KIM CỔ KỲ QUAN - Ông Ba Thới - Quyển 7 - THỪA NHÀN

TẢI KIM CỔ KỲ QUAN TRỌN BỘ 9 BỔN TUỒNG PDF

Nội Dung

KIM CỔ KỲ QUAN QUYỂN 7 - THỪA NHÀN - PHẦN 1

Thừa nhàn dạy kẻ còn thơ
Đến chừng đầu bạc ngẩn ngơ trong lòng
Ta đâu phụ rãy con rồng
Trung quân hiếu phụ trong lòng vốn không
Tu thời dưng của trợ công
Lôi ra mà phá người không biết gì
Ham ăn ham ngủ li bì
Nói ra chẳng kỉnh chẳng vì đại nhân
Làm người chẳng xét chẳng phân
Ba đời tám kiếp phi ân luân hồi
Chẳng biết chỗ ăn chỗ ngồi
Càng ngang càng dọc có rồi chẳng không
Đem lòng kể của kể công
Kể từ sinh trấp theo Ông mấy đời
Có dân có Phật có Trời

Không dân, không Phật, không Trời, không vua
Trái đời rẻ bán mắc mua
Nói ngược nghĩ lại phải thua thiệt thà
Có cháu mới có ông bà
Không con ai lại kêu mà mẹ cha
Chữ dân là ruột quốc gia
Có dân mới có làm ra Phật Trời
Ăn theo thuở ở theo thời
Cẩn ngôn cẩn hạnh giữ lời mới tu
Chớ kể công trận đa thu
Mà lòng chẳng có chí tu chút nào
Có chí ăn nói hỗn hào
Tầm sư học đạo chỗ nào hiếu trung
Thầy xưa không dạy việc hung
Dạy lòng nhơn nghĩa hiếu trung ở đời

Giác mê cạn lẽ cạn lời
Phụng ân tứ đại để đời cho ai
Lập đề ba sáu ra thai
Tầm sư phát nguyện đố ai trúng đề
Thôn sơn bạch hổ trở về
Chỉ dắt may gặp trúng đề bằng ba
Lãnh nguyện người phải bàn ra
Mỗi đề mỗi trật tận gia tận hình
Đề nầy đề chí trung bình
Ai mà bàn trúng đắc tình quả tu
Đề treo biển thánh rừng nhu
Ngao đầu chiếm bảng trung thu lập đời

Cẩn ngôn cho vẹn thửa lời
Khá tua cẩn hạnh ở đời mới nên
Phiền người văn học vội quên
Đạo lý tối đại rất nên nhiệm mầu
Vi thiện tối lạc nan cầu
Chớ lo nghèo khổ đem sầu giúp nhau
Chẳng lo minh chánh cao sâu
Tang du lâm địa khó âu nhơn trần
Hoàng thiên sanh ngã đại thần
Giáng lai địa hậu hưởng phần lộc cao
Bất tề phải chịu lao đao
Nhứt tâm hành đạo khổ lao chi sờn
Vi phú kiến nan dạ hờn
Vi lương kiến ác chẳng sờn dạ tôi
Xả phú cầu bần mà thôi
Xả gia cầu đạo lòng tôi tôi tường
Thấy người ăn ở phi thường
Giàu ham giàu nữa bỏ đường cao sâu
Lòng người niệm Phật chí câu
Bất ưu bần tiện mới âu đạo mầu
Niệm Phật lòng muốn làm giàu
Tây phương Phật thấy âu sầu nhơn nan
Thần minh ám sát nhơn gian
Thần mục như điển dọc ngang kêu Trời
Chư Tiên tuần vãng dưới đời
Xem đường tội phước người thời ngay gian
Vì nhơn nan cá nhơn nan
Biết đường vinh nhục lo toan nỗi mình
Miếu linh chẳng dám lộng tình
Chùa hư nhiều tiếng bất bình dọc ngang
Niệm Phật đói rách đừng than
Đói rách mà trách nhơn gian Phật phiền
Thân tôi lâm tử huỳnh tuyền
Vì chưng ân oán kết phiền còn đây
Dương gian chê Phật chẳng hay
Để tôi ở lại đầu Tây báo thù
Hàm oan không tội ở tù
Thiệt gian khỏi hại võng dù nghinh ngang
Kẻ thời không tội chịu oan
Thiệt gian khỏi hại chưa an lòng phiền
Niệm Phật ham bạc ham tiền
Niệm sao tiêu quỉ tiêu phiền tiêu ma
Niệm sao tiêu ách nạn ta
Niệm sao khỏi chốn Diêm La thăng đường
Bỏ lòng nghịch bạo cang cường
Tùng tâm Tiên Thánh mới tường chữ dân

Việc đời ai biết thời phân
Tôi nay như thể đứa dân tầm khùng
Nói ra ai cũng chẳng dùng
Ai ai đều cũng xưng hùng biết hơn
Ra lời chỉ nẻo làm ơn
Người đều nói việc biết hơn phận mình
Đây không ép đó ngặt tình
Đó hay đó biết thời mình nhịn thua
Lo đền ơn chúa nghĩa vua
Mặc tình thế sự tranh đua cang cường
Tuy người niệm Phật thường thường
Lòng không qui chánh khó tường Phật ma
Tiêu Trời biến Phật thiết tha
Làm người không mẹ không cha dễ gì
Xem trong Lục tỉnh Nam kỳ
Lòng không tưởng Phật tâm tuỳ quỉ ma
Niệm Phật cải ác xét ra
Cải tà qui chánh Phật ma tri tình
Nghĩ thôi thảm thiết việc mình
Châu rơi lã chã động tình sầu riêng
Tiếng đời thọ nhục khùng điên
Minh tâm Tiên Thánh Thiên Tiên cho mình
Chẳng nghe Lương Võ tu hình
Làm sao Phật cứu bất bình như đây
Tích đức thì đặng ra tay
Ai mà tích ác dữ nay đến mình
Cõi trung cũng có Thiên Đình
Trí mưu quân tử ẩn hình Phật trao
Phụ hề sanh hề ngã cù lao
Mẫu hề cúc ngã thâm cao tâm hình
Hiệu thiên vọng cực ân tình
Ân thâm dục báo thời mình mới hay
Xuất ngôn vô độ khó thay
Nói sao mười chuyện không sai một lời
Chớ than chớ trách Phật Trời
Bụng làm dạ chịu đừng lời trách ai
Tích thiện phùng thiện huờn lai
Tích ác phùng ác nào ai hại mình
Cường tâm làm dữ bất bình
Hại người mình lại hại mình không hay
Chí bằng lòng ở thảo ngay
Gian tham tà nịnh khó nay phận mình
Người ngay Trời Phật chứng tình
Người gian trời Phật xử hình khó phân
Thương người khác thể thương thân
Ghét người khác thể vun phân cho người

Chuyện ai mình lại nói cười
Chuyện mình biết sạch đủ mười hay không
Chẳng xét thiếu việc dư công
Công đâu nói chuyện mình mông uổng lời
Mất chín chuyện phải ở đời
Giữ sao cho vẹn mười lời thảo ngay
Sợ Phật tiêu dạ tiêu thây
Nhiều lần thức chí lời ngay ở đời
Ở sao chẳng chánh một lời
Thinh không Phật hiện phép Trời gió mưa
Miệng lằn lưỡi mối liền ưa
Hoàng thiên hữu nhãn lưới thưa bủa vòng
Xét sao nói Phật dụng lòng
Xung xăng mặt khỉ đèo bòng con dê
Năm canh hồn thả về quê
Ngày mang sáu khắc phu thê lo làm
Chẳng dụng đức Phật dụng phàm
Huênh tay múa miệng lo làm lo ăn
Chẳng lo tích thiện qui căn
Chúa Trời mắc tội lăng xăng nêu đời
Chẳng nghe chớ trách Phật Trời
Nay đà cạn lẽ cạn lời tỏ phân
Tả mạng hữu mạng hộ thân
Chánh thời ghi chánh tà phân ghi tà
Phật thần đại độ hải hà
Chánh mà độ chánh gian mà độ gian
Phật tri tâm phúc trung can
Tâm trung xuất khẩu tà gian chiếu thần
Bất kỳ gia phú gia bần
Vu thân tà chánh Thánh Thần cầm cân
Ba lần dạy đủ nhơn dân
Chẳng nghe thì đọa tỏ phân tận tình
Thương dân kẻ khó cơ bình
Giàu sang phú quí ngặt tình về đâu
Một năm chẳng niệm một câu
Làm sao thấy Phật ở đâu độ mình
Thảm thương nhơn tánh nhơn hình
Cho nên mới dạy nhơn tình ở ăn
Đừng lòng tham đó bỏ đăng
Chơi lê quên lựu chơi trăng quên đèn
Chẳng chê kẻ khó nguời hèn
Chê người sớm phụ tối đèn lăng xăng
Có làm thì mới có ăn
Không làm thời nhịn cắn răng mà nhìn
Có công người mới gọi tình
Không công, không tích, không hình, không ăn

Khó người mộc bổn qui căn
Đời nầy người thiệt lo ăn lo làm
Quân kia vô tướng tiếng đàm
Hổ vô đầu hổ ai làm nấy ăn
Chẳng lo búa nhựt rìu trăng
Thú tùng nhơn xuất thủ căn xác hồn
Lâm nguy bốn phía ép dồn
Thân như cây mục mé cồn sóng xao
Bao nài vạn khổ thiên lao
Chừng nào gặp nước cá ao vẫy vùng
Nghĩa nhân phải xét cho cùng
Ngày sau mang tiếng nằm mùng lo ăn
Muốn cho tứ hải nhứt căn
Nhứt tâm mới được hưởng ăn cơm Trời
Tức tối cho kẻ ở đời
Nói ngay chẳng dụng dụng lời nói gian
Gặp khổ mắt khóc miệng than
Hết cơn đói khó dọc ngang kêu Trời
Trăm dạ dĩ đoạ trăm lời
Làm sao theo đặng cảnh Trời thanh minh
Đức trọng thì quỉ thần kinh
Làm người giữ đặng chánh minh theo Trời
Thượng giới mắc đoạ xuống đời
Làm người tưởng Phật tưởng Trời đức tin
Anh hùng hội chí tâm linh
Thánh xưa để sách để kinh làm gì
Chữ thương Nhân Nghĩa nan kỳ
Chữ thương nô bộc biên thùy thiếu chi
Tích đức kiến nghĩa bất vi
Tích tài kiến ác khả khi bất tùy
Thương nhau chữ vị là vì
Ai thì như nấy biên thùy thiếu chi
Phật suy tám nạn người khi
Đất vua tứ hải vận suy nan kỳ
Dạo đi dạo lại biên thùy
Đủ ba lần dạo nhơn tùy thân an
Chẳng nghe lời giáo tiêu tan
Việc lành mà bỏ sao an thân người
Phật lo cứu thế độ người
Người không độ Phật chê cười dại ngây
Vọng cầu Trời Phật phương Tây
Đáo lai Nam Việt đời nay độ người
Việc dữ dư chín dư mười
Việc lành chẳng đặng một người vẹn thân
Một dữ làm được mười ân
Mười ân sợ hết giữ thân còn hoài

Thân con lao khổ chớ nài
Thân cha mắc đọa nằm dài khó than
Chừng nào Trời Phật định an
Mặc tình bá tánh dọc ngang ở ngoài
Chớ ham chơn hớn chơn hài
Đời nầy khổ tới khổ hoài dân ôi!

Chúa Trời tha tội chúng tôi
Nam mô Bồ Tát thương ôi đức Thầy
Gian nan Kỷ Dậu lại rày
Nhị bang nhẫn nhục lầm Thầy thương ôi!
Một nước cai trị ba ngôi
Tàu, Tây không ngặt ngặt thôi Chà Và
Phật Trời rộng lượng hải hà
Lưới thưa bủa khắp chánh tà hậu tri
Đáo đầu thiện ác một khi
Chỉ tranh trì tảo thức tri chánh tà
Tai nghe mắt thấy án tòa
Phải lời sao khẩu người mà phiền riêng
Vận nghèo mối nước đảo điên
Thấy nhiều chỗ ngặt sầu riêng một mình
Lại đây trả quả ngặt tình
Thương người chẳng nghĩ việc mình lâm nguy
Biết mà ỷ thế mới khi
Không biết chẳng ngặt sầu chi phận mình

Thở than thân khổ tâm tình
Mảng lo hoạn nạn việc mình tới đây
Nói lạ là lạ đời nay
Thuở xưa ở cũng như đây ra lời
Tùng tâm Tiên Thánh Phật Trời
Không ai ở lạ như người đời nay
Nói vậy người lại chê ngay
Sau còn để tiếng lập nay xưa tà
Mãn cổ lập kim thiệt thà
Nhơn hoà thiên địa thuận hoà an khương
Châu Đường qui Tống Hớn vương
Cang cường chi mạo tứ phương phục tùng
Bá quan văn võ anh hùng
Không ai nói chuyện tầm khùng như đây
Sau có đạo núi tài hay
Xuống trần độ giải thiệt may phép tài
Mặc tình quan thứ trong ngoài
Ai giỏi có phép có tài thì theo
Sơn lâm điển tích quạnh queo
E người lâm dạ mang eo sụt sùi
Tay tôi có ngón như cùi

Nghĩ thôi như thể trái mùi trên cây
May mà trôi nổi đến đây
Lấy chi báo đáp thương thay như cùi
Giỏi chi đao sắc chém ruồi
Gươm linh buộc chỉ ngậm ngùi cheo leo
Cọp thiệt bất úy hùm beo
Sợ vương lưới nhện mang eo chỉ mành
Chẳng xem đạo đức tu hành
Trung ngôn lễ nghĩa làm lành khôn lanh
Có đục mới có việc thanh
Có trong có đục có lanh có khờ
Tôi nay túng tiếu nước cờ
Nhìn tường nước bí vật vờ lòng lo
Nào hay đường ngựa quanh co
Pháo xe chẳng đỡ sĩ lo quân hành
Sợ việc làm dữ chẳng lành
Đời đầy như thể chỉ mành treo chuông
Diện ái tâm ố lụy tuôn
Oán người đón núi đón truông hại người
Phúc đâu lụy mắt miệng cười
Nhiều người mắc kế nhiều người trúng mưu
Hạ nguơn tồn tích oan ưu
Vô ân bạc đạo toan mưu điếm đàng
Chẳng thèm gia đạo xóm làng
Bội phu phản chúa gọi chàng Thiên luông
Thoại Khanh dắt mẹ qua truông
Ít người xử nghĩa lụy tuôn mẹ chồng
Làm người cho biết đạo đồng
Tương tề nội ngoại đừng lòng phụ vong
Làm trai chí cả đờn ông
Đừng phụ bên vợ cũng không nên người
Vọng thân vạn đợi vàng mười
Vàng mười vọng đợi kế người quới ban
Có nội có ngoại hiển vang
Đừng khinh đừng trọng mới an đạo nhà
Ở sao thảo thuận trẻ già
Phu thê nhứt tánh hiệp hoà nước non
Đời hằng bán cháu nuôi con
Có ai nuôi cháu bán con mà rằng
Máu ai thịt nấy thời bằng
Kẻ đôi ba vợ người cằn không ra
Gọi rằng đời quỉ đời ma
Bất thuần nhân vật lý ca nói cười
Giác đời nhiều nỗi tức cười
Chửi con chửi cháu thiệt người không suy
Thương đời tử biệt sanh ly

Xác phàm nhãn nhục khinh khi xác phàm
An Giang vinh nhục tiếng đàm
Để coi trần thế nhơn phàm hóa Tiên
Thiên cơ vận thế lưu liên
Nhiều người dễ Phật khi Tiên mới lầm
Bất ưu tam thập than thầm
Bất ưu thập ngũ ăn nằm chẳng suy
Phụ từ tử diệc hiếu chi
Phụ mẫu bất thiện con đi đường nào
Cha dữ sanh con hỗn hào
Cha lành con dữ khác nào ít hơi
Nghĩ đời chưa đặng thảnh thơi
Tai nghe mắt thấy thì hơi đặng dài
Gắng công hoà vận thơ bài
Lập thành chí cả sách ngoài gia công
Có mắt thời cũng như không
Lỗ tai không điếc cũng không nghe gì
Nói chơi nhiều tiếng lạ kỳ
Tai nghe mắt thấy biên thùy mệt hơi
Ngồi buồn giác thế mà chơi
Đời này nghĩ cũng mệt hơi nói đời
Đời chẳng kiêng Phật kiêng Trời
Giác lành sao đặng nói đời sao khuyên
Khi Nhơn tất tự khi Thiên
Đời này khi Thánh khi Tiên dễ gì
Nhóm nhau rượu thịt li bì
Nói ma nói quỉ có gì mà lo
Nghĩ thôi nhiều nỗi cay co
Đêm khuya tuôn lụy sầu lo việc đời
Mất mối trời tối rã rời
Lần lần nẻo tắt dò thời đường quanh
Cám phiền phận chị nỗi anh
Nhà trống không thức mà canh mất đồ
Mắc mưu chú Nhẫn, chú Hồ
Truông mây chiếm cứ giật đồ ăn no
Giàu nghèo chưa chắc đừng lo
Hội nầy nhà ngói của kho chẳng còn
Gian nhơn liếc mắt chiều lòn
Cơ thâm đạo tặc phải mòn khó lo
Giác đói giác tới việc no
Làm người sao chẳng âu lo lại hờn
Xuân ai như đọc bản đờn
Đứt dây sập ngựa dạ hờn tòng hương
Đờn rao xây tá Nam Phương
Văn cung đức tốc oan ương tiếng đờn
Da trăng bịt mặt chớ hờn

Cây cò hai trục óng đờn tòa la
Hiệp đủ các việc tay ca
Bằng không đủ việc khó ra tiếng đờn
Một thương chín ghét mười hờn
Dạ tôi ở thẳng như đờn lên giây
Thiệt lòng ghét dại thương ngay
Dầu lâm tử trận bỏ thây chẳng phiền
Nhứt tâm lập hậu qui tiền
Dầu xa nhơn nghĩa chớ phiền nam mô
Lẽ nào đất Thuấn hại Ngô
Trời Nghiêu bao nỡ tuyệt vô đoạn từ
Hươi tiên xách mã niệm trừ
Mượn gương trí huệ nhơn từ gởi thân
Thương vì cách nghĩa xa nhân
Thấy đời ly loạn nan phân thảm phiền
Niệm Phật cũng chẳng tốn tiền
Dầu mà sa đoạ chẳng thiền cũng ưng
Nói trước phải ngó sau lưng
Thấy người tôi dửng dừng dưng dữ hiền
Tu theo đồng bạc đồng tiền
Tu hung tu dữ tu hiền vốn không
Tu ngoài ít kẻ tu trong
Tu nhân tu nghĩa khó không dám phiền
Cực lòng kế hậu lập tiền
Quới quyền mặc kẻ chẳng phiền lao đao
Vơi vơi đất rộng trời cao
Đoái nhìn chư quốc chiêm bao quới quyền
Bấy lâu lộng tánh bất hiền
Hạ ngươn tận thế đừng phiền thấp cao
Giữ lòng niệm Phật chí lao
Thường hành bình đẳng chớ xao lãng tình
Tưởng Phật Phật tưởng lòng mình
Tưởng Trời Trời cũng độ tình thông minh
Tưởng ma ma cũng ứng thinh
Ma tiêu quỉ tán hết linh khổ mình
Nha môn việc mảng bất bình
Huyện di việc mảng thế tình bất suy
Bất tri hậu nhựt sự phi
Đa nhơn bất thức bất tri tu thiền
Tu hậu bất thức tu tiền
Tu theo đồng bạc việc hiền nan tri
Tu nhiều nhiều tội một khi
Không tu không tội thức tri tâm thành
Phạm Phật tu chẳng làm lành
Phạm tăng dị giản chẳng đành thức tri
Tích ác kiến thiện bất vi

Tích tài kiến đức bất suy tội tàng
Nào hay gãy gánh giữa đàng
Trong truồng khó liệu ra làng khó phân
Lâm chung thất thế chữ dân
Sát tha Hạng Võ khó phân họ Hàn
Lo bề suy nhục trăm đàng
Hiển vinh một thuở chẳng toàn khổ thân
Chữ phú chữ quới chữ ân
Ba ngôi đồng đẳng thương dân chữ nào?
Nhớ ơn Thánh đức cổ trào
Hạ nguơn thậm trách anh hào phi ân
Có câu đáo xứ tùy duyên
Nhập gia tùy khúc nghĩa nhân giữ lòng
Khó phen Gia Cát phế đồng
Khuôn phò Hớn thất đặng lòng chánh minh
Sự tích Tam Quốc giao chinh
Chí kim hà đắc quảng thinh Nam trào
Thấy đường khoái lạc tâm bào
Phế oai dĩ đức anh hào trí tri
Tam từng thượng hạ ứng thi
Khai khoa diễn thí thức tri văn tài
Niệm linh ứng hiện độ hoài
Chớ xao trí dõng phụ ngài tiên tri
Phật Trời ngồi thế từ bi
Thấy trong thiên hạ loạn ly thảm sầu
Nhắm mắt mà đi qua cầu
Chừng nào đến đó đụng đầu sẽ hay
Sổ lồng mặc sức chim bay
Thoát nơi la võng thương thay ngư trầm
Mấy khi thơ họa sắc cầm
Ca ngâm quốc truyện thâm trầm gian tâm
Cơ thâm thì họa diệc thâm
Ngũ kinh ngủ mất minh tâm đau sầu
Lòng thương chí dốc vọng cầu
Thảm lòng bá tánh thiểu sầu oán đa
Đem lòng ghét Phật thương ma
Ghét Phật Phật ghét thương ma ma phò
Ăn no mổ mắt như cò
Vui đâu chút đó đưa đò khó thay
Biết thời suy lý biết hay
Không biết như thể gốc cây không chồi
Trơ trơ bất định tâm hồi
Linh đinh sóng dập gió dồi rã thây
Nực cười nhiều kẻ ghét đây
Phải mà nói quỉ lời ngay nói hoài
Nói cho tận ý lâu dài

Hậu phân nghĩa lý biết tài dở hay
Xác phàm chịu tiếng đắng cay
Biết ai giỏi nữa thiệt hay mà phò
Tu hành nói việc đưa đò
Một hai năm nữa ra phò Thánh Tiên
Nói chi nhiều tiếng đảo điên
Làm lành niệm Phật tu riêng tấm lòng
Chữ rằng hậu hữu sở phòng
Thương Thầy khó nhọc hết lòng cùng ta
Nào khi tràng ốc vào ra
Bây giờ hiu quạnh xót xa trong lòng
Trào khổ lộn rắn lộn rồng
Lộn rồng lộn rắn lộn rồng minh mông
Thấy đời ngán cổ tức hông
Đau lòng tức dạ trào không chánh lời
Nhiều việc oan ức ở đời
Lao xao dân chúng Phật Trời chiếu tri
Tham tham lợi lợi loạn ly
Không người tôn trọng thức tri Thánh hiền
Đau lòng nhiều nỗi ưu phiền
Chẳng ai nhớ Thánh tưởng Hiền minh mông
Tu chùa không Phật khó trông
Tu gia tích đạo phải không tại tình
Nỗi lo thân thể bất bình
Âu lo việc chúa một mình đa đoan
Tu cất am tự sửa sang
Chúa đâu không biết Phật mang nạn nghèo
Nay tan mai hiệp như bèo
Trời cao đất rộng nạn nghèo gởi đâu
Phật Trời để máy cao sâu
Họa lai phước chí biết đâu nỗi mình
Tu cất am tự tu hình

Không Tiên không Phật thiệt tình chẳng sai
Tu tâm vọng Phật Như Lai
Tu giữ tánh hạnh đừng sai tiếng phàm
Đừng noi theo kẻ bán vàm
Bến nào cũng ghé dạ phàm tâm phu
Tu hối Phật chẳng hối tu
Tiếng chay tiếng mặn lỡ thu lỡ hè
Lỡ lợ lỡ cháo lỡ chè
Lỡ xuân Nam Việt mãn hè qua thu
Chẳng ai ép dạ người tu
Nay không mai niệm chê phu khi phàm
Lòng người lo việc ăn làm
Không lòng lo đạo xác phàm đọa vong
Bạc muôn dầu có chẳng trông

Thác thời cũng nắm tay không làm gì
Biết thân tích thiện tu trì
Xác dầu nhập địa hồn tùy Tây phương
Sanh lai dương thế oan ương
Phải tu lập hậu Tây phương trở về
Đố ai dương thế phân lìa
Mê trần lộng ngữ thác về âm cung
Hạ giới xử kẻ bất trung
Phật Trời dạy bỏ gian hung mà nhờ
Thân nay như thể ngọn cờ
Phất phơ phất phưởng sợ giờ gió giông
Cầu hồn cho được hóa long
Sa về địa ngục hồn vong thiên đường
Vọng cầu cổ tích minh tường
Như Lai Phật hiện gia đường biến kim
Phật đường tắc chí kỳ nghiêm
Lục nghi cúng kiến cổ kim độ đời
Cúng trung cúng hiếu phò Trời
Lục lễ thủ nghĩa Phật Trời chứng tri
Nhơn thiện nhơn tất tùng chi
Nhơn ác Thiên tất hứa chi bất hòa
Phật Trời bất dụng quỉ tà
Làm người suy xét việc nhà tiên tri
Thuở nầy phải chịu ngu si
Ngu lời ăn nói ngu đi xóm giềng
Cám thân dật sĩ qui điền
Lo trung lo hiếu lo hiền chưa xuôi
Lo bề tấn thối không nguôi
Lo bề thành bại chưa xuôi cảm phiền
Ngu không đồng bạc đồng tiền
Ngu không nói dữ nói hiền phải ngu
Niệm Phật hẳn dạ chí tu
Mới rằng quân tử trượng phu trên đời
Ở sao chẳng kể Phật Trời
Suy đi xét lại thiệt đời bất nhơn
Tạm dùng Hứa sử vi ơn
Thông thương ba cõi keo sơn để lòng
Phật đam trở lại rặt giòng
Người nào khác dạ khác lòng bỏ rơi
Người chê tôi đặt nói chơi
Người phàm sao biết đặng nơi việc đời
Giữ lòng nương náu Phật Trời
Thủ thân vi chánh nương đời khổ lao
Lâm nguy sỉ nhục xiết bao
Gian nan bất cập lao đao bất kỳ
Dị đoan tri dị khả tùy

Tri lai kim cổ vô thì tri lao
Đừng lời nói thấp nói cao
Lòng hiền thời đặng khỏi lao đời nầy
Ra trước ba bổn tỏ bày
Người chê nói dại lời nầy nói ngay
Chữ ỷ là chữ khổ thay
Vô nghì vô lễ phương Tây khó gần
Vị phú vị quới là phần
Ý sao nhơn nghĩa gia bần không kiêng
Lập làm các bổn nói điên
Bắt quàng bắt niểng nói thiên nói ngàn
Chỗ quấy chỗ phải sang đàng
Khuyên lòng bá tánh xóm làng chớ chê
Người khùng phải nói việc quê
Ai tu giỏi mấy tu tê không cầu
Tại gia Phật thuyết ưu sầu
Như Lai chỉ bảo vọng cầu lời ngay
Có cội thì mới nên cây
Không gốc không ngọn khó thay lên chồi
Chí lâm cơ nghiệp trau dồi
Mượn gươm thần huệ dứt rồi trái oan
Mới rằng thiện đạo đạt an
Tứ phương tùng phục hàm oan tiệc rồi
Có đất có chỗ ăn ngồi
Có cơm không cá khó rồi bữa ăn
Nhơn từ giả thọ qui căn
Hung bạo ấy mất bất thăng thiên đường
Ở chi dạ bạo tâm cường
Chẳng suy chẳng xét mê đường phi ân
Đáo miền tà mị Hạ Nguơn
Mười người không thấy tâm ơn một người
Tham sanh qúy tử về mười
Khôn lanh nghịch bạo việc người phần hơn
Người dầu làm đặng chút ơn
Kể thôi là kể hải sơn khó lường
Thuận thiên tồn giả nan tường
Nghịch thiên vong giả thiên đường bất thăng
Căm hờn vệ luật lý lăng
Làm cho lỗi thửa lạc căn Võ hoàng
Trách ai đem dạ lăng loàn
Làm cho miễu võ khói tàn tro bay
Lưỡi mềm uốn éo khó thay
Trớ trêu ngồi nghĩ cội cây mé chồi
Tu sao tu có một hồi
Khi vui tu hối buồn rồi hết tu
Chẳng xét kẻ trí người ngu

Làm cho tồi bại việc tu điêu tàn
Đi đâu lấp ngõ ngăn đàng
Đem lòng phá xóm phá làng sát tha
Thiên tử chúc Thánh trào ca
Vong sư phản chúa sát tha tử hoàng
Chẳng thà cho nhau ăn vàng
Chẳng thà dắt nẻo đem đàng đi tu
Nên thời theo Phật ngao du
Chẳng nên lầm khổ khi tu khi trời
Trách ai thuở trước đa lời
Đến sau dạ đổi lòng dời bất minh
Không lòng niệm Phật tưởng kinh
Lâm nguy người trách lộng thinh dạ tràng
Tôi lại chẳng dám chỉ đàng
Không lo niệm Phật trách tràng chiều mai
Có câu bĩ cực thới lai
Giữ mình cho vẹn việc ai chớ sờn
Để coi dạ đó oán hờn
Lòng đây bất úy chẳng sờn lời phân
Nam trào quân chánh dân ân
Chừng nào gặp hội tuế tân an hòa
Hoàng thiên đại lượng hải hà
Hạ sanh dân chúng bất hoà tiêu tan
Dạ đừng sa dậm dương gian
Nào hay mất chốn gian nan cõi trần
Hạ sanh dân chúng rần rần
Phật còn để lại cõi trần tỏ phân
Thủ nghĩa giữ vẹn mười ân
Thanh nghiêm thinh tịnh muôn dân thái bình
Nghĩ thôi càng áo não tình
Rưng rưng lụy thảm như bình nước nghiêng
Họa lai Nam Việt Tây phiên
Thiên cơ thánh chiếu bình yên nước nhà
Song thiên lưỡng quốc giao hòa
Trả vay vay trả việc mà không sai
Khám tường nhựt nguyệt quảng khai
Ngày sau hội hiệp kim giai nước mình
Đinh Tỵ ra sấm thình lình
Nhơn dân xao xuyến nước mình có vua
Khuyên người bớt bớt tranh đua
Khá nghe lời Phật thấy vua Thiên đình
E khi mưa gió thình lình
Trong truông khó liệu một mình khó phân
Kiếm người kết nghĩa làm thân
Nào hay khuất lấp nghĩa nhân chẳng màng
Tới đây trái bước lỡ đàng

Than thân trách phận ngỡ ngàng công danh
Nào hay chịu tiếng hôi tanh
Bao giờ rõ đặng công danh thiên đình
Hoàng Thiên lượng định cho mình
Phước tài có thuở thiên đình định cho
Nhà ngói thấy đói không lo
Lều tranh có đạo của kho dám bì
Thiện nam tín nữ biên thùy
Nghe lời ngay dại nương tùy phải lo
Lần hồi bữa đói bữa no
Giữ lòng trung chánh Phật cho duyên lành
Đừng chê việc cũ tầm phành
Rách mà khéo vá hơn lành vụng may
Cuộc đời như thể sợi giây
Đứt đi nối lại liền nay mới lành
Việc dữ lòng dạ chớ đành
Thời người mới biết việc lành chát chua
Việc lành sao chẳng tranh đua
Việc dữ lại dụng hơn thua phân bì
Thấy đời ăn ở dị kỳ

Trăm đường hung dữ biên thùy tựu đông
Lận lường kẻ của người công
Nói thừa nói thiếu dạ không ơn thầm
Tham chi của thế mà lầm
Tiểu nhơn lao lực mưu thầm tham công
Đùm cơm một bữa minh mông
Bắt làm đói bụng dạ không cho về
Hai đường thiện ác phân lìa
Trí mưu Gia Nghị ngoài bìa gia công
Công hầu chánh thị là Ông
Điêu Thuyền lưỡng dạ Lữ Mông gây thù
Thiện nam chớ khá võng dù
Khuyên cùng tín nữ chớ thù oán vua
Cựu trào có đặt thơ cua
Đờn bà nhiều việc phế vua giết chồng
Thân riêng lòng động như lòng
Chẳng trang quân quốc phụng rồng sánh đôi
Riêng lòng khác dạ thế thôi
Ly quân ly quốc ly đôi vợ chồng
Ly thân bằng hữu bất đồng
Bất ly huynh đệ khác lòng thời xa
Tử tôn bất hiệp mẹ cha
Gạn trong lóng đục cách xa tại lòng
Người dưng sao hiệp đạo đồng
Thiên căn Phật định một lòng hiếu trung
Nhữ tác ưng huờn sự hung

Xét thời đặng phước chánh chung đạo đồng
Độc tâm phản dạ lạc lòng
Suy nhơn suy vật đạo đồng tri thiên
Khi Nhơn tất tự khi Thiên
Đem lòng khi mấy người điên ở tù
Chưa chắc mình có ông phù
Không lòng tưởng Phật ở tù cho than
Thầy xem bổn đạo dọc ngang
Ngày sau chi khỏi hiệp tan như bèo
Giúp cho đồ đệ vận nghèo
Qua truông cũng vững lên đèo cũng an
Tuy là trước chịu gian nan
Ngày sau cũng đặng hiển vang quới quyền
Lên đèo xuống dốc chớ phiền
Miễn cho cơ nghiệp xuất hiền đạt an
Động tâm niệm Phật ưu bang
Chấp tay tưởng Chúa cầu an quân thần
Phật Trời bất thực của trần
Có lòng cúng kiếng du thần chép biên
Hữu tâm hoài vọng Thánh Tiên
Khẩn nguyền cứu khổ cho khuyên tội người
Cúng nhiều rượu thịt vui cười
Gẫm thêm tội nữa thương người vô tâm
Việc đời thiển thiển thâm thâm
Minh minh phước tội tại tâm nhơ trần
Trước đà cách tiếc ly trần
Sau hòa đậu vận Tiên Thần chiếu tri
Đậu câu trúng lý nghiệm suy
Kim lai cổ vãng luận tri Phật Trời
Thuở xưa giặc mọi tơi bời
Cũng vì tham sắc như đời trào nay
Cổ kim loạn quốc Nam Tây
Cựu thù tích oán thương thay đời này
Dị đoan nhiều việc lạ rày
Muôn dân xao xuyến đời này đắng cay
Nói dại nói lại việc ngay
Nói chợ nói xóm tới đây nói rừng
Con heo con chó có chừng
Người ta dâm dục không chừng nào thôi
Mới rằng đầu thú người ôi
Huờn lai tiên cảnh mới thôi thú người
Éo le túc tích nói cười
Lâm tâm lý bạc thú người ít ngay
Mượn hình mượn lốt mượn thây
Bá tâm bá dạ dại ngay hội nầy
Tri ân tứ đại lời Thầy

Chí công khối sắt thét ngày nên kim
Trái đời mực giấy thơ niêm
Giáp lại ấn dấu cổ kim một bề
Phú quới đa nhơn hội tề
Bần cùng như thể đứa hề diễu chơi
Khôn một chốn dại một nơi
Phú đa bằng hữu tả tơi cho hề
Nỗi lo cha Sở con Tề
Nhị bang đại tiểu đem về nhứt bang
Cuồng nhơn chi bấy Nam bang
Mãn đài mới đặng hiển vang quới quyền
Căm hờn thất thập nhị hiền
Chế văn chế thế vong tiền phế xuân
Nghĩ nào mà giận người dưng
Mà hờn con đỉ xây lưng chẳng nhìn
Bất tri đạo đức vô tình
Bất tri lễ nghĩa gọi mình rằng ngoan
Ỷ rằng khôn quỉ dọc ngang
Ỷ tài đắc thế giàu sang phận mình
Mặc ai phản dạ lộng tình
Lòng ai nấy biết dạ mình mình hay
May dầu danh chiếm đài mây
Ơn người trả đặng thương nay nghĩa Thầy
Gian nan mấy lớp khó bày
Tớ ly phận tớ thương Thầy gởi thây
Thương trong bá tánh đời nay
Một năm không nói lời ngay tiếng nào
Thiết yếu lời dữ ngọt ngào
Lời lành nói đạo người nào thấy đâu
Bất tri sự thế khó âu
Việc trung việc hiếu thấy đâu nhãn tiền
Người trung tầm nghĩa tầm hiền
Tận tâm kiệt lực chẳng phiền đói no
Thần hôn nay để ai lo
Làm người bao nỡ ăn no đưa đò
Quốc loạn ít kẻ khuông phò
Gia bần nhớ mặt giả đò ngơ ngơ
Nghĩ càng áo não su sơ
Người nghèo thì thiệt bơ vơ nhãn tiền
Xiết bao nỗi thảm đoạn phiền
Giúp nhau khi đói chớ phiền khi no
Thường hành tưởng tưởng lo lo
Nhơn nhơn đức đức ấm no lâu dài
Sống thơm danh tướng mới tài
Thác theo Trời Phật bia bài danh hương
Trung quân ái quốc cần vương

Trí ngu ngu trí bất đương vi thần
Trí trí đắc lộc an phần
Ngu ngu thôi ngã bất thần khó no
Bây giờ hí hởn chẳng lo
Gặp cơn bát loạn nằm co kêu Trời
Lo sang ít kẻ lo đời
Gặp cơn bát loạn kêu Trời thấu đâu
Làm phước giữ đạo thâm sâu
Làm lành tích đức thấy đâu bây giờ
Sanh đời bình trị thời nhờ
Gặp đời dấy loạn dại khờ phải cam
Xem trong lục giáp nam nhâm
Đáo đầu Mậu Ngũ quan tham hết phần
Nương theo Rồng Rắn lần lần
Cọp trâu linh tánh hoá thần thăng thiên
Mắt xem điềm ứng Thánh Tiên
Đâu đâu đều thấy chiêu yên huỳnh cờ
Biết sao đủ lẽ phượng thờ
Vọng không bá bái đợi chờ Thánh Tiên
Đầm đầm lụy nhỏ sầu riêng
Ngùi ngùi thương nhớ Thánh Tiên thuở nào
Xót gan đau ruột tâm bào.

Nhớ hồi lập địa thuở nào lại đây
Giốc lòng chí tử qui Tây
Trời chiều ác lặn vận nay đỏ đèn
Liều thân chịu chốn khó hèn
Dạ nguyền nước đục lóng phèn cho trong
Bao giờ vận thới hoá long
Ngồi buồn nghĩ việc minh mông tức cười
Nỗi sầu dạ quấy cho người
Nỗi lo cho kẻ vui cười từ đây
Trách ai lập dại bỏ ngay
Tạo thiên chánh lý lại đây cải đời
Cơm Tây ăn nói nhiều lời
Gạo châu củi quế hết đời quỉ ma
Đời nầy cắt cổ lột da

Lường công cướp việc người ta thời nhiều
Chẳng noi theo dạ Ngư Tiều
So tài sóng sắc nàng Kiều dối ma
Tầm hiền Đường thất ngựa ma
Minh hoàng lầm Phật mới ra đỗi nầy
Sớ ban thí phát đầu Sài
Tội quá thập tự Phật đày lại đây
Đời nay thời nói việc nay
Dại thời nói dại ngay thời nói ngay
Việc nào chẳng biết thời hay

Việc Phật không biết bỏ thây tiêu hồn
Con ma gần biển xa cồn
Giữ thân chẳng dễ giữ hồn khó thay
Hành Phật vua thiệt quá hay
Phật hành trước mặt thương thay không tường
Chữ tham hại chánh trăm đường
Trí mưu vô hữu minh tường nhứt nhân
Bất ưu tội phước cân phân
Dụng mưu hàm oán thâm ân bịt đường
Đắc thế bất lượng tâm cường
Vô phân tối hậu xa đường quan vua
Thương trào minh chánh xót chua
Trào nào bất chánh quan vua sa đà
Trào xưa nhiều kẻ thiệt thà
Trào nay tu niệm cũng đà tranh đua
Tu hành nhịn thiếu nhịn thua
Tu hành lấn thế tranh đua sao lành
Minh minh y cẩm dạ hành
Việc dữ thấy trước việc lành thấy sau
Nhà giàu đói trước khó âu
Nhà nghèo thậm ngặt đói sau cũng đành
Buổi chợ như việc đạo lành
Chiều tan mai nhóm lộ hành lao xao
Mặc tình giá thấp giá cao
Giá nào phải giá chọn trao mối hàng
Chợ xuân thiên hạ chật đàng
Lao xao lũ bảy chàng ràng đàng ba
Chờ khi Đại Thánh ngài ra
Người mới giữ dạ âu ca việc lành
Tác thiện y cẩm dạ hành
Chừng nào y cẩm nhựt hành thì no
Người nào làm dữ nấy lo
Muốn dại thì nhịn đôi co thì rầy
Quả trần trả tháng trả ngày
Nhãn tiền chi sự lựa bày đói no
Giàu nghèo chưa chắc đừng lo
Chí tâm niệm Phật Trời cho duyên lành
Một cây gẫm biết mấy nhành
Đạo nào bằng đạo làm lành tiếng thơm
Nhiều đạo không gạo không cơm
Lỡ bề trầm tốc lỡ đơm quảy rày
Lỡ cha xét lại lỡ thầy
Vui chi một lũ ăn mày mang bao
Vận nghèo phải chịu biết sao
Trên trăng dưới nước ước ao thề nguyền
Tu đâu gánh bạc gánh tiền

Chùa đây để sãi chịu phiền ngồi không
Giả làm thương quán trợ công
Đài trang văn học quán không dục lời
Nên hư trên có Phật Trời
Giả làm lão quán xem đời quỉ ma
Khai trương thương khách vào ra
Hoặc người hoặc quỉ hoặc ma không chừng
Có ngọt có lạt có gừng
Nhứt tâm ít kẻ nhớ chừng Kỳ Hương
Tóc trầm mai quế chẳng thương
Não nề cây mục xưng hương người dùng
Trước phân chư quốc xưng hùng
Nay đem hiệp lại phục tùng nhứt bang
Phật Trời ở đậu chẳng an
Tá điền mục kiến vô quan ngôn từ
Trúng đề hành vi văn từ
Tiền sư hậu đệ ngôn từ bất an
Tri thập bát quốc sửa sang
Hậu biến chư quốc lập đoan Phật Trời
Nguyện cho Thánh Chúa trị đời
Tây phương bửu điện cảnh Trời thanh tân
Thuyết khẩu thành trái trung phân
Chúc lai Thánh thọ tuế tăng thanh nhàn
Môi son má phấn đầu đàng
Đức tin đức cậy thanh nhàn chúa tôi
Đời nầy chết yểu người ôi
Làm sao thấy Chúa cao ngôi trung thần
Nương ma noi quỉ rần rần
Hạ sanh dân chúng vô phần thế thôi
Đức tin xuất trước than ôi
Trách lòng chẳng nghĩ chúa tôi bịt bòng
Phật ôi cứu độ giúp lòng
Trời ôi soi xét tràng đồng vạn dân
Nỗi lo nước yếu phân vân
Thảm sầu thiên hạ không phân chánh tà
Hè nghiêng vật ngã là đà
Phật ái như tử chúng mà chẳng thương
A tùng tân chánh bất lương
Ngã nhơn hại ngã tan xương bất tình
Chúng sanh thân tử Thiên đình
Trung làm con Phật, tà tình con ma
Mậu ngũ khiến mất nước nhà
Thay trời đổi đất Phật ra trị vì
Phật ra ma bắt biên thùy
Đa tham đa oán khổ kỳ muôn dân
Thiên sanh ư Tý tỏ phân

Địa sanh ư Sửu vạn ân quân thần
Kế hậu nhơn sanh ư Dần
Ba ngôi đồng đẳng quân thần quan dân

KIM CỔ KỲ QUAN QUYỂN 7 - THỪA NHÀN - PHẦN 2

Thượng cảnh Phật Thánh hội ân
Cõi trung Phật Thánh quan dân bịt đường
Hạ giới Diêm chúa khán tường
Hậu qui nhứt thống thái bường một ngôi
Không thẳng làm độ dân ôi!

Đời nầy tích của để thôi làm gì
Tích đức phùng thiện Hương Kỳ
Tích tài để oán biên thuỳ người ôi!

Đời nầy cổ thiệt tanh hôi
Hậu lai đệ tử chúa tôi nan tầm
Bửu Sơn thế yếu âm thầm
Kỳ Hương đơn quế tốc trầm quảng thinh
Bao giờ Phật thức tánh linh
Trời cho phép lạ âm binh hộ tùng
Tưởng ơn sư phụ tạm dùng
Quán trung rước khách chiêu hùng võ văn
Vô tài hữu thực chuyên năng
Hữu sư hữu đệ lạc căn nan tầm
Làm tôi phò chúa sợ lầm
Có đâu ngang dọc không nhằm phép khuôn
Hậu vô đệ tử lụy tuôn
Nhứt sư an trị tròn vuông gia tề
Ở đây eo xách nhiều bề
Mai dời chỗ khác hội thề bá gia
Thân con nghĩ lại thân cha
Cuộc thời khác cuộc nghĩ ra một bề
Tàu Tây, Lộ Lỡ dựa kề
Chiều qua Cha Sở mai về con Tiên
Thuở xưa Đường Tống hoà Phiên
Lời ghi hai nước Thánh Tiên trị vì
Cận đại viễn tiểu nương tùy
Sôi kinh nấu sử trị vì mới an
Chùa hư miễu nát tan hoang
Huỳnh Thanh a ý Tàu mang khuấy đời
Con nhà Ngũ Đế của Trời
Huỳnh Thanh hắc bạch tùng thời Châu vương
Phúc tùng tác loạn đao thương
Hai người trung trực oan ương lỡ thời
Bất tùng Thánh đạo Phật Trời
Mưu gian hại ngã giữa vời chẳng an
Tới nơi Lộ Lỡ sửa sang
Qui lai Lục Tỉnh dạy an đạo mầu
Lòng ai sớm đánh tối đầu
1

Âm thinh ba tiếng mất hầu Phật Vương
Cận Phật xa chí vùa hương
Cận hầu xa chí Phật vương bất hòa
Bất an tâm tánh trẻ già
Qui Châu, phế Trụ xử mà mạt Thương
Tiêu mất hồn xác thịt xương
Đừng chê Tiên Thánh Phật Vương mà lầm
Ngoài nghe súng nổ ầm ầm
Long Châu ẩn tích ăn nằm thảnh thơi
Thấy người khi Phật nói chơi
Chừng nào thấy họa mệt hơi cho người
Rẻ ăn rẻ nói rẻ cười
Mắc trong tâm phúc đố người thấy đâu
Thả chà nhử cá bực sâu
Còn đua mặt biển thấy đâu đống chà
Kình nghê giỡn lội là đà
Sao chưa dựa bực ẩn chà bao đăng
Không mồi chê chỗ không ăn
Còn đương kiếm chác giỡn trăng vui cười
Sơn Đông ỷ giỏi chi người
Sơn Tây có phép chín mười xem coi
Sơn Tây có phép kiếng soi
Có tài trí huệ xem coi Phật Trời
Ngó thấy động tịnh trong đời
Thấy ngoài càn điện thấy thời Thánh Tiên
Thương đời Trời Phật chẳng yên
Nhơn dân gọi hiển nước Phiên cơ cầu

Nghe thôi nghẹt mũi nhức đầu
Năm canh thổn thức dạ sầu lụy tuôn
Trời tròn chỉ thị đất vuông
Biển tròn như nhựt nước tuôn không chừng
Cho nên thiên địa bất thuần
Chuyển luân vạn lý không chừng mới sai
Thiên viên địa phúc bất khai
Nhựt trầm nhựt tuyệt nguyệt khai nguyệt lì
Âm Dương giao hội ngoài bìa
Dư ngoài bốn gốc bốn bìa bốn ngôi
Qui tà cải chánh thế thôi
Hạ Ngươn đem dạ bạc vôi bất tùng
Hậu lai tà quỉ xưng hùng
Bàng môn bá đạo bất tùng Thánh Tiên
E người độ giải chẳng yên
Phật Trời phế thế xưng Tiên dối phàm
Cõi trần cũng phải lo làm
Đừng tham ít tội thân phàm để chi

Cư an tâm tất lự nguy
Bất an gia trạch tất tri vận thời
Long đong nay đổi mai dời
Khó theo việc khó cãi Trời dễ chi
Thường hành chiêm ngưỡng xét suy
Việc nào tội phước thức tri tâm tà
Chẳng xét Thánh đạo rừng già
Trung thiên khổ hạ quỉ tà rừng thông
Trung niên Tý Mẹo hiệp công
Đáo đầu niệm Phật tỏ trong chánh tà
Xét theo tâm chánh Di Đà
Tỵ trần lánh ngữ xác mà kể chi
Bại thành thiên lý chiếu tri
Vị nhiên thiên tất ngôn khi nan hoà
Đâu đâu vi phú cửa nhà
Vi nhơn ít kẻ sau mà còn chi
Minh tâm thích chí trí tri
Phật Trời soi xét kể chi mắt phàm
Từ ngôi Thánh Chúa ra làm
Một muôn năm chẳng ngoài phàm nhị thiên
Phân chư lịch sách Đại miêng
Bất tùng Thánh giáo nhị thiên tiêu điều
Văn chương kim cổ thiệt nhiều
Bất tùng Thánh đạo tiêu điều lòng khi
Tầm sư học đạo dễ chi
Việc nào bất chánh bất tri hỏi Thầy
Hoang mang dạ bạc nương ngày
Cải tâm vong tớ phụ Thầy rằng ma
Về nhà tự ý xướng ca
Độ phù thuốc núi thiệt ta giỏi rày
Vong ngôn phản đạo phụ Thầy
Giỏi mà không giỏi có ngày lâm nguy
Hết lợi tới hại một khi
Hết vinh tới nhục lâm nguy tiêu điều
Việc nào dục lợi cho nhiều
Thủy thủy hại kẻ tiêu điều lợi đa
Lòng dân tâm quỉ tánh ma
Mười người xuống chốn Diêm La chín người
Vui khi hớn hở vui cười
Phước đâu không thấy họa người tới đây
Phước thời gặp phước mới hay
Họa thời gặp họa thương thay nhiều người
Bạc chì mong sánh vàng mười
Vui đâu chút đó thương người vô tâm
Thương người vào quán thi ngâm
Khác nào Bùi Kiệm, Trịnh Hâm mưu thầm

Xưa sao nay vậy chẳng lầm
E tài cùng sách mưu thầm giết nhau
Thấy đời không bịnh phải đau
Thiệt vàng thì ít giả thau thì nhiều
Cám thương trần hạ chín chiều
Lâm nguy niệm Phật thấy nhiều người thôi
Dục tốc bất đạt người ôi!

Đắng cay phải chịu làm tôi phải cần
Tố vi quân tố vi thần
Quốc loạn thức tướng gia bần thức thân
Gia bần cậy họ làm ân
Quốc nguy phải cậy quan dân tâm tình
Lịnh trên há muốn một mình
Muốn cho tứ hải hiệp tình lo âu
Thái Công xưa một cần câu
Nương theo sông vịnh biết đâu trí tài
E người lầm quán bất tài
Thuốc tiêu thuốc dán thường ngày trí tri
Sự đời dĩ thiệt cáo chi
Khuyên lòng nam nữ xét suy tốc trì
Nhẹ phấn nặng nữa thì chì
Lao xao lời nói có gì không chi
Đời này nhiều kẻ ngu si
Xưng rằng quân tử thị phi lạ đời
Nói năng khác thế khác thời
Nói ra sợ lỗi Phật Trời mặc ai
Thấy đời hồ giả hổ oai
Đầu heo gộc chuối trái tai đem kề
Nhiều người ăn nói vụng về
Ra thân làm tớ muốn bề hòa hai
Dặn trước tích thiện huờn lai
Nghĩ đi xét lại chẳng ai tích lành
Xác mê mé biển đầu gành
Hồn mê âm phủ chẳng đành Tây phương
Nước nhà như ngựa buông cương
Chừng nào Phật định tứ phương phục tùng
Khiến nên hội hữu anh hùng
Sao người không dạ lo dùng Tây phương
Chẳng đền Thủy Thổ, Quốc vương
Lo tu thành Phật Tây phương mong về
Ngọn rau tấc đất phân lìa
Ẩn vương nương Phật khó về Tây phương
Chẳng biết kẻ ghét người thương
Lòng người như thể rương không bản lề
Dở ra trống lỏng bốn bề
Riêng ngăn riêng nắp vụng về cái rương

Lỡ chìa lỡ khóa oan ương
Không ngăn không nắp lỡ rương để đồ
Biết đâu cao nấm ấm mồ
Giữ thân cho vẹn giữ đồ thiệt ngu
Trai năm bảy thiếp vi phu
Gái thời tiết hạnh chí tu một chồng
Gái mà ăn ở hai lòng
Lưỡng phu thậm tội sát chồng hại tai
Nam trung thờ chúa chí trai
Nữ trinh tiết hạnh gái mai thờ chồng
Gọi rằng thảo thuận một lòng
Chữ tình trung hiếu đạo đồng quốc vương
Làm sao cho khóa lìa rương
Làm sao lìa chúa, Đại vương lìa thần
Hữu tâm bất luận phú bần
Gia nguy quốc loạn ân cần mới thương
Đạo lý tối đại quốc vương
Sách còn chữ đó cám thương tu hành
Tu tâm tích đạo làm lành
Tiên đường nội ngoại lập thành bàn linh
Mới rằng minh ý quảng thinh
Lộng ngôn cuồng ngữ u minh bất tường
Nên thời gánh đất đấp đường
Chẳng nên dùng cuốc tâm cường tay bươi
Thẹn thùa lưỡng dạ hổ ngươi
Nhứt tâm mài sắt tốt tươi kim vàng
Thời hưng xa mấy băng ngàn
Vận suy lấp ngõ làm đàng mây mưa
Cơn vinh tay xá miệng thưa
Cơn nghèo cày kéo tay đưa tỏ tường
Đi đâu năm bảy chục đường
Mà phân tiếng đó cang cường lộng thinh
Có ai ép dạ niệm kinh
Chê bề đạo đức bất linh khi rày
Công lao tiêu tứ vài ngày
Càng cao danh vọng càng dày gian nan
Anh hùng tận ý trung cang
Ưu quân ái quốc lo toan hội nầy
Mới rằng giữ dạ theo Thầy
Già bần hiếu tử tỏ bày hậu lai
Ít người tỏ đặng chiều mai
Mà vong Trời Phật hỏi ai phụ Thầy
Lời xưa dạy việc cấy cày
Ý ăn ý ở việc rày ngày sau
Tiện tặn con cá lá rau
Làm dâu kỹ lưỡng ngày sau nên người

Yếu thời dùng chước người cười
Ở cho có trí hơn người trèo cao
Lưu lạc biết việc khổ lao
Trải mùi dương thế thấp cao biết người
Phải ăn phải nói phải cười
Làm ăn sạch sẽ nên người kim lai
Lá rụng về cội chẳng sai
Cây nào lá nấy không lai lá nào
Trái e lộn ruột như đào
Trái ngọt trái đắng lộn vào lộn ra
Người ta ba thứ người ta
Khôn thời làm quỉ dại ma báo đời
Chánh minh làm Phật làm Trời
Nhứt ngôn trúng lý muôn lời chẳng sai
Tầm phào khó định chiều mai
Lòng sao làm vậy kim lai bất hồi
Linh đinh sóng dập gió dồi
Như ghe chở khẳm đứng ngồi chẳng an
Tấn nan thối diệc giả nan
Lỡ bề ăn ở chưa an chỗ nào
Làm ngơ giả dại ra vào
Không ham tiền bạc chỗ nào lự nguy
Nỗi sầu một ở chín đi
Đa ma thiểu Phật sầu bi trong đời
Gian nan thân chịu giữa vời
Thấy người ăn ở nhiều lời chẳng an
Chừng nào cho hết tham gian
Không người lua láo mới an Phật Trời
Hoảng hốt đa dạ đa lời
Xem trong sự thế cuộc đời cheo leo
Phục đường cúng biết mấy heo
Khẩn nguyền chư vị giúp theo Phật Trời
Ngủ quên thức dậy tới đời
Tứ phương xao xác như lời chẳng sai
Ai tường Tý Hợi chiều mai
Âm Dương Tý Ngọ song khai giữa trời
Theo Cha đói khát than đời
Theo Cậu cơm nước nhiều lời giết nhau
Ăn no mổ mắt mới sâu
Hại Trời hại Phật sống lâu làm gì
Lộ Lỡ người ở lạ kỳ
Tham gian thậm ngặt bất tùy giáo răn
Mong lòng tham của tham ăn
Bất ưu hậu nhựt búa trăng chẳng vì
Gẫm tôi nói chuyện dị kỳ
Không hạp ý tứ biên thùy cười chê

Tới đây lập cảnh trồng huê
Nào hay nhiều kẻ cười chê chẳng vừa
Kiếm nơi lập tự phụng thừa
Hội đồng sắc tứ có vừa hay không
Nhứt tánh mới đặng hiệp công
Đa sư đa sĩ người không nhứt tình
Sống thác xem thấy một mình
Lo xuôi lo ngược khô hình còn chê
Thấy người tu niệm thiệt quê
Tu trong không giữ tu lê ra ngoài
Tu giỏi lên chức mới tài
Trong lòng không Phật tu ngoài tụng kinh
Tu chê Trời Phật bất minh
Tụng kinh giả ngộ lộng thinh cho người
Nói vậy sao khỏi tiếng cười
Tu nhiều nặng tội hơn người không tu
Thương bề sãi vãi công phu
Có câu thân thể phát phu giữ minh
Loạn sao thiểu số bất bình
Ba xuân giữ trọn thời mình mới an
Vợ chồng là nghĩa tào khang
Biết đâu mà gởi cho an thân hình
Linh đinh một chiếc thuyền tình
Mười hai bến nước gởi mình vào đâu
Gởi thân cho Phật thời lâu
Gởi tình cho Chúa mới âu đạo lành
Bến đục nhiều kẻ bộ hành
Bến trong vắng kẻ làm lành hỏi thăm
Nhứt giáp thập nhị ca ngâm
Từ Tý chí Hợi sự thâm sự tình
Thấy những tu dạng tu hình
Xét ra Thánh đạo giật mình việc tu
Than rằng biển thánh nở lu
Muối dưa hẩm hút công phu sách đèn
Xưa nay mang chữ khó hèn
Bao giờ tỏ đặng ngọn đèn chí tu
Bàng môn bá đạo lâm thu
Rừng nhu biển Thánh dễ tu khó dò
Thấy nhiều tiền bạc làm trò
Gia đường Tiên Tổ không phò quảy đơm
Chàng ràng úp chạ hư nơm
Chừng nào tỏ chánh không cơm no lòng
Bấy lâu tà mị vẽ vòng
Vui say hớn hở không lòng lo xa
Chê rằng dụ giảng nôm na
Huê tình đối đáp lý ca lành nghề

Chẳng lo xét phải ra hề
Cam tâm việc bấy bất tề khoe khoang
Chà Và góp chợ dọc ngang
An Nam hiệp ý mưu toan khuông phò
Nạn dân mắc bạc con cò
Bạc hình phản đạo khó dò lý minh
Việc vậy mà gọi rằng vinh
Thiên hạ xài xí chánh minh chỗ nào
Thị phi tranh đấu anh hào
Hiệu vua xài xí việc nào tinh minh
Ba chìm bảy nổi linh đinh
Ba lo bảy liệu việc binh việc quyền
Ba ngôi khác thể đồng tiền
Biết làm sao đặng xỏ liền một dây
Gió đưa hồn xác lên mây
Người nào dạ ở tà tây không chừng
Tối tăm như tấm vách dừng
Trời Phật còn để ớt gừng từ đây
Cha mẹ khỏi đọa qui Tây
Cõi trần nặng tội việc nay khán tường
Khổ lai thậm khổ đoạn trường
Chấp tay vái Phật tầm đường châu minh
Lo bề đa sử đa kinh

Lòng người chẳng xét chánh minh tội nhiều
Nghêu ngao rừng biển Ngư Tiều
Lòng ngay không tội vinh nhiều nhục đa
Làm người thờ mẹ kỉnh cha
Hữu tâm hoài vọng tiên gia từ đường
Thủ tâm trung hiếu thường thường
Thích Ca Phật hiện gia đường độ thân
Bây giờ phải tưởng nghĩa nhân
Lâm cơ hoạn họa e thân bất tồn
Dương gian sống chẳng tu hồn
Thác về âm phủ tội tồn vấn tra
Chầu nhưng bảy tội kể ra
Nay tôi xét tội quốc gia trăm ngàn
Xử thế húng hiếp quan làng
Thậm oan dân chúng tội toàn muôn xe
Anh em lớn nhỏ đều nghe
Tội trần ước chất muôn xe dư ngoài
Ỷ thân vinh hiển tích tài
Hai đường tội phước gởi ngoài hậu lâm
Chớ chê sách vở minh tâm
Thánh xưa để dấu soi âm cho đời
Hạ Nguơn tận thế biến dời
Hậu nhơn phế Phật vong Trời đa mang

Thánh tri hậu nhứt bất an
Người người đều ở dọc ngang thêm hoài
Làm vua bất chánh tội dài
Làm quan bất chánh ỷ tài tội đa
Phật cho suy lý nghiệm ra
Tổng làng bất chánh tội sa Diêm Đình
Đắc thế ỷ tận nan tình
Bất trí hậu nhựt bất bình nhơn thân
Dụng tài tác sự phi ân
Việc quấy làm phải hậu thân bất tồn
Việc phải làm quấy tiêu hồn
Lao xao sóng bổ đầu cồn phi liêm
Chữ rằng nhơn nghĩa thiên kim
Tiền tài phấn thổ phi liêm bất cầu
Vì ai lan huệ ưu sầu

Huê sen phùng thủy phượng lầu thanh nghiêm
Bất tri thượng cổ hạ kim
Thời người gặp gió phi liêm mãn phần
Trung quân thác đặng thành Thần
Nịnh dầu có sống cõi trần khổ thân
Thượng nhi bất chánh nan phân
Hạ tùng tắc loạn vạn dân bất hòa
Mặc ai tâm loạn ngôn xà
Thọ câu Tiên thánh nghĩa mà ký tâm
Vi nhơn độ lượng bất lâm
Hậu lai phùng ác họa thâm đồ xà
Thượng nhi minh chánh cải tà
Hạ nhi cải chánh bất hòa đặng đâu
Tội thượng dĩ hạ một câu
Trào nào chánh lý dân đâu qui tà
Đánh chó phải kiêng chủ nhà
Cám thương đạo nghĩa ông bà hậu lai
Than rằng lời để chiều mai
Bao giờ gà chạy chó lai an nhà
Tráo trong tiểu nhi chê già
Đạo nào khuất lấp ông bà sao nên
Kỉnh lão trường thọ bề trên
Tổ tiên tạo lập mới nên gia đường
Nghiêng vai gánh đạo đường trường
Quạnh hiu uốn khúc nẻo đường cay co
Éo le nhiều chỗ khổ go
Thủ trung thất hiếu biết lo sao toàn
Hiếu trung gánh nặng hai đàng
Lỡ bề báo hiếu lỡ tràng lập thân
Cơ hàn thất hiếu lỗi ân
Nguyện cùng tiên tổ lập thân minh tường

Tử tôn kế hậu gia thường
Nhơn từ đức hạnh lập tường quốc gia
Hữu Phật diệc tất hữu ma
Hữu tà hữu chánh thiết tha tạ tình
Phật tâm tâm Phật cho mình
Lòng ma dạ quỉ đọa hình Diêm La
Tưởng ơn Trời Phật mẹ cha
Làm con hiếu đạo quốc gia yêu dùng
Thương người trung nghĩa khôn cùng
Thuyền quyên sánh với anh hùng kém chi
Đào Lư Công chúa phương phi
Hồng Mao Công chúa kém chi sắc tài
Nhựt Bổn Công chúa hớn hài
Xiêm Vương Công chúa sắc tài phương phi
Bắc Kinh Công chúa hậu ly
Đuổi về trấn quốc tiền khi bất hòa
Ngũ long giao chiến nước nhà
Nhứt nương bất hiệp giao hòa tứ nương
Vạn niên khắc cốt ghi xương
Vạn niên tích đức vì lương tùng quyền
Khán tường trở hậu lập tiền
Trở tiền lập hậu nhơn hiền an khương
Nước nhà như ngựa buông cương
Xem trong lê thứ chẳng thương nước nhà
Chẳng tu hết trẻ thấy già
Người tu đắc chí hết già huờn trai
Cõi trần nhiều nỗi chông gai
Nhiều lời ăn nói điếc tai hít hà
Xét xem những trẻ tới già
Không ai lo đạo nước nhà vận suy
Giữ lòng đinh sắt nhớ ghi
Trung quân ái quốc bất tri sự bần
Sanh vi tướng, tử đắc Thần
Nhơn sanh ư quỉ tử trần vi ma
Dương gian mặt thiệt người ta
Tại lòng cầm thú tùng ma báo đời
Cho nên ăn nói khác lời
Bất tri hậu bĩ, bất thời thạnh suy
Ngay vua lòng sắt tri tri
Chúa Trời giữ đạo từ bi đức Thầy
Bấy lâu như bát nước đầy
Đổ ngay xuống đất hốt rày sao xong
Bây giờ nói việc Gia Công
Bị vây tại chốn Âp Long bấy chầy
Cám thương danh vọng tràng Thầy
Quần yêu trổ mặt hại rày tiêu tan

Nỗi nào mà kể gian nan
Thiệt người tiếm nước mưu gian lâu ngày
Gian nan luống chịu bấy chầy
Nhờ ơn Trời Phật độ rày khùng điên
Vận nghèo giữ đạo sầu riêng
Hội nầy Phật định hòa Phiên thuận lời
Ai ai cũng ở trong trời
Cơn nghèo lời dễ cạn lời thời thôi
Chỗ nầy điêu hảo người ôi!

Hai nơi cận Phật gẫm thôi không còn
Thương người xa xứ Sài Gòn
Ngày sau đem lại dạ còn chúa tôi
Giữ lòng chớ trở bạc vôi
Mắt phàm biết Phật, Chúa tôi tỏ lời
Dụ gian giáo thiện nhiều đời
Xem trong lê thứ nhiều lời cường hung
Lửa hồng Phật tấm lòng trung
Thủy lưu Phật rửa dạ hung cho người
Sông mê trước mắt vui cười
Viễn thiên cận địa thương người vô tâm
Âu lo tích oán thù thâm
Trẻ già gặp hội binh âm rã rời
Có ai thấu đặng lòng Trời
Thượng thiên có một dưới đời không hai
Trở gái rồi lại trở trai
Đôi ba lần trở con ai nấy nhìn
Tận thế chớ trách Thiên Đình
Tại mình mà hại cho mình đa hung
Căm hờn sự thế si lung
Cho nên Trời khiến đa hung bỏ liều
Tu ma tu quỉ thời nhiều
Tu Trời tu Phật mai chiều không ai
Đường trống cổ vãng kim lai
Người chê Trung giới không ai giỏi gì
Trung bình chánh trực bất tùy
Nương tùng ma quỉ biên thùy loạn hung
Nói trung e hậu bất trung
Chánh mà bất chánh sự hung tồn tài
Giỏi chi khoe giác nói hoài
Phân thì thúi hoắc phép tài giỏi chi
Phân thúi người bỏ lời ghi
Phân thơm người mới tất tri học rày
Lời xưa Trời Phật tỏ bày
Có non có nước đố mầy thầy tao
Sông sâu đất nổi cù lao
Đạo nào ngủ gục không sao chiếu hình

Năng bồi năng lở giật mình
Nhứt thinh sụp hết hải tình minh mông
Phật Bà hiện phép vá sông
Khai kinh thành lộ ra công lập đời
Phá non lập vững ngôi Trời
Nơi nơi hiện núi lập đời trường sanh
Cấm trong Lục Tỉnh oai danh
Ai mà phạm luật bất sanh linh hồn
Thân dầu xiêu lạc bãi cồn
Nguyện Trời đổi xác giữ hồn chánh minh
Đừng khi Trời Phật chẳng linh
Loạn ly mới biết chánh minh lòng nầy
An Giang sát Phật oán Thầy
Cổ kim loạn chí lời bày chẳng nghe
Dạy thương quân tử trồng tre
Tiểu nhơn bất dụng chẳng nghe hại hoài
Mấy khi hội đủ phép tài
Tràng an Phật lập lâu dài xuân thu
Hội nầy sao chẳng lo tu
Mấy khi gặp hội xuân thu Phật Trời
Nói thôi tận lý cạn lời
Xem trong thế giới chê Trời không linh
Chỗ này như thể Láng Linh
Thấy người ăn ở bất minh ngán ngầm
Làng xóm sanh dạ mưu thầm
Hại người trung trực sợ lầm đao binh
Vọng cầu quốc thới dân ninh
Mới rằng quân tử chánh minh đạo mầu
Chờ cho thấy Phật mới cầu
Làm sao rạng tiết chư hầu tôi trung
Thương đời bất thiện vi hung
Tri ân thức nghĩa người trung nan tầm
Đứt giây nên gỗ mới trầm
Vì ai ở bạc đây tầm nơi xa
Mặc tình niệm Phật niệm ma
Một hai chỗ niệm năm ba chỗ tà
Tu sao ở chẳng thiệt thà
Tu yêu tu quỉ hay là tu ma
E là tu xuống Diêm La
Tu thì qui chánh Thích Ca Phật tìm
Cớ sao thiện đạo im lìm
Làm sao cho đặng trọn niềm hiếu trung
Than rằng thương đúng cội thung
Lâm cơn nguy biến suy lung phải tùy
Ông xưa thất thủ hạ bì
Tâm ưu Hớn thất bất tùy Tào gia

Lỡ thời ai lớn làm cha
Chừng nào gặp hội Tiên nga tri thì
Tràng phan Bửu cái khó bì
Tòa sen Đế Thuấn biên thùy lại chê
Niệm Phật thiệt nhiều người quê
Miệng thì niệm Phật lòng chê mới kỳ
Người sao tâm cốt lưỡng bì
Lời ăn tiếng nói dị kỳ khó nghe
Người dữ nhiều kẻ sợ e
Người lành ít kẻ sợ nghe tiếng gì
Xưa nay mấy đứa vô nghì
Dầu cho có sống làm gì nên thân
Tiền tài phá tuyệt nghĩa nhân
Dụng tình trung trực tỏ phân chánh tà
Đa ngân đa oán hại nhà
Bất như tích đức hậu hoà nhơn ân
Phật Trời nào ghét nhơn dân
Nhơn dân ghét Phật ra thân thể nầy
Việc lành dạy cũng bấy chầy
Việc dữ không dạy càng ngày càng thêm
Một mình đánh đuốc đi đêm
Soi đời trần hạ không êm chỗ nào
Thương thôi ruột thắt gan bào
Càng đa ngôn ngữ càng vào chông gai
Một người hai mắt hai tai
Bất văn thiện đạo họa lai hội nầy
Chẳng phen vua Thuấn đi cày
Đi theo Lữ Vọng có ngày buông câu
Than thầm tự ái giếng sâu
Không trầm thì nổi khó âu việc đời
Thở than hai chữ vận thời
Cầu cho bá tánh thuận đời an bang
Sầu đời khô héo lá gan
Ai làm hư vậy mình mang tiếng đời
Ngưỡng than trên có Phật Trời
Người ngay mắc nạn lỡ thời về đâu
Việc người thì mặc người âu
Lấp tai giả điếc biết đâu việc người
Việc ai đừng có chê cười
Nên hư cũng mặc ý người liệu toan
Đừng chê kẻ khó người sang
Đời còn mạt hạ liệu toan việc mình
Chừng nào dương thế xử bình
Nhứt tâm nhứt tánh nhứt tình lo toan
Bình thời dương thế đắc an
Của tiền chẳng thiếu giàu sang trên đời

Kỉnh Nam có Phật không Trời
Trào nhưng không Phật niệm Trời A Men
Bầy trâu con trắng con đen
Nhiều người cười nói ít khen trâu cò
Bầy trâu chẳng lộn con bò
Thiệt đà khó chịu lần dò ăn riêng
Chánh xuân Trời Phật Thánh Tiên
Nước dưng giẩy bực bình yên con Trời
Năm nay sắp tới thấy đời
Dữ lành lành dữ mặc lời chê khen
Qua Nam dạy đạo hai phen
Gẫm người Nam Việt bạc đen tấm lòng
Phật Trời như vợ với chồng
Dám chia hai đạo trở lòng rẽ đôi
Ngư phùng độc thủy dưỡng khôi
Xà lâm trận hỏa thương ôi dân Trời
Thủy lưu thủy phá giữa vời
Ngư trầm hải để nghiêng Trời nhạn bay
Bao giờ thơ nhạn cầm tay
Lý ngư hóa đặng rồng bay lên Trời
Đố ai biết đặng vận thời
Năm nào Phật định tới đời biết không?
Tuy là lừng lựng minh mông
Một giờ thấy phép đức Ông ra tài
An Nam hung dữ hoài hoài
Phật Trời nhồi nhả thây hài chưa thôi
Phật Trời đồng đẳng nhứt ngôi
Càn khôn đại đạo chúa tôi một quần
Thanh minh tảo mộ thì đừng
Noi Kiều vô tích ớt gừng rất chê
Khát thời uống nước Tào Khê
Đói ăn Ma Phạn con tê chẳng lành
Mê chi việc đọa tranh hành
Ba ngôi đồng chí làm lành lại chê
Cầu hồn linh hiển xác quê
Trăm năm giữ mộ rất chê vô toàn
E người phế sở vong làng
Sớm thăm tối viếng vẹn toàn cũng nên
Vong tồn giữ dạ chớ quên
Sống sao thác vậy cũng nên làm người
Nay khóc mai mốt vui cười
Quên trung quên hiếu thiệt người dối ma
Lưỡng nghi, tứ tượng cao xa
Xét soi cứu độ quốc gia Hớn trào
Đêm thanh nguyệt chiếu chỗ nào
Nhựt minh soi tỏ anh hào thiết tha

Khôn thời trong bụng khôn ra
Hiếu trung chí hiếu lòng ta ai tường
Dốc ra sức mạnh cang cường
Nào hay gánh nặng giữa đường ngẩn ngơ
Không cha con cũng bơ vơ
Không mẹ con cũng ngẩn ngơ dạ sầu
Mấy khi Trời Phật vọng cầu
Phàm phu đem dạ chẳng sầu chẳng lo
Biết sao làm giỏi thì no
Làm dở thì đói nằm co thì tường
Đừng lòng che thế phi thường
Hậu lai thậm tội nan tường thượng thiên
Dạ buồn thì dạ sầu riêng
Nỗi lo sông rạch chưa yên nỗi rừng
Trải xem võ thủy bất thuần
Phong vân bất nhuận lẫy lừng bịnh nhân
Như cây dưới đất không phân
Nắng thì mặc nắng nhơn dân tươi hoài
Âu lo chơn hớn chơn hài
Bịnh nhơn đại bịnh nằm dài chẳng khuyên
Nạn dân ách nước đảo điên
Khen người đem dạ chê Tiên rằng khùng
Lầu cao mấy cái không dùng
Dụng nhân dụng nghĩa chẳng dùng phi ân
Bạc vàng sao xứng đòn cân
Tiểu nhơn quân tử khó phân anh hùng
Chê điên người lại chê khùng
Trong nhà cũng vậy chẳng cùng là ai
Đường bịt sợ nỗi chông gai
Đường trống ít kẻ vãng lai cho thường
Nhu nhược tắc thắng cang cường
Gia bần mới biết đặng đường thảo con
Bấy lâu đất khách thon don
Một Thầy một tớ nước non trọn niềm
Trăng sao trăng khuyết lưỡi liềm
Tròn chi một buổi tan kìm đứt dây
Ca ngâm đương lúc còn hay
Giỏi chi một phút đứt dây giữa đường
Niệm Phật chẳng phải ăn lường
Âu lo quốc sự minh tường nạn vua
Thấy đời cay đắng chát chua
Việc phải chẳng dụng, quấy mua vào lòng
Vè kia lý nọ đèo bòng
Vãng sanh cứu tử không lòng lo âu
Xa đường kéo nước nhờ trâu
Bắc cầu chuột lội mèo đâu ngồi rình

Khác nhau một dạ hai hình
Hai hình một dạ âm tình hơn thua
Huê tàn mặc ý tranh đua
Phước dư khánh hỉ chẳng mua vào lòng
Lưới mê nhiều lớp chập chồng
Hạ Ngươn nhẫn nhục đèo bòng muôn dân
Nghĩa mà thuyết tự khó phân
Tự mà thuyết nghĩa vạn dân đạo đồng
Nghĩa mà thuyết lý hao đồng
Tầm khùng giác thế mích lòng anh em
Sao bằng sách thiệt chữ xem
Nôm na lộn lạo anh em chê cười
Gầm tôi thì cũng làm người
Có chứng nói bậy nhiều cười nhiều chê
Ăn chua thấy ngọt mà ê
Tu văn tu võ tu tê không màng
Tu sao lên chốn thượng đàng
Tu noi quỉ cốc họ hàng hườn dân
Tu sao bố đức thi ân
Tu sao cứu đặng vạn dân thanh nhàn
Tu sao có nhịp có nhàng
Tụng kinh đánh mõ la làng vang rân
Tu sao giật của hương lân
Tu sao tội phước không cân chỗ nào
Sớ lên sớ xuống ào ào
Phật Trời mà mắt có nào thấy đâu
Có trống có đẩu chấm câu
Tu sao không biết tội đâu trong mình
Gọi rằng tu dạng tu hình
Phật Trời ở chốn Thiên Đình như gương
Tu lo Thủy Thổ, Quốc vương
Ngọn rau tấc đất an lương nuôi mình
Dưỡng tâm dưỡng thực dưỡng bình
Đến cơn quốc loạn bất bình chẳng lo
Vô vương chịu chốn khổ go
Há rằng ngon ngủ ăn no sao đành
Cây khô trổ lá héo nhành
Cầu sao cho có nước lành tưới cây
Tu sao mà dụng ăn chay
Thượng thanh hạ trược gốc cây hôi rình
Chay là chánh trực tâm tình
Vật nào thuộc thổ bất bình thượng thanh
Làm sao rạng tiết thơm danh
Thượng đường chói chói quản thanh phước lành
Hạ Ngươn đáo thủ Phật hành
Người lành hành trước chẳng lành hành sau

Hành còn hành mất biết đâu
Thiên cơ Phật định xét sâu thì tường
Than than trách trách thế thường
Thương thương tiếc tiếc tâm cường bất trung
E khi mắc đảng hành hung
Uổng trang phú quới bất trung điêu tàn
Gió day bốn hướng mịt đàng
Thương người nhân nghĩa thọ tàng lao đao
Bây giờ như thể chiêm bao
Tam thinh thấy biển Vàm Nao rộng thình
Hiền lương bịnh Phật độ mình
Bạo tàn mất hết thả hình trôi sông
Âm binh rao khắp thinh không
Ba đêm việc trước minh mông cứu người
Núi tan đất sụp bớ người
Vi sơn đảo hải thương người không tin
Tới đời tam giới hội binh
Thời người khủng cụ thất kinh thất cuồng
Thấy việc kẻ khóc người buồn
Bây giờ mới biết ở truồng là đây
Bấy lâu chê Phật không hay
Bây giờ mới biết bỏ thây hội nầy
Chưa tường đáy biển trâu cày
Ngư phùng đại lộ khó rày người ôi!

Giáp Thìn điềm ứng rồi thôi
Đinh Mùi phản thủy có ngôi Thủy hoàng
Giáp Dần gởi họa xa đàng
Đinh Mẹo hội thí viễn tràng Nam bang
Ứng tình quảng lượng nói khan
Qua tới Dần Mẹo thì an nước nhà
Biết sao hiệp ý trẻ già
Nói trước người lại chê là có đâu
Đố ai bắt đặng con trâu
Con rồng thì thiệt phải đâu con rồng
Ât Sửu nước dậy ngập đồng
Nội tuần một tháng đất giồng khô khan
Biết rằng xưng Phật dị đoan
Ôn hoàng đại loạn chẳng an dân Trời
Phật Trời xuất thế độ đời
Bính Dần lập lại cõi Trời hai ngôi
Đinh Tỵ lạc chúa lạc tôi
Ai mà tầm đặng hiệp ngôi Phật Trời
Qua năm Kỷ Tỵ lập đời
Ba ngôi đồng đẳng Phật Trời vua quan
Đâu đâu lạc nghiệp thuận an
Lập mười tám nước hiển vang quới quyền

Từ đây còn thẳm còn phiền
Còn hao còn tốn lương tiền trải gan
Của trần nhiều tiếng chẳng an
Trải đời phải chịu ép gan đau lòng
Dại sao trăm khúc dại lòng
Khổ sao trăm khổ cái lòng minh mông
Đờn bà chí những đờn ông
Phật ra dạy đạo sao không độ tình
Ai thời ý nấy ỷ mình
Cơn nghèo chẳng dụng việc mình a dua
Tính hơn rồi lại tính thua
Đi chùa thì lỗ bán mua có lời
Lợi hại ngó thấy tức thời
Nam mô thiện đạo lọc Trời chẳng ưa
Ham rẻ lộ tẻ dầm mưa
Chừng nào đói lạnh lòng ưa thì rồi
Líu lo chim chẳng nhánh chồi
Éo le danh lợi phủi rồi giàu sang
Ngồi buồn luận trí Nam bang
Dắt đường chỉ ngõ Tây An cao kỳ
Đế cung lập lại bất tùy
Nhà cơ hội thí Hương Kỳ hậu lai
Đây trai đó cũng là trai
Mặc tình chúng bạn vừa ai thì vừa
Đạo nào bất chánh thì chừa
Đạo nào nói thiếu nói thừa đừng mê
Giữ đạo thấy đạo mà ê
Đạo nào bằng đạo phu thê chữ tình
Đó đăng đăng đó giữ gìn
Không con nối hậu thì mình tuyệt căn
Có phần theo dõi cung trăng
Không phần dương thế ở ăn hiền hoà
Phải tri việc chánh việc tà
Đừng theo ma quỉ bất hoà Tây phương
Tam cang đạo trọng khá thương
Một tình ngặt dạ oan ương quỉ tà
Phi quân kẻ chẳng thiệt hà
Phi thần phi phụ tử mà việc phi
Khiến nên gia quốc loạn ly
Tà ma ám sát vận suy Phật Trời
Khó phân chữ vận, chữ thời
Trơ trơ trần thế hẹp lời thốt ra
Chua lòng xót ruột cho ta
Người Phật không thấy, người ma thì nhiều
Thương ôi thân Phật chín chiều
Tà ma lấn lướt cũng nhiều nỗi cay

Chẳng nghe chim đậu rồi bay
E là không phải cội cây chẳng sầu
Lời rao nào Phật có cầu
Nào ai có để mối sầu cho ai
Có lòng cầu Phật Như Lai
Phật nào có ép gái trai mà phiền
Cơ mưu dĩ lậu như tiền
Hắc diện phản đạo lập hiền tâm tu
Cá bị lửa nước bị lu
Làm sao tỏ rạng công phu sách đèn
Nước sao chua chát như phèn
Vùa hương bể đó dầu hèn vùa hương
Thử lòng thử sức người thương
Biết người hào kiệt biết trương anh hùng
Nước rộng mặc sức vẫy vùng
E khi nước hẹp sợ cùng đường đi
Thời Trời vận khiến nước suy
Thấy người đem dạ hồ nghi điếm đàng
Dạ sao dạ ở lăng loàn
Chỉ đường nhân nghĩa dạ còn nghi nan
E người lầm kế mưu gian
Ra lời nói trước nghi nan lạ lùng
Việc người nói chẳng hay cùng
Trách là trách phận nằm mùng đảo điên
Việc đời nói trước huyên thiên
Người còn nghi dạ khùng điên giựt đồ
Tôi nay không phải Nhẫn Hồ
Thọ tài oán trái làm đồ phi ân
Dụng là dụng nghĩa dụng nhân
Bởi đời dụng bạc phải phân của tiền
Dụng là dụng đức dụng hiền
Dụng ân dụng đạo về miền thượng thiên
Của trần nhiều tiếng đảo điên
Đời nào tiền của thành Tiên bao giờ
Dụng lòng lòng chớ dại khờ
Tử sanh hữu mạng bàn thờ chí tâm
Niệm Phật là việc niệm năm
Niệm ngày niệm tháng khổ thâm cho mình
Anh em cô bác văn tình
Chừng nào ngó thấy việc bình biết tôi
Đường dài ngựa chạy quên thôi
Sông sâu cầu khỉ chúa tôi lên cầu
Đời khổ chẳng thấy ai sầu
Sợ đường hậu nhựt gãy cầu khổ go
Thân mình mình chẳng âu lo
Sưu cao thuế nặng đói no chẳng thuần

Huê thơm bán ế nửa chừng
Ngồi buồn nhớ tới đất rừng lụy tuôn
Ra sông thấy việc bán buôn
Ở rừng cay đắng đường truông không chừng
Ở đâu thấy ớt với gừng
Ngọt ngon dấu mất lỡ chừng chua the
Nào khi năn nỉ không nghe
Bây giờ xách nón chèo ghe đi tìm
Anh em ở chẳng trọn niềm
Gặp cơn vinh hiển khó tìm anh em
Chê khi đói rách tèm hem
No cơm ấm áo anh em khen dồi
Vong ngôn việc trước bỏ rồi
Việc sau tưởng lại trao dồi sợ phai
Mặc tình ai có ép ai

Phải chiều cũng phải, quấy mai không sờn
Tiểu nhơn đem dạ oán hờn
Lòng người quân tử như đờn lên dây
Việc người quấy phải nói ngay
Phật Trời nẻ thẳng như dây mực tàu
Lòng tôi cũng muốn làm giàu
Ngặt tình hàng hóa bên Tàu chưa qua
Bạc hình Tây cất phương xa
Vàng còn ẩn núi tôi ma hội nầy
Muốn ra làm ruộng cấy cày
Trong mình làm biếng ăn mày khó xin
Muốn ra giữ đạo đọc kinh
Miệng tụng không đặng làm thinh kêu Trời
Kêu Phật cho thấu việc đời
Tụng kinh không đặng niệm Trời Phật linh
Lỡ bề chịu lỗi hai kinh
Mắt lờ đục tiếng làm thing mà nằm
Anh em chưa rõ cơ cầm
Cớ sao đem thói mưu thầm hại tôi
Tôi người vô cớ người ôi
Cũng không tranh đấu hại tôi nỗi gì
Nực cười người ở lạ kỳ
Người lành mà ghét nỗi gì không thông
Xa thời xa núi xa sông
Nghĩa nhân thăm thẳm sao không lo dùng
Ghét chi những đứa tầm khùng
Người khôn mưu trí lo dùng quốc vương
Nước nhà như ngựa buông cương
Mình thời mất của lại thương điếm đàng
Cha ruột ở chưa vẹn toàn
Cha ghẻ con ghẻ nhiều đàng đắng cay

An Nam nhiều kẻ không ngay
Người Tây cũng vậy khó thay ở đời
Nói đây lời nói giữa vời
Trước đời không biết sau đời không hay

KIM CỔ KỲ QUAN QUYỂN 7 - THỪA NHÀN - PHẦN 3

Đời nay phải nói việc nay
Tới đâu hay đó thương thay đời nầy
Ai ai cũng muốn làm Thầy
Ngặt tôi làm tớ ăn mày không cơm
Phải dùng gánh nước gánh thơm
Không ai hỏi tới để đơm cúng Trời
Của nhà chẳng sợ lỗ lời
Để đem cúng Phật cúng Trời độ thân
Ra lời phân trước làm ân
Sợ e mắc oán khổ thân ai màng
Độ trước khắp hết xóm làng
Còn mang tiếng oán hại tàn giang san
Mười người dữ chín người ngang
Nghĩ mình mình nghĩ lo toan phận mình
Khẩn nguyền phép Phật Thiên đình
Chừng nào sắc lịnh cho mình sẽ hay
Bây giờ như thể gốc cây
Làm thơ để đó sau hay việc đời
Dạ đà khó biết Phật Trời
Dạ suy trong ruột biết đời thạnh suy
Làm người nào có dễ chi
Biết ăn biết uống biết đi nên người
Biết ăn biết nói biết cười
Biết nhơn biết đạo biết người Phật ma
Biết đường tà chánh nghiệm ra
Biết đường tử khứ Diêm la Thiên đình
Biết phước biết tội trong mình
Biết phân quấy phải biết tình người ta
Biết đường gian giảo rằng ma
Biết đường ngay thẳng Diêm la nhẹ hành
Người biết các việc đành rành
Thời người tích đặng việc lành an thân
Người nào lòng chẳng biết phân
Thời mấy người ấy khổ thân âm tình
Muốn lành thời xét phận mình
Muốn dữ lộng ngữ lộng tình tranh đua
Bất tùng ngôn thiện hơn thua
Thân tôi như thể con cua gãy càng
Người trung tôi tưởng như vàng
Dọc ngang thấy đó trăm ngàn không ưa
Xét nay chẳng khác hồi xưa
Mới thời cung kỉnh, cũ đưa xuống sàng
Vô duyên sĩ khó lỡ đàng
1

Hiển vang là kẻ giàu ngàn giàu muôn
Đêm nằm nước mắt chảy tuôn
Trăng sầu ngàn thảm tròn vuông lỡ bề
Cho nên nước mắt dầm dề
Bây giờ lỡ cậu lỡ hề cô thân
Cây héo dạ giốc vô phân
Nào hay đứt nghĩa đoạn nhân giữa đàng
Chỉ tơ rối rấm xóm làng
Cho nên ra dấu giỏi bàn mới khi
Thiệt là nhiều kẻ bất tri
Thấy bề đạo Phật vận suy hại rày
Chòm ong lũ kiến nhiều bầy
Khổ trầm sự thảm dài ngày nhơn dân
Phật đọa Phật biết nghĩa nhân
Dân đọa dân chẳng tỏ phân chánh tà
Dân đọa sỉ mạ nước nhà
Phật đọa Phật xét thương mà nhơn dân
Niên ngoạt nhự thời khó phân
Thời Thìn dị đáo nhơn dân khi Trời
Chẳng qua vận khiến rã rời
Đố ai bẻ nạng chống Trời cho lâu
Mất trước sợ mất lòng sau
Mất mèo mất chuột mất trâu tỏ tường
Đại điềm xuất hiện cang cường
Chăn dân một cõi phi thường bất lai
Bây giờ lố mí chông gai
Mà người chẳng biết dễ ai biết dùm
Biết thời vạch bụi vạch lùm
Không biết làm phước chỉ dùm lại chê
Tới đời mới biết vinh huê
Bây giờ còn việc khen chê li bì
Sút vung mắc góc mất chì
Ra công lội lặn gỡ thì phải xuôi
Nhiều người dạ dốc làm xuôi
Chài còn mắc góc chưa xuôi ra bề
Dạ noi canh mục một nghề
Nghêu ngao mé biển dựa kề non sông
Chài nầy dầu gỡ đặng xong
Phơi giăng trên ngáng nước rong ngâm dần
Bình thi đậu phú lần lần
Ngâm nga sông vịnh Mẹo Dần về non
Mẹ sao mẹ chẳng thương con
Con sao con chẳng héo hon mẹ già
Đời nầy con vịt mẹ gà
Gặp nước con lội mẹ mà bơ vơ
Ngó đâu bảng lảng bơ lơ

Không thương không mến ngẩn ngơ trăm bề
Chẳng lo bên Sở bên Tề
Chẳng lo chúa Bắc đem về chúa Nam
Lo lòng xấc xược gian tham
Việc nào có lợi dạ cam cho nhiều
Chẳng lo nặng tội buổi chiều
Chẳng lo đặng phước mai nhiều hơn nay
Nợ đời mai trả mốt vay
Trả đi vay lại cái thây rã rời
Chẳng lo nay đổi mai dời
Người lo việc chắc ở đời khổ thân
Chuối mít xốc ních không phân
Kiến bò bốn phía khổ thân hoài hoài
Biết độ biết lượng vắn dài
Hao tài tốn của chẳng nài bao nhiêu
Chẳng phải tiền bạc để thiêu
Việc nào làm phải bao nhiêu chẳng nài
Làm ra có của hành hài
Việc nào chẳng phải lâu dài chẳng cho
Có của mà giữ bo bo
Tới cơn bát loạn nằm co kêu Trời
Phải dụng tiện tặng trọn đời
Ăn chơi ở lỡ hết thời không no
Cơm cá coi như bụi tro
Lúa gạo hủy hoại không lo hậu bần
Nói xa rồi phải nói gần
Nói cho bá tánh cõi trần nghiệm suy
Đừng chê Trời Phật bất tri
Oán thì báo oán bất suy nhãn tiền
Anh em nghĩ lại đừng phiền
Việc dữ cũng thấy việc hiền cũng hay
Ngồi buồn luận việc khó thay
Tôi dơ tôi biết người hay sạch người
Nên tôi chẳng dám chê cười
Ai dơ ai sạch mặc người với
Chữ rằng tử khứ sanh lai
Tử lai sanh khứ đố ai tu bằng
Lều tranh kinh sử đã rằng
Nhà rách có Phật đạo hằng trồng tre
Chữ đâu nghĩa đó dễ nghe
Mỏng tai lẹ miệng trồng tre chậu sành
Bưng lên để xuống sao đành
Chưng lên bàn án người lành biết phân
Bỏ lòng yểm cựu nghinh tân
E là dạ tớ khó phân lòng Thầy
Hỉ nộ ái lạc dạ nầy

Ái ố lòng tớ với Thầy cao thâm
Tớ Thầy thời dụng chữ tâm
Quân thần phụ tử cao thâm chữ tình
Khổ chi thân thể dạng hình
Một trăm việc khổ chữ tình mà thôi
Việc trước lấp rồi lòng tôi
Việc sau cải quá thương ôi cho người
Thấy vui bụng chẳng muốn cười
Xem sau xét trước thương người không cha
Đặng lòng Phật, mích lòng ma
Ruột mà chẳng phải ngoài da đem vào
Chớ ham ăn nói ồn ào
Người mà chẳng phải Phật nào độ cho
Độ người Tây điện âu lo
Phật nào lại độ ăn no làm giàu
Khiến nên ủ mặt dàu dàu
Thương người trung hiếu dạ sầu như đây
Lòng người khiến việc chẳng ngay
Sợ e khó nỗi theo dây cái lòng
Xuất tình giác đắc bao đồng
Nào ai ép đặng cái lòng người ôi
Thấy đời mệt đổ mồ hôi
Sợ e sau kẻ không thôi gian tà
Lá lay con quỉ hại nhà
Rơi thơ mạo tấu án toà sát Ngô
Đem lòng sát tuyệt nam mô
Cám thương cho kẻ Gia Tô khuấy đời
Muốn cho cơ nghiệp rã rời
Con ai mà vậy Phật Trời chứng tri
Phật ngồi dương thế từ bi
Thấy đời yêu quỉ muốn đi về trời
Ở đời mang tiếng nặng lời
Cõi ma Phật ở con Trời đắng cay
Nhiều lời nói vạy bỏ ngay
Người ngay phải đắng phải cay trong lòng
Lại đây bánh tráng, bánh phồng
Lửa than sáng rực đỡ lòng trà phe
Nhai dòn cái miệng tai nghe
Ngọt cho biết ngọt, lạt the thì đừng
Nước trong đóng váng ớt gừng
Thương Ngô chí quyết nói chừng hại Ngô
Thương Ngô hai chữ nam mô
Niệm thêm Đức chúa Gia Tô mặc người
Mấy khi mà đặng vàng mười
Kiếm quanh kiếm quất ngọc người dấu đây
Đột phàm khó nói việc ngay

Nương đời tùng vạy tiếng bay hại mình
Dại ngay chứng có Thiên đình
Chừng nào Phật khiến thình lình bể om
Ghe xuồng có nước thì hom
Dầu chai không có bể om loạn rừng
Tam thinh xuất trước lẫy lừng
Rưng rưng lụy thảm ớt gừng nhơn dân
Để cho Trời Phật định phân
Làm tôi phải trả nghĩa nhân vẹn toàn
Đi đâu lơ láo chàng ràng
Đường cũ không lấp thiếp chàng chẳng đi
Phật gần nhịn đói sầu bi
Ma xa gánh của tìm đi mỏi giò
Lả lê tiếng nói đưa đò
Có bạc ngồi chiếu chẳng dò tay không
Bến đò rước khách vội trông
Luận chi kẻ của người công làm bề
Muốn cho quốc trị gia tề
Tìm người trung chánh lập bề quốc gia
Khôn thời trong bụng khôn ra
Khó khiến một nỗi ngoài da khôn vào
Lưỡi không xương nói lẽ nào
Hoặc khôn hoặc dại hỗn hào ngọt ngon
Hai bề chữ mực chữ son
Chữ mực làm tớ chữ son làm Thầy
Trước tới sau mới làm Thầy
Gian nan chữ mực dấu Thầy chữ son
Làm sao thấy đặng mặt con
Còn trong bụng mẹ trắng son mặt nào
Tôi nghi thế sự như Tào
Chừng nào Phật đẻ mặt nào cũng nên
Biết là còn nhớ hay quên
Đẻ rồi Phật đặt mấy tên không tường
Có đi cũng có biết đường
Tây phương Phật lập viễn trường cũng lâu
Từ năm Kỷ Dậu mất trâu
Tới nay nhìn đặng gẫm lâu con bò
Lưng trâu còn đậu con cò
Con cọp léo luống lần dò kiếm ăn
Việc nào một việc siêng năng
Như cây có gốc thiệt căn lâu dài
Than ôi một tấm tình hoài
Trời cao vọi vọi dậm dài vơi vơi
Đất dày ở chẳng an nơi
Rừng già trối kẻ thảnh thơi reo cười
Non xanh vắng vẻ tiếng người

Vẳng nghe bạch vượn reo cười chỉn ghê
Trải xem dấu thỏ đường dê
Tàu bè chi lụy mê mê bộ hành
Còn đâu mà dạ không đành
Nào ai có ép việc lành hằng chê
Đời nầy không bạc rằng quê
Phật Trời xét thế khen chê cái lòng
Huynh đệ thủ túc đạo đồng
Phu thê y phục hai lòng bất minh
Phu xướng phụ tùy chữ trinh
Phu thê thủ túc chánh minh chữ tình
Phu thê huynh đệ lưỡng hình
Ngày sau đem lại nhứt tình kết tâm
Ngày sau nhơn bất loạn dâm
Người nào nghịch tánh binh âm vật rồi
Phật cho tâm tánh định hồi
Man di mọi rợ tiêu rồi sạch trơn
Tiên sanh tiền hải hậu sơn
Tiền Tần hậu Hớn mang ơn cũng nhiều
Tần xưa dạ thể Ngư Tiều
Hạ Nguơn sanh thế gian nhiều tùng Nam
Bây giờ nhiều kẻ tánh tham
Nước nào hiệp với nước Nam tham kỳ
Sanh tâm khôn quỉ ai bì
Ngược xuôi thừa thiếu nương tùy một khuôn
Nói câu khoe giỏi luôn luôn
Tụi mình rằng giỏi lụy tuôn tụi mình
Nghĩ thôi thậm ức tâm tình
Nước nào ở đậu hiếp mình gọi ngoạn
Thủy chung có việc chẳng an
Làm người sao chẳng lo toan việc nào
Toan mưu tứ sắc, bài cào
Làm cho tận mạng sạch bào thì thôi
Biết gì việc chúa việc tôi
Vui say một thuở rồi thôi cũng đành
Biết đâu việc dữ việc lành
Không khó chờ của để dành mà ăn
Chẳng phiền thẹn nước thẹn trăng
Thẹn người dương thế thẹn ăn cơm Trời
Cho biết hổ thẹn ở đời
Thẹn mình rách rưới thẹn lời chẳng ngay
Ở phải ít kẻ khen hay
Ở quấy chúng mắng khoanh tay mà dòm
Quấy phải lộn xộn giặc chòm
Bất như học hữu phải dòm phải coi
Khó dễ tự ý xét soi

Hung chi chúng đánh chúng thoi bầm mình
Tức ôi là tức cho tình
Ngọt ngon tiếng nói thác hình không hay
Sổ lồng biết sức chim bay
Chừng nào té nặng mới hay đau mình
Bấy lâu lộng ngữ nan tình
Đua tranh việc quấy gọi mình rằng ngoan
Ỷ mình ăn nói dọc ngang
Người nghèo giữ đạo thở than không dò
Mấy khi Tiên Trưởng tầm trò
Hòa thi đối phú giả đò ngó ngơ
Của tiền bối rối như tơ
Tiền tài ám nhãn ngẩn ngơ mối sầu
Mau mau trống dục Nam lầu
Của ai trả nấy hết sầu hết lo
Lơ thơ mặc kẻ đói no
Đó đăng rách hết mặc lo làm giàu
Qua cầu than thở cùng cầu
Cầu cao mấy nhịp dạ cầu mấy nơi
Cầu đây đây lại mệt hơi
Không cầu đây đặng thảnh thơi nhẹ nhàng
Lửa muôn nước cũng cả ngàn
Ai mà chửa đặng lập tràng mang ơn
Bề nào hội thí Thất Sơn
Biết rằng quân tử tiểu nhơn vuông tròn
Hội nầy đàng điếm chiều lòn
Còn mong giựt của hao mòn con ngươi
Hoa tàn bao nở tốt tươi
Hay phải ủ dột sao ngươi chẳng ngờ
Nhện giăng trước mặt sờ sờ
E khi vướng mắt mật mờ khó xem
Thấy người gánh nước ướt mem
Dầu mà nói phải anh em chẳng dùng
Bây giờ chê kẻ tầm khùng
Chánh lòng bỉnh chánh anh hùng có khi
Tre tàn măng mọc đường đi
Ngồi buồn nghĩ việc bất tri tức cười
Ví dầu vàng chín vàng mười
Vàng tới đất người vàng cũng như xu
Biết thời biết sức quế vu
Không thời vàng cũng như xu ten đồng
Khác nhau có một cái lòng
Vàng xu sắt thiếc bạc đồng riêng căn
Tuy là ăn nói lăng xăng
Giúp lời giúp đũa khó ăn cơm người
Bạc bảy dám sánh vàng mười

Bần nhơn dám sánh con người phú gia
Lời nói gạo quỉ tiền ma
E khi bần tiện phú gia lỡ làng
Phù dung sớm nở tối tàn
Khác nào bông bí lấp đàng củ co
Khen người khi dễ chẳng lo
Của cho giúp hội chẳng no đỡ lòng
Của nay lai láng tràn đồng
E khi đói lạnh sốt lòng không căn
Bây giờ ỷ kẻ có ăn

Gặp cơn đói rách lăng xăng không quần
Nói đi nói lại cầm chừng
Nhắc lui nhắc tới cho nhuần lời rao
Gặp cơn lao khổ khổ lao
Hay vầy niệm Phật ước ao việc lành
Lên non hái trái lựa nhành
E khi rụng cội lìa nhành mạng vong
Làm người có Tổ có Tông
Có thân có thích cho đông cậy nhờ
Đỡ cơn giữa biển xa bờ
Trơ trơ một kẻ dại khờ không ai
Kiếm người đỡ thuở chiều mai
Cớ sao biết họa lánh tai xa mình
Sanh tử bất ly là tình
Hoạn nạn tương cứu biết mình là trung
Gió day cây cả nhánh rung
Cậy người đắp đất cội thung lên chồi
Dương hương cứu phụ một hồi
Nhan Hồi đoản mạng hết rồi công danh
Nhà Tùy Nguơn Bá khôn lanh
Khi Trời Trời giết bia danh lại rày
Vô địch tài giỏi ai tày
Tử nhi vô hối thác rày không căn
Thẹn người hổ nước hổ trăng
Trào nào đa nịnh lăng xăng đảo quyền
Cú kêu miệng cú miễn tiền
Thịt xôi bất thực dạ phiền bất trung
Nước nghèo dân loạn dạ hung
Nhà nghèo con vợ tứ tung ngũ hoành
Ít ai giữ dạ lời lành

Khua môi múa mỏ tranh giành khôn ngoan
Thánh tri để việc tam cang
Trong Trời ba mối dị đoan quỉ tà
Ngày sau dốt nát thiệt thà
Hay hơn văn võ quỉ tà đời nay
Đời an biết dại biết ngay

Biết thưa biết dạ phép hay kỉnh nhường
Đời nay dạ bạo tâm cường
Nói thưa lỗ miệng đưa đường chê sau
Lão lai tài tận khó âu
Trẻ khôn già dại biết đâu đời nầy
Toan mưu giết thác có ngày
Bảy mươi chớ gọi việc rày lành thân
Tiếng nào để tiếng các lân
Phần nào mà để tỏ phân việc đời
Tu thời tu Phật tu Trời
Đừng tu ma quỉ rã rời người tu
Thiên đình cho ấn mấy thu
Qui y thế độ công phu giáo truyền
Đừng khi Trời Phật lòng hiền
Mạo tờ ấn sắc phản tiền vong ngôn
Chẳng kiêng đại đức càn khôn
Thân trần như thác chưa chôn để gì
Da phấn chẳng dụng mới kỳ
Dụng chi da hổ môi chì gọi sang
Ví rồi mặc kẻ lo toan
Giác cho thế thế cư an ưu bần
Gia ác gia phú gia bần
Tam gia đồng đẳng Phật cần gia lương
Nát gan nát ruột như tương
Thấy đời mặn lạt ghét thương không chừng
Khi ghét tiêu tỏi ớt gừng
Khi thương chuối bánh nữa chừng chanh me
Giúp thêm tu hú gai tre
Trao lời hàng xóm đừng nghe lời khùng
Biết đâu khôn quỉ thời dùng
Nào ai có ép tầm khùng nói vơ
Ngơi dâu vào kén ra tơ
Lộn đi lộn lại ngẩn ngơ ông tằm
Biết sao đối dấu cho nhằm
Nhọc mà dấu mất khó cầm nước Nam
Trước đèn trổ mối từ tâm
Còn lo kế hậu nước Nam mối nào
Phật đà về trước bên Tàu
Làm thơ gởi lại tâm bào nước Nam
Bụng nào vong tứ phản tam
Trừng hai mất đổng xác Nam tiêu điều
Dễ hay thương ít ghét nhiều
Thương nhiều ghét ít để nhiều lời thương
Đa hờn nói việc vong cương
Mặc tình thương ghét ghét thương không cần
Hai vai có Thánh có Thần

Người ngay mắc cạn cõi trần quản bao
Mãn đời chưa biết làm sao
Huống chi thơ ấu xưng tao kêu mầy
Tuổi trăm chưa trọn làm Thầy
Đầu hai loại tóc ăn mày làm tôi
Xét đời nhiều việc châu ôi!

Làm dữ thác nắm tay vôi mà về
Cho nên ba cõi phân lìa
Ngôi ai nấy xử giỏi về thượng thiên
E người kinh sử truân chuyên
Mà ngưòi chẳng biết Thánh Tiên chỗ nào
Như tằm vô kén nằm vào
Bướm sanh sâu nhỏ chỗ nào phi ân
Chớ đừng yểm cựu nghinh tân
Yểm tân nghinh cựu e thân bất thuần
Xét sao ăn ở có chừng
Xuất ngôn vô độ lẫy lừng tâm can
Mắt nhìn nhiều nỗi tham gian
Phừng phừng như thể lửa than đốt lòng
Mặc ai tưởng đạo bao đồng
Lòng tôi thủ chánh một lòng mà thôi
Nào hay nước chảy huê trôi
Nào hay thân bạc như vôi làm vầy
Chí tâm đèn sách bấy chầy
Nào hay lỡ hội thân nầy trơ trơ
Bây giờ nhớ lại guồng tơ
Lấy ra mà gỡ mối ngơ rút nuồi
Ai dơ thì nấy lau chùi
Tôi dơ tơ tóc rút nùi mặc tôi
Tôi nói chẳng nghe thì thôi
Thân ai nấy độ nào tôi nói gì
Mình tôi điên lạ điên kỳ
Nhà Thương để dấu biên thùy biết đâu
Bà phước ra dấu cao sâu
Hai bên đối đáp để sau coi đời
Ai giỏi cầu Phật cầu Trời
Cầu cho đặng Thánh ra đời hiển linh
Một hai trăm dấu quản thinh
Trong chùa nhiều dấu tinh minh quản đường
Bá gia kiến diện bất tường
Phật Trời dụng phép dị thường thâm mưu
Phật Trời diệu phép năng ưu
Ngồi buồn lưu lụy lụy lưu tràn trề
Thuở xưa trào cũng bất tề
Phật Trời cho tướng ra bề phò bang
Trào nay thậm ngặt gian nan

Phật Trời chưa giúp phò an Hớn trào
Ruột gan biết để chỗ nào
Phật Trời giúp sức anh hào rạng danh
Để vầy người gọi hôi tanh
Làm sao rạng tiếng thơm danh Phật Trời
Phật cho nói việc cạn lời
Tôi nào có biết việc đời làm sao
Phật Trời cha mẹ ngôi cao
Trung thần mắc đoạ biết sao than phiền
Đâu đâu chẳng thấy người hiền
Đẩy đưa lỗ miệng Phật phiền thế gian
Khát nuớc lòng cũng chẳng an
Đói cơm chẳng dễ khóc than dầm dề
Lộng tâm tham của nhiều bề
Đường tên mũi đạn thác về tay không
Tội hành địa ngục thời đông
Đường Tây phương Phật sao không ân cần
Sanh vi tướng tử vi thần
Quả lai báo quả cõi trần tồn vong
Dạ cầu nguyện vái Thần Nông
Thay đời ngài độ đạo long đời đời
An vui hớn hở thịnh thời
Nơi nơi thong thả đời đời ấm no
Khẩn nguyền Trời Phật thương cho
Làm người sao chẳng toan lo lâu dài
Cơn loạn thân khổ hành hài
Tưởng cho chúa rạng chi này thân tôi
Thấy đời đen bạc than ôi!

Mặc ai thương vạy, ghét tôi không màng
Sợ Trời Phật chẳng ngó ngàng
Sợ quanh sợ quất sợ đàng lụy tuôn
Biết sợ mới đặng tròn vuông
Bằng không biết sợ như truông tối trời
Sợ lỗi là sợi ở đời
Việc phải là việc trải đời thế nan
Ai hay Phật đoạ chùa gian
Phật trời ở cõi Tây phang không ngờ
Phật không ép kẻ phụng thờ
Mà đày đọa Phật dại khờ dương gian
Tu nhiều tu phải lo toan
Phật ngồi dãy dọc dãy ngang hỡi còn
Phước sâu như biển nổi cồn
Đời nầy hao hớt ai còn thung dung
Quả nầy nghĩ lại quả chung
Có phần phước hậu thung dung người hiền
Phước riêng tôi rẻ chớ phiền

Quả đời chung quả dữ hiền hai căn
Từ từ lỗ miệng có ngăn
Ai mà không nói không ăn dễ gì
Mình tôi ăn ở dị kỳ
Ai ghét không ghét chê thì không chê
Xem đời nhiều việc chỉn ghê
Người khôn mắt thấy mắt quê như mờ
Tai nghe lời nói phỉnh phờ
Thò tay vô lờ mắc kẹt cái hom
Lủng chài mất cá làm om
Lòng tong lọt lưới khó gom khó mò
Vô duyên con ở bến đò
Bộ hiền lui tới ngắt ngò ngó ngơ
Ai dè Đông lộ đường dơ
Hại người trung liệt bơ vơ giữa vời
Nên hư người hỏi Phật Trời
Phần ai tội phước đừng lời hỏi tôi
Kẻ phải người quấy thương ôi
Hai đường lành dữ nghĩ thôi tại mình
Nói cùng việc thế bất bình
Cớ sao người lại nghi tình chẳng lo
Ât Mẹo sắp tới chẳng no
Canh Thân thị chánh nhơn do vấn thùy
Nói trước người lại bất tùy
Nhơn tranh ngôn ngữ vấn thùy nhi ngôn
Nực cười tôi dại người khôn
Biết chi mà nói một môn tầm khùng
Việc không nói có chẳng dùng
Tới đâu hay đó tầm khùng làm thinh
Có rồi người cũng chưa tin
Chừng nào thấy việc đao binh mới tường
Nói ngọt khác thể như đường
Người liều của thí cúng dường ác tăng
Như tôi lòng có tham ăn
Kiếm Trời diệt thứ búa trăng một vừng
Ngó đâu thấy những ớt gừng
Trước đèn xem truyện nửa mừng nửa lo
Khói tàn phất gió bay tro
Làm người trí dõng phải lo hội nầy
Mất bảy còn sáu để bày
Nói theo đường cũ dấu Thầy di ngôn
Mất sáu còn bảy thế khôn
Mất bảy còn sáu một môn phá rừng
Hoán tẩy bàn hậu để gừng
Dẫu y như ý tu rừng tranh đua
Đem lời cay đắng chát chua

Nam mô thì bán, hơn thua mua vào
Ngược xuôi khôn quỉ hỗn hào
Từ bi tưởng Phật người nào cũng không
Thoàn câu dời bến đợi trông
Ngư, Tiều, Canh, Mục hóa long có ngày
Con vua mà lấy ăn mày
Căn duyên trời định hội này phải cam
Tu nhân tu nghĩa đừng tham
Tu trung tu hiếu phải đam vào lòng
Để coi cọp nọ hóa rồng
Sấu nằm đáy biển ngựa hồng lên mây
Mục Liên đây lại một cây
Nhan Hồi bất hạnh xuất nay Thần đồng
Nào hay rắn nọ lộn rồng
Rồng thời lộn rắn có chồng hay không
Cha già luống những đợi trông
Chừng nào gặp hội không trông năm nầy
Thuấn xuân trâu chẳng đi cày
Trời Nghiêu lập lại ăn mày thành Tiên
Mãn đày căn bịnh mới yên
Chăn dân một cõi thời khuyên nước nhà
Khuyên trong bá tánh trẻ già
Phật xa Tây tự, ma mà gần đây
Chớ lo đốn gốc bứng cây
Dây nầy khác thể như dây chuỗi rày
Trước mưu đạo nghĩa của Thầy
Để cho Phật định hồi nầy phải lo
Bần tăng sãi khó ăn no
Học đòi Lang thị hết lo hội nầy
Cám thương bá tánh khó rày
Tràng an diễn thí ăn mày nhà Thương
Ải quan giả dại biên cương
Giấu thời để dấu oan ương vái Trời
Thương cho bá tánh nhiều lời
Hội nầy tân cựu rã rời hiệp tan
Thiên cơ lộ máy dị đoan
Họa Trời gởi lại Phiên bang ngày rày
Khác như nhạn nọ lạc bầy
Mai chiều cũng đặng một ngày thọ an
Cực lòng chớ thở đừng than
Nên hư có lúc hiển vang có thời
Huỳnh hôn tối đất sáng trời
Xác phàm cũng đặng đổi dời thượng thiên
Ép gan xử dạ đừng nghiêng
Vạt xiêu sửa vạt chưa yên nỗi phiền
Hai mai hợp lại một tiền

Người trong trung quốc hay miền càn khôn
Chơn kinh bạch chỉ thế tôn
Chí tâm mài sắt nhứt ngôn tu trì
Kỳ Hương tiếng để biên thuỳ
Càng nhơn hai tỉnh dị kỳ cười chê
Võ Hoàng đày kẻ chăn dê
Triệu Vương mắc đọa khuyển kê tại Trời
Giang san nay đổi mai dời
Sóng xao vì gió, sáng Trời nhờ trăng
Ngàn trùng nước yếu lăng xăng
Màng màng đóng váng không ăn cơm Trời
Đền Nam sơn thủy sáng ngời
Nam thanh nữ tú một lời tu thân
Tỏ đèn nghĩa dạy nhân phân
Gào thưa lưới bủa phi ân bất tùng
Tích cốc mới rõ anh hùng
Phòng cơ cho kẻ phục tùng trí tri
Đời nào có thạnh có suy
Phàm trần nhiều kẻ khinh khi Phật Trời
Tam quan mở cửa sáng ngời
Giấu non để đó nhờ Trời năm sau
Chừng nào hết thấy con trâu
Môi son má phấn đâu đâu xem tường
Tới đây mới gặp mối tường
Sang ba dục bảy mới tường ấu nhi
Sông ngang sông dọc một khi
Ngã tư Chợ quán bất tri minh tình
Khôn thời chơi quán ngủ đình
Dại thời vào chốn minh tình nghe kinh
Họa lai phước chí tâm linh
Mặt hồng đổi lại đao binh dấy loàn
Tới đây thôi mới nửa đàng
Tràng An diễn thí nhứt tràng an ninh
Khó thời niệm Phật trừ kinh
Dễ thời chấp ấn đao binh hàng đầu
Một sông biết bắc mấy cầu
Kẻ qua Đông lộ người hầu Tây phương
Giữa vòng có núi trung ương
Nam thiên mở cửa khó thương bạo tàn
Mương khai có núi ngăn đường
Sông sâu lộ cái hai làng hiệp chung
Nỗi nầy phân rẽ cội thung
Vận nghèo phải chịu tiên cung hiệp hòa
Nam mô hai chữ Di Đà
Bồ đề chuỗi hột Phật mà la ma
Thuở xưa Đại Thánh ngài ra

Tam thiên đồ đệ xét ra không trò
Mưu sâu kế hiểm chẳng dò
Lọng khơi trong dạ tam đò đưa sông
Hạ Nguơn nay đã hết trông
Tại nơi thất thập văn công chê đời
Đa ngôn đa ngữ loạn lời
Đa kinh đa sử ở đời loạn tâm
Phật vương tưởng đạo mười lăm
Tam Nguơn, Tứ Quí minh tâm dặn dò
Tích chi đồng bạc con cò
Vàng mười thấy đó giả vờ ngó ngơ
Hội nầy tôi chúa bơ vơ
Chim không cây đậu ngẩn ngơ mối sầu
Vì ai dạ đứt Nam lầu
Lòng đây chí dốc bắc cầu qua Tây
Chợ voi thưa thớt ngày nay
Chiều mai cũng đặng một giây phố lầu
Để coi dạ đó không cầu
Sông không nước uống lòng sầu khát khô
Hay chi hai chữ Nam mô
Nhà giàu nhiều của ta vô mới tày
Ý tình để tiếng lâu dài
Gẫm trong tiền của có tài phép chi
Làm người lấy đó mà suy
Nhiều tiền nhiều bạc ngu si thêm nhiều
Chẳng biết việc cực sáng chiều
Chẳng lo thân khổ lo nhiều lời hơn
Lo việc bạc nghĩa phi ơn
Thâu đa xuất thiểu tình hơn một mình
Ít ai xét lẽ ân tình

Thương người đói khó nghĩ mình no đây
Ít ai xét việc dại ngay

Thương người cực khổ mình đây sướng rồi
Ít ai sợ thác luân hồi
Sống trên dương thế ỷ ngồi trên cao
Người nói thác mất hay sao
Tôi e Diêm chúa đề lao chen người
Nặng tội sa cửa thứ mười
Nói ra đủ lẽ cho người đặng hay
Tới cửa mười hai phân thây
Nhồi da xáo thịt huờn nay thú cầm
E cho mắt bịt người lầm
Đừng e việc tội thú cầm nhẹ vo
Mèo nọ no lại nằm co
Mèo nằm rình chuột còn lo đói lòng
Chuột lang nó chạy ra đồng

Trâu ai thả đó mích lòng không lo
Phải đem tiền bạc dằn kho
Rước quan thầy kiện lại lo chuyện nầy
Trước tang tớ để cho Thầy
Thầy đưa cho tớ việc nầy phải phân
Việc Phật chẳng phải việc dân
Dân là dân Phật phải cân cho đồng
Việc phân Phật chẳng vị lòng
Tội ai nấy chịu dự phòng tội thân
Phật Trời thì phải cầm cân
Không lui không giác mà dân trách phiền
Tiền hậu hữu chánh giáo truyền
Một nhà con dữ con hiền giết nhau
Phật Trời người chẳng thấy đâu
Hai Mèo hai Cọp hai Trâu ngầy ngà
Hai Rắn chia ở hai nhà
Hai Rồng tranh đấu giỡn mà trái châu
Việc đâu phải nói việc đâu
Mới là mới nói cũng lâu bầy chấy
Bấy lâu nhiều tớ một thầy
Bây giờ một tớ nhiều thầy quá kinh
Trước linh sau cũng có linh
Lẽ nào Phật để u minh vậy hoài
Trước tài sau cũng có tài
Lẽ nào Phật để dại hoài không khôn
Cố thiệt nặng xử đa ngôn
Xử tà xử chánh xử ngôn xử cuồng
Tâm dục hỉ nộ sầu buồn
Ái lạc ái ố dục cuồng than gian
Dục ma dục quỉ đa nan
Dục đắc minh thiện bình an trẻ già
Dục đắc tâm Phật thiệt thà
Dục lòng hung dữ thiệt thà lòng ma
Nhựt trình khán quá gần xa
Xem trong Nam Việt nước ta thạnh thời
Đêm nằm niệm Phật vái Trời
Cầu cho trăm họ tùng đời Thánh Tiên
Bây giờ tới vận hòa Phiên
Hiệp tình nhị quốc mới yên nước nhà
Mảng lo hiếu đạo cần cà
Phúc đâu vận chí tấn hòa thới hưng
Nhìn xem phong cảnh rưng rưng
Thấy tà ma quỉ đều xưng anh hùng
Một mình luống những nằm mùng
Phút đâu trận gió đùng đùng ra oai
Làm người sao khỏi ba tai

Hết cơn bĩ cực thới lai mới tường
Tuy không chinh chiến cang cường
Vọng cầu quốc thái minh đường khương ninh
Bất dụng xuất động giao chinh
Cầu hòa Phật giúp khẩu binh trợ tài
Cầu cho bá tánh lâu dài
Xuất chinh vô pháp vô tài hao binh
Thác nhứt nhơn sự bất minh
Tội đa thậm tội chiến chinh hại người
Phép mầu đánh giặc vui cười
Đánh giặc mà khóc hại người tội đa
Cầu Trời khẩn Phật độ ta
Giặc tà giặc quỷ giặc ma thời đừng
Đời nầy nhiều việc ớt gừng
Sát nhơn hại vật thì đừng mới nên
Đừng lòng sanh sự phao tên
Phao tên sát hại nghĩ nên việc gì
Tích thiện hưởng đất Hương Kỳ
Tích tên tích pháo sự thì tích hung
Thiện tâm tích đức tích trung
Ác tâm tích bạo tích hung lo hoài
Nhẫn nhẫn mới đặng lâu dài
Hung hăng tà nịnh phước tài có đâu
Phật cho kim bút đề câu
Giáo người thiện nghiệp đâu đâu hãng tường
Mặc ai rước khách đưa đường
Phật Trời dạ thẳng thường thường không sai
Ai ở quấy phải mặc ai
Gắng lòng tới lúc chiều mai coi đời
Giáp Tý hội Phật hội Trời
Qua năm Kỷ Tỵ lập đời thanh nghiêm
Mãn cổ lập lại đời kim
Mãn kim lập cổ thanh nghiêm đời đời
Thập bát quốc hội Phật Trời
Bất dạ bất nhựt một đời minh linh
Xuất tình ở ngoại quảng thinh
Đằng vân giá võ tinh minh quản đường
Giáp Tý hiệu một thái bường
Ký hiệu lập hậu thượng đường mấy năm
Thứ nhứt tồn dĩ cơ thâm
Thứ ba giáo thế thứ năm ra đời
Thứ sáu hòa hiệp nước trời
Khuyên người chữ dạ nghe lời thảo ngay
Ngày sau không có ăn chay
Giữ lòng cho chặt thảo ngay thọ trường
Ai còn dạ bạo tâm cường

Lập đời thanh tịnh bất tường xử tiêu
Độc trùng ác thú phi diêu
Nhơn trần thậm tội xử tiêu quỉ tà
Uống phù như con một nhà
Tiền khi Thánh đạo bất hòa bá gia
Hậu lai đất Thánh ngài ra
Độ phù giáo đạo tiêu ma tiêu tà
Nghêu ngao sơn thủy rừng già
Lòng ngay làm Thánh lòng tà xử tiêu
Trước noi đất Thuấn trời Nghiêu
Hậu huờn cõi thọ tiêu diêu trung thần
Qui lai Trời Phật Thánh Thần
Lọc lừa chí để phế trần thánh tâm
Tiền đường lập đế phế âm
Hậu lai phế thế phế thâm trung trần
Tây phương cõi thọ hưởng phần
Ai ai gắng chí cõi trần khá tu
Phải cần biển Thánh rừng Nhu
Đặng mà chiếm bảng trung thu danh đề
Trào xưa có Cậu có hề
Trào nay có Cậu không hề tớ tôi
Xem đời chắc lưỡi than ôi!

Hữu sư vô đệ thương thôi hậu đời
Đờn bà Phật dạy nghe lời
Đờn ông nhiều kẻ cãi Trời loạn tâm
Trở Dương vận khí vi âm
Trở Âm vận khí minh tâm dối lòng
Âm Dương vận khí hiệp đồng
Quang minh tương hội một lòng an khương
Vận khí qui Trụ phế Thương
Chừng nào mạt Trụ an khương nước nhà
Vận khí từ trẻ tới già
Quang minh chánh lý nước nhà loạn dâm
Vô cùng kế hiểm mưu thâm
Dụng đường vận khí loạn dâm minh tình
Ngọc Hoàng chiếu số trào đình
Phật Trời khiến loạn minh tình khó phân
Vận khí kẻ nghĩa người nhân
Những đường vô loại khổ thân lại gần
Việc Phật tiêu xuất ba lần
Khuyên người nam nữ tưởng thần nhập tâm
Đời nầy như đất tồn lâm
Đuốc soi hang tối cơ thâm ít người
Ngưỡng than Trời Phật ít người
Một mai tôi thác thương người mồ côi
Bao giờ cho hiệp Chúa tôi

Cho tôi thấy Chúa, Trời ôi là Trời
Phụng loan sánh phận theo thời
Hoa tàn tiếc ngọt nương đời từ bi
Vận khí thiên địa tu tri
Quang minh linh tánh tham chi tục đời
Trái lý khó biết Phật Trời
Phép nhiều việc lạ trái đời nan tri
Việc trước Phật hành ngu si
Tai nghe mắt thấy cung Ly thảm sầu
Một Thầy chỉ bảo đạo mầu
Lòng nghe vắng vẻ từ đầu chí đuôi
Bao giờ cho gặp nước xuôi
Thấy đường nước ngược không nguôi trong lòng
Sóng xao đất lở chập chồng
Tai nghe thuở trước động lòng thuở sau
Bây giờ căn bịnh còn đau
Nghĩ hồi thuở trước lo sau thảm phiền
Loạn dâm huờn thú như tiền
Dám khuyên bá tánh lòng hiền phân căn
Ngồi buồn dọc nước giỡn trăng
Nhứt thinh rửa sạch phân căn riêng mùng
Phân cho dân chúng tương phùng
Kết duyên nam nữ phục tùng phu thê
Phân căn cho kẻ kiểng quê
Bạc tiền của Phật phu thê hưởng phần
Lương duyên rồng phụng châu trần
Nữ nhân hữu phước dựa phần quân sư
Dạy đều các quốc phân chư
Chia vườn chia đất an cư tịnh bình
Hai sáu là tuổi Vua mình
Thập tứ hưởng thọ trào đình gia tăng
Một nàng Hoàng hậu hiệp căn
Tuổi vừa hai tám Trời Trăng hiệp hòa
Phụ mẫu trường thọ nước nhà
Nhứt phu nhứt phụ thiệt thà qui căn
Thiên địa nhựt nguyệt trời trăng
Quốc vương chánh thất ngoại căn vợ chồng
Trời chiều tri thức tấm lòng
Tới mai coi đủ vợ chồng hay không
Biết mà không nói như không
Nói ra biết chuyện mênh mông khó bàn
Trước biết xem ý xóm làng
Sau dầu tỏ rạng chỉ đàng người đi
Bất kỳ nhơn thính nhơn khi
Khai đường mở ngõ không đi không cầu
Trào nào quan tướng không hầu

Trào nay thất mẫu bất cầu như không
Chưa thấy nói chuyện minh mông
Việc rồi nhắc lại cũng không hay cùng
Xứ xứ diệt hữu anh hùng
Sợ người nói bậy vô cùng đắng cay
Thoạt ăn thoạt nói khó thay
Nói bậy nói bạ đắng cay bực mình
Trách thay bắc địa lộng tình
Tác thơ kinh sử bất bình trung cang
Đêm nằm nát một lá gan
Oán thù nịnh tặc chẳng an trong lòng
Ngày sau thiệt vợ thiệt chồng
Căn duyên Phật định tơ hồng xe căn
Bấy lâu trời lại cách trăng
Hội nầy nhựt nguyệt hiệp căn vững bền
Thiên cơ dựng nghiệp một nền
Nhứt thinh ngó thấy điện đền vui thay
Xuất tình mật trí người hay
Chim đậu không bắt chim bay theo rình
Khoe khoang chi bấy cái hình
Bao nhiêu tâm sự xuất tình còn ghi
Như vầy Phật cũng từ bi
Ngọc Hoàng chiếu số dung chi cho đời
Sông mê phủi sạch trong Trời
Kiểng tiên đem lại người đời vui thay
Đừng chê Trời Phật chẳng hay
Ngày sau thân thể như cây không trồng
Khát nước thì chạy vô đồng
Giếng Tiên hai cái rửa lòng nhơn dân
Bạc vàng lộn lạo không phân
Trông Trời nhứt sĩ dạy dân rõ ràng
Thấp cao vàng biết tuổi vàng
Gặp cơn lửa đỏ màu càng thêm xuê
Anh em đừng cười tôi quê
Khỉ mà cỡi Rắn con Dê cỡi Rồng
Một khi lộn lạo vợ chồng
Thiên đường hiệp nhãn phụng rồng sánh đôi
Cảnh Phật có Chúa có tôi
Không sanh không đẻ kết đôi sum vầy
Chơi Tiên tỏ rạng như ngày
Không chơi thầm tối hội nầy u mê
Hội nầy lập Trụ thả dê
Trái phần nhơn bất mê huê xử đời
Hiệp nhãn mới thuận lòng Trời
Trái tâm lỗi dạ phế thời cho huê
Mặc tình thế sự khen chê

Tu mà không vợ tu quê tuyệt đời
Phật sanh thiên hạ trong Trời
Có nam có nữ nối đời quốc vương
Ỷ giàu như ngựa buông cương
Như trâu rút mũi khó nương ở chuồng
Dạ sao mà dạ không buồn
Thiên cơ thất quốc luôn tuồng bất lương
Ăn ngay ở thẳng Phật thương
Người nào bất chánh bất lương tội nhiều
Hạ Nguơn Phật đã bỏ liều
Phật cho sĩ xuống dạy chiều huờn mai
Dạy lành kẻ gái người trai
Mặc tình già trẻ nào ai ép lòng
Nghĩ đời càng não càng nồng
Càng xao gia đạo càng lòng đắng cay
Nguyện Trời không cánh mà bay
Chân không đạp đất thoại hay con Trời
Hạ Nguơn nay đổi mai dời
Phật cho con trẻ ra đời nối sau
Bấy lâu cá ẩn trong ao
Hội lành bao nỡ trên cao phụ lòng
Hiếu trung khá giữ rặt giòng
Vẹn toàn mới đặng đạo đồng Bửu Vương
Sách đèn công khó vi luơng
Chí tâm đặng quả Phật Vương định phần
Chẳng lo hiển Thánh hiển Thần
Dạ lo phú quới cõi trần đọa thân
Phật dụng tích đức tâm ân
Phật Trời bất dụng phi ân quới quyền
Lục thất trí độ như tiền
Bơ vơ người thế như thuyền lọng khơi
Nay nói như thể nói chơi
Khổ thâm khổ hạ mệt hơi chớ phiền
Ở sao cha mẹ đừng phiền
Tử giai kỳ tử con hiền nỡ vong
Ngồi buồn trách phận long đong
Tưởng hồi tự ái hóa long đã rồi
Nào hay dương thế còn ngồi
Linh đinh sóng dập gió dồi từ đây
Phụng hoàng đủ cánh rồi bay
Chim sâu chưa đủ nằm đây thảm sầu
Quản bao thân trẻ giãi dầu
Đội ơn tứ đại lập dầu xót xa
Bao giờ thấy Phật Thích Ca
Thấy chùa Công Ngũ gần xa phục tùng
Bấy lâu tưởng thiệt thằng khùng

Bây giờ mới biết anh hùng trí tri
Đại hùng đại lực đại bi
Thương thân vận bĩ thế suy thảm sầu
Bắt con Ô thước đội cầu
Qua Tây vấn đạo dạ sầu Nam bang
Ông phò nhị tẩu cư an
Đầu Tàu vấn đạo Nam bang sụt sùi
Thiếc ten sắt sét khó chùi
Vàng mười cũ vỏ ngậm ngùi lòng son
Điểu nằm chót núi thon don
Ngư trầm thủy để núi non hao mòn
Thú ngơ bề thú sao còn
Người ngơ dạ ngọc hao mòn con ngươi
Cảnh mầu một cụm tốt tươi
Phiền người niệm Phật xúm bươi đạo Thầy
Thuở xưa Phật có tỏ bày
Ngày sau bổn đạo chê Thầy không linh
Ngồi buồn dở sách xem kinh
Tu tâm phước chí tâm linh Phật mình
Cơ gia phản trí lộng tình
Giết nhau như thể trâu sình cá ươn
Rồi đây thấy thảm thấy thương
Thấy đường sanh tử oan ương giữa vời
Ai ai tâm chánh giữ lời
Việc tà đừng nhớ, chánh thời đừng quên
Ông mà kêu Ổng sao nên
Bà mà kêu Bả không quên lời tà
Mợ mà kêu Mở chẳng hòa
Cậu mà kêu Cẩu thiệt là tội đa
Cô mà kêu Cổ thiết tha
Dì mà kêu Dỉ xét ra dối lời
Dượng mà kêu Dưởng khác thời
Anh mà kêu Ảnh trái lời bất minh
Chị mà kêu Chỉ lưỡng thinh
Vợ chồng thứ tự bất minh nghịch thời
Trường xuân minh chánh lập đời
Chồng anh vi chánh, vợ thời làm em
Tây dương vợ chị chồng em
Nghịch phần nhơn vật khó xem minh đời
Ai ai chớ trách Phật Trời
Minh tâm thuyết lý nhiều lời cao sâu
Trớ trêu đờn khảy tai trâu
Nước xao đầu vịt gẫm lâu nực cười

KIM CỔ KỲ QUAN QUYỂN 7 - THỪA NHÀN - PHẦN 4

Thánh xưa trước đã lầm người
Sau người lầm Thánh vui cười ngửa nghiêng
Ngồi buồn cất bút chép riêng
Đặt làm chín bổn bình yên coi đời
Xem trong thế giới để lời
Ăn cơm dưới đất nói đời cười quê
Tu thời thảo thuận phu thê
Cha con hiệp dạ kiểng huê sum vầy
Dương gian khó tỏ lòng Thầy
Nhiều người mắt bịt cãi rày trí ngu
Cải tà Thầy dạy việc tu
Việc nào cũng bỏ thiệt ngu cho mình
Đời nầy loạn chí bất bình
Tùng tâm sự thế tất hình nan kham
Có câu thất hiếu hữu tam
Vô hậu kế đại việc tham tu hình
Tu tâm qui chánh đại tình
Việc tà trước mắt lánh mình thời nên
Thầy xưa dạy chánh vội quên
Tùng tà mà gọi việc nên khoe tài
Trường thi không có một bài
Xưng rằng quân tử anh tài văn chương
Đạo lý tối đại vi lương
Sách nào chữ đó cám thương anh hùng
Rừng nho biển thánh vô cùng
Bất hành bất đáo xưng hùng nan phân
Sang giàu khó biết thích thân
Nước còn an trị khó phân chánh tà
Đói rách mới biết việc nhà
Nước loạn mới biết chánh tà quan dân
Chữ tình buộc với chữ ân
Muốn bề phải trước phải phân chánh tà
Lung tung sát hại nước nhà
Muốn làm hào kiệt phế tà vi ân
Chữ rẻ trước mắt quan dân
Chữ mắc để đó vô ân làm gì
Giáo sĩ dục của biên thùy
Lập thân hành đạo chỗ gì nói ra
Chi bằng ra chốn hương tha
Trước hang tầm bạn lân gia gởi mình
Cớ sao không có hiệp tình
Sửa tâm nan biện dĩ hình thiết tha
Nước nhà gẫm thiệt không cha
1

Văn mà nuôi vợ mẹ cha ít nhờ
Ai cho ăn học dại khờ
Lớn khôn nhiều kẻ cậy nhờ mẹ cha
Quốc vương thủy thổ kể ra
Đời nầy thất quốc mẹ cha không quần
Ngọn rau tấc đất nói chừng
Sử kinh để đó ớt gừng để đây
Tam cang trung hiếu đời nay
Ngũ thường giữ việc thảo ngay đời nào
Thiệt đời u ám hỗn hào
Vô nghì lễ nghĩa xưng hào chỉn ghê
Tu nhiều vốn thiệt tu tê
Nói theo tiếng thổ nhiều chê nhiều cười
An Giang hại Phật nhiều người
Vui chi Sa Đéc ghét người công phu
Quan tướng vẻ mặt mà ngu
Hương nhân chẳng đặng chiếm thu cầm chầu
Mất cha sao dạ chẳng sầu
Mất mẹ khó kiếm nương hầu thiếu chi
Ông bà thuở trước có ghi
Tu trần chịu chữ ngu si bực mình
Khôn ngoan ngôn ngữ lộng tình
Người tu phải giữ ý mình tái lai
Quốc loạn miệng chớ hở mai
Nhuyễn nhừ mối nước mặc ai tranh tài
Giấu gương hậu kiến soi ngoài
Phải dùng ẩn sỉ ẩn tài giả ngu
Chí xuân chí tuyết trung thu
Anh hùng hội thí công phu sách đèn
Chí thân chịu chữ khó hèn
Chừng nào tỏ rõ ngọn đèn tâm linh
Hội lành nhờ đức âm binh
Thình lình tiếng dậy quảng thinh tốc trầm
Xét xem sự thế cho nhầm
Hậu lai vô sĩ tốc trầm nhứt tâm
Vô nhơn tri hậu cơ thâm
Không người nhứt tánh nhứt tâm lo đời
Mấy khi nhơn thế thành Trời
Phật đem Nam Việt ở đời Cao Miên
Dặn lòng kim thạch đừng quên
Rồi đây thấy việc hư nên tức thời
Phật ra ân xá cho đời
Tội ma ma xử tội Trời Trời phân
Phật cho loạn động quan dân
Xác phàm khá giữ cho thân tích tồn
Phật xử tiêu xác tiêu hồn

Giữ sao cho đặng tích tồn Đồng Nai
Một năm súng nổ điếc tai
Hai năm điên đảo chẳng ai tranh tài
Tây về đói khát nằm dài
Đừng lo mắng lén chửi xài người Tây
Chừng nào tới đó thì hay
Bây giờ chửi lén người Tây hoài hoài
Chẳng lo học phép học tài
Để lo nói lén mắng xài người Tây
Đều chê phép Phật không hay
Tây hầu cận Phật người Tây cũng tài
Thấy người khác thế nói hoài
Nước nào như nấy phép tài Trời cho
Người nào dạ tưởng lòng lo
Có phần Phật định Trời cho phép tài
Tu đâu chơn hớn chơn hài
Tu đồ sắc phục diện ngoài gọi tu
Tu người tu trái mù u
Ba da ruột đắng đựng lu nấu dầu
Tu Phật tu thảm tu sầu
Tu Trời giữ đạo vọng cầu quốc vương
Người nào lòng tưởng Tây phương
Có khi gặp phước khỏi vương lưới mành
Phật Trời minh chánh chẳng đành
Vong cha phản mẹ chẳng lành thọ ương
Phật Trời xử mạt nhà Thương
Lập thêm Trụ chúa Châu vương đại tài
Cửu vương nhà Hớn lâu dài
Quân sư trí huệ đại tài phụ vương
Tám con hoàng tử an khương
Một con kế hậu chánh vương trị vì
Xủ địa khai huê giảng tuỳ
Bần cùng phát phước hữu trì vững ngôi
Dục tốc bất đạt người ôi
Bạo tàn bạo phát nghĩ thôi không đời
Nên hư Phật khiến vận thời
Lòng người dời đổi đổi dời sao xong
Sang giàu có thuở long đong
Người ngay mắc nạn ám long phải tùy
Tam thinh rốc hết mới kỳ
Trơ trơ hột mít còn gì nói le
Miểng dừa sánh với đũa tre
Tô kiểu chén đá sạch que chẳng còn
Đồ sành tới đó hao mòn
Đồ đồng thau thiếc chẳng còn nhứt thinh
Tam thinh tiêu hết sử kinh

Nhứt thinh tiêu sạch bình minh Phật còn
Của Phật hơn mười Sài Gòn
Trân châu bửu vật sách còn nôm na
Tới đó Bồ Tát ngài ra
Chăn dân một cõi quốc gia phép tài
Phật ra hội thế cõi ngoài
Của trần phi nghĩa Phật xài tội chi
Bao giờ gặp chốn cung Ly
Hội nầy chịu chữ ngu si khó hèn
Hạ Ngươn thân thể bóng đèn
Lao xao buổi chợ mắt ghèn lấp ngươi
Bây giờ thì tốt thì tươi
Chàng ngang dắt dọc sau ngươi ở truồng
Bây giờ vui vẻ thơ tuồng
E sau không khố ở truồng sầu bi
Làm hội dạy thế tu trì
Dạy người giữ đạo xét suy thơ bài
Hội đồng tam giáo phép tài
Phật Trời quân chánh sách ngoài còn ghi
Tràng An dụ giảng hòa thi
Ai mà liễu đắc tiên tri ra tài
Việc Phật lạt nhách hoài hoài
Dạy đời chí thiết nghe ngoài lỗ tai
Lạt nhách lòng gái lòng trai
Nghe thời ngoài miệng không ai nghe lòng
Nên hư cũng tại cái lòng
Nói nhiều nghe ít lại phòng oán ai
Nói ít nghe đầy lỗ tai
Suy đời cổ vãng kim lai biết lòng
Từa tựa da bưởi da bòng
Ruột thời như ruột cái lòng khác nhau
Dò sông khó biết cạn sâu
Dò lòng thấy đó khác đâu miệng người
Thấy đời ruột héo miệng cười
Một muôn không có mười người nhứt tâm
Liếc xem đạo lý cơ thâm
Hờn sầu chưa bớt một trăm dư ngoài
Chẳng thương việc vắn nói dài
Thương thời khỏa lấp che ngoài dấu trong
Khen người thiếu việc dư công
Đất Tần Nam ở Tổ Tông không mồ
A dua múa mỏ hầm hồ
Nghĩ bầy vô loại quá đồ súc sanh
Tối trời nhà ngói như tranh
Nhà ai nấy biết tan canh mới tường
Liếc xem nhơn thế nan thường

Nan tri quỉ cốc nan tường tiên sanh
Vật còn nhớ nghĩa khôn lanh
Người mà bất luật hôi tanh chẳng dùng
Ăn no trở súng bắn đùng
Phật Trời nỡ phụ anh hùng lâm nguy
Hiệu đề cung hạ tân huy
Ba Ông về độ lâm nguy buổi nầy
Lục bình chưng cúc tỏ bày
Huê sen hớn hở đèn Thầy song song
Quốc vương thủy thổ gia phong
Trần truồng trước mắt phụng long Phật Trời
Thảm thương mắt thịt ở đời
Trời mà hành Phật, Phật hành Trời đây
Người phàm xét chánh mới hay
Vọng thờ gia thất đời nay khó bì
Nhựt gần lố mắt biên thùy
Nội tuần chánh ngoạt chí kỳ Phật lai
Tuy chưa tới cảnh Thiên thai
Song đà gặp Phật Như Lai giáo đời
Chẳng nghe tại ý dân Trời
Giáo răn chí để cạn lời thì thôi
Thiệt thằng phá của là tôi
Của đời ma quỉ để thôi làm gì?

Dụng không tại ý biên thùy
Tôi phân cho đủ việc kỳ mới thôi
Tưởng của tội nghiệp thân tôi
Âu lo mối đạo lấp thôi miệng người
Tuy là ăn nói vui cười
Sai ngoa thất thế nỗi người than ôi!
Thương đời không chúa không tôi
Loạn tâm dân chúng thương ôi hao mòn
Chớ quên nẻo cũ đường mòn
Rủi chân trợt té hỡi còn bịnh đau
Đường mới người chẳng biết đâu
Lội càng đến đó nước sâu hụt giò
Chăn trâu chẳng phỉ chăn bò
Đưa đò người cũng đưa đò chung thân
Không phần người cũng không phần
Già đời phi nghĩa phi nhân già đời
Trái thơm vỏ chín cúng Trời
Bỏ cùi còn mắt ăn thời rát môi
Ghét chúa bao thuở thương tôi
Ghét tôi bao thuở thương ôi chúa mình
Trái thơm nhiều mắt cang tình
Đặng ăn chặng giữa bất bình ngoài trong
Mẫu long sanh đắc tử long

Hổ phụ hổ tử trái bông tại nhành
Cây đắng trái ngọt để dành
Cây ngọt trái đắng chẳng lành bỏ đi
Lời ghi người hỡi lời ghi
Người ở ăn hết người đi thời còn
Dân xưa như thể gỗ tròn
Dân nay bát giác dạ còn lục lăng
Thương dân không cội không căn
Tây phiên trấn thủ lo ăn bạc tiền
Đa ngân phá luật phản tiền
Tòa sơ thầy kiện cãi liền bạc trăm
Khiến dân bất chánh tà tâm
Người quấy mà có bạc trăm phải rồi
Đồng bạc bất chánh bại tồi
Mắt tham đồng bạc thôi rồi nghĩa nhân
Nặng nề mang nhục chữ dân
Trung huê dân quốc khó phân vùi đầu
Thôi thôi thấy nói mà sầu
Từ cơn ly loạn nhức đầu điếc tai
Cậu giàu coi thiệt cậu hai
Chúa nghèo không biết chúa ai mà nhìn
Ở chi lưỡng dạ bất bình
Gia bần trí đoản tức mình thế suy
Trải xem Tây hớn tùng qui
Tự tiền dĩ hậu thế suy vọng cầu
Như Lai Phật hiện Nam lầu
Khẩn nguyền Trời Phật giải sầu Hớn bang
Cầu cho quốc thới hiển vang
Như Lai cứu độ thiện đoan làm đầu
Lý thâm tối thị nan cầu
Quân thoàn dân thủy dân đầu vua sau
Nhà thờ lập chánh mấy lâu
Tây Nam một dạ lo âu Phật Trời
Quốc thơ giao hội để lời
Ngày sau cho biết Phật Trời một ngôi
Đời chê Trời Phật bí bôi
Phế miền cực lạc gẫm tôi tri tình
Phật tâm lộn lạo nhơn hình
Soi người trần thế bất bình ở ăn
Khác nào váng nhện che măng
Chừng nào thấy ngọn biết căn đất bồi
Mới ăn ăn nói đứng ngồi
Dụng heo cúng kiến đền bồi thâm cao
Bấy lâu tiêu tứ công lao
Chư binh đói khát biết sao cúng thường
Song song tỏ ngọn đèn hường

Cầu may cứu Nguyễn tỏ tường Kiến An
Ước sao biết tiếng chư bang
Xuất tâm đối ngữ mới an tấm lòng
Bấy lâu lai láng tràn đồng
Nay qui nhứt thống cầu lòng Thánh Tiên
Ra công đối ngữ trừ Phiên
Hữu tình Trời Phật Thánh Tiên độ hòa
Hữu tài hữu pháp an tà
Hội ơn minh kiến nước hòa nhà an
Đền ơn khi hiệp lúc tan
Kẻo thân áo não tâm can nặng nề
Ơn người trả đặng trọn bề
Mang ơn chưa trả nặng nề lòng son
Lời nguyền biển cạn mòn non
Mới rằng quân tử lòng son đá vàng
Chí tâm khai rạch đắp đàng
Bắc cầu Tây Quốc qua tràng Nam Bang
Nhà thờ phố ngói chẳng an
Đạo lai sao đặng hiển vang trên đời
Học đạo bất cố Phật Trời
Bất thường chiêm ngưỡng khó đời dân ôi !

Lao xao lòng dạ khổ tôi
Chẳng suy chẳng nghĩ lòng thôi khổ lòng
Lánh nơi cá chậu chim lồng
Lao xao sóng bổ chập chồng đôi ma
Tuy là lời nói Phật xa
Có lòng Phật hiện tại gia độ mình
Loạn ly phước họa nan tình
Họa phần phước chí thời mình mới yên
Họa nầy Trời gởi Tây phiên
Ai mà cầu đặng Thánh Tiên an lòng
Một thầy chỉ đạo giáp vòng
Đạo kia đạo nọ lộn lòng thì hư
Tuy là mối đạo phân cư
Khác người khác thế bất tư tấm lòng
Đắng cay việc đạo chập chồng
Tu mà dấu đạo tấm lòng chát chua
Tu hành nói đạo hơn thua
Nên không tỏ đạo chát chua cho đời
Thấy sao những kẻ khi Trời
Người thời khi Phật nói đời ai nghe
Không thấy lòng Phật lóng tre
Lòng tà dạ dại muôn xe dư ngoài
Tu hành học chánh thường hoài
Nhuần tâm nhuần tánh phép tài có khi
Luận xem tà chánh nghiệm suy

Phật cho tài phép một khi nhuần mình
Niệm tâm tích đạo nhứt tình
Lộng ngôn cuồng ngữ việc bình thế thôi
Thiệt tôi không giỏi người ôi
Phật Trời ngồi ẩn cao ngôi trao lời
Thiệt giỏi ông Phật bà Trời
Hạ sanh dân chúng nghe lời thời nên
Làm lành niệm Phật chớ quên
Thâm thâm chi diệu độ nên cho mình
Thọ giáo phép Phật Thiên Đình
Tu tâm luyện tánh nhuần mình nhập căn
Khó thì lấy họ mà ăn
Thân tôi đói khó chúc ăn người ngoài
Tủi thân lao khổ hành hài
Làm lành cô bác mắng hoài khổ thân
Chẳng thương cũng nghĩ chút ân
Con cháu làm dữ hủy thân cũng vừa
Thân sao nhiều kẻ vày bừa
Mạnh ai nấy mắng sao vừa lòng ai
Vận nghèo phải chịu họa tai
Trong nhà cũng mắng lượng ai ngoài đường
Ngày nay phân việc tỏ tường
Bổn nầy nói việc thế thường ở ăn
Đời nầy người ở như trăng
Khi tròn khi khuyết sơn băng thủy trầm
Buồn riêng dạ héo than thầm
Thấy người ăn ở ngọc trầm vàng phai
Đinh Tỵ cái bị mất quai
Cái quần không vận đố ai ở truồng
Trôn kim sợi chỉ chun luồn
Đờn bà như thể chiếc xuồng rã mê
Không biết là việc phu thê
Vợ chồng xiêu lạc con dê cầm chuồng
Mới biết là việc ở truồng
Mới đem dạ thảm lòng buồn cho ai
Không ai chỉ tính chiều mai
Gọi rằng việc quấy vàng phai ngọc trầm
Tây qua Mậu Ngũ vua lầm
Tới năm Mậu Ngũ Tây tầm về Tây
Thương người trí huệ bị vây
Tam thinh Thánh giá đại Tây nằm dài
Khôn chi tranh đấu tiếng ngoài
Trong lòng không có trí tài chút chi
Trách ai kiến nghĩa bất vi
Đồng tình tích ác thị phi tri tầm
Phụ nhơn trắc nết khó cầm

Nan tầm trung hiếu nan tầm nhơn lương
Nhứt quê tích thiện an khương
Lập đời tam cảnh nhơn lương thuận hoà
Thương trung thương hiếu ghét tà
Vì chưng hay ghét bởi là hay thương
Ghét đời Đắc Kỷ Trụ Vương
Thương là thương thuở Châu vương lao tù
Ghét người Bàng thị võng dù
Thương người Trịnh thị cựu thù bất lương
Ghét đời Võ Hậu sát Cương
Thương xưa Tiên Thánh nhơn lương thuận hòa
Nhứt thiên quân quốc mới già
Qua đời Ngũ Bá qui tà phân vân
Nhứt bá thậm tội nan phân
So le bá tánh muôn dân gian tà
Hậu lai bất dụng nước trà
Mỹ miều hồng cúc uống hòa thơm tho
Ghét đời quân nhược chẳng lo
Thần cường đắc thế ăn no đứng đường
Trung quân cơm cháo chẳng thường
Kẻ gian người nịnh giữ đường no say
Làm người lo hậu mới hay
Nghiệm tiền mới giỏi lo nay bất tài
Lo nay để Phật lo ngoài
Lưới thưa Phật bủa phép tài thấy đâu
Thấy tài mới biết phép sâu
Bây giờ như thể lưỡi câu không mồi
Tây Minh quốc truyện xem rồi
Đói năm không phải một hồi khó lo
Lạ đời kẻ đói người no
Nghèo ăn không hết giàu lo ẩn hình
Mèo con vỡ chạy thình lình
Mèo mẹ ra thế đổi hình trị bang
Kỷ Dậu hai tiếng nói vang
Người đều nghe hết không toan tiếng nào
Chuột Phật dân vỡ ào ào
Mèo nhà bắt rắn chỗ nào cũng hay
Trước đèn giữ đạo hòa Tây
Thiên cơ Phật định thiệt hay vô cùng
Nước nào cũng có anh hùng
Căn duyên Phật định vô cùng nghiệm suy
Thế kim dĩ thế nhơn y
Cởi ra mặc lại nan tri rách lành
Cảnh hư để vậy sao đành
Giăng tay vung lại chẳng thành chẳng ưng
Trung thần bất sự nhị quân

Vi nhơn liệt nữ bất tuân lưỡng thằng
Thất ngôn bất kiết kim bằng
Vi nhơn nhứt cổ lưỡng thằng sát quân
Quân chỉnh trào chánh bất tuân
Phục tiền phản hậu bất quân bất thần
Tiên sư giáo thiện gia trần
Vô sư vô đệ vô thần phản tu
Liệt nữ bất giá lưỡng phu
Hiền nhơn bất xuất ác tu chơn tình
Chánh sự minh chánh trào đình
Bá quan văn võ nhứt tình chơn quân
Bây giờ xa xứ người dưng
Ngày sau đem lại kết xuân một lòng
Hư khai ứng nghĩa đạo đồng
Trương giờ Mẹo nhựt đặng lòng chánh minh
Vị giờ việc trước quảng thinh
Chừng nào gặp hội âm binh độ mình
Chí nan nan chí tận tình
Niệm Phật tân ý hơn hình tụng kinh
Niệm Phật thấy Phật đức tin
Bây giờ còn việc minh minh có gì
Bất tín Trời Phật mới kỳ
Phật xem việc thế biên thùy khó răn
Lo bề phú túc ở ăn

Không lo niệm Phật khó khăn cho đời
Niệm Phật khác thế khác thời
Niệm Phật ác chí dục lời lường công
Thứ nhì quốc loạn minh mông
Thứ tư chí loạn dạ không sợ rày
Bao giờ tôi mãn căn đày
Trời cao soi xét đất dày chiếu tri
Chí tâm khai diễn trường thi
Chư Văn hội thí thức tri bạn mày
Cạn lẽ Trời Phật cho bài
Thâm thâm chi diệu việc nầy chẳng lâu
Lội giỏi khỏi lội đường sâu
Hết con trâu Phật biết đâu thời tìm
Lên non vắng vẻ im lìm
Có chùa Công phủ để nghiềm hậu lai
Dặn dò già trẻ gái trai
Đùng đùng ba tiếng hùy tai dò lần
Tới đó một cuộc lánh trần
Còn một cuộc nữa định phần ngày sau
Niệm Phật như đào giếng sâu
Dạy người tu tỷ phải âu lo đời
Ai sanh ông Phật ông Trời

Bà Trời bà Phật lập đời ai sanh
Hỏi thăm anh chị khôn lanh
Thân tôi ngây dại hôi tanh biết gì
Tiếng đồn Lục tỉnh Nam kỳ
Khôn hơn các nước chỗ gì gọi khôn
Khôn làm đày tớ một môn
Khôn ăn khôn nói khôn chôn Phật Trời
Căm gan tức dạ ngán lời
Ai sanh không tưởng Phật Trời người ôi
Đem lòng tích bạc phụ tôi
Chê ngây thì mắc, chê hôi thì lầm
Loạn ngôn ti thế ăn nằm
Lánh trần ẩn tích giận bầm lá gan
Chữ rằng vấn dị đáp nan
Xuất tình đối đáp tầm an đắc bình
Thông minh trí huệ Phật tình
Vi nhơn bất xét bất bình tâm cang
Việc ai lo nấy thời an
Con ai nấy khiến nguy ban tại Trời
Lo lo liệu liệu cạn lời
Xem sau xét trước thấy đời căm gan
Đời khổ bất khổ bất than
Trái tai trái dạ khó an nỗi người
Giác trước không nỗi khó cười
Bây giờ giả dại làm người ngu si
Lão già thì lão an chi
Hườn lai tráng kiện cung Ly độ mình
Dĩ đức dĩ thiện nhập tình
Hữu thân hữu khổ nhơn tình xét suy
Giác ở rồi giác việc đi
Giác lui giác tới đời y hoài hoài
Giác trí rồi lại giác tài
Giác hiền giác dữ giác hoài điếc tai
Giác chiều giác tới việc mai
Giác đời không thấy lòng ai giác dùm
Phật suy khác thể bụi lùm
Khuyên lòng anh chị giác dùm cho thân
Phật thương giác việc nghĩa nhân
Ai ai xét đặng giác thân thời nhờ
Ai ai đừng dạ sanh cờ
Làm lành tưởng Phật ơn nhờ Thánh Tiên
Đừng phiền Tây quốc Kim Phiên
Tại mình chẳng tưởng Thánh Tiên đọa đời
Nước nào cũng nước Phật Trời
Tại mình bất chánh phạm lời Phật Tăng
Việc tu thiệt bổn thiệt căn

Phạm Phật khó cứu phạm tăng khi Thầy
Giả chơn người biết hội nầy
Phạm Tăng dối sãi, phạm Thầy dối ma
Khó tri lòng Phật Thích Ca
Xác thì như xác, lòng ma lòng thần
Có câu xả phú cầu bần
Xả gia cầu đạo vi thần vi quân
Trung cang nghĩa khí thanh xuân
Lượng đại phước đại hữu quân hữu thần
Bàn linh tu thất thời gần
Một năm chẳng tưởng lòng Thần bàn linh
Tây phương cõi Phật minh minh
Có lòng hoài vọng bàn linh Phật về
Cổ kim lòng thế phân lìa
Bất cầu nan ngộ Phật về độ thân
Tiên đường nội ngoại Phật ân
Thích Ca lòng tưởng, Phật thân không cần
Thời người bất chánh tâm thần
Phật gần tưởng trước tầm lần Phật xa
Gọi rằng tri thức Phật ma
Phật thân chẳng tưởng Thích Ca chẳng dùng
Khôn nay sao thiệt quá khùng
Anh em khôn thiệt anh hùng vô tâm
Không có một chút mưu thâm
Nhiều người tích oán thù tâm bạc tiền
Đời sau ít thấy người hiền
Làm lành chẳng dụng người phiền việc chi
Kiến thế hậu nhựt đa khi
Con ai nấy dắt thị phi ngán ngầm
Niệm Phật giữ dạ Phật tầm
Khổ go làm chúa ngán ngầm làm tôi
Phật Trời xuống thế người ôi
Người không biết Phật gẫm thôi khó tầm
Thân tôi mang tiếng chát ngầm
Ngồi buồn nghĩ lại thương thầm thân tôi
Thấy đời nhiều chỗ bạc vôi
Như vầy chẳng uổng tiếng tôi nói đời
Nói ra nhiều kẻ cãi lời
Vô sư vô sĩ thương đời cãi sư
Lại thêm đa sĩ bất tư
Mưu cao kế hiểm tâm chư chẳng dò
Ra công bắt cá nuôi cò
Cò ăn cho lớn cò dò lên cây
Đủ lông chớp cánh muốn bay
Ba câu học lóm gọi hay xưng Thầy
Tu đạt chí linh thơ bài

Có ai yểm nịnh yểm tài người trung
Mặc tình trí huệ si lung
Mặc tình hào kiệt nịnh trung xuất tình
Gẫm thôi nhiều việc bất bình
Việc tối nhiều kẻ khiến mình hạ ngu
Chẳng bì thượng trí trung thu
Có đâu khiến việc hạ ngu cho mình
E khi thượng trí lâm tình
Đưa tôi xuống biển đổi hình lên mây
Nói trước chẳng phải lời đây
Phủi lời rồi lại lấp nay chát ngầm
Cơ thâm độ chí âm thầm
Phật Trời độ lén nan tầm chúng sanh
Phật độ rạng tiết thơm danh
Phật ra độ tận chúng sanh giữ lành
Chúng sanh bất độ Phật hành
Độ dữ dữ mất, độ lành lành thêm
Độ đời xem thế chẳng êm
Phật Trời độ tận khổ thêm tại người
Chẳng lo tội phước vui cười
Phật độ tận ý ít người chí chơn
Niệm Phật như chốn lâm sơn
Người đừng tính thiệt so hơn làm gì
Cây cao cây thấp nương tùy
Người mình cũng vậy phải bì nương nhau
Thương người lời nói có đâu
Phật mà nói láo khó âu đạo mầu
Mình dơ tự cuối chí đầu
Chê người không sạch dạ sầu cho thân
Thân ai nấy độ toàn thân
Đừng lời nói việc phi ân Phật sầu
Khi đuôi phản dạ khi đầu
Khi thêm khúc giữa đạo mầu lu câm
Chữ rằng quân tử lao tâm
Tiểu nhơn lao lực ám thâm bất tường
Nhu thắng cang, nhược thắng cường
Thiệt tồn sĩ chiếc nhị tường nhứt tâm
Dạ người bất thiển bất thâm
Lờ đờ lững đững loạn tâm bốn mùa
Nhiều sãi không đóng cửa chùa
Lấp ngơ chi bấy phụ vùa hương Tiên
Nói phải người cãi nói điên
Nói quấy gọi phải Thánh Tiên tức cười
Chiều mai còn thấy nhiều người
Mai chiều nhìn lại ít người thương thay
Bồi hồi không vọng ai hay

Phật ra án tự thương thay đạo mù
Rủ nhau tích ác ở tù
Xưng rằng thiên địa đạo mù sơn đông
Đạo nào cũng với tượng ông
Khổ đời cho kẻ dạ không cải tà
Đâu đâu trẻ trẻ già già
Phật cho hưởng thọ hậu hòa trường sanh
Nam Tần sau đặng tượng tranh
Huờn lai tráng kiện khôn lanh trên đời
Ai ai khá khá nghe lời
Niệm Phật thì phải, niệm Trời thì nên
Tam thinh quên tuổi quên tên
Quên giòng quên họ khá nên cải tà
Tạo thiên cũng có ông bà
Bây gời lập hậu nước nhà phu thê
Dĩ dân di bổn đừng chê
Dân thời dĩ thực phu thê nối giòng
Nhiều bàn tu tội bao đồng
Quốc vương thủy thổ tu lòng hay hơn
Nhứt thời tu thị nghĩa nhơn
Nhị thời tu núi, vô ơn tu thiền
Tu theo đồng bạc đồng tiền
Tu tham tu nịnh, tu hiền vốn không
Tu thiền nghĩ thiệt nhiều công
Tu mong làm mướn tu không Phật Trời
Tận ý luận sự thế thời
Tận tâm kiệt lực Phật Trời không ai
Tu sao lánh nạn quí tai
Phật Trời chỉ sử chẳng ai giỏi gì
Có câu vũ xuất vũ kỳ
Cho hay tài đó kém gì tài đây
Ngựa hồng lấp cánh dầu bay
Tưởng tình trí huệ kết nay kim bằng
Ở sao thượng hạ có ngần
Tận tâm kiệt lực mới rằng đệ huynh
Lời nguyền chứng có rộng thinh
Vong ngôn thất ước cao minh chứng vì
Bửu Sơn am tự Hương Kỳ
Còn lâm đại nạn huống gì phàm phu
Trì tâm tưởng Phật mới tu
Nạn bao nhiêu nạn chí tu chớ sờn
Có đâu lâm nạn giận hờn
Nghĩ người niệm Phật như đờn đứt dây
Tu đâu không phải tu đây
Đứt đi nối lại sợi dây cho liền
Phật hành tu thị lại phiền

Còn tu sao đặng làm hiền sao xuôi
Tu tới người lại tu lui
Tu sao trọn đạo cho xuôi chúa mình
Đức chúa Tây đã hành hình
Phật Nam hành cốt lộng tình hai tu
Phật dạy ba đường công phu
Công phu tưởng Phật, công phu la làng
No say ngã bụi nằm đàng
Tụng kinh dối Phật một tràng sư huynh
Đời tà cũng muốn làm thinh
Ăn chay hút thuốc tụng kinh miệng cười
Phải nói tà chánh việc người
Việc tôi cũng vậy chê cười thiếu chi
Cõi trần một ở chín đi
Dạ an tưởng Phật hồi qui cung Càn
Phật thương nhân nghĩa như vàng
Ghét đồ bất chánh làm đàng mây mưa
Ghét người lòng hại miệng thưa
Tâm xà khẩu Phật chẳng ưa việc lành
E sau bất chánh Phật hành
Phúc đao khẩu Phật hại lành khó thương
Cơ hàn như ngựa buông cương
Khá tua trồng chuối đỡ thương dân Trời
Anh em giữ dạ nghe lời
Việc nầy thiệt đói hết đời bỏ thây
Đừng lo trồng ổi trồng cây
Khá tua trồng chuối đói nay đỡ lòng
Bắp khoai trở lại đất đồng
Khá tua thủ chánh lên giồng thấy Vua
Tam thinh hết việc bán mua
Ba năm không chợ tranh đua hại hoài
Gắng công rèn trí luyện tài
Để dành cơn loạn tránh ngoài vô công
Giữ sao khỏi trận gió giông
Đường thời trống lỏng khó trông ra vào
Người dữ ngoài thấy ào ào
Người lành mới đặng đi vào vô trong
Làm lành sau Phật đền công
Làm dữ thôi cũng khó trông lên giồng
Ở sao cho biết mích lòng
Mình sao người vậy đạo đồng tri thâm
Nhứt con nhì của cam tâm
Tiền tài phá tuyệt ân thâm nhơn tình
Ở sao dục lợi một mình
Lường công tham của đoạn tình nghĩa nhân
Ở sao chẳng nghĩ chẳng phân

Tiền tài phấn thổ nghĩa nhân lâu dài
Ở sao kẻ khó hành hài
Công kia một lượng tiền tài một phân
Ở sao nhiều kẻ phi ân
Chẳng suy chẳng xét chẳng cân cho đồng
Phật thương minh chánh tấm lòng
Gạn trong lóng đục lên giồng thì no
Khuyên lòng bá tánh khá lo
Làm lành niệm Phật thời no đời đời
Lạ lùng dương thế có Trời
Dương gian có Phật người đời không hay
Khôn thời bỏ dại làm ngay
Học khôn bỏ dại mới hay lòng Trời
Cải tâm giả dại nương thời
Noi theo dương thế nhiều lời thời hư
Nhiều người dạ cẩu lòng trư
Cường tâm hung bạo thiệt dư chín phần
Thú cầm nhiều kẻ lòng Thần
Người ta là xác hồn gần xử tiêu
Thiệt đời tà mị quần yêu
Sàng ba dần nữa xử tiêu xác phàm
Thuở xưa dễ nói dễ làm
Nỗi nay nằm chịu tiếng phàm hết hơi
Nói nhiều như thể nói chơi
Khó thời chịu khó thảnh thơi chớ bì
Lo âu mỗi việc khó kỳ
Cay đi cay nói việc gì cũng cay
Một ngày đi cũng khó thay
Bắt ra mà đánh mới hay chịu đòn
Việc nào cũng phải chiều lòn
Ép gan ép phổi dạ còn phiền riêng
Phiền mình thời vận đảo điên
Lòng thương Trời Phật Thánh Tiên ớt gừng
Độ cay độ đắng không chừng
Nói quấy nói phải nói rừng là tôi
Anh em thiềng thị cao ngôi
Quê mùa đói khó thiệt tôi ở rừng
Anh em khôn quí có chừng
Thân tôi ngây dại ở rừng nói sai
Mặc tình già trẻ gái trai
Khôn chiều thời biết, dại mai thời tường
Khôn thời người kỉnh người nhường
Dại thời thiệt dại cho thường nhiều thương
Lỡ khôn lỡ dại oan ương
Vui đâu chút đó bất lương bất cường
Lao xao tâm tánh bất thường

Kiến An, Thạnh Mỹ hai đường như nhau
Chẳng dò biển cạn giếng sâu
Làm sao biết Phật ở đâu mà tường
Ai ai muốn dạ cang cường
Giữ lòng hung bạo lấp đường Thánh Tiên
Thuở xưa ghi việc cao niên
Hội nầy hội Phật hội Tiên xử đời
Gian tham thây rã thân rời
Ai ai khá tưởng Phật Trời lập thâu
Đạo nào bằng đạo Nghĩa Nhân
Phật cho dạy bảo muôn dân làm lành
Học hành tỏ đạo học hành
Khó khôn khôn khó việc lành đừng quên
Lúc hư cũng có lúc nên
Khuyên người giữ dạ chớ quên ơn Thầy
Công lao dạy đạo từ ngày
Bây giờ tiêu tứ vong Thầy phụ tôi
Ai ngờ lời cũ thả trôi
Tá Châu kinh địa lập ngôi tân thiền
Gian nan trước cũng chẳng phiền
Thân nay bao quản vọng tiền thở than
Mịt mù sương giáng Tràng An
Minh mông lầu các hiển vang có ngày
Công lao tiêu tứ mắc đày
Thánh công đắc quả hội nầy mới nên
Phiền người biết đạo mà quên
Nhắc đi nhắc lại việc nên cho người
Có đâu dụm miệng chê cười
Chánh tà không biết làm người sao nên
Nói thời như thể pháo tên
Nhát như con thỏ gọi nên phận người
Nhẫn nhẫn thấy nhẫn mà cười
Tỵ xà húy ác thì người mới nên
Nói phải nói quấy đừng quên
Quấy thời biết quấy mới nên là người
Quấy phải không biết chê cười
Mai danh ẩn tích lánh người thị phi
Niệm Trời niệm Phật từ bi
Đại hùng đại lực tiên tri nên người
Việc ai khôn dại nói cười
Việc mình dại dội quá người ngu si
Rách rưới dơ dáy bất tri
Đứng đường hàng xóm dễ khi việc người
Việc ai mong nói mong cười
Không biết khôn dại thiệt người bất minh
Lòng tưởng Phật độ tâm linh

Lòng không tưởng Phật bất minh khổ đời
Làm đâu vái Phật vái Trời
Có ăn không nhắc một lời Thánh Tiên
Thấy đời ăn ở khó yên
Nạn năm nạn bảy lời điên khó bàn
Thầy xưa xem đạo lưới hoàng
Ông bà xem đạo rõ đàng lưới thưa
Tôi nay nói đạo không ưa
Dụng xem lưới trủ chờ mưa ra nghề
Mảy lông chẳng lọt bốn bề
Khen lòng bá tánh tưởng hề diễu chơi
Phật trí tất dạ tất hơi
Xem người trần thế lộng khơi tâm tình
Dây mình xe buộc cho mình
Rối đâu không sợ rối tình khó phân
Tờ truyền khắp hết các lân
Nhựt tình Vĩnh Bảo tỏ phân đành rành
Giáo đạo thì phải lưu hành
Ai mà muốn việc làm lành xem coi
Sư nan sĩ tiện lòng soi
Nhứt thân nhứt mã tượng voi thiếu gì
Lôi thôi tấn thối nan kỳ
Một mình đầu lụy nương tùy bá tâm
Éo le nhiều khúc ca ngâm
Ở đời sợ kẻ lưỡng tâm không chừng
Khi thì ngọt lạt khi gừng
Khi thương khi ghét không chừng oán ân
Bình thời muốn dựa làm thân
Gặp cơn rối loạn phủi ân vi thù
Tu sao lên võng xuống dù
Dạ lâm bắn nhạn, cỡi cù lên mây
Chừng nào cơ nghiệp Phật xây
Vinh thời tới đó nhục đây thảm phiền
Soi hang mạch nước lở liền
Người nào hung nóng chẳng hiền lở sâu
Xúm nhau nói chuyện con Trâu
Không lo con Cọp biết đâu con Mèo
Chẳng lo phò chúa qua đèo
Tham sanh quí tử lúc nghèo chẳng theo
Ngồi buồn xích Chó đuổi Heo
Cho người thấy việc khỏi eo Phật Trời
Nguyện cầu thông thuộc đủ lời
Chư châu chư quận trải đời mới an
Cho tôi biết đủ các ban
Hội lành để tiếng dương gian an lời
Giang san trước đổi sau dời

Xem người phai lạt khác thời Trời ôi
Mới chuộng thấy cũ chê hôi
Vong ngôn chi bấy người ôi là người
Phép Phật mười việc lạ mười
Rồi đây ngó thấy lạ người lạ quê
Lạ con lạ việc phu thê
Lạ cha lạ mẹ sức chê sức cười
Phật lựa lòng dạ từ người
Tôi ngồi xem thế thấy người trước lâm
Nhà ngói lạ tiếng khác tâm
Dụng mưu tiền bạc cơ thâm làm giàu
Hao tài tốn của thời sầu
Không ai thảm Phật u sầu nguy ban
Lại thêm sanh tánh dọc ngang
Ỷ tài lấn lướt không than người nghèo

KIM CỔ KỲ QUAN QUYỂN 7 - THỪA NHÀN - PHẦN 5

Giàu sang bọt nước hiệp bèo
Hoa thơm của Phật vận nghèo nhứt tâm
Biết người dạ xiển dạ thâm
Biết người tích oán loạn tâm cũng nhiều
Liêu Vương rơi lệ tùng triều
Lòng Phật thấy ít thiệt nhiều lòng ma
Mãn trào Đại Thánh ngài ra
Ngài tra việc Phật việc ma trong Trời
Phật ngài giải độ cứu người
Nước trà nước trắng giải mà tiêu ma
Phật giải tiêu bịnh tà ma
Huờn sanh cải tử người ta thiệt hồn
Phật giải bá bịnh bất tồn
Hườn thân giỏi mạnh giữ hồn cho dân
Chớ đừng đắc thế ỷ thân
Ngày sau đọa lại Phật phân rõ ràng
Lăng xăng đĩ điếm đứng đàng
Láo lua lỗ miệng tội tàn sa môn
Xuất tình mới biết rằng khôn
Phật nào có cấm vô ngôn đoạn tình
Tâm trung xuất khẩu loạn bình
Chánh tà tự khẩu khôn tình tự tâm
Mới biết ngu trí xiển thâm
Không nghe lời nói như câm khó bàn
Đôi ba lần nữa sảy sàng
Hột nào còn lại trên sàng chỉ tinh
Phật rao khắp hết muôn binh
Quỉ tà thì xử chỉ tinh thì chừa
Phật Trời xử thế lọc lừa
Muốn theo làm Phật phải chừa lòng ma
Mới đặng về chốn tiên nga
Bằng không qui chánh Diêm La xử hồn
Thân tôi như giặc đánh dồn
Khẩn nguyền Trời Phật giữ hồn chánh minh
Nhơn trần khi Phật bất linh
Lòng tôi dám sợ cao minh phép tài
Tứ đại quá vãng xử tài
Khiến lòng nhơn vật cải ngoài đặng đâu
Tầm hiền tầm ngõ thì lâu
Người dữ chẳng thiếu biết đâu đẹp lòng
Trâu tôi con cỡi con dòng
Lại thêm con nghé cực lòng phải chăng
Tuy là lời nói lăng xăng
1

Năm mình năm Phật riêng căn không nhuần
Năm Phật ngày tháng có chừng
Năm mình lộn xộn năm nhuần năm không
Phật xét chẳng sót mảy lông
Ngày hung ngày kiết minh mông cõi trần
Sách xem cải Thánh vi Thần
Bất thuần nhơn vật cõi trần nạn sâu
Đặt ra sao hạn đề câu
Đèn Trời thắp cúng biết đâu dạ người
Lập cung ký mạng từ người
Bói xem phù thủy hại người cao thâm
Dương căn đổ đốt tại đâu
Thọ thai đâm lẻ thiệt âu việc tà
Bài tế con sát bất hoà
Nằm sanh đầy tháng cúng mà tại đâu
Giáp niên lễ cúng lo âu
Từ đó tới lớn biết đâu cải Trời
Mười hai thành số ở đời
Chí kỳ lục giáp thức thời tuổi trai
Quá tuần là tuổi của ai
Mười hai người thế sống dai chẳng còn
Cúng nhiều càng thác hao mòn
Hại người thế giấy sao còn bịnh đau
Nam lầu thủy tạ cao sâu
Cháy giấy bài sậy tà đâu tà mình
Chẳng ai tưởng Phật Thiên Đình
Tưởng tà tà mới nhập tình một câu
Người khôn biết lẽ cạn sâu
Làm sao biết đặng việc đâu tri tình
Muốn nên nên lại cho mình
Muốn hư hư cũng độc tình nan lương
Ngồi buồn xem sách đau thương
Xem thơ ngũ truyện nan lương tại mình
Tài hay như gã Ôn Đình
Tà binh giúp sức trợ tình cũng hay
Kinh non phù chú ra tay
Binh ma phép luyện linh hay vô hồi
Đau nam chữa bắc thấy rồi
Nọn thời ra Nọn, Tiên ngồi tòa sen
Niệm Trời niệm Phật lòng quen
Đạo nào nghĩ cũng bạc đen vô tình
Niệm Phật binh Phật giúp mình
Quỉ ma phải sợ tà tình phải tiêu
Đời nầy như thể bún thiu
Đụng đâu rã rợt thuốc tiêu mốc xì
Ngó lén mà có hay gì

Chừng nào mở cửa biên thùy nhăn răng
Hết nhịn rồi mới tới ăn
Hết ăn tới nhịn lăn xăn hội nầy
Hết tớ rồi tới làm thầy
Hết thầy làm tớ hội nầy ngẩn ngơ
Hết tài hết phép trơ trơ
Hết khôn tới dại ngẩn ngơ cho người
Hết khóc rồi lại tới cười
Hết cười tới khóc thân người dễ chi
Hết thạnh rồi lại tới suy
Hết suy tới thạnh xiết chi nỗi phiền
Hết dữ rồi lại tới hiền
Hết hiền tới dữ tại tiền quả căn
Hết khuyết tròn lại là trăng
Hết tròn khuyết lại là căn đời nầy
Hết hay tới dở khó bày
Hết khéo tới vụng đời nầy trả vay
Hết dại đổi lại làm ngay
Hết ngay làm dại khó thay quả trần
Hết xa rồi lại về gần
Hết gần rồi lại định phần đi xa
Hết con rồi lại tới cha
Hết vinh tới nhục xét ra khó bì
Hết nhục rồi tới vinh kỳ
Luân hồi trả quả biên thùy khá lo
Hết đói rồi lại tới no
Hết no tới đói nằm co kêu Trời
Hết ghét rồi tới thương đời
Hết thương tới ghét rã rời hai phương
Hết già tới trẻ càng thương
Hết xấu tới tốt Tây phương dựa kề
Hết tốt tới xấu như hề
Hết lành tới rách nhiều bề đắng cay
Hết rách tới lành thương thay
Hết lợi tới hại đắng cay tại lòng
Có khi hết vợ hết chồng
Hết cha hết mẹ sợ phòng hết con
Thấy đời đổi dạ thon don
Thương người dạ sắt lòng son không mòn
Đổi lòng đổi dạ sao còn
Cho nên Phật khiến hao mòn không ngăn
Nghe thời ngoài miệng lăng xăng
Trong lòng chẳng biết không ăn câu nào
Phật ngồi cho kẻ ra vào
Đường đi khuất lấp chỗ nào chỉ cho
Mặc tình bảy liệu ba lo

Phật nào có ép ăn no mặc tình
Mình suy mình nghĩ cho mình
Giỏi mà độ giải sáu bình nên không
Mảng lo giác việc minh mông
Vợ con chẳng kể cũng không sờn lòng
Trái tâm lỗi đạo vợ chồng
Một câu niệm Phật lỗi lòng Thánh Tiên
Khác lòng thời bạn ở riêng
Nhứt tâm tận lực Thánh Tiên chung cùng
Nghe lời trìu mến anh hùng
Chẳng nghe ba tiếng đùng đùng phân căn
Đồn rằng tàu chạy lăng xăng
Hội mười tám nước đủ ăn chỗ nầy
Bây giờ các việc tỏ bày
Nhờ Trời nhờ Phật độ rày công lao
Nhơn phi hiền việc bất giao
Vật phi phi nghĩa chiêm bao chẳng dùng
Phi nhơn mạc kiết anh hùng
Quí quyền bất chánh bất tùng bất giao
Việc đời như thể chiêm bao
Khó ăn khó nói khó sau phải bày
Linh đinh bất tớ vô thầy
Nan tầm đệ tử khó rày tầm sư
Vãng sanh cứu tử lưu cư
Một phần Phật muốn cứu dư mười phần
Liếc xem sự thế nan phân
Lòng ma thì có lòng Thần vốn không
Cọp đi vỡ ổ chòm ong
Hóa làm một trận cuồng phong thấy đời
Mạnh ai thì nấy kêu Trời
Người sao loạn dạ loạn lời người ôi!
Khuyên người giữ dạ nghe tôi
Tuy là nói dại thương ôi nói lành
Sống dầu khổ xác cũng đành
Thác vong trần thế làm lành qui Tây
Cúng chùa như của cho vay
Sãi làm không phải sãi nay tội nhiều
Việc nào lưu hậu mai chiều
Đáo đầu thiện ác ít nhiều thì hay
Chớ xưng phép giỏi tài nay
Lòng không tích Phật thương thay xác phàm
Lo độ cũng như lo làm
Không lo tích Phật xác phàm lưới mê
Xét đường tội phước ủ ê
Không xét vận đọa lê mê cả đời
Sợ lỗi lòng Phật lòng Trời

Hồn sa địa ngục tội hành u mê
Xưa thời Nguyễn chúa trào Lê
Nay an Trần chúa Nguyễn Lê thạnh thời
Tam thinh xuất hiện điềm Trời
Nguyễn Trần hai họ thuận thời nhơn dân
Đừng phiền nói việc hiếu ân
Có nhơn có đạo có thân coi đời
Vô nhơn vô đạo trách Trời
Minh tâm dạy đó Phật Trời dạy đây
Khuyên khuyên điểm điểm thảo ngay
Xét tâm tận xét theo đây vuông tròn
Đừng chưng mặt điếm Sài Gòn
Đời nầy điếm mất quê còn người ôi!
Người hiền thì hiệp chúa tôi
Người dữ thấy đó thương ôi không còn
Đời nào sóng bổ trôi hòn
Tang điền hóa hải núi còn thành đô
Ngối buồn sầu đạo nam mô
Không ai chỉ tỉnh héo khô gan vàng
Tới đây như kẻ lỡ làng
Thử người cho biết ngỡ ngàng thân khô
Tá điền tứ đại nam mô
Ngặt tình thâm ngặt Gia Tô khi Trời
Việc nay phân đã cạn lời
Xem người trong dạ khi thời đơn cô
Dạy lành niệm Phật nam mô
Tam niên hạn hán phơi khô thân hình
Lo sao lo có một mình
Than dài thở ngắn thân hình xếp ve
Nói đời dòm ý ít nghe
Nhẫn mà chê đắng cay the lại dùng
Pháp phù quy đạo xưng hùng
Xét lui xét tới vô cùng làng tôi
Đồng rằng thiên giáo thương ôi!

Đại đề đất Thuấn chúa tôi sum vầy
Cười chê chi kẻ ăn mày
Xá bao thân tớ thương Thầy lâm nguy
Mũi dại lái chịu lời khi
Lái dại lái chịu lâm nguy nặng lời
Ngưỡng than trên có Phật Trời
Người ngay mắc nạn nhiều lời đắng cay
Người phàm mắt bịt chẳng hay
Phật Trời soi xét người ngay mắc nàn
Đường qua Tây điện một đàng
Vì ai lấp ngõ lỡ làng từ đây
Khổ từ đây dễ nào thay

Làm thơ Minh Ký cầm tay than thầm.

MINH KÝ

Nước lóng trong lụy nhỏ dầm dầm
Tưởng cổ vãng ngọc trầm bi lụy
Khán phường phố tận tình cáo thị
Xuất tâm ngôn anh chị tường tri
Kể từ ngày sư phụ ra đi
Tôi lâm bịnh vận suy chùa miếu
Hữu kim lai tận tình thượng biểu
Sát Trần Gia cổ miếu tàng tu
Phải ra lời tận ý thôn phu
Khuyên anh chị trí ngu độ lượng
E chẳng phải con cô hại dượng
Thiệt một giòng con dượng hại Ngô
Có ai từng chú lại lấy cô
Sanh con dữ nam mô hại Phật
E phi tộc bàn nhơn đạt vật
Bất minh tình dối Phật nam mô
Tùng Tàu mang thiết kế Gia Tô
Bất ưu hậu cơm khô gói cất
Kẻ vô tình phụ tôi cù bất
Vật ngọt ngon gói cất để dành
Con nhà ma chữ dạ làm lành
Con nhà Phật không lành làm dữ
Kể từ thuở Thầy ra giáo tử
Xem lê dân nan xử định tâm
Thầy dạy ông cứ hiểm cư lâm
Lai kinh địa cơ thâm Nam điện
Trách là trách hà nhơn vô biện
Phiền là phiền dĩ tiện say sưa
Rượu thịt nhiều nhiều kẻ dụng ưa
Vầy một tiệc say sưa dụng trí
Tửu bất túy nhân nhân tự túy
Huê bất mê nhân nhân ý mê

Hiếu trung hiệp ý phu thê
Hồng nhan Đắc Kỷ Trụ mê sát thần
Bất sát trung nịnh ân cần
Cầu thê sát tướng trung thần mạt Thương
Sát thê cầu tướng tận vương
Cầu thê sát tướng tùng Thương vi tà
Phải xem trung nịnh nước nhà
Dưỡng trung điều luật dưỡng tà vương hôn
Nịnh phụ sa đắm tùng ngôn

Tàn gia tận quốc phế Khôn vong Càn
Trung can nghĩa khí vẹn toàn
Đạo nào xét lý tưởng Càn trọng Khôn
Người nào tùng nịnh hiệp ngôn
Lòng không độ chánh một môn phản Thần
Vùa hương bát nước thì gần
Lòng người bất chánh phản Thần thì xa
Có lời nói trước hôm qua
Bữa nay nhắc lại con ma chẳng dùng
Chê tôi nói trước nói khùng
Cho nên dạ đó bất tùng di ngôn
Nghĩ đời hết dại hết khôn
Hết khôn tồn dại chánh ngôn bất dùng
Xuất tình thức trí anh hùng
Vô tửu nhi túy bất tùng quỉ ma
Nào nào có ép nghe ta
Lòng Phật Phật biết lòng ma ma tường
Hai người đi hiệp một đường
Đây dầu biết một đó tường bảy phân
Rạng đền trên Nghĩa dưới Nhân
Đó mười đây một đây dân đó làng
Phải phân khôn dại rõ ràng
Chừng nào thấy khó tầm đàng lại đây
Gà cồ ăn quẩn cối xay
Tự mình nói chuyện cà vay hỡi lòng
Qua Tây vác lưới bủa dòng
Phật Tây Tây Phật mượn lòng ai hay
Cuồng tâm lộng ngữ khó thay
Khôn xưa tôi sợ, khôn nay không màng
Phải đó quấy đó xiêu càng
Nhứt ngôn ít mặt lăng loàn nhiều ngươi
Như vàng để dạ tốt tươi
Sợ khi dại dột mắc ngươi quỉ tà
Người khôn sợ kẻ thiệt thà
Nói thời đáng nói húy mà Thánh Tiên
Vô sự vô lự thời yên

Quốc-vương thủy thổ Thánh Tiên chưa hòa
Không lo sao rạng nước nhà
Loạn đời loạn quốc ăn mà sao ngon
Thảm phiền một nỗi vợ con
Coi tôi như rác héo hon tấm lòng
Thấy đời ngao ngán bao đồng
Ai sao tôi biết trong lòng hết trơn
Đời nầy hoặc giả hoặc chơn
Hoặc chơn hoặc giả thiệt ơn ít người
Thiếc chì muốn đổi vàng mười

Đời nầy tham vậy nhiều người bất nhơn
Trải xem một cảnh Thất Sơn
Nhìn tường hương tổng phi ơn bất tùng
Thêm dân chê Phật nói khùng
Nơi nơi cường bạo xưng hùng bất lương
Phạm Tăng phạm Phật khá thương
Phạm lời ghi gắng, phạm Vương phản Thần
Nhơn phú tất phạm nhơn bần
Phật Trời tất chí khi trần nhơn hung
Bất khi đạo nghĩa hiếu trung
Phật Trời chịu tiếng si lung cảm phiền
Chẳng nghe thưở trước tu hiền
Giáo nhơn phò chúa cảm phiền tu hung
Đừng khi điên dại cùi phung
Quả trần để đó nịnh trung coi đời
Tu sao buôn bán cái lời
Nói hơi cỡi hạc lên Trời thông tri
Kim Cổ lập hội tràng thi
Nam kỳ Lục tỉnh tu tri ra tài
Mặc tình văn võ thơ bài
Trí mưu lập hậu hữu tài mới khôn
Chữ rằng nhĩ thính thiện ngôn
Bất đọa tam ác nhứt môn phước tài
Thiện nhơn hậu nhựt hớn hài
Sum vinh quyền quí lâu dài Thái Sơn
Chẳng kỳ nói nghĩa nói nhơn
Trong lòng phi nghĩa phi ân cũng tường
Dạ sao dạ ở phi thường
Sớm đầu tối đánh làm đường rối toan
Lương y xưa giỏi Triệu Ngang
Vân Tiên vắng tủi còn mang đui mù
Bói xem sau đặng võng dù
Người ngay khỏi bịnh đui mù chẳng an
Vận nghèo ôm bụng thở than
Thiệt mà không thiệt dọc ngang không chừng
Nhiều lời cay đắng ớt gừng
Sợ người ăn nói không chừng chỉn ghê
Chữ tình là đạo phu thê
Thiên Luông Thể Phụng ai chê không bì
Lê Huê đầu tiết nan kỳ
Một vay mười trả biên thùy khá nghe
Phép Phật như thể hàn the
Đứt đầu mọc lại không nghe Giang Phàm
Mười người nói chuyện ăn làm
Không ai nói đạo gian phàm khó trông
Thân liền mà mất khi không

Chẳng kỳ đứt cổ khó trông đứt đầu
Đứt đầu mọc lại khó cầu
Rồi đây ngó thấy đứt đầu thả trôi
Làm chay mõ rối sãi ôi!

Rối thì thiệt rối chay thôi chỗ nào
Trên có Bắc Đẩu Nam Tào
Xét coi chay mặn lòng nào dại ngay
Hạ trần ai cũng xưng hay
Đạo thời ái đạo lời ngay phải bày
Thuở xưa người chẳng tưởng Thầy
Tiếng đồn Lục Tỉnh việc nầy nghĩ thôi
Tôi nam tầm Phật Bướm Vôi
Tìm qua Tây quốc Thánh tôi Chúa Trời
Phật tôi đức cả trao lời
Xét soi thế giới tri thời Càn Khôn
Phật Trùm sánh đức chư môn
Niệm tâm tích Phật càn khôn ứng lòng
Thân tôi như thể bánh phồng
Trở qua trở lại mặt hồng lửa than
Miễn cho nổi mặt bằng trang
Quân thần phụ tử đạt an một lòng
Nguyện cho sum hiệp bá tòng
Nhành dương héo dạ héo lòng từ đây
Than rằng chê Phật không hay
Chê Trời không độ lạ thay cái lòng
Phật Trời soi xét bao đồng
Đâm heo thuốc chó khó lòng người ôi!
Làm giặc loạn chúa loạn tôi
Sát nhơn vô số tội thôi nặng nề
Nước nào trị nấy trọn bề
Trào nào dấy loạn tội về Diêm vương
Nhứt tình thiện các nhứt phương
Thầy đeo đoạn thảm, tớ vương mối sầu
Qua Tây nhứt bái cúi đầu
Trở về Nam quốc lập lầu Nam khương
Vô trào quân quốc thi lương
Thi tài văn võ đao thương hại người
Chẳng lo việc thế chê cười
Sợ lòng lòng sợ cho người người ôi!

Sợ Trời Phật ghét mà thôi
Thị phi dầu ghét thiệt tôi không màng
Thủy thổ ân trọng ngàn vàng
Đạo lý tối đại sao chàng chẳng nghe
Dùng nước súc miệng sạch ke!

Cà kê dê ngỗng không nghe lời nầy
Sạch dơ lời nói tỏ bày

Líu lo ngọng lịu chê rày nói dơ
Dụng nước rửa đặng sạch dơ
Không biết thủy thổ trơ trơ hoàn hoàn
Dưỡng nhơn ẩm thực phú bần
Ơn thâm thủy thổ mẫu trần dưỡng nhi
Dưỡng tử sanh tử bất ly
Mẹ dơ con sạch con đi vớ giầy
Cần tớ ít kẻ cần Thầy
Nuôi ong tay áo cho rầy lỗ tai
Trong lòng chẳng muốn của ai
Lộc đời để hậu chiều mai nuôi đời
Con mà lấy mẹ nghịch đời
Cha lấy con dại sanh đời loạn ly
Nói rồi cho nhớ lời ghi
Chừng nào thấy việc loạn ly biết lời
Nơi nơi khổ não cho đời
Dư trăm việc khổ biết lời để ghi
Thứ ba người hỡi còn ghi
Thứ tư thấy việc sầu bi muôn ngàn
Tới đó mới biết đá vàng
Bây giờ như lửa cà ràng mới nhen
Người nghèo ai thấy mà khen
Nhắp nhem ngọn lửa để xen mấy lò
Gắng công ăn học nên trò
Muốn an phận sĩ phải dò lòng sư
Lửa vùi chưa ấm lòng lư
Không say quên hết lời sư dặn dò
Không nhạn phải gởi thơ cò
Gởi qua Tây điện tôi phò Hớn bang
Nói xuôi thì việc mới an
Om tai trái mắt để ngang dựa lòng
Nương theo thế loạn bịt bòng
Nói ngay nhiều kẻ phản lòng ghét ta
Gập ghình trào quốc quỉ ma
Nói ngang theo Phật xuôi ta đoạn tình
Dư trăm việc thế bất bình
Lòng xuôi theo thế sợ mình không xuôi
Lòng phiền tà nịnh không nguôi
Ơn thâm chưa trả sao xuôi lòng phiền
Ngưỡng than trên dưới hai miền
Xét soi tỏ rạng trợ hiền ra công
Đời nầy nhiều nỗi mưa giông
Mùa màng thất bát nặng công cày bừa
Nói ra nhiều kẻ chẳng vừa
Chuột chim ăn phá chẳng chừa việc chi
Sao bằng niệm Phật từ bi

Không làm sao có vật chi mà xài
Việc làm là việc ở ngoài
Niệm tâm tưởng Phật thường hoài ai hay
Có làm có của cho vay
Tưởng bao nhiêu đó không hay việc lành
Làm quan ai khỏi oai hành
Làm giàu ít kẻ nói lành việc tu
Thủng thẳng làm độ ngao du
Ít người thức trí việc tu rõ ràng
Trái tâm lỗi dạ lạc đàng
Thuận tâm thuận dạ ngay hàng phép phuông
Làm lành một thuở lụy tuôn
Gặp cơn bát loạn lành tuôn một lần
Hết cơn bát loạn rần rần
Đụng đâu chửi đó bất thần bất quân
Làm sao khỏi chốn trầm luân
Chẳng thiệt tâm tánh khi quân sát thần
Quốc loạn xỉ nhục quân thần
Gia loạn xỉ nhục phú bần chủ gia
Ở đời mất mẹ còn cha
Mất cha còn mẹ chủ gia một người
Loạn sao loạn việc chín mười
Loạn gia loạn quốc loạn người chúa tôi
Phi quân phi phụ thương ôi
Phi thần phi tử phi ngôi quân thần
Bất tham phú quí đọa trần
Phú tri gia thảo hiến cầu quí nhơn
Lập tâm thủ nghĩa vi ơn
Lập thân hành đạo tri nhơn gia bần
Thấy thác niệm Phật rần rần
Hết cơn thác đói khi Thần dối Tiên
Nước nào dấy loạn chẳng yên
Hao binh tổn tướng tội riêng dễ gì
Làm cho xao xuyến biên thùy
Quân thần bất chánh dễ gì nhơn dân
Quân thần bất chánh loạn phân
Bất thuần thiên địa nhơn dân dễ gì
Xuất tình ngôn chánh nan kỳ
Hoàng thiên giáo đạo bất tùy mang eo
Nam thiên mặt trắng phải theo
Hớn gia duyên thiện cheo leo phải tùy
Ông xưa thất thủ hạ bì
Nay tôi độc mã phải vì làm gương
Nhựt nhựt hành đắc tiện phương
Thời thời phát thiện tâm vương trung bình
Mình cũng một cõi trung đình

Xử trần bất chánh đọa hình dễ đâu
Trào nào vua trị chẳng lâu
Quân thần vô nhãn thấy đâu cho tường
E lâm tội hậu nhiều đường
Hoàng thiên hữu nhãn minh tường xét soi
Trung trần hữu thể mờ coi
Diêm đình vô dạng nhãn soi tỏ tường
Dương gian lầm lỗi nhiều đường
Văn chương thế sự bất tường loạn tâm
Đa nhơn đa quận như lâm
Đa cung đa mạng đa tâm bất bình
Đa nhơn đa vật đa hình
Nhiều người cung mạng trong mình biết đâu
Thời người cũng được sống lâu
Không biết mà chết để đâu cũng bằng
Khiến chi có sách không ngằn
Quanh co vạy vọ thiệt rằng vô phương
Nước nghèo Trời Phật còn thương
Thời hưng vận đạt tứ phương phục tùng
Mưu gian phá hội tung bùng
Giấu nào không biết xưng hùng dễ chi
Thiên cơ vận chuyển thạnh suy
Tu tâm tích đạo dĩ tri bất tùy
Thọ tài oan trái nan kỳ
Mắc nợ công khố dễ gì người ôi!

Làm hiền thủ chánh theo tôi
Phật còn nhồi nhã chưa thôi xác phàm
Tích Phật hơn tích dạ làm
Đời nầy cận địa hồn phàm viễn thiên
Làm thiếu Du Thánh ngài biên
Tôi ai nấy chịu ghi riêng từ người
Rủ nhau dụm bảy dụm mười
Khúc tùng a ý thì người tội chung
Một nhà kẻ nịnh người trung
Kẻ là người chánh bất chung tội mình
Chẳng nghe Thánh giáo thiện tình
Nhơn gian phước tội thiên đình chiếu tri
Ngọc Hoàng chiếu số nhơn khi
Phật ngồi cõi thọ từ bi thảm phiền
Xem đâu không thấy việc hiền
Thấy nhiều việc dữ thảm phiền từ cơn
Giữ lòng gắn chặt keo sơn
Chừng nào dời đổi nguồn cơn tại Trời
Nên hư phước họa tại thời
Người phàm cải đặng Phật Trời hay sao?
Dặn lòng lòng chớ lãng xao

Nhứt tâm thiện niệm khổ lao vận thời
Thiên Tiên tri thức Phật Trời
Phải ra đầu thú để lời hậu lai
Địa Tiên bất thức chiều mai
Bất tri nhơn sự hậu lai phục tùng
Trước xưng Tây sĩ anh hùng
Hậu lai Nam Việt vô cùng trí tri
Thời Trời vận khiến trước suy
Kim lai kế hậu tiên tri vận thời
Tri tri vàng đá để đời
Biết là có đổi có dời hay không
Phật Trời sở định của công
Giữ lòng minh chánh phước không tại Trời
Giỏi sao qua phép Phật Trời
Mà xưng rằng giỏi người đời không phân
Lá lay am tự các lân
Lều tranh trại muối tu thân xưa thiền
Không nhớ thuở trước người hiền
Hậu lai cực khổ chớ phiền nhiều hung
Nghĩ mình trung cũng mất trung
Thảo như mất thảo suy lung tiếng đời
Chừng nào Nam Việt thạnh thời
Hết sầu hết thảm hết lời ngu si
Để cho trần thế người khi
Việc nào trả trước bất tri nhãn tiền
Luân hồi ba cõi ưu phiền
Qui lai trả quả, qui tiền quá thân
Tu phải gặp đặng Thánh ân
Người nào tu quấy huờn dân đọa hoài
Tu trong còn sợ đọa ngoài
Sợ e am tự tu ngoài đọa trong
Sang giàu bọt nước mùa đông
Lao xao buổi chợ gió giông tan tành
Chim khôn thì kiếm cây lành
Người khôn kiếm chốn chùa lành nương thân
Bất kỳ nam nữ quan dân
Hữu tình nhi ngộ tế tân an hòa
Đạo Ông hiệp với đạo Bà
Sum vinh tấn phát nước nhà tựu đông
Anh hùng dõng lực đắc công
Tiểu nhơn thối chí tăng long bất tường
Do mạng bất do cang cường
Do nhơn phước đức minh tường oai linh
Bất do cang dõng sử kinh
Nhơn do phước chí tâm linh tại tình
Tích đức huờn đức cho mình

Tích ác huờn ác đọa hình sử kinh
Minh tâm bất giáo tà tinh
Cuồng ngôn loạn ngữ sử kinh đa lời
Chẳng suy nghĩa lý ở đời
Chế đa văn chế rã rời Phật ta
Chế đời hết Phật còn ma
Lòng Phật Phật biết, lòng ma ma tường
Chữ nghĩa lý luận giữa đường
Hữu tà hữu chánh bất tường tại tâm
Phật Trời cấm việc tà dâm
Vi nhơn bất dục cơ thâm bất hòa
Làm sao nối trị nước nhà
Dài giòng cả họ ông bà con đông
Cô thân độc mã vô công
Quốc vương thủy thổ vốn không cậy nhờ
Sau mua tiếng dậy sanh cờ
Xưng Thầy Gia Nghị một giờ xử tiêu
Trương buồm bao quản gió xiêu
Giữa vời biển thẳm trời Nghiêu thổi ròng
ô ái ái ố tại lòng

Quản bao bao quản giữa giòng hải đông
Nam mô hội Phật hóa công
Tu nào có giỏi tôi không theo rày
Tôi theo Thánh Chúa trả đày
Lầm mưu gian trá hội nầy báo ân
Phật Trời tưới nước vun phân
Tại mình phi nghĩa bất nhân chẳng dò
Lộ Lở sau có bến đò
Bộ hành Lục tỉnh lần dò tới đây
Phật cho dở dở hay hay
Tại Trời Phật khiến lòng nay cho người
Rẻ mà không biết khó cười
Mắc mà biết hết thương người đời nay
Tiền trần xử thế chỗ đây
Bản rao chư quận đều hay ra lời
Nên hư trên có Phật Trời
Giặc mà không giặc người đời biết đâu
Hạ Nguơn thọ họa ốm đau
Bá nhơn bá bụng biết đâu an hòa
Sợ là thiệt sợ giặc nhà
Không mà nói có thiệt là khó âu
Bửu Sơn mưu kế thâm sâu
Tây Nam Tần khách đâu đâu thọ trì
Xuất Vương nước lụt một kỳ
Dời ra biển ngoại nước tùy lụt chung
Qui y bổn đạo si lung

Đều thì lầm quán cội thung giả người
Nơi nơi lầm quán tức cười
Phật ngồi giáo đạo thương người tưởng ma
Bồi hồi thổn thức quốc gia
Tý vi ẩn sĩ thiết tha nan tường
Thuở xưa Thiên Tuế phò Đường
Bao Công giúp Tống miên trường quốc gia
Vận suy Tiên Thánh chưa ra
Giả làm thương quán giúp ta truyền nghề
Nói ra thậm khổ nhiều bề
Dấu mà dấu mất không nghề nào hay
Nghiêng vai lãnh bức tờ mây
Dạ trông vương thổ tầm Tây cha mình
Thú vui huê nở biên đình
Tai nghe các nước giống hình tới đây
Dập dìu quan khách Tàu Tây
Đức cha nhà phước vui thay lạ lùng
Nhớ xưa tam hữu xưng hùng
Đào viên kết nghĩa nay cùng đường đi
Bao giờ gặp bạn cố tri
Kết tình huynh đệ tử ly sanh tùng
Cổ vãng Ngũ hổ Tam hùng
Kim lai dục đắc phục tùng bá nhân
Nhứt tâm ngọc hữu vi ân
Lưỡng tình phản bối phi ân bất tùng
Các nơi chư sĩ anh hùng
Nam thanh nữ tú phục tùng vui thay
Tôi đặt mấy bổn không hay
Nôm na mấy lớp nói nay tật khùng
Dám khuyên chư sĩ anh hùng
Coi dầu biết quấy chẳng dùng chớ chê
Người điên thì nói việc quê
Đứa khùng đâu dám cười chê anh hùng
Người khôn chê đứa tầm khùng
Tầm khùng chê kẻ anh hùng khùng điên
Đêm nằm trăn trở chẳng yên
Tức cười đứa dại chê điên chẳng dò
Chim khôn tránh bẫy tránh giò
Người khôn tránh kẻ cu cò mới âu
Thấy lòng con vợ sầu đâu
Sầu nầy nghèo khổ chẳng âu đạo mầu
Nói ra vùa hốt chẳng cầu
Phủ ngang phủ dọc nhức đầu điếc tai
Sầu đời tam hiệp trước mai
Sầu đâu sầu đó không ai đỡ dùm
Nói sao nhiều việc lạ lùng

Ai mà bất nghĩa chẳng dùng một ai
Thầy xưa buộc cổ dây gai
Đắng cay cho đó không ai giữ lòng
Sơn khê đá nổi chập chồng
Phật Trời xét đạo khó lòng người ôi!

Thủ trung mới hiệp lòng tôi
Lòng nào bạc nghĩa lòng thôi hỡi lòng
Đồng xu đồng bạc vợ chồng
Không xu không bạc tấm lòng sơ rơ

NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT
Tới đây bản chánh rách còn thiếu

Hết quyển 7 - Thừa Nhàn