lưới trần gian,
Tu cho
cùng Phật Niết Bàn như nhau.
Người
phải tự biết đau khổ lấy,
Mới
phát tâm tìm cái thoát ly;
Nếu
không tự biết mê si,
1330.
Thì là bến giác dễ gì kiếm ra,
Đời thong
thả hay là đày đọa,
Đời
vui hay là chả phải vui;
Xét
cho thấy rõ kiếp người,
Tất đời
chẳng mến, mến nơi tu hành.
Tu phải
tự tâm mình xét kỹ,
Chớ tu
chìu theo ý người ta;
Chìu
người thì đạo dễ xa,
1338.
Tự mình phát nguyện mới là vẹn tu.
Tu
không xét là mù đường đạo,
Tu biết
suy là thạo lối tu;
Thạo
tu chớ có tu mù,
Tu mù
bị lạc bị ru sai đàng.
Đi sai
nẻo Tây phang không đạt,
Đi
đúng đường Cực Lạc mới thông;
Tu
thành chớ chẳng phải không;
1346.
Tu không thành bởi tại lòng hành sai.
Đừng
trách Phật đời nầy không giáng,
Phật tại
tâm ngày tháng có luôn;
Phật
trong tâm nếu người buông,
Thì là
người cũng mất luôn Phật ngoài.
Phật
tâm nội liên dây Phật ngoại,
Cái
này thông tất cái kia thông,
Khác
nào cái đập ngăn sông,
1354.
Đập khai thì nước ngoài trong liền hòa.
Khi dọn
dẹp lòng ta trống trải,
Tất
nhiên là được thấy Phật ngay;
Như trời
gió thổi hết mây,
Thì liền
thấy được mặt mày cung trăng.
Không
thấy Phật vì ngăn vách tục,
Chớ Phật
đâu có lúc nào không;
Một khi
vách tục phá xong,
1362.
Thì người sẽ thấy Phật đông vô cùng.
Phật ở
chốn không trung thân đến,
Hoặc
Phật đang thị hiện tại trần;
Phật
chuyển kiếp, Phật phân thân,
Phật
dùng đủ cách tương ưng độ đời.
Đời
càng mỏng Phật Trời càng độ,
Độ hồn
hay độ khổ thân phàm;
Tùy
duyên hóa độ cho kham,
1370.
Bất kỳ là kẻ nữ nam xứ nào.
Người
phân biệt nghèo giàu giai cấp,
Phật với
ai cũng rất thương đồng;
Nhưng
tùy có tội có công;
Mà người
thì độ người không thể điều (2).
Phật
thì vẫn muốn dìu dắt hết,
Nhưng
người không nghe việc
Phật
khuyên, Thì dầu Phật có diệu huyền,
1378.
Cũng không thể cứu nhân duyên bất lành.
Ngưòi
muốn thấy phép linh của Phật,
Muốn
Phật đưa khỏi kiếp hồng trần;
Tự mình
phải biết tu thân,
Ở cho
có nghĩa có nhân với đời.
Nên bố
thí cho người đói rách,
Nên
khoan dung kẻ biết lỗi lầm;
Lúc
nào cũng lấy từ tâm,
1386
Chớ đem ác ý ra làm cho ai.
Tâm
tánh đạo dồi mài mỗi bữa,
Hạnh
kiểm tu trau sửa hằng ngày;
Tự
mình sửa vạy ra ngay,
Lấy
kinh để lượng đúng sai trong lòng.
Luôn
tưởng Phật tâm không xao lãng,
Thường
chủ tâm để thắng ngoại trần;
Trọn
lành cả khẩu ý thân,
1394.
Tùy phương tiện đáp bốn ân cho tròn.
Quyết
giữ vững lòng son với Phật,
Quyết
tu cầu giải thoát trần gian;
Đạo
tâm tinh tấn một đàng,
Nhiệm
mầu được thấy, Tây phang được kề.
Đường
xa mấy quyết về cũng tới,
Đất
khô bao cố tưới sẽ mềm;
Đừng
ngờ cõi Phật khó xem,
1402.
Chớ cho đất cứng không đem gieo trồng.
Vạn sự
ở nơi lòng cố gắng,
Quyết
tu thì chắc chắn tu thành;
Đường
tu nếu gặp yêu tinh,
Có chư
hộ pháp bên mình chở che.
Người
không thấy Phật nghe thấy hết,
Khi
lòng người tha thiết khẩn cầu;
Mặc dầu
Phật ở nơi đâu,
1410. Cũng
lai vãng đến để phù hộ cho.
Phật
không ngớt thương lo cho thế,
Chẳng
khác nào người mẹ thương con;
Khổ
con lòng mẹ héo don,
Khổ đời
lòng Phật đau còn chi hơn.
Không
kêu gọi Phật còn cứu độ,
Huống
chi cầu Phật có đâu ngơ;
Phật
nay như Phật ban sơ,
1418.
Vẫn từ bi chẳng bao giờ bỏ ai.
Kẻ học
Phật chớ sai tánh Phật,
Phải mở
lòng thương hết mọi người;
Giúp
người dù khổ cũng vui,
Độ người
dù phải chịu đời trầm thăng.
Chưa
hiểu Phật khá toan tìm Phật,
Trước
hết nên nắm chặt cõi lòng;
Rửa
lòng trong tợ gương trong,
1426.
Sẽ là thấy Phật và thông đạo mầu.
Liên
Hoa muốn được vào được chứng,
Phải lập
công cho xứng tu hành;
Phải thành
tâm quyết siêu sanh,
Phải
lo làm phước làm lành cho dân.
Phát
huệ bởi tâm trần được lặng,
Chứng
đạo do Phật tánh được khai;
Tu
hành bất luận gái trai,
1434.
Rán khai tánh Phật chớ khai tâm trần.
Khai
tánh Phật quyến thân hết khổ,
Khai
tâm trần tông tổ thêm đau;
Những
người cõi Phật được vào,
Là người
đã chẳng điều nào trần tâm.
Tu nên
lấy đó làm mực thước,
Biết
mình tu đã được hay chưa;
Nếu
chưa rán sửa rán chừa,
1442.
Được rồi tiến tới đến giờ viên thông.
Người
đời khá tu không nên trễ,
Tu cải
lương cái tệ đời nay;
Tu xây
hạnh phúc nhân loài,
Tu làm
Nam, Bắc, Đông, Tây hòa bình.
Nhân
loại nếu không tin Phật pháp,
Thì vẫn
còn đàn áp lẫn nhau,
Hố thù
cứ xúi nhau đào,
1450.
Kế rồi người tự xô vào chết lây.
Đã lắm
cảnh chết thây như rạ,
Đều là
do kết quả hận thù;
Con
người há chẳng lo tu,
Để cho
đời sống khỏi màu tang thương.
Đua nhau
thiện còn đường tồn tại,
Đua
nhau hung chỉ hại tận đời;
Tận đời
làm dễ như chơi,
1458.
Làm đời tồn tại vô hồi khó khăn.
Nhân
loại phải ăn năn mới được,
Người
cùng thương và nước cùng hòa;
Cho
đâu cũng được âu ca,
Để cùng
thấy cảnh Liên Hoa tại trần.
Nếu ai
cũng lòng nhân dạ thảo,
Sẽ đổi
đời hung bạo ra hiền;
Chỗ
nào cũng định cũng yên,
1466.
Người nào cũng được có điền có gia.
Cùng ở
thảo người ta cùng sống,
Cùng
làm hiền dân chúng cùng thương;
Thảo
hiền cần phải chủ trương;
Để cho
nhân loại có đường an vui.
Tánh
hiền thảo con người đã mất,
Khiến
đời nhiều đạo tặc sát sanh;
Quá vì
tư lợi tư danh,
1474.
Biết bao nhiêu kẻ nỡ đành hại nhau.
Làm kẻ
chết mình đâu sống mãi,
Gây
người nguy mình lợi không bền,
Nhân
nào quả nấy chớ quên,
Không
nên sống dữ phải nên sống lành.
Chỗ dơ
bẩn phát sanh giòi tửa,
Lòng xấu
xa nẩy nở yêu ma;
Xin
khuyên tất cả người ta,
1482.
Không nên nuôi những xấu xa trong lòng.
Làm ác
gặp ác không sai chạy,
Luật
trả vay vạn đại bất di;
Giàu
sang quyền thế bực gì,
Cũng
trong nhân quả khó đi ra ngoài.
Xem sử
tích xưa nay đủ thấy,
Làm việc
gì việc ấy trả cho;
Đúng
như là đã hẹn hò,
1490.
Luật trời báo ứng bao giờ cũng linh.
Cơ thưởng
phạt chớ khinh mà mắc,
Biết
bao nhiêu nhân vật đã lầm:
Tưởng
rằng chẳng có luật âm,
Không
ngờ quả báo đúng tâm của mình.
Nên sống
thiện nên gìn tâm thiện,
Chớ
hành hung chớ chuyện gian manh;
Làm
lành cho gặp việc lành,
1498. Mọi
người lành cả nhơn sanh đều hòa.
Việc
hung ác người ta không tránh,
Thì đời
không có cảnh an vui;
Chỗ
này xâu xé chưa xuôi,
Kế
sanh chỗ khác rối nùi như tơ.
Nhiều
kẻ ác nhiều cơ đói khổ,
Nhiều
người hiền nhiều chỗ ấm no,
Ác
không thể được phước cho,
1506.
Chỉ hiền mới có thơm tho mang vào.
Nếu bá
tánh cùng nhau hướng thiện,
Thì đời
không có chuyện can qua;
Rầy rà
còn chẳng xảy ra,
Huống
hồ những chuyện người ta giết người.
Nhớ Phật
có một hồi khuyên nhủ,
Khổ vui
không phải tự nhiên sanh;
Khổ vui
quả của dữ lành,
1514.
Dữ lành gốc ở tánh tình người ta.
Tánh dữ
khắp trẻ già nên bỏ,
Tánh
lành trong thiên hạ nên trau;
Làm
lành càng rộng càng cao,
Yên
vui càng lớn khổ đau càng mòn.
Cha mẹ
dạy cho con ân hậu,
Con khuyên
cho phụ mẫu hiền hòa;
Người
ngoài như thể người nhà,
1522.
Nên đem đạo đức để mà khuyên nhau.
Cuộc
tranh chấp muốn mau giải quyết,
Người
phải nên rộng xét với người;
Mở
lòng chung sống chung vui,
Quyền
người cùng trọng mạng người cùng yêu.
Xã hội
tốt nhờ điều nhân thiện,
Đời nhẹ
nhàn do luyện đạo tâm;
Sống
vui và chẳng lỗi lầm,
1530.
Do làm nhân thiện do cầm lòng tu.
Chớ để
lợi danh mù lương thức,
Đừng
cho tư tưởng thuốc nhân tình,
Nhơn
sinh thì phải hiếu sinh,
Con
người thì phải cho minh đạo người.
Không
nên nói những lời phi nghĩa,
Không
nên làm những lẽ bất nhân;
Đồng
bào phải biết tương thân,
1538.
Nhân loài phải có tinh thần tương giao.
Lời
phi nghĩa khiến nhau đoạn tuyệt
Lẽ bất
nhân gây việc thảm sầu;
Nói
làm tránh họa về sau,
Ấy là
biết xét dài lâu cuộc đời.
Mình
có lợi cho người có lợi,
Mình
được vui cho mọi người vui;
Tất
nhiên hòa được với người,
1546.
Sự dầu khó cũng sẽ rồi dễ đi.
Quá
riêng lợi chung qui có hại,
Quá riêng
vui rốt lại quá buồn;
Rốt đời
thêm rối khó suông,
Việc
hòa trái lại sanh luôn bất hòa.
Lợi
mình chẳng xét ra kẻ khác,
Dễ chạm
người dễ ác với người;
Oán
thù từ đó sanh sôi,
1554.
Và từ đó khiến kéo lôi trả đền.
Người
đã oán muốn quên khó đặng,
Cho nên
đừng gây oán với ai;
Làm
chi cũng nghĩ ngày mai,
Lợi
mang tiếng ác sau nầy đừng ham.
Con
người có tánh tham từ bé,
Cái
tánh tham ít kẻ nào không;
Quá
tham thành ác trong lòng,
1562. Ác
lòng nhiều khiến họa sanh ra nhiều.
Họa muốn
dứt phải tiêu lòng ác,
Lòng
ác còn thì các họa còn;
Họa
còn người mãi héo von,
Nên
người cần phải diệt mòn ác tâm.
Nhưng
tâm ác muốn làm cho tuyệt,
Trước
hết là phải diệt tánh tham;
Tánh
tham khi đã trừ kham,
1570.
Thì lòng ác sẽ dễ làm tiêu ngay.
Sự
tranh chấp đời nay quá nặng,
Vì người
nay háo thắng quá nhiều;
Đầy
lòng tự đắc tự kiêu,
Trọng
điều trước mắt khinh điều sau lưng.
Người
đời quá biệt phân nhân ngã,
Đó
cũng do kết quả lòng tham;
Muốn
mình thỏa những thích ham,
1578.
Mới tìm đủ cách để làm người thua.
Không
tránh tội chẳng chừa việc ác,
Do
lòng tham khai thác con người;
Đang
trong đau khổ tơi bời
Mà cười
vui thấy lắm người đời nay.
Phật
nơi chốn Liên đài xót ruột,
Vì Phật
nhìn thấy suốt cõi trần;
Đau
lòng cho kẻ ác nhân,
1586.
Không duyên giải thoát không gần Liên Hoa.
Liên
Hoa chẳng phải xa nhân loại,
Liên
Hoa không ngoài cõi Ta bà;
Con
người muốn thấy Liên Hoa,
Phải
là hiếu nghĩa phải là từ bi.
Hiếu nghĩa
chẳng là đi địa ngục,
Từ bi
không là hụp sông mê;
Khó
mong cõi Phật được về.
1594.
Khó mong pháp Phật được kề tai nghe.
Từ đó
kiếp theo khe suối chảy,
Hoặc từ
trong cỏ dại nở khai;
Hay là
từ chốn bào thai,
Cứ
luân hồi mãi biết ngày nào ra.
Luân hồi
mỗi ngày qua mòn mỏi,
Mòn đến
ra mọt mối bùn lầy;
Mòn ra
đá mõn ra cây,
1602.
Mòn cho đến chẳng còn lay động gì.
Đến
như thế còn chi linh tánh,
Có còn
chăng cũng ánh nhỏ nhen;
Nếu
không gặp đại nhân duyên,
Thì là
khó đốt cho đèn huệ khai.
Cũng
vì thế Phật Ngài kêu gọi,
Cả
chúng sanh ở cõi đời nầy;
Muốn
cho khỏi kiếp đọa đày,
1610.
Phải rời đường ác mau quay đường lành.
Đi đường
ác nhứt sanh thập tử,
Đi đường
lành vạn sự bình an;
Đường
lành ra khỏi thế gian,
Còn đường
ác bị buộc ràng trần ai.
Đường
lành có Phật Ngài điểm chỉ,
Đường
ác thì có quỉ dẫn đầu;
Bị
loài quỉ dắt chìm sâu,
1618.
Phật Ngài điểm chỉ khỏi câu luân trầm.
Nam nữ
khá hồi tâm hướng thiện,
Trẻ già
nên đồng khuyến nhau tu;
Nên thân
nhau chớ nên thù,
Mượn từ
quang Phật phá u ám đời.
Đọa một
kiếp nầy thôi chớ nữa,
Vui sướng
chi trong cửa ngục trần;
Phải
mau tu để thoát thân,
1626.
Dịp lành bỏ mất ngục trần khó ra.
Chịu
mãi kiếp sanh già bệnh chết,
Đời nầy
qua kéo lết đời sau;
Khổ sầu
trùng điệp nối nhau,
Không
lo giải thoát chừng nào mới lo?
Để gần
lúc ra tro ra bụi,
Mới giựt
mình thì tội nhiều rồi;
Muốn
tu nhưng đã mỏn hơi,
1634.
Thế là có phải uổng đời hay không?
Tu
càng sớm thì lòng càng vững,
Muốn lập
công đức cũng rộng ngày;
Cho
nên già trẻ gái trai,
Mau tu
chớ đợi thở dài mới tu.
Tu lấy
phước đền bù tội lỗi,
Người
đều tu nhân loại đều hòa;
Những
đau khổ kiếp người ta,
1642.
Muốn cho giải thoát thì là phải tu.
Thuyền
bát nhã vượt tù ức kiếp,
Gươm
Kim Cang diệt nghiệp vô biên;
Gươm
Kim Cang, Bát Nhã thuyền,
Từ
trong cái chí tu hiền mà ra.
Tâm động
tịnh phải là tự thấy,
Hạnh
chánh tà cần phải tự minh,
Tự
minh tự thấy được mình,
1650.
Mới là rõ đạo mình hành đúng không.
Tu tự thấy
thì thông đạo chóng,
Tu tự
minh thì chứng quả mau;
Những
người cõi Phật sớm vào,
Nhờ
nhiều tự thấy và nhiều tự minh.
Xưa Phật
cũng tự minh như vậy,
Phật tự
minh tự thấy nơi lòng;
Mới là
từ đục làm trong,
1658.
Từ sanh chúng đổi ra dòng Như Lai.
Tu như
vậy không sai chơn lý,
Ấy
cách tu tự trị lấy mình,
Khi
mình tự thấy tự minh,
Thì
mình mới sửa được mình chỗ sai.
Niệm
Phật được thấy ngay Đức Phật,
Là niệm
không còn chút tình đời;
Điều
này nên nhớ ai ơi!
1666.
Phật linh hay chẳng tại nơi lòng mình.
Nay
như thể muôn nghìn năm trước,
Phật từ
người, người Phật không xa,
Nếu
người tâm Phật phát ra,
Tức
nhiên Phật sẽ từ ta có liền.
Chúng
sanh muốn gặp Liên Hoa hội,
Phải tự
tâm phát khởi Phật Đà,
Người ta
siêu tánh người ta,
1674.
Tức trong tứ thánh hoặc là trên hơn.
Muốn
khỏi kiếp hồng trần vĩnh viễn,
Thì
lòng đừng lưu luyến thế gian;
Làm
nhân làm phước muôn vàn,
Cũng đừng
mong hưởng tại đàng trần ai.
Một mực
nhắm Như Lai tiến tới,
Cắt đứt
bao nhiêu sợi oan trần;
Tu cho
khỏi trở phàm thân,
1682.
Chớ mong tu hưởng phước trần về sau.
Phước
trần chỉ sang giàu danh vọng,
Nhưng
cũng như giấc mộng không hơn;
Một
khi thần chết đến gần,
Giàu
sang danh vọng cũng quăng lại đời.
Phước một
lúc tội lôi muôn thuở,
Đó thường
là phước ở thế gian;
Vì khi
hưởng phước giàu sang,
1690.
Bị giàu sang khiến mê man tâm hồn.
Cho
nên Đức Thế Tôn đã bảo,
Tu chớ
mong phước báo cõi trần;
Bao
nhiêu việc đức việc nhân,
Nên
nguyền hồi hướng về chân Niết Bàn
Muốn về
Phật đừng mang nợ thế,
Nợ thế
còn không thể thoát phàm;
Thoát
phàm nợ thế phải kham,
1698.
Nợ còn dù thánh cũng cam chịu đền.
Nợ tiền
phải trả tiền khó trốn,
Nợ mạng
thì đền mạng không sai,
Nợ nào
trả nấy dầu ai,
Muốn cho
giải thoát đừng gây nợ trần.
Nợ còn
vướng còn thân lận đận,
Nợ hết
đeo thì phận thanh nhàn;
Người
sanh vào cõi thế gian,
1706.
Bởi vì xưa đã nợ mang vào mình.
Lấy mắt
Phật mà nhìn thế sự,
Biết
bao nhiêu thứ nợ người ta;
Cho
nên đủ cảnh xảy ra,
Nhưng
đời có mấy ai mà tỉnh tâm.
Hết nợ
nọ rồi làm nợ khác,
Nợ trước
còn kế vác nợ sau;
Nợ qua
nợ tới chuyền lao,
1714.
Trả hoài không biết chừng nào mới xong.
Cá
nhân nợ hay dòng dõi nợ,
Nợ một
người hoặc cả muôn người;
Nợ nào
cũng chẳng được vui,
Nhứt
là nợ máu khiến đời thảm thê.
Nhiều
nợ sống như kề miệng hố.
Nhiều
nợ đời không có tự do;
Nợ nào
cũng bắt toan lo,
1722.
Cho nên nợ khổ chớ thò với ai.
Nếu nhận
thấy cõi nầy là khổ,
Mau
thoát ly tìm chỗ siêu sanh;
Nợ chi
cũng phải làm thanh,
Khổ
thân mấy cũng chớ sanh nợ đời,
Cho
phước chớ cho người tội ác,
Làm sống
đừng làm thác một ai;
Trồng
dưa chẳng mọc ớt cay,
1730.
Tạo nhân giải thoát quả đày đọa không.
Muốn
ra khỏi cái vòng sanh tử,
Phải quyết
tâm trực chỉ Niết Bàn;
Lo
xong nần nợ thế gian,
Xây cầu
công đức bước sang Phật Đài.
Sanh tử
có từ ngày mạng có,
Mạng
có là có rọ tử sinh;
Vào
sinh tử rọ hằng nghìn,
1738.
Lìa sinh tử rọ thật tình ít ai.
Trong
sinh tử vui say sinh tử;
Lấy tử
sinh làm sự tử sinh;
Đó là
cảnh khổ hiện tình,
Lòng
người cứu thế càng nhìn càng đau.
Tiếng
gọi đạo khác nào sấm sét,
Lời
khuyên tu như nước nguồn tuôn;
Mê
không tỉnh nghiệp không buông,
1746.
Thì đời còn mãi trong trường hận đau.
Nhớ Phật
có hôm nào tỉ thí,
Kiếp chúng
sanh như chỉ trong cuồn;
Tuy là
chằng chịt hằng muôn,
Kiếm
ra một mối gỡ suông vạn vòng.
Mối ấy
ở tâm không ô nhiễm,
Chỉ một
lòng tìm kiếm Như Lai;
Lòng
này chẳng hở phút giây,
1754.
Như Lai sẽ có một ngày thấy ra.
Mê thế
mấy nhưng mà cố tỉnh,
Mê sẽ tan
không dính được đâu;
Như
ngàn năm ở hang sâu,
Bước
ra khỏi cửa thấy bầu trời minh.
Mê hay
tỉnh tự mình định lấy,
Đọa muốn
siêu chỉ cái hồi tâm;
Cho
nên với nghĩa bao hàm
1762. Người
nào cũng có thể làm Phật Tiên.
Liên
Hoa chẳng dành riêng ai cả,
Liên
Hoa ai cũng có thể ngồi;
Người
nào đời đạo xong xuôi,
Là người
ấy sẽ được ngồi Liên Hoa.
Liên
Hoa Phật phải là tánh Phật,
Tánh
phàm không ngồi được tòa sen;
Rõ
ràng như trắng với đen,
1770.
Mặc dù Phật chẳng sang hèn biệt phân.
Phật
chẳng biệt phân, nhân quả biệt,
Nhân
quả không một việc nào sai;
Nếu ai
muốn ngự Liên đài,
Phải
ôm lòng Phật chớ đai lòng phàm.
Bao
nhiêu tấm lòng ham tài sắc,
Đổi ra
lòng ham Phật Tây Phương;
Thân
trần lòng Phật luôn vương,
1778.
Thì là cảnh Phật được nương không lầm.
Nhân
nào quả nấy tâm nên nhớ,
Muốn tự
do thì nợ phải xong;
Giống
sanh tử chớ gieo trồng,
Nên trồng
những giống ngoài vòng tử sanh.
Đức Phật
đã dạy rành như vậy,
Phật xưa
kia cũng lấy đó hành;
Người
nay theo đó mà tin,
1786.
Và tu chơn chánh sẽ thành chẳng không.
Tu chớ
miệng với lòng sai khác,
Cũng
chớ cho lòng một dạ hai;
Thân
tâm qui nhứt Phật đài,
Một đường
tu chớ loay quay đường đời.
Tu chớ
để mỗi ngày qua luống,
Mỗi
ngày nên sử dụng đường tu;
Chí
tâm hành đạo công phu,
1794.
Đồng thời phương tiện giúp người phước duyên.
Riêng
mình biết làm hiền chưa đủ,
Phải
khuyên người lo sự hiền theo;
Giống
hiền ai cũng lo gieo,
Cõi đời
thứ dữ hết leo bao đồng.
Muốn
ai cũng được lòng hiền cả,
Cho an
vui trong xã hội đời;
Lời hiền
đem gọi khắp nơi.
1802.
Một điều trong phận của người chân tu.
Lúc
nào cũng lo câu tế thế,
Tức là
không sai lẽ tu hành;
Tiếng
tu cũng chẳng hổ danh,
Đạo mầu
có quả sẵn dành tòa sen.
Rán
hành đạo rán chen độ chúng,
Chớ tu
suông tháng lụn ngày qua;
Đem
lòng tưởng niệm Di Đà,
1810.
Biến ra hành động giác tha người đời.
Cảnh
báu quý ngày mơi muốn thấy,
Sự tu hành
cần phải tinh nghiêm;
Tâm
viên ý mã rán kiềm,
Những
điều phước đức nên tìm làm ra.
Gìn
lòng chớ để xa mối đạo,
Các giới
răn trí não luôn ghi;
Mặc dù
trong cảnh huống gì;
1818.
Suy tư tác động từ bi làm nền.
Tiến
đường đạo như thuyền đi ngược,
Nếu
ngưng chèo bị nước đẩy lui;
Muốn
cho thuyền chóng đến nơi,
Phải
chèo luôn chớ để hồi nào ngưng.
Đường
đạo muốn mau gần tới Phật,
Bước
tu đừng để tấp vào đời;
Đi
luôn cho đến tận nơi,
1826. Dù
đường hiểm trở, dù người cản ngăn.
Càng
chướng ngại càng tăng sức tiến,
Càng
khó khăn càng luyện đạo tâm;
Quyết
không để lạc hướng tầm,
Thuyền
từ đuốc huệ tự cầm tiến lên.
Tin Phật
sẵn chờ bên cõi ấy,
Mỗi
ngày qua tháng lại thường kêu;
Thế
gian cần được một điều,
1834. Ở
trần mà vẫn đi theo Phật đàng.
Có hôm
ấy lời vàng Phật ngỏ,
Rằng
con ơi! Xem cá chậu sành;
Cá đâu
thấy nhốt thân mình,
Mà là
cá chỉ thấy mình tự do,
Nghĩ
sanh chúng cũng là như vậy,
Trong
khổ đau mà thấy an nhàn;
Dù nằm
trong cảnh lầm than,
1842.
Vẫn ăn chơi chẳng chịu toan giải sầu.
Đời
ngu độn khiến đau lòng Phật,
Nên Từ
Bi đủ cách độ tha;
Thần
cơ khoa học những là,
Đều
phương tiện dụng để mà tỉnh dân
Liên
Hoa Hội cũng gần bên cạnh,
Hội ấy
không tại cảnh Tây Phang,
Mà là
hội tại trần gian,
1850.
Kẻ tăng người tục nên sang hội này.
Sang hội
Phật phải đầy tánh Phật,
Mang
tánh phàm bị rớt nửa đường;
Dù cho
chư Phật có thương,
Nhưng
cân công lý vẫn trương thẳng bằng.
Cố
nhiên Phật vô ngằn bác ái,
Nhưng
Phật không nói vạy ra ngay;
Người
lành Phật cứu khỏi tai,
1858.
Kẻ hung theo luật trả vay tuần huờn.
Trong
hung có hiền tâm phát khởi,
Khởi
tâm hiền với mọi chân thành;
Cũng
là được Phật điểm danh,
Những điều
trược sẽ hóa thanh con người.
Nhớ lời
Phật bùi ngùi từ đoạn,
Biết lấy
chi đáp đặng ân thâm,
Chỉ
còn có cách quyết tâm,
1866.
Độ mình độ kẻ Lôi Âm đồng về.
Đó là
một lời thề tuyệt đối,
Kẻ
chân tu không dối lòng mình;
Từ đây
dù tử dù sinh,
Con đường
giải thoát một tình quyết đi.
Mặc đời
có những gì cám dỗ,
Vẫn
xem như là gió thổi qua;
Không
hề rời Phật với ta,
1874.
Lòng ta với Phật như là nước mây.
Trong
mây súc tích đầy những nước,
Trong
lòng ta có Đức Phật Đà;
Cho
nên giữa Phật với ta,
Muốn
cùng nhau gặp chẳng xa cách gì.
Liên
hoa đợi đúng kỳ mới trổ,
Phật
tâm chờ đúng ngộ mới khai;
Người
tu phải luyện chiều mai,
1882.
Nhớ câu mài sắt có ngày nên kim.
THANH
SĨ.
Ghi
chú:
(1)
‘Trạt hà’:sông Trạt (to rộng dài như sông Trạt).
(2)
‘điều’: (từ Hán Việt) điều động, sắp đặt, đưa dẫn
Đăng nhận xét