KIM CỔ KỲ QUAN - Ông Ba Thới - QUYỂN 1 - KIM CỔ

TẢI KIM CỔ KỲ QUAN TRỌN BỘ 9 BỔN TUỒNG PDF

Nội Dung

QUYỂN 1 - KIM CỔ - LỜI TỰA

Lòng vọng cầu nội ngoại tương tề
Qui nhứt thống ra bề mới nổi
Trước mắt ngọc gẫm âu việc lỗi
Sau lưng nhìn nhiều nỗi Phật Tiên
Đêm năm canh thổn thức chẳng yên
Ngày sáu khắc sầu riêng mối đạo
Tưởng ái quốc cơ đồ sáng tạo
Nhìn lê dân cường bạo đa đoan
Chúa mỏi lòng chúa nghĩ thân an
Tôi mệt dạ còn mang nạn cả
Thời quân nhược quả kia báo quả
Thế thần cường dày giã trung cang
Bắc lương thiền nghĩ tại không toan
Thời bát đạt đa mang tội thế
Ngày Bính Tý thương cha lập kế
Ơn cửu huyền tiền thế trung thu
Bảy ngày xuân ít kẻ công phu

Thập ngũ nhựt không tu hội thí
Trường an Phật ít người hội ý
Chốn bạo tàn hiệp trí gia công
Mẹ thương con xà lộn với long
Con ghét mẹ nên không niệm Phật
Sầu tâm nội nhơn đồng dữ vật
Xét ít người lòng Phật nhiều ma
Có vui chi một chốn Diêm La
Miền Tiên Cảnh vào ra ít mặt
Rắn lộn Rồng nhơn dân sanh giặc
Đề lao trống cửa ngặt nỗi chi
Nhị niên xao xác lời ghi để
Ngục rặc chen người xiết kể bao
Bấy lâu tiêu Tứ công lao khổ
Biển Thánh rừng Nhu báo bổ ân
Rạng đến hai chữ quân thân đạo
Ái quốc ưu quân bỏ bạo tàn
Quốc vương thuỷ thổ đường danh vọng
Rèn chí tu tâm động Phật Trời
Khổ tăng gia khổ lời bất chánh
Đường lành thấy đó tránh sao đành
Sầu nỗi muôn chim không nhành đậu
Buồn cho sự thế hậu bất gia
Con Phật có lòng, ma nào dắt
Con ma chẳng kể quỉ bắt ma
Nhứt nhơn địch vạn cha ơn trợ
Ngó Bắc xem Nam sợ Phật Trời
Ngọn rau tấc đất lời cẩn hạnh
Súng bắn rập bô chẳng mạnh chi
Dõng bất quá thiên đừng khi Phật
Cường vô quá lý vật tiêu tan
Của Thiên trả Địa mang tiếng dữ
Tích đức minh minh chẳng giữ lòng
Có chi hơn một kiểng non bồng
Trung quân hiếu phụ đạo vợ chồng

Quyển 1 - KIM CỔ KỲ QUAN Phần 1

Trời muốn cho thảo thuận một lòng.  
Tây phương giáo đạo chập chồng tại ai.

Phật riêng hờn lòng gái lòng trai.

Thung dung chi đó chiều mai soi đời.

Chẳng nhớ khi Thầy dạy muôn lời.

Lời nào không có khi trời cũng ưng.

Lòng luống trông tới tiết mùa xuân.

Trung thu niên Phật cầu quân hữu thần.

Lòng chẳng phải thì chẳng có phần.

Ai tham sau đặng Mẹo Dần Thánh ra.

Chẳng tưởng Phật đem lòng tưởng ma.

Ngồi buồn nghĩ lại việc ta ưu phiền.

Tam tứ sanh lập hậu y tiền.

Chữ lời cha dạy khấn nguyền Phật Tiên.

Tam tứ tử thời thế mới yên.

Sống làm tôi Phật Kim Phiên giao hòa.

Đức Chúa Trời giáng thế Phật Bà.

Đức Thầy lập đạo nối mà ngày sau.

Đường sanh tử gẫm chẳng bao lâu.

Sao không giữ đạo ruộng sâu rèn lòng.

Bất cải tà sao đặng lên giồng

Khá tua qui chánh giữ lòng Tây Phương.

Đồng bạc trắng tích để mấy rương.

Bạc thời tiêu bạc khó thương con Trời.

Đá cheo leo lời phải giữ lời.

Nhứt thinh rửa sạch lập đời thanh tân.

Thời lao xao quan lộn với dân.

Ai ai cũng vậy khó phân quới quyền.

Lo đói rách kẻ dữ người hiền.

Hiền còn dữ mất chớ phiền Phật Tiên.

Trải ngậm đời kẻ dại người điên.

Trắc bình đậu vận Thánh Tiên ra đời.

Chẳng lo chi buôn lỗ bán lời.

Một trăm việc lợi rã rời tiêu diêu.

Người hình người lòng dạ quần yêu.

Thiên đình sai sứ xử tiêu quỉ tà.

Có hổ lang ác thú tới nhà.

Hùm tha sấu bắt trẻ già thương ôi!

Buồm gặp gió thoàn chạy quên thôi.

Gẫm đời đen bạc chúa tôi không màng.

Thuận ăn muối nghịch khó ăn vàng.

Chim kêu lăng líu trên ngàn khó âu.

Sông thời cạn biển rộng thời sâu.

Một trăm thứ cá biết đâu hoá rồng.

Người hình người lòng lại trăm lòng.

Chanh chua khế ngọt bưởi bòng khác nhau.

Thang mười hai nấc khó biết sâu

Từ Tí chí Hợi biết đâu mai chiều.

Giận con hư mẹ lại đánh liều.

Qua năm Giáp Tý ngư tiều hoá long.

Mấy ai tường Rồng ẩn vực sông.

Nằm co khúc vịnh vội trông phụ hoàng.

Khó giữ thay Thạnh Mỹ rốt làng.

Giày da buộc chặt tầm đàng đi xa.

Trong nước nào có chúa có cha.

Quân Thần Phu Tử kết ra vợ chồng.

Đua chen chi khôn dại cái lòng.

Phật Trời chẳng tưởng tưởng còng Diêm Vương.

Hạ Nam trào xứ mạt nhà Thương.

Trung trần mắt thịt oan ương lụy hình.

Cõi dương gian ăn ở bất bình.

Qui tà cải chánh lộng tình đọa thân.

Ai nghĩ ai cũng gốc là dân.

Thượng thiên hạ địạ xử phân trung trần.

Sao chẳng xét có Thánh có Thần.

Có Trời có Phật sau lần có dân.

Ở làm sao nhân nghĩa chẳng phân.

Làm lành niệm Phật muôn dân thanh nhàn.

Trước có tổng sau mới có làng.

Có Vua có tướng có hàng bá quan.

Có thượng phẩm, hạ phẩm mới an.

Cõi trung tận thế dọc ngang tiêu điều.

Sống thời ít thác thấy thời nhiều.

Phật Trời soi xét chín chiều ruột đau.

Mấy ai từng vạch lá tìm sâu.

Chim Trời cá nước đâu đâu bất hoà.

Kẻ chửi vịt, người lại chửi gà.

Chửi trâu, chửi chó, việc nhà bất minh.

Có Phật ra mới thấy việc linh.

Giặc Trời loạn động âm binh dấy loàn.

Con Mèo ngồi sợ Rắn sa đàng.

Dê thời ghét Khỉ xóm làng sạch trơn.

Thập bát quốc làm hội đầu sơn.

Thăng thiên độn thổ nhờ ơn Phật Trời.

Nói làm chi khôn dại cái lời.

Di sơn đảo hải con Trời quan Thiên.

Bầu linh dược Phật rưới bịnh điên.

Cõi trần giả dại giáo khuyên qua ngày.

Nỗi buồn riêng xuất ý tỏ bày.

Bút sa để dấu nhớ Thầy lời ghi.

Người ở đời nhiều kẻ dễ khi.

Mặc tình thế sự làm chi thì làm.

Thân tôi nay như kẻ bán vàm.

Mỏi tay đậu nghỉ dễ làm khó ăn.

Mặt trời tròn nguyệt khuyết là trăng.

Âm dương xoay trở lăng xăng ba thùng.

Kẻ mất chiếu người lại mất mùng.

Trở về chốn cũ chung cùng Tây An.

Vận còn nghèo phải chịu gian nan.

Nam Kỳ Lục Tỉnh thọ an chỗ này.

Trước làm tớ sau đặng làm thầy.

Ngồi buồn nhớ việc ăn mày Lý Công.

Trông cuộc đời như biển như sông.

Đạo nào giữ đạo tôi không chê rày.

Cám thân tôi như thể ăn mày.

Cõi trần từ đặng theo Thầy an thân.

Lo đền Nghĩa thủ phận đền Nhân.

Sống thời làm tướng thác thân vẹn toàn.

Nhìn Kiển –Tiên nước mắt hai hàng.

Biết sao đặng gặp bạn vàng hội ân.

Dồi mặt phấn da ngọc khó phân.

Tưởng niềm cốt nhục phụ thân độ đời.

Xuất đại điềm lồng lộng giữa trời

Có tên có họ để đời coi chơi.

Gặp hội đó Tiên Phật thảnh thơi.

Người lành cũng đặng một nơi an hoà.

Đất Đồng Nai đèn đỏ một nhà.

Độ trong bá tánh thượng hoà hạ an.

Dạy niệm Phật bỏ dạ dọc ngang.

Cải tà qui chánh kẻo mang khổ nàn.

Lập bá tánh thờ phượng một bàn.

Hội đồng Trời Phật nhứt tràng Thánh Tiên.

Cầu tiên vãng cứu độ bình yên.

Vọng cầu hậu vãng Thánh Tiên trung Thần.

Chí cầu may niệm Phật lần lần.

Lập đông mãn tiết Phong Thần ứng khoa.

Phật cõi trần Phật lộn với ma.

Dương gian mắt bịt thời xa Phật Trời.

Chốn đền Nam in trí để lời.

Gió day thương gió, mưa thời thương mưa.

Trận thiên cơ như thể lưới thưa.

Một giờ ngó thấy đám mưa ngọc thuần.

Chưa thấy biển cũng chưa hết rừng.

Phép tài bậc hạ ngó chừng Chu Châu

Qua bực trung xã tắc tóm thâu.

Soi thập bát quốc việc đâu dữ lành.

Còn bực thượng Trời Phật để dành.

Kiến soi ngó thấy dạ đành Tây phương.

Thấy cõi trần nhiều nỗi tai ương.

Ghét thời lỡ ghét lỡ thương nỗi người.

Lỡ nỗi khóc cùng lỡ nỗi cười.

Một trăm việc lỡ như người chết khô.

Lỡ niệm Phật cũng lỡ Nam mô.

Thấy sao những đạo Gia Tô thời nhiều.

Chẳng xét thương cho kẻ Ngư Tiều.

Công danh chẳng tưởng chín chiều trung quân.

Đền ngọn rau tấc đất mới ưng.

Thờ cha kính mẹ vạn xuân tuổi trời.

Khá noi theo Nghiêu Thuấn ở đời.

Nhà không đóng cửa lập đời thanh nghiêm.

Hạn tam niên lập hội phi liêm.

Tiêu nhơn tiêu vật thanh nghiêm lập đời.

Qui khôn cấn nhựt nguyệt trở trời.

Nhựt xuất khôn điện như lời không sai.

Mặt nguyệt xuất cấn điện qui lai.

Đông khôn Tây cấn chiều mai tròn vình.

Quốc dĩ dân ai muốn một mình.

Tây suy Nam thịnh Thiên Đình định phân.

Cõi lao xao quan lộn với dân.

Tam thinh xuất hiện phi ân bất cầu.

Một cù lao sụp trước làm đầu.

Mã long ứng ngữ ra hầu quan thiên.

Thay mặt hồng ấn sĩ tu Tiên.

Môi son má phấn hòa phiên dạy đời.

Phật thương dân dạy bảo hết lời.

Giác mê cho kẻ ở đời trường sanh.

Tranh làm chi sự thế khôn lanh.

Hai hồn biến đổi hôi tanh xác phàm.

Chẳng phải ai cấm việc lo làm.

Lòng Trời lòng Phật lòng phàm khác nhau.

Có dò thánh mới biết cạn sâu.

Không dò thánh đạo biết đâu tâm tình

Con cá không ăn muối cá sình.

Không nghe cha mẹ lộng tình đọa thân.

Phải Phật ghét thì Phật không phân.

Phật Trời ra dạy các lân nhiều lần.

Dạy niệm Phật tưởng Thánh tưởng Thần.

Ai dạy làm dữ tranh phần làm hung.

Lời giảng dụ dạy hiếu dạy trung.

Nhơn từ đức hạnh Tiên cung hội đồng.

Trở việc thế như trở bánh phồng.

Lo cho dân chúng sa lồng âm cung.

Thác âm phủ chẳng đặng lòng trung.

Tội hành địa ngục gian hung khổ nhiều.

Sống dương gian như ngựa không kiều.

Thác thời nhắm mặt đánh liều khỏe thân.

Vậy cho nên nhơn nghĩa khó phân.

Như ghe bị sóng muôn dân gọi nhàn

Có khai kinh đắp lộ nước tràn.

Các nơi đi tới tổng làng bình an.

Học đạo vô ưu học đạo nan.

Mặc tình thế sự dọc ngang ai phiền.

Bửu Hương Tự trở lại lập liền.

Khai kinh đắp lộ gởi phiền tứ phương.

Bộ bài cào nhiều kẻ lòng thương.

Giác mê giáo đạo oan ương chê cười.

Me bốn cửa thương hại nhiều người.

Đấu kê đồ bác hết cười lo toan.

Đề ba sáu thai vững lòng an.

Cửa nhà vườn đất tiêu tan còn ghiền.

Lời Phật dạy niệm phật làm hiền.

Không tốn xu cắc lòng phiền nỗi chi.

Người làm dữ ta lại từ bi.

Nhẫn tâm định tánh có khi khỏe lòng.

Tu quốc vương có vợ có chồng.

Thuận con thuận cháu thuận lòng thì nên.

Chẳng nhớ khi bá nhẫn vội quên.

Trăm năm đọa lại hư nên nhờ Trời.

Biết làm sao tỏ hết việc đời.

Thấy đâu nói đó để đời coi chơi.

Có mấy khi mà gặp vàng rơi.

Ngọc trầm kiếm đặng cho hơi thở dài.

Biết làm sao thấu đặng lòng ngài.

Con ai nấy dắt ra bài đối thi.

Gia nghiệp lại Tàu đến dĩ qui.

Châu Thiên xét đạo dĩ tri Nam Kỳ.

Nỗi lo đời xao xác biên thùy.

Tử sanh vô số dị kỳ chớ khi.

Máy thiên cơ trần thế bất tri.

Dương gian lộng ngữ kể chi Phật trời.

Trước chữ mực dạy bảo hết lời.

Làm lành niệm Phật theo Trời chữ son.

Đem tiền bạc mua lấy miếng ngon.

Ai từng mua thúi thon don tấm lòng.

Buộc vạt áo không chắc vợ chồng.

Ngủ mê thức dậy cách lòng phân hai.

Người có phước họa khứ phước lai.

Vô tình phước viễn họa lai khó phiền.

Phật chẳng dụng bạc cũng chẳng tiền.

Dụng lòng lòng chẳng ưu phiền thiện dươn.

Đời dụng bạc lấy bạc làm ơn.

Sao bằng tích đức keo sơn giữ mình.

Của bá gia thọ thực bất bình.

Phi ân bạc nghĩa thì hình mạng vong.

Kể từ xa Khương Thượng đạo ông.

Bốn mùa tám tiết vội trông thơ nhàn.

Phận ở đây như kẻ lỡ đàng.

Trông nam đợi Bắc dạ càng quặn đau

Lòng thở than than thở rộng sâu

Gặp cơn lửa đỏ buông câu công hầu.

Tuổi hai lăm tưởng chúa vọng cầu

Hườn lai tráng kiện công hầu danh nêu.

Thấy cuộc đời nhiều nỗi trớ trêu.

Xây lưng sấp mặt khó kêu Phật Trời.

Bất hiệp gia khiến nỗi rã rời.

Hiệp tan tan hiệp cuộc đời ly gia.

Miệng nam mô bồ tát ma ha.

Tác vô thời ít tác ra thời nhiều.

Chốn sông sâu ngựa lội ngập kiều.

Dầu đây có phụ cũng nhiều nơi thương.

Dạ dốc lòng trông Cửu Lý Hương

Chờ khi gió độc người thương tới nhiều.

Thương ba năm không chợ nhóm chiều.

Nhà không người ở niệm nhiều nam mô.

Thây không đắp mả để phơi khô.

Không nước mà uống nam mô đạo nào.

Gặp trận gió niệm Phật ào ào.

Chừng tan giông gió Phật nào thấy đâu.

Khá chí tâm mài sắt bền lâu.

Nên kim mới giỏi Phật đâu tức thời.

Tu nhứt kiếp ngộ Phật nhứt thời.

Thìn lòng niệm Phật một đời gặp Tiên.

Mỏng như giấy ngó thấy việc yên.

Đừng lòng xao lãng Phật Tiên xa mình.

Chỉ đường trống nhiều kẻ vô tình.

Đường rừng thầm tối một mình dò ra.

Sợ ngày sau nhiều kẻ khóc la.

Nằm co nhịn đói Phật ma mới tường.

Đạo Phật nay gặp hội thái bường.

Tuy thời lừng lựng cang cường quốc-gia.

Khá gắng lòng niệm Phật Thích ca.

Di Đà thập tự quốc gia yêu dùng.

Phật Di Lặc xuất thế anh hùng.

Quan âm ứng hiện tương phùng bá gia.

Đời không sợ Phật, lại sợ ma.

Khuyên lòng bá tánh Diêm La gần rồi.

Thoàn linh đinh sóng dập gió dồi.

Rày non mai biển mấy hồi gian nan.

Thở khó thở, than cũng khó than.

Vận nghèo phải chịu chưa an thửa lời.

Của bá gia của Phật của Trời.

Việc công lo sợ đổi dời xử tiêu.

Qua thỉnh kinh Đông Độ trừ yêu.

Hiền lương nghĩa sĩ lời siêu để đời.

Việc chẳng qua số hệ ở Trời.

Nên hư có một chữ thời mà thôi.

Lòng thở than dạ rối trời ôi.

Đất bằng sấm dậy chúa tôi phân lìa.

Lo Tống trào cơ nghiệp đem về.

Cầu cho Nguyễn Chúa chớ lìa ngôi nhân.

Bất tùng nhựt ngoạt hội tế tân.

Từ năm Kỷ Dậu tỏ phân lại rày.

Thương chúng sanh Phật mới tỏ bày.

Chẳng nghe lời Phật hội này rã thây.

Chẳng xét dại sao chẳng xét ngay.

Cẩn ngôn cẩn hạnh thời hay việc lành.

Phật tích tâm, tâm tích Phật hành.

Vui say chi bấy việc lành vội quên.

Kẻ hái rau bắt ốc mà nên.

Nhà ngói nhiều bạc nhiều quên tu hành.

Nỡ lòng nào dứt cội bẻ nhành.

Phật thương dân chúng dạ đành lo toan.

Chẳng luận giàu cũng chẳng luận sang.

Bạc muôn thấy đó dọc ngang chẳng còn.

Tiếng vui nay là xứ Sài Gòn

Ngày sau chốn cũ nổi còn vui hơn.

Giàu làm chi nhiều kẻ bất nhơn.

Bịnh quan khó cứu, ơn dân độ rày.

Ghe vàng trôi mé biển dẫy đầy.

Thoàn chèo mát nước tới rày Kiến An.

Nhà cột vuông kèo bản sửa sang.

Nhà thờ Tấn Đức cha toan lo rày.

Tổng Định Hòa người tới dẫy đầy.

Tứ phương tùng phục hội nầy thảnh thơi.

Chữ phàm hí vô ích chớ chơi.

Đời này chưa được thảnh thơi vui cười.

Ai nghĩ ai người cũng là người.

Dân như cá cạn vui cười đắng cay.

Chim nghĩ cánh khỏe cánh chim bay.

Giặc đà bốn phía phủ vây bịt bồng.

Nước một chung chữa lửa an lòng.

Bịnh người thâm ngặt đèo bòng làm hung.

Gay gắt người kẻ nịnh ghét trung.

Muối kia xát dạ nhiều hung khổ hoài.

Chen chúc thay việc quấy nói dài.

Đường vương khát nước mắm chài dở coi

Uốn éo đời mở mắt khó soi.

Trừng chim bát hướng như roi Quốc Trì.

Vàng khối bỏ chen chúc thiếc chì.

Nhờ ơn Trời Phật thương vì sãi tăng.

Người lâm cơ phải chịu khó khăn.

Gia bần trí đoản như măng nửa lừng.

Chốn thị thiềng sau lại hóa rừng.

Chát chua trong dạ ớt gừng xát tâm.

Chẳng vọng thất không tưởng mười lăm.

Dở hay hay dở cơ thâm tại Trời.

Chữ quân xử thần tử trọn đời.

Sống thơm danh tướng, thác thời Trạng phong.

Phụ xử tử vong tử thọ vong.

Mới rằng phụ hổ tử long trọn niềm.

Người niệm Phật thì để Phật tìm.

Vọng cầu khẩn nguyện trọn niềm quốc vương.

Chốn lưới mê nhiều kẻ vấn vương.

Lõa lồ thân thể oan ương nhiều người.

Mê tiếng nói ham lẫn tiếng cười.

Xem sau xét trước ít người vọng đông.

Nên mình nhờ Phật thuyết đại công.

Ý sao nhiều ghét lòng mong oán thầm.

Trách Hồ Nhung miệng súng ầm ầm.

Phép nào qua Phật mưu thầm oán tha.

Người trách người, ta lại trách ta.

Hồ đồ hỗn độn theo ma một đàng.

Giận lũ cáo quấy rối xóm làng.

Người ngay mắc nạn bạo tàn hân hoan.

Mặc thế tình kẻ dọc người ngang.

Rồi đây tới đó ngay gian thời tường.

Kẻ thị phi niệm Phật đưa đường.

Qua lộ Văn Giáo vô thường huyết lưu.

Mặc thế tình bất trí bất ưu

Oán ân ân oán huyết lưu Nam Kỳ.

E thân thác chẳng đặng bó bì.

Bây giờ quan quách cô dì chế tang.

Bất cải tà qui chánh bất an.

Cái ác tùng thiện khỏi mang nạn nghèo.

Sớm mai cơm, chiều cháo qua đèo.

Tứ phương bảy bữa nạn nghèo không cơm.

Sao chẳng lo sớm quảy tối đơm.

Bàn linh phượng tự cúng cơm vong hồn.

Tưởng sự vong như thể sự tồn.

Bưng lên để xuống cầu hồn minh linh.

Tu thời giữ nam trung nữ trinh.

Tần vương làm hội đao binh nhộn nhàng.

Chớ bắt chước theo kẻ điếm đàng.

Qua Tây cầu Phật về làng niệm kinh.

Chớ chê rằng Trời Phật không linh.

Linh thời tại ngã, bất linh tại tình.

Chớ ỷ tài tu dạng tu hình.

Tu tâm tu tánh tu tình thời nên.

Tu làm sao thấy Phật mà quên.

Tu trung quên chúa sao nên ở đời.

Thế còn suy ngao ngán cái lời.

Muối dưa hẩm hút coi đời Hạ Ngươn.

Người ghét Phật, Phật cũng ra ơn.

Chừng nào thủy kiệt băng sơn thì rồi.

Đá cheo leo câu chẳng móc mồi.

Chừng nào đặng cá phủi rồi gian nan.

Phụng sánh rồng, phụng lại lìa loan.

Con còn dạ mẹ cưu mang tháng nào.

Để giờ Tý ruột thắt tâm bào

Âm dương tương hội đầu vào đít ra.

Phật đẻ Phật hay Phật đẻ ma.

Ma ma Phật Phật tại ta chánh lòng.

Con của vợ sao họ của chồng.

Đồng sanh đồng dưỡng cái lòng nào đau.

Ý làm sao chàng rể nàng dâu.

Người dưng đem lại lòng đau một lòng.

Ý làm sao bên vợ bên chồng.

Tương tề nội ngoại đèo bòng chửi nhau.

Thấy cuộc đời đau cũng còn đau.

Giác mê trái dạ trái nhau cái lòng.

Giác bát giác nói việc bao đồng.

Giác thời hết giác cái lòng hết trơn.

Giác hết giác ơn chẳng thấy ơn.

Oán thời thấy oán nhiều hơn bảy phần.

Kể từ năm Kỷ Dậu dần dần.

Tiểu khê qua khỏi sau lần đại giang.

Chí lâm đền bịnh hoạn cầu an.

Hết cơn bĩ cực giàu sang hầu gần.

Lời nói ra có Thánh có Thần.

Thiên tri địa chiếu gia bần nhứt tâm.

Chữ cơ thâm thì họa diệc thâm.

Trí mưu quân tử minh tâm để lời.

Chữ tử sanh phú quí tại Trời.

Hết cơn bĩ cực tới thời thới lai.

Tích oán chi ai hại đặng ai.

Quả lai báo quả chiều mai đến rồi.

Nhớ cha mẹ khó đứng khó ngồi.

Xem trời ngó đất bồi hồi ruột gan.

Từ Tạ Thị sanh dạ dọc ngang.

Mượn đao Thần Huệ xử tan phản thần.

Tôi phản chúa khó hưởng huê phần.

Vong sư phản đạo một lần này tiêu.

Gió mùa đông thổi mát hiu hiu.

Nhờ hồi Đế Thuấn, Vua Nghiêu lập đời.

Sao chẳng kiêng có lịnh ông Trời.

Soi trong bá quốc thay đời Đế Vương

Tổn thập bát quốc tổng An Lương.

Xử tiêu một hội nhà Thương tẩy trần.

Trời ngài khiến hậu phú tiền bần.

Nam bang Tần quốc Thánh Thần hội an.

Ăn cháo bí sau đặng làm quan.

Trà phê thuốc bịt không an xác phàm.

Xanh như chàm há dễ hơn chàm.

Nghe quan lớn thượng lại vàm Long Xuyên

Xưa bất thủ nay lại đầu Phiên.

Bình thời mới có Phật Tiên ra đời.

Bất úy tử dầu tử tại Trời.

Tham sanh dầu sống đời này làm chi.

Sống rạng tiết, sống dại nhiều khi.

Con Trời cháu Phật khả vi châu trần.

Phật thương ai thời Phật định phần.

Tây thời cận Phật người gần đi xa.

Lòng tưởng Phật Phật độ lòng ta.

Lòng nào tưởng quỉ quỉ ma lộn vào.

Sống làm chi nhơ tiết anh hào.

Thác nương theo Phật cõi nào hội ân.

Cổ hà nhơn kim diệc hà nhơn.

Quân thần đạo lý tối tân đại tình.

Ép gan son vọng cáo Thiên Đình.

Soi gương thấy mẹ con hình bỏ thây.

Nằm tưởng Phật thấy Phật phương Tây.

Kinh dương cứu khổ đổi thây con mèo.

Có ai giàu đem đổi người nghèo.

Khác nào bông bí đám bèo gió đưa.

Tình mặc dầu bữa sớm bữa trưa.

Xà lâm trận hỏa chuột mưa lên gò.

Chốn rừng nho biển thánh khó dò.

Dễ mà chẳng học khó mò sao ra.

Ra mé biển ngó thấy ba ba.

Con Phật Phật biết, con ma ma tường.

Cảnh nhị ngươn lập lại vi thường.

Thượng kim trung cổ cang cường nhơn dân.

Bất bịnh hoạn hồn bất ly thân.

Ngày đêm không ngủ nhơn dân minh tình.

Tôi thác trước đổi sửa dạng hình.

Còn y như thế bất bình bá gia.

Cầu hội lành nhờ lịnh mẹ cha.

Phước ai nấy gặp Diêm La Thiên Đình.

Cõi trung thiên đa ngữ tâm tình.

Gian nan nhiều thuở Thiên Đình xét soi.

Đời nhiều dụng bạc đúc vàng thoi.

Nghĩa nhân chẳng xét chẳng soi chỗ nào.

Nghĩ tới đâu ruột thắt gan bào.

Trời thời thấy đó, Phật nào thấy đâu.

Ngồi nghĩ nghị việc thế khó âu.

Đứt đầu đứt đít con trâu xổ chuồng.

Hết cơn vui ngó thấy cơn buồn.

Người đời khác thể tơ cuồn rối thêm.

Nhiều chỗ động chỗ Phật thì êm.

Phú tạo tật đố gây thêm oán thù.

Dĩ bất dĩ thì lại ở tù.

Hư nên thần khẩu oán thù hạ sanh.

Người nói lành lành lại khôn lanh.

Người nào nói dữ dữ đoanh vào lòng.

Giục dương gian cho kẻ mang còng.

Thác về âm phủ đổi lòng quỉ ma.

Trên phưởng phất lòng thiệt Phật ta.

Cõi âm phưởng phất quỉ ma báo đời.

Đời bất chánh ma chẳng sợ Trời.

Khiến xui việc thế rã rời tiêu tan.

Khổ thậm khổ chớ khá kêu oan.

Người nào luận việc khôn ngoan ở đời.

Lòng muốn cho tứ hải thuận lời.

Chư châu chư quốc gặp thời chiều mai.

Của hoạch tài bất phú hoạnh tai.

Bất như tích đức chiều mai thanh nhàn.

Sợ chòm ong vở ổ bay tràn.

Kiết hung hung kiết xóm làng chẳng an.

Triều dĩ trị dĩ loạn hiệp tan.

Hà đắc phú quí dọc ngang sao đời.

Chim có cánh bay khắp trong Trời

Người đời sao khỏi đổi dời thịnh suy.

Phú tứ hải vương đế khả vi.

Bực người sánh đặng lòng khi Phật Trời.

Mẹ dạy con tích thiện ở đời.

Lâm cơ nguy biến Phật Trời độ cho.

Chốn Tây phương ít kẻ âu lo.

Sa đường địa ngục nằm co kêu Trời.

Sách minh tâm Phật dạy hết lời.

Phật sai ác thú trên trời xuống răn.

Họa phước này dấp dới lăng xăng.

Chờ ngày trả quả như trăng khuyết đầy.

Nghĩ Bắc địa lòng tưởng ơn Thầy.

Phật còn mắc nạn người rày khỏi tai.

Tội ai làm nấy chịu hỡi ai.

Phật Trời soi xét chiều mai dân nhờ.

Trước ai cho lập tự nhà thờ.

Bắt cha chém đạo bây giờ tội đây.

Giác cuộc đời cho tỏ vạy ngay.

Hai đường họa phước tên bay cửa thiền.

Tội về ai nấy chịu chớ phiền.

Dương gian âm phủ qui tiền thượng thiên.

Tam Giáo hội xử việc bất minh.

Thay hồn đổi xác cõi Tiên đem về.

Một cõi âm sau xử phân lìa.

Dương gian thượng cảnh đem về nhứt đoan.

Cộng tồn thập bát quốc hội an.

Xử tiêu ma quỉ dị đoan tiêu điều.

Chúa xa Tề ruột thắt chín chiều.

Tôi còn xa Sở càng nhiều đắng cay.

Phụ bất từ tử hiếu khó thay.

Phụ từ tử hiếu thiệt nay trọn bề.

Một lời nói kết nghĩa nguyền thề.

Báo ân báo oán trọn bề quân thân.

Cha lập nghĩa con phải lập nhân.

Phật Trời soi xét cầm cân công bình.

Nào biết sao việc thế ép tình.

Buồn thì tưởng Phật, vui mình quỉ ma.

Phật trần thế Phật ở đâu xa.

Tây phương vọng Phật tại gia chứng rày.

Lòng niệm Phật niệm tháng niệm ngày.

Bình thời không biết Phật rày ở đâu.

Có biển trước lặng lẽ biển sau.

Ngàn trùng nước yếu chảy âu một bề.

Nghĩ thân tôi như thể thằng hề.

Vui đâu chút đó chưa bề nào an.

Nhiều kẻ dọc cũng nhiều người ngang.

Dọc ngang ngang dọc tan hoang cửa nhà.

Mặc ý ai khi trẻ dối già.

Đường chim dấu ngựa chắc mà ở đâu.

Vàng bao đành sánh lộn với thau.

Đúc chì thiết bạc giả thau thời nhiều.

Của bao nhiêu sung sướng Ngư Tiều.

Quán thông tạm đỡ chín chiều công danh.

Dò kẻ dại cho biết người lanh.

Thơm tho chẳng dụng hôi tanh sắc tài.

Đua chen chi trâm dắt lược cài.

Tốt xinh chi bấy được ngoài mất trong.

Người tu núi kẻ lại tu sông.

Tu non tu thị xét trong đạo mầu.

Đạo nào chánh thời đạo làm đầu.

Đạo nào bất chánh qua cầu Diêm Vương.

Sáu ngạ quỉ tăng hội nhà Thương.

Ba đường tội phước âm dương trung trần.

Thánh minh Thánh, Thần tự minh Thần.

Xem trong Nam Việt họa gần phước xa.

Phật hữu Phật sao lại nói ma.

Ma ma cho đó mới ra nỗi nầy.

Trâu Nhựt Bổn Nam Việt bắt cày.

Gay go chó sủa hằng ngày sủa dai.

Thấy người ta, ta lại tưởng ai.

Ngậm ngùi sự thế phân hai Phật Trời.

Bảy việc hại ba việc lợi đời.

Nhiều dư ít thiếu kêu trời chi dân.

Thuận ở đời Phật lại sanh nhân.

Hà nhân sanh Phật muôn dân chớ phiền.

Tố hà nhơn vong hậu phế tiền.

Vui chi một cuộc bạc tiền khoe khoang

Chốn Nam Triều quân chánh an bang

Nực cười thế sự con hoang không nhà

Xiết kể chi chúa trẻ tôi già.

Lão lai tài tận ông bà xin thương.

Phụ tích tài để khổ oan ương.

Tử lai phá thế nhà Thương tan tành.

Khá thôi thôi bớt dữ làm lành.

Rồi đây tới đó Phật hành khổ thay.

Chim không lồng mặc sức chim bay.

Hẹp hòi nước cạn không cây hiệp bầy.

Giáp Tý niên, Giáp Tý định ngày.

Trời xui ách khổ khổ rày dân ôi!

Phấn nỡ nào phấn lộn với vôi.

Thiếc chì ra ngọc Ngụy Khôi đời nầy.

Đường gian nan dễ dấu khó bày.

Căm hờn Tàu tặc hại rày Nam bang.

Tiểu nhơn thắng quân tử thối nan.

Quân tử đức thắng tiểu nhơn an hòa.

Chí tham vui thánh đạo Di Đà.

Khuyên trong bá tánh trẻ già niệm kinh.

Kiển nào vui Trời Phật tinh minh.

Tiên Thần lạc chí quảng thinh tổ đường.

Chớ tham chi tánh bạo tâm cường.

Ngủ mê một giấc quên đường Phật Tiên.

Vui say chi việc thế chẳng yên.

Tham vui một thuở sầu riêng nhiều ngày.

Khổ thấy khổ tránh khổ mới tài.

Càng cao danh vọng càng dày gian nan.

Thấy việc khổ gở khổ mới an.

Bực nào bằng bực giàu sang Phật Trời

Đất chang chang trải lót sáng ngời.

Đền đài cổ tự lập đời hiển vang.

Khối sắt mài vàng ngọc vi nan.

Quyền cao lộc cả giàu sang để dành.

Chẳng tích đạo giữ việc làm lành.

Phật không dạy dữ tranh giành dân ôi.

Bạc bấy bạc thôi thế thế thôi.

Nghĩ đời tích ác tích vôi thời nhiều.

Thấy tích thiện ruột thắt chín chiều.

Thương người trung hiếu ngư tiều hóa long.

Đau lòng súng, súng nổ pháo bông.

Khác nào buổi chợ khó trông nhóm hoài.

Động lòng gỗ, gỗ nọ than dài.

Trường xuân lập lại nhóm hoài ngày đêm.

Phật không êm nhơn thế lòng êm.

Phật êm nhơn thế ngày đêm thảm sầu.

Chẳng nhớ xưa Lưu Bị đi cầu.

Quân sư Gia Cát lập lầu Kinh Châu.

Thành Dã Tân nay ở chẳng lâu

Qua cầu Đông Độ Kinh Châu đem về

Tân Dã thành sau hiệp trước lìa.

Mưu vương trí chúa đem về Long Châu.

Ruột ai từng cắt ruột không đau.

Ngồi buồn nhớ việc trồng dâu để tằm.

Người niệm Phật ngày sau ông tầm.

Nhớ ơn tứ đại bữa rằm ba mươi.

Cúng ngũ quả vật thực tốt tươi.

Phật Trời không dám dễ ngươi việc nào.

Đời ma quỉ ăn nói hỗn hào.

Phật hiền kêu bậu Phật nào nói ai.

Lòng tưởng Phật có Phật Như Lai.

Đừng đừng khi Phật, chiều mai bỏ mình.

Thác không chôn kẻ dữ phơi hình.

Kên kên quà quạ thây sình moi ăn.

Ép cái lưỡi phải cắn cái răng.

Ép gan ôm dạ khó khăn giữ mình.

Thương cho kẻ chơi quán ngủ đình.

Thân ai nấy độ biết mình phải không.

Chớ nói ai gây oán mắc công.

Ngặt tình Phật dạy ra công chỉ dùm.

Đạo vợ chồng con cháu buộc chùm.

Ngủ mê thức dậy đứt đùm không hay.

Rã rời đâu không biết nỗi nay.

Ai thời cũng giỏi cũng hay xưng thầy.

Phật dạy tôi trước tỏ sau bày.

Bút thần ký tự để rày hậu lai.

Mặc thế tình ai dễ ép ai.

Đường huê khôn thấu ngàn mai khó tường.

Ghét thời cho ăn mật ăn đường.

Thương cho roi vọt mới tường việc khôn.

Qua năm Mẹo tôi chết không chôn.

Ở đời ít dại nhiều khôn não nề.

Nói lắt léo nhiều việc vụng về.

Sao bằng thanh kiển theo bề con sang.

Không dám bì kẻ phú người quan.

Dân ngu thời phải lo toan phận nghèo.

Muốn lên non xuống dốc lên đèo.

Mắt nhìn thế sự như bèo hiệp tan.

Kiển nào vui thủy bộ cao sang.

Ngàn cây muôn cụm dọc ngang muôn nhà.

Tới chốn đây gần nẻo Phổ Đà.

Ma ha am tự cảnh bà Vi Ve

Kẻ đi bộ người lại đi ghe.

Bến đò biển trước súng nghe ầm ầm.

Cơn thảnh thơi no đủ ăn nằm.

Thung dung trên thế ngọc cầm nỡ buông.

Lụy đầm đầm lụy nhỏ uông uông.

Thảm ưu chí thảm sầu tuôn đoạn sầu.

Dạ chí lâm sông rộng bắc cầu.

Nào hay ném gánh mất đầu văng đuôi.

Việc thấy nghịch gỡ đặng thời xuôi.

Cầu Trời vái Phật đem đuôi hiệp đầu.

Ai đày con ô thước đội cầu.

Qua Phiên cứu chúa công hầu ơn đâu.

Ôm dạ thầm ép thửa lòng đau.

Càn khôn đại đạo ân sâu độ rày.

Con có tội cha mẹ bắt đày.

Dầu sanh dầu tử ăn mày phải cam.

Hội tân trào nhiều chức quan tham.

Bạc ai trả nấy đừng ham dục lời.

Đồng bạc hại nhơn nghĩa rã rời.

Quanh co uốn khúc nhiều lời đắng cay.

Sửa kẻ vạy đem lại người ngay.

Kẻ ngay làm vạy khổ thay bạc đời.

Chê cảnh Phật dụng bạc dạy lời.

Đắng mà làm ngọt trải đời lòng riêng.

Chữ tiền tải phấn thổ đảo điên.

Bất như tích đức Mục Liên giáo lời.

Chí cả trai mới đặng trên đời.

Phép khuôn lễ nghĩa giữ lời chánh minh.

Việc tu hành ai cấm tụng kinh.

Tụng kinh lòng bất tinh minh tội rày.

Đánh mặt trống động chuông hội này.

Giác lui giác tới ngủ ngày mê tâm.

Giác nỗi thế nhiều kẻ oán thâm.

Nỗi sầu nỗi thảm binh âm dấy loàn.

Sau ơn tổng trước cám ơn làng.

Quan quân như hội nhứt tràng nhóm đông.

Quan phế đức kẻ dữ phế công.

Bạc trăm chẳng Phật người không hưởng phần.

Ân báo ân dĩ biện Tấn Tần.

Tử giai ký tử gia bần tri ân.

Tiên tề gia mới gọi trí thân.

Hậu tề kỳ quốc chăn dân biên thùy.

Tâm bất tri diện phục bất tùy.

Du thân thế phụ biên thùy đều chê.

Tử trung cang bất tử thọ huê.

Đường dài thăm thẳm ngựa dê luông tuồng.

Xem Đông Tây ít kẻ lòng buồn.

Nhìn tường Nam Bắc luông tuồng tâm nhơn.

Trong hai ngàn xử biến Thất Sơn.

Biến thiên biến địa biến nhơn thay đời.

Biến hết thảo mộc lại biến lời.

Rã rời thân thể cho đời khinh khi.

Phật với Trời có dám nói chi.

Dễ ăn dễ nói dễ khi khổ người.

Người hại người, hại tới chín mười.

Làm sao tiêu Phật tiêu Trời người ôi!

Gặp cơn khó niệm Phật quên thôi.

Tới cơn có của lấy vôi bôi mình.

Trong mười năm dựng nghiệp minh đình

Biển hồ lai láng mặc tình cá đua.

Khúc cay đắng, khúc chát, khúc chua.

Kẻ lo bán Phật, người mua tượng hình.

Thương phận Phật nhiều kẻ lộng tình.

Nhà thờ cha dạy thình lình không hay.

Không nhà thờ cha dạy từ đây.

Tranh tài đấu phép ai hay thì nhờ.

Khá bủa câu thả lưới đợi chờ.

Phật cho tài phép một giờ thoát mê.

Cõi dương gian ba kiển ba quê.

Ba ngôi ba chúa châu chê nhứt điều.

Thương cho người sống ít thác nhiều

Linh đơn Phật rưới mai chiều hóa tiên.

Thầy dạy đời đa bịnh bất khuyên.

Nói ra nhiều kẻ cười riêng chê thầm.

Nhơn bất trung phi nghĩa mưu thầm.

Ma thời lầm Phật Phật nào lầm ma.

Một gánh thơm bán ế hôm qua.

Nay đem bán nữa Phật ra độ đời.

Vật bán ế ngon ngọt nhiều lời.

Bán nài bán tấn bán thời nhục vinh.

Đoái biển trước ba hòn quảng thinh.

Mương khai án cửa tinh minh một hòn.

Tiền Gia Định cải hậu Sài Gòn.

Đỉa đeo chân hạt hao mòn muôn dân.

Chẳng dạy người phế ác vi ân.

Gập ghình trào quốc muôn dân bất hòa.

Bất luật điều trẻ lộn với già.

Ở ăn khác thế cửa nhà khoe khoang.

Cửa Cần Thơ Phật kiến xuất sơn.

Mỹ Tho phát hiện ký an một hòn.

Một lời thề biển cạn non mòn.

Sắt thau mòn mỏi dạ còn phấn son.

Đúc chuông đồng thích chí thon don.

Núi kia muôn cụm lòng son một lời.

Truyện Tây minh đèn đỏ sáng ngời.

Đồng Nai đăng hỏa chữ lời Tiên sư.

Chớ bán cú đem dạ cẩu trư.

Muôn lời đổ bể tâm tư bất tùng.

Đa phi ngôn chỉ sử anh hùng.

Xưng vi tự chủ bất tùng thượng sư.

Kiển huê sen đau dạ ưu tư.

Non bồng chớn chở thượng sư cầm quyền.

Cam hờn thay phản chúa vong tiền.

Tán gia bại sản chùa chiền phiêu lưu.

Tội khi quân hà hữu vô ưu.

Sát tha Lục Tỉnh hoang vu Nam Kỳ.

Tác công nghiệp cho kẻ biên thùy.

Hoang lâm tích hậu Bửu Kỳ Hương Sơn.

Mạt đạo xà vô giác phi sơn.

Thiền lòng chí để Bửu Sơn mưu Trời.

Lời dặn dò vi thiện ở đời.

Mảng lo thiếu kẻ đổi lời thay vương.

Mạt nhà Trụ xử mạt nhà Thương.

Qui lai Tây Bá tứ phương phục tùng.

Túc văn võ hội chiếm anh hùng.

Tam vu Hưng Thới tương phù trí tri.

Vận bất tề mang chữ ngu si.

Phòng cơ tích đạo trí tri kiệt hào.

Ba bực khôn khôn để chỗ nào.

Dại thời ba bực anh hào ba căn.

Khi tối đất khi lại có trăng.

Trường sanh nhựt nguyệt hiệp căn đêm ngày.

Hết Phần 1

Quyển 1 - Kim Cổ Kỳ Quan Phần 2 

Phần nhớ tớ phần lại nhớ Thầy

Tớ an phận tớ, nỗi Thầy phương nao

Đường sanh tử đáy biển cù lao

Sống đi hành khất thác bao nỗi Thầy

Chốn du long xử tử đem đày

Tớ xa đài các sao Thầy ly môn

Dại một đứa dại hết một môn

Trường đồ mã lực biết khôn sức người

Bạc thời dụng phụ rẫy vàng mười

Ngửa nghiêng trong dạ tức cười ngoài môi

Nữa không nữa, thôi cũng không thôi

Giữa vời sóng bổ chúa tôi nhiễn nhừ

Quỉ xử quỉ, Phật chẳng thèm trừ

Tà thần cảm chánh Phật trừ ma ra

Một kiển Tiên niệm Phật ngân nga

Sao không tưởng Phật tưởng ma nhập tình

Lòng niệm Phật bỏ dữ trong mình

Bỏ ngang bỏ dọc ép tình công phu.

Gắng thường hành niệm Phật rằng tu.

Chí tâm mài sắt rừng nhu mờ mờ

Tu nhứt kiếp ngộ Phật nhứt giờ

Tu trì giữ đạo mờ mờ đi đêm

Núi biển ít sau lại nổi thêm

Đồng Nai, Bắc địa không êm núi nào

Nghĩ tới đâu ruột thắt gan bào

Mắt nhìn bá tánh hỗn hào chỉn ghê

Khổ chốn kiểng sao khổ chốn quê

Thoát trong trần thế chỉn ghê Diêm Đình

Tiêu tứ điện bốn nước lộng tình

Qui lai nhứt thống nước mình chăn dân

Tiên xử kỷ, hậu xử bỉ thần

Ở trần bất chánh bất phân tội hoài

Lo việc hậu mới đặng lâu dài

Ngày sau nhiều kẻ phép tài trí tri

Đấng anh hùng vàng đá nài chi

Ngay vua lòng sắt trí tri tạc lòng

Đường tử sanh như đá chập chồng

Cheo leo duyên thiện nặng lòng âu lo

Ăn cơm trời bữa đói bữa no

Khó lo phận khó, giàu lo phận giàu

Người không phải trái bí trái bầu

Công danh chi nữa nỗi sầu tới đây

Nắng cạn nước thấy cá mới hay

Hào sâu khó lấp nổi thây chánh tà

Lời hằng nói đừng có xưng già

Thố long xuất thị nước nhà an khương

Tiền qui Châu hậu lập nhà Thương

Trụ vương xuất thế xử ương nhơn trần

Tố vi vương nan thị vi thần

Bơ vơ tôi chúa cõi trần chắt chiu

Đấng quân tử xử người quần yêu

Tiểu nhơn tranh thực phi diêu chẳng còn.

Dao mài đá năng liếc năng mòn.

Nhiều cha nhiều chú con còn góa lâu

Trước kén rể sau lại kén dâu

Hội đồng thẩm án đâu đâu hội tề

Thượng minh lý hạ thuận một bề

Thuận dâu thuận rể đặng về Tây Phương

Đổi nhơn vật hết oan ương

Qui tề lập hậu khó thương bạo tàn

Thấy chòm ong vỡ ổ bay tràn

Cảm thương lê thứ bạo tàn bất sanh

Cảm phụ hoàng họa thể treo tranh

Cõi trần lỗi thế bia danh hành hình

Thoát sông mê cho giỏi tu tình

Rửa nhơ trần tục sạch mình mới ngoan

Phật tùng Nho, giả xuất an lòng

Văn nho bất Phật khôn ngoan bất Trời

Hiếu chí thiên ai dạy để lời

Minh tâm khắc cốt Phật Trời ở đâu

Chữ tích thiện phùng thiện mấy câu

Tích ác phùng ác ở đâu dễ lời

Ơn Thánh nhơn chỉ bảo mối đời

Mai chiều thấy đó coi lời dở hay

Kẻ tu mặn, người lại tu chay

Có Trời có Phật dạy ngay mới tường

Khá bỏ lòng tánh bạo tâm cường

Noi theo Thánh đạo dò đường Phật Tiên

Đố ai trừ cho đặng giặc Phiên

Họa Trời gởi đó Thánh Tiên khử trừ

Đại hùng đại lực đại từ bi

Phép nào qua Phật dễ khi nhiều lời

Sức Tề Thiên Đại Thánh khi Trời

Phật Bà thâu phép giỏi đời bao nhiêu

Ngày bất tri thiên địa trừ yêu

Tam nhơn xuất Thánh tùng Nghiêu trị đời

Tam Thánh nhơn xuất hậu tri Trời

Tri nhơn tri vật tri lời bá gia

Tri hậu thế tri việc tà ma

Tri tiền trung quốc tri ra Phật Trời

Tri người trung, kẻ nịnh y lời

Tri trong thế giới tri thời càn khôn

Tri vạn quốc chi sĩ mưu tôn

Thương người trung hiếu trí khôn tiền đường

Nay Hạ Ngươn soi xét minh tường

Kỳ lai cứu chúa Hớn đường qui Châu

Nhìn tam châu sự thế chẳng lâu

Hậu tam tiền nhị qui Châu nhứt trào

Nhớ Tiên sanh quỉ cốc tâm bào

Tiền Đường hậu Hớn chỗ nào cũng thương

Người trung thần nhiều nỗi tai ương

Đắng cay chua xót nhà Thương hội nầy

Thương cha ghẻ, con ghẻ mắc đầy

Chúc ngôn thọ giáo trước bày lời răn

Mình hại mình nói việc có căn

Nước nào hại nấy lăng xăng trở đời

Thương với nhau thương miệng thương lời

Tìm tâm giết thác trong Trời biết bao

Hậu nhứt thinh tiêu hết cù lao

Nhị niên chí khổ đề lao chen người

Nỗi sầu bi thấy việc tức cười

Họa đâu chưa có thấy người đa mang

Kiển Phật Trời nay chẳng đặng an

Bá gia bá quốc tiêu tan chẳng còn

Lòng than ôi mệt mỏi hao mòn

Dấu y như dấu dạ còn hồ nghi

Nhơn hữu thịnh trào quốc dĩ suy

Nước nào cũng vậy lượng chi nước mình

Quốc hữu suy vọng cáo thiên đình

Thời thìn vị đáo hữu tình châu minh.

Lưới Thiên Cơ bủa khắp quảng thinh

Đạo lành học đặng tinh minh dễ gì

Hơi Kỳ Nam thơm nức biên thùy

Ưu quân ái quốc dỉ tùy Thánh Tiên

Lỗi Vương đạo Thánh đạo sao yên

Ngụy hoàng phế quốc sầu riêng một mình

Vi nhơn nan hủy thị nhơn tình

Diện tuy đối diện tâm tình cách sơn

Phật ghét Phật, niệm Phật phi ơn

Phật ma ma Phật sài nhơn lao tù

Trời ghét Trời, mắt sáng mà mù

Đạo Trời sao nói Phật Trời phù vân

Xét chỗ nào lỗi Thánh lỗi ân

Thiên tru địa lục du thân bất tồn

Kiểng Hạ Ngươn sóng bổ đầu cồn

Giữ thân cũng khó giữ hồn cũng gay

Chua với ngọt, mặn lạt đắng cay

Cọp tu thấy cọp, cọp bay thấy rồng

Lỗi quân ân lỗi đạo vợ chồng

Lỗi nhơn lỗi vật lỗi lòng thiên san

Lỗi phụ tử huynh đệ bất an

Chuối non dú ép sau mang thúi buồng

Mối chỉ tơ rối rắm trong cuồn

Mực tàu nẻ thẳng lòng buồn sầu riêng

Lỡ dĩa mực cũng lỡ bút nghiên

Khổ thời thấy khổ sầu riêng riêng lòng

Da trái bưởi ruột lại trái bòng

Người dưng khác họ một lòng bà con

Sàng nhiều dần nhiều nỗi thon don

Lọc lựa gạo cội như son đỏ điều

Ít ai noi Canh Mục Ngư Tiều

Phật Trời dạy bảo cũng nhiều nhiều hung

Giác Thanh Đế chí gái bất trung

Mục Liên thiểu lộc Tiên cung giảm phần

Đọa xuống trần thủ chánh xứ trần

Hội nầy Thầy dạy khác phần tu riêng

Biết khát nước, đặng tắm nước Tiên

Không trau việc Thánh nước đen đục ngừ

Lóng tai nghe vắng chốn thiền từ

Ngẩn ngơ cổ vãng đục ngừ kim lai

Đường thời trống mắc mỏ chông gai

Rẻ rề mắc đắng chiều mai coi đời

Người cãi Phật, kẻ lại cãi Trời

Gió day mắng gió, mưa thời mắng mưa

Thương Phật Trời, nhiều kẻ chẳng ưa

Nhà hoang vô chủ khó thưa hưởng phần

Xét nỗi xa, xét lại nỗi gần

Từ năm Tân Hớn định phần chưa xuôi

Việc Thầy vui đệ tử mới vui

Thầy buồn đệ tử phải xui lòng buồn

Có vui chi đờn địch thơ tuồng

Tôi Nam chúa Bắc như guồng rối tơ

Nghĩ mà coi tôi chúa bơ vơ

Chừng nào gỡ được rối tơ hết sầu

Chốn Tam Châu dạ dốc bắc cầu

Vì ai kết oán gây sầu từ đây

Chim còn sầu nhớ kiểng nhớ cây

Làm người bao nỡ vỗ tay reo cười

Việc oan gia nghĩ giặc làm người

Thù thâm tích oán hại người lao xao

Nuôi con khỉ khỉ múa làm sao

Rằng người trí huệ thấp cao ở đời

Việc nên hư hệ ấy ở trời

Chí tâm báo bổ để lời tinh minh

Đức Chúa Trời rộng lượng thinh thinh

Phật ngài đại độ minh minh cõi trần

Trước phần thơ khanh sĩ nhà Tần

Tiền tồn hậu thất hiệp phần Hớn gia.

Hậu Minh Hoàng đày Phật phế cha

Nhà thờ phá hết Thầy ra yếm tài

Hậu Bắc địa tứ trấn cõi ngoài

Nam bang đại quốc lâu dài trường sanh

Tội Đại Thanh bán tự bán tranh

Họa hình bán Phật bất sanh chín phần

Đại phú quốc phế tự hậu bần

Chữ mà chùi đít cửu phần bất sanh

Việc Nam bang nhiều kẻ khôn lanh

Thấy phần dư tứ thiểu sanh tam phần

Thấy việc xa chẳng biết việc gần

Việc Nam còn mấy việc Tần như nhau

Đất Bắc-kỳ sau lại ruộng sâu

Mười phần thác chín khó âu cho người

Cận việc thế thấy khổ chớ cười

Tài hay sức mạnh xin người thi ân

Ai có tài bố đức chăn dân

Phước Trời soi dấu muôn dân đặng nhờ

Chữ công danh sớm đợi tối chờ

Nước xao vì gió sao lờ vì mây

Trời khiến xui ách nước từ đây

Chà Và hai nước mất thây chẳng còn

Xử việc trong Lục Tỉnh hao mòn

Nam bang khổ dạ chiều lòn hết hơi

Chẳng hồi nào Nam Việt thảnh thơi

Chỗ nào vinh hiển các nơi vui cười

Việc sưu đinh thuế đóng từ người

Cày sâu cuốc cạn vui cười nỗi chi

Đời Hạ Ngươn mắc một chữ khi

Không dè sao thấy việc chi cho người

Chen chúc khổ cực sắc vui cười

Khác chi đầy tớ gọi người hiển vang

Kẻ nói dọc người lại nói ngang

Tâm làu quán khách, giàu sang xưng hùng

Lấy đồng bạc ỷ thế vô cùng

Lâm nguy thất thế không mùng ngủ đâu

Chẳng dò cạn sao chẳng dò sâu

Buồm trương giữa biển lo âu dựa bờ

Khá lo sao gặp tiết kịp giờ

Chiều mai có dựng Huỳnh cờ thanh long

Trải xem đời biển bạc non sông

Quạ đà thấy bẫy sao không tránh vòng

Trai phản chúa, gái lại lộn chồng

Đời nào đời vậy đem lòng vui đâu

Trào dưỡng hổ di họa ngày sau

Tâm linh phước chí biết đâu vận thời

Bạc sao là đầu bạc hỡi Trời

Xét soi sự thế hỡi đời bạc đen

Đồng bạc trắng trắng bạc nhiều khen

Ở đời dụng bạc làm quen cái lòng

Khéo vô duyên tình nghĩa vợ chồng

Giàu sang trân trọng nghèo lòng dễ khi

Người sớm đầu tối đánh phải chi

Nhứt tâm nhứt tánh e khi lỗi lầm

Nhớ tới đâu ruột thắt gan bầm

Vui đâu chút đó không nhằm việc chi

Thế hết thịnh thời mới tới suy

Hết suy tới thịnh dĩ quy thượng đường

Người dạ bào thủ sự tâm cường

Chung thân hành thiện bất tường thiện dư

Nhứt nhựt hành ác tự hữu dư

Minh tâm chí luật nhơn cư bất điều

Chốn biển khổ lâm khổ thì nhiều

Săn hươu bắn nhạn Ngư Tiều thiểu nhân

Bạc với vàng sao xứng đòn cân

Thương ngài cũng chức vì dân làm đầu

Quân phế quốc, hầu tất phế hầu

Công danh sớm đục tối đầu quản bao

Nhớ nước giếng trông đợi nước ao

Giàu sang kim quốc chiêm bao công hầu

Khuấy bánh đúc son phấn chế màu

Chế thêm lan huệ chế bầu trúc mai

Vận bất tề ai cũng như ai

Bó tay buộc cổ dây gai buộc chùm

Ngái trái đùm, sung cũng trái đùm

Đi buôn thiếu vốn ai dùm cho tôi

May có lời, rủi lỗ thời thôi

Vốn thời thôi vốn phận tôi lái lèo

Có người giàu cũng có người nghèo

Trả vay vay trả lái lèo nọc neo

Thế thì lặng, in thế cheo leo

Giữ lòng cho chặt nọc neo cho bền

Đất năng lở sợ đất không nền

Thiện nam tín nữ cho bền nam mô

Miệng niệm Phật thì khá nuốt vô

Niệm Phật mà nhổ khô khan trong lòng

Thời bất đạt hành khất bao đồng

Giáo khuyên trả nợ thỏa lòng thế gian

Đất Sài Gòn phố ngói dọc ngang

Một người năm cắc cũng an phận mình

Gắng niệm Phật chí ý tận tình

Ưu quân ái quốc việc mình phải lo

E hậu nhựt nhà nước mất kho

Của trần vô số tiêu tro làm gì

Tiếng Kỳ Hương thơm nức biên thùy

Bửu Sơn mai quế qui kỳ thất niên

Long Hoa Hội tới đó mới yên

Đẩu Sơn nhứt sĩ trừ Phiên anh hùng

Hữu Ngũ Long Công Chúa tương phùng

Bay cao luyện thấp vô cùng tài năng

Hậu Đào Lư nhứt sĩ hiệp căn

Phân vi nhựt nguyệt phi thăng phép tài.

Giác cho người lo việc lâu dài

Ngũ Long Công Chúa ra ngoài một thân

Phải lo đền trả nợ quân thân

Người nào phi nghĩa phi ân chẳng còn

Biển mênh mông Phật nổi nên hòn

Đất bình sanh núi Trời còn không hay

Chim đậu không bắt, bắt chim bay

Nửa nạc nửa mỡ thịt phay ít lờn

Đồng nội ngoại thương hết không hờn

Thân lo báo bổ như đờn Bá Nha

Lo hai bên cha cũng đồng cha

Hai vai gánh nặng xét ra làm người

Ruột xót đau việc lạ tức cười

Lòng ta ta biết việc người người hay

E nợ đời có trả có vay

Hết vinh tới nhục không hay quả đời

Người đổi người, lời lại đổi lời

Phong-Thần trả quả thấy thời điếc tai

Nay đem lại vốn thiệt người lai

Rặt mà không rặt chiều mai không còn

Gia Định còn sau mất Sài Gòn

Châu Đốc mất trước tiếng còn An Giang

Tiền Lý quốc lập hậu dương cang

Nam Kỳ Lục Tỉnh an bang phục tùng

Lương Mỹ Nhơn tạm xử anh hùng

Nhơn trung chánh thị anh hùng chánh tâm

Xét cơ hậu tồn xét cơ thâm

Tri tiền nghiệm hậu Minh tâm sách ngoài

Chớ chê đây nói việc dông dài

Người trong trung quốc hay ngoài càn khôn

Tiền Thánh giá tận thế qui khôn

Nam Tần cận địa phá môn chùa chiền

Truyền giữ truyền tử bất truyền hiền

Truyền mưu truyền trí truyền hiền kế ngôi

Có xét thời đặng phước dân ôi

Không thời vận đọa tới thôi khổ rày

Mất một mối kiếm tối một ngày

Trong hai năm chẳng kiếm rày chưa ra

Mất bề mẹ, khó kiếm nổi cha

Thấy còn mà mất nghĩ ra thảm phiền

Mất mà còn trở lại y tiền

Rừng xuân bá tánh chớ phiền nam mô

Ở trong trời khổ quốc hung nô

Đạo nào giữ đạo Gia Tô mặc người

Chớ ép ai giọng nhỏ tiếng cười

Xem đời trần hạ việc người khó phân

Sự bất trùng Phật giả khi thân

Chê đời bất chánh vô phân minh tình

Nói cạn lẽ nhiều việc bất bình

Dốt mà nói chữ nghĩ mình nhiều chê

Nghĩ nỗi mình mỗi việc mỗi quê

Mười chuyện quấy chín khen chê mặc tình

Éo le thân không đáng cái hình

Vô duyên chi bấy việc mình mình ôi!

Cám ông Bướm, tưởng nghĩa ông Vôi

Người Tần mắc đọa tanh hôi xác phàm

Chốn núi non chí sĩ lo làm

Kìa non Bửu ngạn tiếng đàm ma ha

Hội nhà thờ đức cố đức cha

Các am các tự đều ra tranh tài

Việc văn hay chẳng luận đọc dài

Ngặt tình chưa đủ sách ngoài nói dai

Mười tám nước việc nói chiều mai

Ích chi một chỗ nói dai mà phiền

Có công đâu làm việc không tiền

Cho vay lỗ miệng chớ phiền bạc trăm

Việc nói láo cầu hội mười lăm

Ba mươi lễ bái nhứt tâm hội đồng

Vọng thập bát quốc hiệp một lòng

Chúc Nam Phật độ hội đồng quang minh

Ráng dồi lòng hai chữ sắt đinh

Muôn dân xao xác rộng thinh cửa Trời

Ăn theo thuở, ở phải theo thời

Một trăm việc thế khác lời một trăm

Chén trong sống còn động trên mâm

Ở đời khôn dại tại tâm dễ gì

Đời làm phải Trời phải nương tùy

Đời nào làm quấy quấy thì tùng chi

Có chữ rằng chi tử vu qui (18)

Làm thân con gái phải đi theo chồng

Trai năm thê bảy thiếp đèo bòng

Nữ trinh thờ chúa giữ lòng thờ phu

Nam nữ đồng biển Thánh rừng Nhu

Ngày sau tỏ rạng trăng thu đạo đồng

Sao không nếp mà quết bánh phồng

Còn hai giống gạo giữ lòng làm ăn

Đến chừng nào nhựt nguyệt hiệp căn

Ngày thời ông mọc đêm trăng sáng hoài

Học thuộc lòng nói việc dông dài

Trường an ứng thí bẩm ngài vi tiên

Hột lúa Trời đỏ ruột điểm khuyên

Trái dừa nhắm sức của tiên cho mình

Có Quan Hưng hiệp với Quan Bình

Quan Công xuất thế gẫm tình ai hay

Đường sanh tử khác thể tên bay

Lo hồn vi chánh lo thây làm gì

Thác mà biết việc thế mới kỳ

Sống mà không biết việc gì làm chi

Có lòng cúng quỉ Phật chứng tri

Không lòng cúng Phật Phật đi ma về

Người thảo ngay sớm cách tối lìa

No nao sum hiệp đem về nhứt môn.

Dại lỡ dại khôn cũng lỡ khôn

Tòa sen rước khách non côn ngọc lành

Thuở xuân xanh kết nghĩa không đành

Trái duyên lỗi đạo ngọc lành hóa long

Thoàn độ phu đưa kẻ qua sông

Ngư phùng độc thủy hóa long không ngờ

Võ miễu tiêu, hồn phách vật vờ

Cầu may điểm nguyệt phượng thờ tổ tiên

Trách ai làm bá tánh đảo điên

Thương người trung hiếu sầu riêng trong lòng

Đất kinh đô dư vợ thiếu chồng

Nam thanh gắng chí rèn lòng công phu

Bề nữ tú mài sắt chí tu

Họa may gặp thuở ngao du non thần

Vui làm chi một cõi dương trần

Công lao tiêu tứ hưởng phần vạn niên

Cám Ngọc Hoàng ngồi ngự chẳng yên

Cõi trần xử thế thiểu niên xác phàm

Phải gắng công niệm chí lo làm

Phật cho Trời định xác phàm vi ngôn

Có xuất tình mới biết rằng khôn

Chừng nào không có một môn nói cuồng

Nhớ Bắc Nam chí thiết lòng buồn

Dế ngâm vắn vỏi chỉ cuồn lòng đơn

Mắt đoái nhìn Tiên cảnh Thất Sơn

Ngùi ngùi nhớ Chúa đội ơn lộc thầy

Cha Nam con Bắc tớ nỗi nầy

Trời cao đất rộng chứng rày cô thân

Chúa trung tín dĩ lễ đại ân

Ve ngâm thảnh thót ruột phân gan bào

Đi tới chùa niệm Phật ào ào

Về nhà khác thể như Tàu hưng binh

Ngó thấy Phật, sợ Phật tâm kinh

Về nhà tưởng lại như tinh với tà

Dọn kiểng tu sắc phục áo dà

Màu thoàn bất chánh ông bà bất tri

Người ở đời phải xét phải suy

Phải lo phải sợ phải tri rách lành

Người có tổ, chim đỗ có nhành

Người hiền chúa rạng dạ dành tùng qui

Đời con nải dụng thải con ty

Con dòng nước đục bất tri nẻo đường

Con người cỡi chịu cực thường thường

Cực thời chịu cực dắt đường nẻo đi

Nhơn đắc thế nhơn bất khả thi

Con dòng con cỡi cũng đi một đường

Đứt dây mũi mới lủi vô vườn

Đụng cây đụng cội không đường mà đi

Của không làm ăn hủy một khi

Ai đem tới nữa mà đi ăn bòn

Ăn quẹt mỏ láo láo tiếng dòn

Ba đời ăn chực những còn nói dai

Ăn của người đem dạ hại ai

Rồi đây tới đó điếc tai nhức đầu

Đạo trí huệ lòng dốc vọng cầu

Miễn cho chúa rạng công hầu tạc bia

Của bá gia mặc ý phân chia

Rồi đây có sức nói lia miệng người

Buồn thời buồn nhiều việc tức cười

Của thiên trả địa e người tiêu tro

Thấy đói trước người khá âu lo

Hoạnh tài bất phú mà no sao đời

Việc khác nhau có một chữ thời

Đó tu cho khỏi ở đời trường xuân

Xem cho biết lẽ oan chỗ ưng

Hại người Lục Tỉnh lại xưng anh hùng

Tội của người nghĩ tội vô cùng

Tội nhơn phạm Phật chẳng dùng một ai

Lòng vọng cầu thấy Phật Như Lai

Thời người mới biết tội ai ít nhiều

Kẻ vong sư phản đạo phế triều

Học đòi Lữ Bố trá triều trêu ngươi

Hoa tứ quí ăn trái gốc bươi

Nực cười Đổng Trác mắc ngươi Tư Đồ

Cửa hoạnh tài tích để mấy bồ

Cám thương kẻ Hớn người Hồ thiết tha

Chốn ngai vàng vững đặt âu ca

Nam thanh nữ tú vào ra nhộn nhàng

Khéo rủ nhau mà đi hốt vàng

Gặp vàng không hốt ra đàng hốt tro

Mặc thế tình sợ đói đi lo

Nghĩ đi nghĩ lại không no đói hoài

Đờn độc huyền chiết thế chẳng dài

Chiết thân chiết bạn chiết hoài lẻ đôi

Đời nghĩ đời, ba bực khó thôi

Một dây ba bực làm tôi cực hoài

Người cầm kỳ thi họa hớn hài

Độc quyền hại kẻ bất tài cô thân

Khó nỗi đời thấy khó khó phân

Dầu khôn thứ mấy chữ dân thiểu lời

Người trên nói dưới dễ ra lời

Việc quấy nói phải ở đời phải lo

Thấy việc đời lòng đói phải no

Cò ma dựa mé khỏi lo lạnh lùng

Tôi làm biếng nói việc tầm khùng

Điên điên đỏ mắt xưng hùng với ai

Đói ăn bắp, đói nữa ăn khoai

Hết bắp hết khoai chiều mai ăn đá

Mấy ai từng đặng chim bẻ ná

Có người nào đặng cá bỏ nơm

Người ở đời ai chẳng ăn cơm

Cơm ai mà độ không thơm tiếng mời

Ai cũng muốn làm Phật làm Trời

Lời Phật chẳng kể, kể lời ma không

Việc tu hành đừng nại thất công

Dồi mài tâm tánh sợ không ôn nhuần

Phát cụm cỏ cho thấy ngõ rừng

Hỉ nộ ái ố để gừng nhập tâm

Vậy mới rằng kế hiểm mưu thâm

Mắt ngơ tai điếc Minh tâm kế kỳ

Hổ phụ lưu danh hổ tử bì

Làm sao để tiếng biên thùy ngợi danh

Gia xuân vương chánh ngoạt tương tranh

Mới rằng quân tử khôn lanh trên đời

Thương nhớ thay lời Phật dạy lời

Du tồn cốt cách Phật Trời ái ân

Lập kỳ đạo ái đạo ký thân

Phế điền đạt hải báo ân khó bì

Họa phước nhơn do cánh vấn thì

Thiện duyên tác phước bất tùy lâm vong

Sanh giả không, kề tử giả không

Ngồi buồn nói chuyện minh mông giải buồn

Hậu Gia Định Tây trước đi xuồng

Giăng câu đặt lọp luông tuồng chơn không

Nói láo dòng nói việc minh mông

Đặng mà giựt của đoạt công phàm trần

Việc bất minh chứng có Thánh Thần

Lòng tà dạ quỉ chẳng gần Phật Tiên

Đêm năm canh thổn thức chẳng yên

Mảng lo trung hiếu sầu riêng một mình

Lo công tư thắc thẻo tâm tình

Lẽ Trời chưa vậy biết mình làm sao

Ví cũng như cá cạn ở ao

Hội nầy khác thể chiêm bao công hầu

May một chút rủi chịu ngàn sầu

Ai ai cũng vậy cạo đầu theo Tây

Một chút rủi một chút thì may

Tiêu đầu loạn ngạnh mới hay việc đời

Khó nỗi than việc khó hỡi Trời

Hai đường họa phước đổi dời về ai

Niệm Nam mô Bồ Tát Như Lai

Di Đà thọ ký cho ai thi nhờ

Độ bá tánh tới bực tới bờ

Làm lành niệm Phật mà chờ hội sau

Tồn núi điện sau lại ruộng sâu

Tàu mang ở đó giăng câu đặt lờ

Chốn hạ trần con dại con khờ

Trông ơn đức mọn phượng thờ chúa công

Kẻo bá gia tích thiện đợi trông

Hư nên sống thác Đức Ông ra đời

Có hào quang chói rạng sáng ngời

Muôn dân khủng cụ lập đời mới an

Có sông dọc sau có sông ngang

Xe hơi xe kiếng chạy sang giáp vòng

Có tàu cây, tàu sắt, tàu đồng

Trân châu bửu vật thỏa lòng yến anh

Nước Nam Kỳ như bức tượng tranh

Ăn nói dịu ngọt khôn lanh tánh tình

Máy thiên cơ việc khéo nước mình

Nam thanh nữ tú nhứt tình chia công

Chẳng sanh lòng dạ bướm kề ong

Ăn ngồi thư tự chí long nữ tình

Qua ngày sau không miễu không đình

Hội tề công sở nhứt tình Quốc-gia

Nước Tây Phiên nhà thờ không Cha

Niệm Trời niệm Phật quốc gia an hòa

Mười tám nước như con một nhà

Đều thời niệm Phật Di Đà công phu

Gió hai ngọn xuân nhựt nguyệt thu

Không lạnh không nực chí tu để lời

Kỷ Dậu trước Thầy ra độ đời

Giáo răn bá tánh không lời nào nghe

Tới hội nầy thấy việc bể ghe

Khuyên lòng bá tánh trồng tre đương hồ

Kiển Long Châu sau có hai hồ

Trời sanh giúp vững cơ đồ Hớn bang

Chốn màu loan giấc điệp chẳng an

Tưởng thôi áo não trung can tâm tình

Việc trước lo lo trước một mình

Nhìn sau ít kẻ nhứt tình lo âu

Giếng bồi cạn chí dốc đào sâu

Thả chà nhử cá để lâu độ ngày

Trâu của chệt An Nam bắt cày

Khỏi sưu khỏi thuế khỏi rày lao đao

Khỏi biển khổ ở chốn non cao

Ý sao bá tánh lao xao nại lòng

Chớ đem lòng phụ bạc đất đồng

Gạo trần tiêu hết bạc đồng no không

Chê nước giếng muốn uống nước sông

Nước nào cũng nước đây không ép lòng

Còn hai mối ba mối lòng dòng

Khá tu giữ dạ giữ lòng giữ thân

Người giữ đạo giữ Nghĩa giữ Nhân

Ăn trái thì phải vun phân cây mè

Khá đốn tre cốn lại một bè

Thả trôi theo nước rui mè ở chung

Chí quân tử phải giữ hiếu trung

Chẳng kỳ đói rách cùi phong tại lòng

Đồng Cần Lố núi nổi giáp vòng

Sông ngang sông dọc tại lòng Phật Tiên

Phật chẳng ghét kẻ dại người điên

Thủ thân vi chánh Phật Tiên độ đời

Phật chẳng ghét kẻ khóc người cười

Ghét tâm ghét tánh ghét người bất minh

Phật không ghét niệm Phật tụng kinh

Tụng kinh lỗi đạo bất minh chẳng dùng

Mặc thế tình tranh quốc xưng hùng

Hoàng thiên sở định lộc phùng chư châu

Kẻ tu núi người ở ruộng sâu

Hội nầy chư quốc chư châu tranh tài

Mặc thế tình thi vận thơ bài

Tri kim tri cổ tranh tài tranh công

Đạo thung dung xà đắc hóa long

Người thời không cánh không lông bay rày

Tưởng ơn Phật phải nhớ ơn Thầy

Soi gương mới thấy đêm ngày kiết hung

Soi ngó thấy kẻ nịnh người trung

Soi lòng cho biết kẻ hung người hiền

Khuyên bá gia niệm Phật chớ phiền

Tại ai làm dữ Phật hiền thinh không

Kẻ tốn bạc người lại tốn công

Chừng nào cọp đặng hóa long đền bồi

Việc không thấy nói trước cho rồi

Từ nay sắp tới lần hồi coi chơi

Kẻ một chỗ người ở một nơi

Lần hồi đem lại thăm hơi bạn lành

Kẻ mé biển người ở đầu gành

Phật đem hiệp lại người lành qui Tây

Đồ cũ đồ hơi ấm thì hay

Chữ nghĩa thì ít lý nay cao kỳ

Nắn Phật địa bụng lớn chi bì

Tay cầm điếu thuốc tiền thì một quan

Đất Cần Lố nhà dọc dãy ngang

Phố lầu chợ quán giàu sang muôn nhà

Đâu đâu không trẻ cũng không già

Tám mươi mới có vậy mà con so

Ngoài muôn dân lạc nghiệp đủ no

Mười người sanh đặng con so một người

Người tốt tươi ăn nói vui cười

Một muôn tri hậu tuổi người so le

Trong hai muôn biến đổi khá nghe

Còn sanh còn tử so le lập đời

Lập trường sanh một kiểng Phật Trời

Thinh không biến hóa theo thời Phật Tiên

Lo hội nầy sự thế chẳng yên

Mười người thì cũng lòng riêng về mười

Lòng Phật Trời sầu thảm biến cười

Tang điền biến hải khổ người dân ôi

Thân nhồi nhã rời rã chưa thôi

Mười sầu mười thảm thương ôi thân người

Nhịn trầu thuốc biếng nói biếng cười

Ngày sau răng trắng như người Quảng Đông

Nội châu thân không có mọc lông

Tóc dài da trắng phụng long dạng hình

Noi việc loạn phải noi việc bình

Sợ người thân thể trâu sình cá ươn

Xét trong Trời nhiều nỗi thảm thương

Đa ngôn đa ngữ đa ương dân Trời

Ở đa tâm đa dạ khổ đời

Ngày sau còn mất con Trời trong go

Chớ đem lòng lo đói lo no

Làm lành niệm Phật Phật lo cho mình

Chớ lo việc nổi sấm thình lình

Bây giờ lo việc tâm tình tu thân

Đến ngày sau mua bán có cân

Cá tôm một giá không phân ít nhiều

Nước phần Nam nước lộn hai chiều

Lúa gạo một giá mỹ miều hai mai

Việc Phong Thần như thể ra thai

Âm thinh thức dậy thấy tai ó rằn

Hớn Chung ly rượu thưởng đích bằng

E sau Trần thị say rằng lâm chung

Thủ bực chánh bỏ dạ ngang hung

Đem về lòng chánh thủ trung tẩy tà

Chớ tin ngay mắc kẻ thiệt thà

Thiệt mà không thiệt phá nhà phá quân

Đời lộn kiếp ăn nói bất tuân

Châu nhi phục thủy thị quân thị Thần

Quân tử ưu đạo bất ưu bần

Việc xa chưa thấy việc gần chưa hay

Kể từ năm Mậu Ngũ thấy Tây

Bước qua Mậu Ngũ không Tây ai cầm

Muốn niệm Phật thì niệm âm thầm

Niệm lớn nhiều kẻ giận bầm lá gan

Thấy cuộc đời khó nỗi thở than

Mười sầu phố ngói tiêu tan có ngày

Sao chẳng xét nước khổ mắc đày

Hết vinh tới nhục ăn mày sướng hơn

Thế cây mục ai từng thoa sơn

Dắt dìu lên núi Thái Sơn tầm Thầy

Trước ai tỏ sau lại ai bày

Thôi thôi đừng nhắc việc Thầy làm chi

Đội giạ bạc lấp thửa lời ghi

Bạc thời thay bạc bỏ đi cho rồi

Qua Gia Định mua mắm mấy hồi

Đem về Long Ấp người ngồi bán cân

Nghĩ có thân khi khổ với thân

Đời nầy buôn bán cầm cân tội nhiều

Qua mặt thế không sợ tội triều

Ăn chung tiền của tội nhiều minh mang

Ngỗ nghịch hườn sanh ngỗ nghịch đoan

Bạo tàn tàn bạo dọc ngang nối dài

Thảo thuận hườn sanh thảo thuận hoài

Phụ từ tử hiếu lâu dài quốc gia

Phật sanh Phật ma lại sanh ma

Hạ Ngươn tận thế Phật ma lộn cuồng

Vui đồng bạc đi lạc lòng buồn

Đa ngân phá luật thơ tuồng sạch trơn

Hữu cổ tích kim đắc tri ơn

Suy kim nghiệm cổ Thất Sơn minh tình

Có vui chi thong thả một mình

Muốn cho có đó hiệp tình có đây

Bỏ hung bạo giữ việc thảo ngay

Gian tham bớt bớt tà tây thời chừa

Nịnh với trung hiệp lại sao vừa

Nông phu ẩn sĩ cày bừa náu nương

Đừng đem lòng thương hại hại thương

Đời nầy thương ghét oan ương hai lòng

Bồi mé biển lở kiểng đất đồng

Lao xao buổi chợ chập chồng gian nan

Kiểng hoài kiểng lòng dạ mới an

Thương người xa xứ gian nan nhiều bề

Lòng muốn cho quốc trị gia tề

Liều mình như thể Lý Hề thuở xưa

Giốc làm thơ mà gởi cho mưa

Mưa đưa cho gió gió thưa Phật Trời

Cõi dương gian trung nịnh mấy đời

Sớ tâu Hoàng Thượng xử thời oán ân

Tức lòng nghĩa động thửa lòng nhân

Cầu Trời khẩn Phật xử phân dương trần

Gia trí đoản quốc loạn trí bần

Hội ân Tiên Thánh ân Thần chiếu tri

Cầu Tiền vãng trở lại một khi

Vọng cầu Hậu vãng chiếu tri chánh tà

Lòng vọng cầu Phật Tổ, Ông Bà

Như Lai cứu thế chánh tà Hạ Ngươn

Cửa Ngã Bác có nổi nhị sơn

Núi Sam tiêu mất Thất Sơn điện đền

Chí anh hùng lập chí cho bền

Sông ngang ngay thẳng vô đền Bửu Sơn

Oán đa oán, ơn kiến thiểu ơn

Hội lành nỡ bỏ Thất Sơn sao đành

Chim khôn thời lựa cội lựa nhành

Gái khôn kiếm chốn trai lành nương thân

Gái trâm dắt mới gọi gái ân

Trai thời trí huệ gọi thân trai lành

Người niệm Phật lòng Phật để dành

Cải tà qui chánh dạ đành bao lâu

Con cá lớn nằm ẩn vực sâu

Khỉ thời ra khỉ tu lâu mấy thiền

Dám khuyên lòng bá tánh chớ phiền

Lời ngu nói dại nhị tiền nhứt căn

Chim chìa vôi học nói líu lăng

Chánh thời thủ chánh phế căn quỉ tà

Mặc ý ai phụ bạc lòng già

Cây đắng trái ngọt gói trà chưng hương

Nghĩ đời nầy như ngựa buông cương

Thiết tình chí để Đường vương tầm hiền

Thuở cựu đô tạc chữ vi tiền

Muôn dân xài xí chớ phiền nhục vinh

Phải xét ra tỏ lẽ chánh minh

Việc nào tà vạy âm binh chứng rày

Trên Phật Trời cứu độ hội nầy

Dương gian nhẫn nhục khổ Thầy gian nan

Người ta sao mình vậy khó an

Đời nầy nhiều kẻ dọc ngang phân bì

Có sông dọc nhiều chỗ dị kỳ

Đường rầy xe lửa chạy thì Bạc Liêu

Núi lao xao lập hậu trời Nghiêu

Cao điền đất Thuấn tiêu diêu độc trùng

Sau vật nào Trời Phật cho dùng

Phật đem trở lại dưỡng cùng vạn gia

Tồn nhị thú phạm luật quốc gia

Con trâu con chó cõi ta không về

Lòng trách ai ăn giấy bỏ bìa

Khi thương thương vội khi lìa lìa xa

Ruột không ruột Phật xách bỏ ra

Ai mà chỉ tính ngoài da đem vào

Thiệt huyết khí cốt nhục đồng bào

Người dưng lạ mặt đem vào lòng thương

Phật dụng lòng lòng Phật Phật thương

Dụng tâm dụng tánh oan ương bạc tiền

Khổ mấy năm khổ mấy không phiền

Khổ bao nhiêu khổ bạc tiền nhọc lo

Chẳng thà đói nhịn đói nằm co

Của người thọ thực ăn no tức lòng

Cái đồng bạc vẽ đủ giáp vòng

Vẽ phải vẽ quấy vẽ lòng vạy ngay

Vẽ Nam Việt vẽ tới Đại Tây

Vẽ viên các món vẽ thây không còn

Nhiều đồng bạc cải lạ Sài Gòn

Chừng nào hết bạc không còn một manh

Ngày sáu khắc đêm lại năm canh

Cãi quê cãi dại khôn lanh nỗi nầy

Cãi lời tớ cũng cãi lời Thầy

Cãi bao nhiêu cãi quá rày hết trơn

Trải biển khổ báo bổ người ơn

Chừng nào pháo nổ thoa sơn mặt điều

Ơn Tây trước trả bạc cũng nhiều

Tàu mang kết oán mặt điều khó theo

Mắt ngó ngơ xem thấy cheo leo

Dụng ngân lấp oán dụng heo lấp lòng

Dụng đồng bạc trải việc bao đồng

Ơn đều nghĩa trả phỉ lòng bá gia

Phật hội đồng dạy bảo thốt ra

Người đời hằng nói rằng ma nực cười

Buồn thời khóc vui vẻ thời cười

Tôi tà con mắt ngó người Phật ma.

Sau trở lại người Tây sợ ta

Chừng nào tới đó quỉ ma thác nhiều

Lại chùa công che trại cất lều

Tam niên giáo đạo phá kiều huê rơi

Huê tàn rồi đây đó thảnh thơi

Ngủ mê thức dậy hai nơi biết gì

Tiếng cười nói là tiếng biên thùy

Vô duyên cho đạo lấy gì có con

Chữ Bửu Sơn sau thiệt chữ son

Chánh vi vương tướng tám con trị vì

Có chữ rằng phu xướng phụ tùy

Chồng làm anh vợ trị vì mới hay

Có ai mà nghịch mạng như Tây

Em mà để chị trái tai hai bề

Sao chẳng nhớ tiên thổ hội thề

Lầu son sớm dựa tối kề xinh xang

Bởi dính mỡ mèo mới ăn tham

Con sãi mà đặng làm quan mấy đời

Tu bên Phật sao bỏ bên Trời

Tu Trời bỏ Phật trái đời không nên

Ơn Cao Lãnh người chớ vội quên

Rừng nho phụ bạc không nên một người

Biển Thánh minh như thể vàng mười

Ân ngôn giáo đạo mặc người khen chê

Trước xem đèn gần hiệp kiểng huê

Đạo mầu chánh lý phu thê thuận hòa

Lỡ ruột non cũng lỡ ruột già

Lỡ trung lỡ nịnh lỡ mà nghĩa nhân

Lỡ báo hiếu cũng lỡ lập thân

Lỡ buôn lỡ bán lỡ phân cấy cày

Lỡ phú quí cũng lỡ ăn mày

Lỡ quan lỡ tướng lỡ rày làm dân

Lỡ ăn nói mà cũng lỡ phân

Lỡ bề ruộng rẫy lỡ ăn của người

Lỡ ngồi nói cũng lỡ đi cười

Lỡ ngủ lỡ thức lỡ người vào ra

Lỡ việc Phật cũng lỡ việc ma

Lỡ bà con ruột lỡ cha hai bề

Lỡ làm tướng cũng lỡ làm hề

Lỡ đi cho dứt lỡ về cho an

Lỡ đói khó cũng lỡ giàu sang

Lỡ qua Tây quốc lỡ an Nam Kỳ

Lỡ bó vác cũng lỡ bó bì

Lỡ sanh lỡ tử lỡ thì người ta

Lỡ con Phật cũng lỡ con ma

Con Trời cháu Phật lỡ ra hội nầy

Lỡ làm tớ cũng lỡ làm Thầy

Lỡ về Cấm Điện lỡ rày ở sông

Lỡ nói thiệt lỡ nói minh mông

Lỡ người ăn học lỡ công quê mùa

Lỡ tu gia cũng lỡ tu chùa

Lỡ người giữ đạo lỡ vùa hương Tiên

Lỡ việc loạn cũng lỡ việc yên

Lỡ Trời lỡ Phật lỡ Tiên lỡ phàm

Lỡ ở không cũng lỡ đi làm

Lỡ sông lỡ rạch lỡ vàm Đồng Nai

Lỡ con gái cũng lỡ con trai

Lỡ chiều của Phật lỡ mai của Trời

Lỡ nói dại lỡ nói khôn lời

Lỡ nằm lỡ ngủ lỡ thời công danh

Lỡ quỉ quái cũng lỡ đua tranh

Lỡ người sạch sẽ hôi tanh là mình

Nghĩ càng đau mấy đoạn tâm tình

Vô duyên chi bấy phận mình mình ôi

Tưởng son phấn ai dè bạc vôi

Hại chi đến đỗi chúa tôi rã rời

Đường gian nan Trời xét hỡi Trời

Phật ôi hỡi Phật thương thời chúng sanh

Xác phàm trần đày đọa hôi tanh

Chí tâm mài sắt giá canh chuyên nghề

Lòng dặn lòng thảo thuận một bề

Dựa nương đức Phật đặng về Tây phương

Độ bá gia khỏi chốn tai ương

Miệng lằn lưỡi mối cám thương dân Trời

Đổ mồ hôi cho kẻ ở đời

Một năm chẳng niệm Phật Trời một câu

Miệng chửi lộn muốn chửi cho lâu

Niệm Phật niệm có một câu không dùng

Tôi cuồng trí nói việc tầm khùng

Niệm Phật cũng phải không dùng cũng hay

Kẻ tu mặn ghét người tu chay

Tu chay ghét mặn không ngay tu nào

Tu uống nước niệm Phật uống vào

Ăn cơm niệm Phật chỗ nào cũng tu

Lòng niệm Phật hẳn dạ chí tu

Ngày sau lập lại xuân thu hai mùa

Một nước thời tu có một chùa

Nhà không phượng tự hai mùa xem minh

Có hai ngày lễ bái tưởng kinh

Ba mươi mùng một chánh minh nhứt trường

Ngày mười lăm mười sáu lập thường

Niệm Trời niệm Phật nhị trường an khương

Lễ Ngươn Đán giá nhứt xuân vương

Chánh ngoạt tháng Tý an khương nước nhà

Ngoài muôn dân niệm Phật Di Đà

Thất ngoạt sơ nhứt lễ bà chánh chung

Nhơn bất ác tích thiện vi trung

Lễ xuân Ngươn Đán chánh chung hai mùa

Lễ Thượng Ngươn gia kiết tại chùa

Trung Ngươn thu nhựt thủ vùa hương rơi

Nơi nơi đều ngợi chữ thảnh thơi

Ca ngâm xứ xứ vui chơi thanh nhàn.

Lập chí trai tới chốn Nhà Bàn

Võ văn luyện tập diễn tràng ứng khoa

Vậy mới rằng tưởng Phật bỏ ma

Mê chi theo chốn Diêm La bỏ Trời

Chớ đem lòng than trách vận thời

Bấy lâu chẳng tưởng Phật Trời trách ai

Nhơn hữu tài người mới hữu tai

Trào nào cũng vậy có ai sướng đời

Người hữu trí năng đổi năng dời

Nhiều tai nhiều họa nhiều thời hiển vang

Kẻ gian nịnh một thuở dọc ngang

Hết thời ngang dọc tan hoang cửa nhà

Vinh một thuở nhục hạ tới già

Ngược xuôi thừa thiếu vinh mà bao lâu

Trâu mãn đời trâu cũng là trâu

Chẳng bì theo sấu biển sâu hóa rồng

Khác với nhau có một tấm lòng

Lòng ma hườn thú, lòng rồng hườn tăng

Phật thi đức trào quốc thi văn

Nhơn tùng thi chánh nhơn tăng thi lòng

Kiểng nào vui bằng kiểng đất đồng

Ở đây đổi dạng đổi lòng thi ân

Đổi người nghĩa đổi sửa người nhân

Đổi qua đổi lại nhứt thân tu trì

Lỡ đức cậu cũng lỡ đức dì

Lỡ bề đức cố lỡ thì đức cha

Lỡ bà phước cũng lỡ ma ha

Lỡ hết sức lỡ Phật ra mới bồi

Lỡ bề đứng cũng lỡ bề ngồi

Lỡ trao má phấn lỡ dồi mặt son

Lỡ bề vợ cũng lỡ bề con

Lỡ hoài lỡ hủy thon don tấm lòng

Người quân sư bảo hộ bao đồng

Tam thập thê thiếp giữ lòng trường sanh.

Gái dồi lòng trinh tiết khôn lanh

Gặp trai chí cả tương tranh tương phùng

Người khôn lanh lòng Phật bất tùng

Ngày sau như thể đứa khùng chăn trâu

Việc thấy đó người phải lo âu

Nước đà tới cổ ngập sâu hụt dò

Chớ ham chi đồng bạc con cò

Vàng mười thấy có giả đò ngó ngơ

Xem cuộc đời bảng lảng bơ lơ

Người không tưởng Phật ngẩn ngơ nỗi sầu

Một cái sông biết bắc mấy cầu

Kẻ qua Tây tự người hầu Diêm vương

Thấy việc đời ương hỡi lụy ương

Làm sao Phật độ Phật thương đặng người

Ái chúng sanh ái tử chí mười

Tử giai kỳ tử con người quỉ ma

Con của Phật niệm Phật Thích ca

Con ma chẳng tưởng mẹ cha lời nào

Tưởng khôn quỉ ăn nói hỗn hào

Chọc trai chọc gái chỗ nào chánh minh

Con của Phật sao chẳng niệm kinh

Con Trời cháu Phật tinh minh tấm lòng

Điểm nhan sắc noi việc bao đồng

Việc mình trống lỏng không phòng một ngăn

Thấy con Rắn đều nói con Trăn

Gặp Mèo nói Chuột không ăn chỗ nào

Liếc mắt xem nhiều kẻ hỗn hào

Từ bi tưởng Phật người nào vốn không

Đất còn đặc Phật biến nên sông

Làm người lo việc minh mông sợ kỳ

Sợ động Phật lòng Phật chẳng tùy

Động Trời Trời chẳng thương vì thời hư

Lòng niệm Phật lòng phải ưu tư

Sợ Trời sợ Phật sợ dư mười phần

Có đâu kêu Trời Phật rần rần

Khi Trời ngạo Phật âm thầm dậy rân

Bịnh khắc dược đa bệnh khó phân

Từ nay sắp tới khổ thân hoài hoài

Có đời nào Trời Phật đem xài

Không mắc nợ thế réo hoài không căn

Đừng thấy dễ mà dễ lo ăn

Tới chừng thấy việc lăng xăng không quần

Tôi nói láo nhắc thế làm chừng

Chừng nào thấy việc tưng bừng ngẩn ngơ

Học minh thiện dĩ phục kỳ sơ

Đời nầy chỉ thị cổ nhơ khổ đời

Lạy ông Phật tưởng lạy ông Trời

Làm sao đến đổi việc đời loạn ly

Nhơn dĩ khi, Trời Phật dĩ tri

Dĩ khi Trời Phật dĩ ly cho mình

Phụ ly tử tử tắc ly tình

Huynh đệ ly biệt phu hình ly thê

Ly bá quốc ly hiệp chỉn ghê

Mèo ngồi ngó chuột ngoài dê xổ chuồng

Trong mấy năm giặc đánh đầu tuồng

Lăng xăng chư quốc như cuồn rối tơ

Tới nỗi nhà phụ tử bơ vơ

Lao xao triều quốc ngẩn ngơ quân thần

Lỡ ở xa cũng lỡ ở gần

Lỡ bề quân quốc lỡ phần quan dân

Lỡ phi nghĩa cũng lỡ báo ân

Lỡ người ra mặt lỡ thân của mình

Lỡ ngủ quán cũng lỡ ngủ đình

Lỡ chùa lỡ miễu lỡ mình trơ trơ

Đứt mối chỉ tịnh thủy mối tơ

Theo gian đạo sĩ trơ trơ đứt đầu

Cảnh Tây Phương dạ dốc bắc cầu

Vì ai lấp ngõ lắc đầu chê đây

Lòng tưởng Phật mới biết việc hay

Ngồi buồn nghĩ lại sợ Tây hồi nào

Hết Phần 2

KIM CỔ KỲ QUAN QUYỂN 1 PHẦN 3 - HẾT

Nhớ cá lươn đất rạng tâm bào
Ngùi ngùi kiểng cũ chỗ nào xót đau
Đất ruộng mẫu sau lập bờ dâu
Đàn bà tơ lụa cùng nhau một nghề
Sau nước Nam ít kẻ vụng về
Thông minh trí huệ nhiều người giỏi hay
Không có cánh đi đặng trên mây
Phép tài văn võ hơn nay nước nào
Hữu quân sư thượng trí anh hào
Dạy mười tám nước chỗ nào văn thơ
Mười bảy nước tài phép trơ trơ

Phật thâu trả quả ngẩn ngơ chư hầu
Mười bảy nước lai giáng hàng đầu
Thường năm cống lễ ứng hầu Hớn bang
Phật thâu hết các chữ đa đoan
Chỉ tồn nhứt tự Nam bang tiếng mình
Người khác người ăn nói một tình
Binh thơ đồ trận nước mình tài năng
Quy nhứt thống hiệp lại nhứt căn
Thượng thiên giáng thế tài năng trung trần
Đến ngày sau có Thánh có Thần
Ai lòng tà vạy âm thầm xử thân
Chớ biết sao việc phải mà phân
Thân ai nấy độ cho thân vẹn toàn
Đi khỏi rừng ra tới đầu đàng
Bảng vàng chiếm đặng bảng vàng rạng danh
Trống sang ba nhặt thúc trở canh
Hội lành may gặp yến anh sum vầy
Nhớ nỗi cha lại cám nỗi Thầy
Ứng khoa dầu trúng ơn nầy đền xong

Chí lâm đền hai chữ hóa long
Vong tiền vọng hậu gắng công xác phàm.
Gặp hội lành ít kẻ lo làm
Khỏi vòng ngọn cỏ xác phàm bỏ rơi
Người lo hậu hậu đặng thảnh thơi
Lo tiền tiền mất sợ hơi bất bình
Sợ cho kẻ sợ nỗi cho mình
Phật không dụng thịt dụng tình khó toan
Nay dụng bạc sợ bạc không an
Dụng tiền tiền hết tật mang cũng còn
Nổi thú cầm súc vật hao mòn
Tẩy trần thậm khổ chẳng còn vật chi
Loài cầm thú nhiều vật dễ chi
Lưới Trời bủa khắp trốn đi đường nào
Đứng trượng phu trí thức anh hào
Trung tâm xuất khẩu lời nào đâu xa
Lời nói thời trong bụng đem ra
Oán thù ẩn sĩ gần xa trí tài
Người khôn trong kẻ lại khôn ngoài
Giận người đừng biết trí tài đừng khi
Tới ngày sau Tý Ngọ bất vi
Thìn thời ông mọc bất tri giờ nào
Đêm giờ Tý ngày Ngọ hiệp vào
Tý Ngọ đứng bóng giờ nào lại tranh
Ngày sáu giờ đêm sáu giờ canh
Nguyệt xuất giờ Tuất không tranh giờ nào
Thời bất minh phong võ ào ào
Gió vay khi gió mưa nào kể mưa
Phép Phật Trời như thể lưới thưa
Gặp cơn phú quí gió đưa ngọc thuần
Tới ngày sau phong võ có chừng
Năm mười hai tháng không nhuần như nay
Đời bất thuận chịu khổ từ đây
Bởi đời cãi Phật chê ngay qui tà
Trẻ khoe tài ngoan trí hơn già
Đời sau ngó trước chê mà việc sau.
Chốn cõi trần không kẻ sớ tâu
Hàm oan sở ức việc đâu để rày
Tôi có chúa làm tớ có Thầy
Làm tôi không chúa ở rày với ai
Nhứt ngoạt tam thập nhựt chiều mai
Không dư không thiếu khỏi tai khỏi nàn
Muốn xuống biển phải biết trên ngàn
Vui say Thánh đạo cho toàn chí trai
Có ai từng ăn ốc không gai
Ăn cơm không đũa đại lai nước Tần
Mãn năm Sửu gần mãn năm Dần
Đắng cay trong dạ bần thần đa đoan
Mắc mỏ thời mắc mỏ trong gan
Mắc chi ngoài miệng phá tan nước nhà
Oán làm chi mà oán ông bà
Ai sanh con cháu cơm nhà ai ăn
Trời sấm chớp thiết tỏa bủa giăng
Lo đường sanh tử khó ngăn gian tà
Khéo líu lo bối rối việc nhà
Tay mà bao nỡ cắt mà đứt tay
Lỗi đạo nhà tại bởi dao phay
Hoán miêu tráo chúa lầm tay trái chùy
Làm việc dại hại kẻ biên thùy
Khổ si phóng hỏa dị kỳ cho ngươi
Thấy cây héo tưới nước cho tươi
Nào đành cây héo tay bươi phân bồi
Nỡ nào đành đốn gốc mé chồi
Thân ai nấy nghĩ cho rồi cái thân
Thử tiếng chuông cho biết đục ngân
Thử người cho biết rằng phân tiếng người
Chẳng muốn nói cũng chẳng muốn cười
Náu nương theo thế dựa người giải khuây
Mười việc vạy có một chút ngay
Xem đời trần hạ khổ thay vô hồi
Thấy việc khổ nói trước cho rồi
Chừng không có khổ lần hồi làm ăn
Chẳng phải lời nói láo không căn
Chừng nào trổ láo không ăn cơm Trời
Nói thời nói sợ tiếng cười đời
Nói thời phải nói nhờ Trời năm sau
Bạc bảy nén gởi lại ruộng sâu
Vàng thoi mười lượng mua trâu trước rồi
Chẳng chước chi hai chữ bại tồi
Thấy đời tồi bại luân hồi báo oan
Có sông dọc lên khỏi Nam Vang
Lên đèo xuống dốc nhà sang giẫy đầy
Từ Lèo Hạ sấp xuống dưới nầy
Kiểng vui Nam Quốc lời thầy di ngôn
Thân thuở nầy như chết chưa chôn
Sao không nhớ lại chúc ngôn tiếng Thầy
Đường gian nan lời trước tỏ bày
Lèo hạ giáp cõi trần rày ải quan
Có một mình nhiều việc lo toan
Trông ơn Trời Phật sửa sang tôi nhờ
Biển thời rộng trông mau tới bờ
Kẻo đoàn ghe khẩm dật dờ sóng xao
Đi lộn vòng mé biển cù lao
Lộn đi lộn lại cũng tao với mầy
Mắc nợ đời phải nói cù nhầy
Đánh Dần đánh Mẹo nói rày nói mai
Mặc ý ai mười hai người thế
Chí cả anh hùng lập kế làm sao
Chín phương Trời mấy bực thấp cao
Thập phương hội Phật soi sao cõi trần
Rắn lộn đầu chuyển động âm thầm
Nhật nguyệt biến mất Phong Thần khởi ra
Tội bao nhiêu quan cũng thứ tha
Ngặt tình ma bắt con ma chẳng còn
Lỡ nhà ngói lỡ quán Sài Gòn
Lỡ chồng lỡ vợ con còn góa lâu
Lỡ ông xã cũng lỡ ông câu
Lỡ trang trí huệ lỡ đâu lỡ hoài
Lỡ rạch hẹp cũng lỡ sông dài
Lỡ qua Tây Điện lỡ tài trí mưu
Hại nhơn nhơn hại kỷ thời hưu
Hai đường thiện ác oan ưu đáo đầu
Nhơn tri bỉ hà tất tri cầu
Cớ sao đem dạ lập lầu treo chuông
Nghĩ càng đau tụy ứa uông uông
Thiết tha trong dạ lụy tuôn ra ngoài
Bại bất bại tài bất hữu tài
Thắng như bất thắng cõi ngoài làm ăn
Tấn giả nan thối việc giả nan
Biết sao cải loạn làm an ra bề
Lưỡng bàn minh hai họ hội thề
Nhứt tâm vọng Phật hội tề cầu an
Vậy mới rằng tế hiểm phò bang
Nhà nhà thịnh trị hiển vang quí quyền
Chớ khen chi đồng bạc đồng tiền
Của Trời vô số Phật phiền chưa cho
Người làm lành hết đói tới no
Người nào làm dữ tiêu tro thây hồn
Sao chẳng lo lưu hậu ích tồn
Thoát mê thoát khổ linh hồn chánh minh
Thượng sớ cầu Bắc quốc Nam kinh
Phật Trời soi xét tâm trinh vọng cầu
Tại vì ai sớm dứt Nam lầu
Nhơn tình đại nghĩa vọng cầu Đế cung
Dạ nào hay phân rẻ cội thung
Chừng nào sum hiệp Tiên cung an hòa
Vội vàng chí quyền tước án tòa
Sống trung để tiếng thác già để danh
Chẳng phải lời chê dại nói lanh
Phật cho giác tắt giác quanh cuộc đời
Giác bề ở giác thửa bề lời
Giác người ngang dọc giác đời dọc ngang
Giác bần tiện giác việc giàu sang
Hồng Ngự sau có sông ngang Sơn Chà
Giác lời ví việc chánh việc tà
Sông dọc Cần Lố khỏi mà Mỹ Tho
Việc làm người người phải âu lo
Chẳng thà thác đói sống no khỏe lòng
Ngặt sống đói thây rã chập chồng
Ngồi buồn nói việc bao đồng nhiều khi
Hành tàng hư thiệt tự gia tri
Nói thì nói vậy dễ khi mặc tình
Mình trách mình bạc phận nỗi mình
Vô duyên chi bấy tâm tình từ đây
Lòng tưởng Phật niệm Phật thiệt hay
Dầu sanh dầu tử không ngay bạc chì
Chỉ tranh lai tảo giữ lai trì
Than ôi! cho kẻ phụ chì dụng ngân
Tham quyền quí mà phụ chữ dân
Ở đời biết phải cầm cân cái lòng
Cõi dương gian xích khóa xiềng còng
Cũng là ngục rạc không lòng sợ lo
Chí độ đời kẻ đói người no
Kẻ hiền người dữ biết lo sao đều
Phải thả trôi theo nước như rều
Chờ khi gió độc độ điều chúng sanh
Người chẳng học chẳng biết khôn lanh
Thương người văn học tương tranh việc gì
Học giả hão bất học giả tùy
Ngày sau để tội biên thùy nho văn
Làm không làm, ăn cũng không ăn
Ý sao nho đạo Thánh căn chỗ nào
Nho thuyết đạo thiên địa tâm bào
Ý sao không biết Phật nào ở đâu
Biển lai láng chỗ cạn chỗ sâu
Đất bằng chỗ thấp biết đâu chỗ gò
Sông không cầu tạm giả đưa đò
Độ phu rước khách giọng hò ngâm nga
Rước bộ hành lại chợ ma ha
Chợ ma có Phật chợ ta không người
Nói lắt léo nhiều việc tức cười
Chợ ma có Phật chợ người không Tiên
Ngồi ngẫm nghỉ những chuyện Tây Phiên
Rồi đây lạy Phật lạy Tiên sói đầu
Trước chê Phật thấy Phật không cầu
Phật ngài trả quả dập đầu cầu Tiên
Đức Thánh chúa vi Phật vi Thiên
Ý sao chê Phật chê Thiên tu nào
Phật là Thánh, Thánh Phật tâm bào
Chúa Trời, Trời Chúa cõi nào đâu xa
Tới ngày sau có Phật hỏi tra
Việc Thiên việc quốc việc ma tỏ tường
Phép Phật Trời chẳng phải phi thường
Phải tri cho đủ tỏ tường kiết hung
Tri cho rõ kẻ nịnh người trung
Tri trong Trời Đất kiết hung chỗ nào
2105. Tri cho đủ bá quốc kiệt hào
Hai đường tội phước chỗ nào xử tiêu
Tồn thập bát quốc chỉ noi Nghiêu
Ngoại trừ các nước quần yêu xử tà
Phải dụng mưu đi kiện do hà
Thượng tờ bẩm cáo tâu mà việc oan
Cõi trung trần ai xử chẳng an
Cho nên thiên hạ dọc ngang chết nhiều
Thượng bất chánh hạ tắc loạn triều
Phật Trời xoi xét thác nhiều nhiều khi
Nhơn hữu thiện thiện tất tùng chi
Người nào theo ác ác qui cho người
Hưng Thới thôn qui lạc số mười
Nhàn du kiểng nội thương người hiếu trung
Tới đó mới sum hiệp cội thung
Anh hùng LụcTỉnh Tiên cung hiệp hòa
Qua hội đó ăn mặc đen dà
Trồng khoai tỉa bắp đặng mà nuôi nhau
Giữ lòng hằng niệm Phật một câu
Chờ mai hội thí ruộng dâu minh tình
Có ai tham quyền tước một mình
Thương cho dân chúng lộng tình đọa thân
Cõi xác phàm nên mới tỏ phân
Ý ai tỏ đặng nghĩa nhân lâu dài
Lòng niệm Phật học đặng phép tài
Bá gia gắng chí niệm hoài giữ thân
Niệm Phật thì xét nghĩa xét nhân
Xét tà xét chánh giữ thân vẹn toàn
Đời nầy như chén bể khó hàn
Học đòi như Thạch Đạo Toàn mới nên
Gái Vô Hà gái đặng bực trên
Gái trai suy nghĩ mới nên làm người
Có con ai mới đẻ mà cười
Đẻ ra thời khóc khóc người tu oa
Muốn làm người xét tới nghĩ ra
Làm lành niệm Phật hương hoa Phật Trời
Tu lỗi đạo tu thắng tu thời
Tu mà mạo chiếu Phật Trời ấn ban
Hưởng thập phương nói dọc nói ngang
Không chỉ mối đạo loạn an chánh tà
Việc phù thủy không ai thưởng gà
Tượng ông lỗi đạo chúng mà nhát ma
Đời hạ trần Phật lộn với ma
Quan Hầu chánh thị đem ra dối đời
Chớ che mắt Thánh lánh Phật Trời
Tụng kinh quyến quỉ pháp thời quyến ma
Tu lỗi đạo chẳng khỏi Diêm La
Đường về Tây Điện theo ta ít người
Nhiều nỗi khổ vui hết muốn cười
Khổ tăng gia khổ ít người phạm tăng
Của Phật nhiều sao ít kẻ ăn
Của ma thời ít lăng xăng tranh hành
Tội Tàu mang ước chất nên thành
Bán hình bán tượng tranh hành nước Nam
Phật xử tử giam hậu biệt giam
Tây Phiên mắc án quan tham bạc tiền
Tôi nói ra anh em chớ phiền
Để coi sự thế tri tiền hậu phân
Tiền Vĩnh Hanh nhiều kẻ bạc ân
Hậu lai Thạnh Mỹ bất phân chánh tà
Đạt du địa sát nể nước nhà
Chê rằng Trời Phật vậy mà không linh
Ố phụ gia tâm tánh bất minh
Ố kỳ tăng chúng tâm kinh bất cầu
Chẳng nhớ xưa Tam phụ Võ Hầu
Âm dương tương hội long cầu phi thăng
Địa sanh thảo hà thảo vô căn
Nhựt xa nguyệt cách bất thăng nhơn tài
Chí bất vi lâm nguy bài vở
Đứng anh hùng mắc cỡ lỡ danh
Thuyết trí ngu Hàn Tín phế canh
Lòn trôn gữa chợ Hậu tranh Hớn trào
Giồng Vị Thủy long xuất anh hào
Long du san lãnh Hớn trào tay thâu
Lòng dặn lòng câu phải giữ câu
Bực ngồi mòn bực dạ đâu mặc người
Cá vẩn vơ mặt biển vui cười
Sấu nằm bực hẫm chờ người lâm chung.
Hoạn bất tài hà hoạn bất trung
Dạ nghiêng sưả dạ lâm chung có Trời
Thấy nỗi thế lo hậu nỗi thời
Oán ân ân oán việc đời chưa yên
Người quân tử oán để bá niên
Tiểu nhơn hối ngộ oán riêng nhãn tiền
Thấy nỗi thế nhiều nỗi ưu phiền
Oán thời báo oán nhãn tiền tới đây
Chớ chê rằng Trời Phật chẳng hay
Xác phàm như thể gốc cây biết gì
Noi Thánh nhân thoát đọa biên thùy
Chẳng nghe lời Phật họa thì thấy đâu
Phải dò lòng Thánh đạo cạn sâu
Lý thâm thâm lý lo âu nghĩa đời
Xuất ngôn vô độ khó sửa lời
Biết sao Phật cứu khỏi đời nhơn khi
Có chữ rằng kiến nghĩa bất vi
Lâm nguy bất cứu mạt phi anh hùng
Kẻ chê dại người ghét tầm khùng
Cơm ai nấy độ nói cùng mà nghe
Kẻ đi tàu người lại đi ghe
Tiệc hai ba tiệc không nghe mất hồn
Doi Lộ Lỡ sau có cất đồn
Làm quan mướn lính giữ hồn mướn thây
Người của mình đi lính cho Tây
Lính Tây đem lại đi nay cho mình
Chớ vui chi chưa thấy việc bình
Làm xâu đóng thuế gẫm tình hai năm
Tam ngoạt kỳ giả điếc làm câm
Ngồi buồn thấy Phật minh tâm sợ thầm
Dụng củi đậu nấu đậu cúng rằm
Mượn đầu heo trắng mưu thầm cháo tang
Nhóm một hội cáo Phật bảo an
Bạc tiền vô số nhà ngang dẫy đầy
Của bá gia đem tới hội nầy
Phật Trời cứu độ dạy rày bá gia
Của tiêu nhiều của quỉ của ma
Sớm vào thời tối nó ra chẳng còn
Càng thâm tổn càng hao càng mòn
Đời nầy ăn nói nghe giòn lỗ tai
Nói bắt quàng để tích chiều mai
Lập lời bất niểng đố ai làm vầy
Bá lý vương qui nhứt đạo thầy
Lời nói không thầy đố mầy làm nên
Cảm phiền cho bổn đạo vội quên
Giác mê Thầy để dạy nên nhiều lời
Tu làm sao chẳng biết Phật Trời
Tu ăn tu ỷ tu đời Ngụy Gia
Tu làm sao chửi mẹ mắng cha
Ông bà chẳng tưởng mới ra đỗi nầy
Lòng than ôi! một chiếc đò đầy
Sóng xao mặc sóng ăn mày cũng ưng
Vàm Hòn Đất thâu lại Mặc Dưng
Sơn Tô dựa mé chợ xuân năm làng
Sao chẳng lo ăn học ứng tràng
Nhứt tâm niệm Phật ngoại càn ứng tâm
Phật di sơn đảo hải cơ thâm
Khai sông lấp rạch khiến âm di tà
Kiểng nào vui bằng kiểng Di Đà
Thanh tâm nhựt nguyệt Trời mà ít mây
Không gầm chuyển sấm chớp như đây
Gió hiu mát dạ mát cây mát người
Đời nực nội bực bội vui cười
Gió bấc thổi lại lạnh người chèo queo
Dạy làm lành ít kẻ nghe theo
Làm dữ khỏi dạy con beo khỏi làm
Tôi lo ăn bá tánh lo làm
Nước lã mà khuấy nên chàm nhờ vôi
Sau Tam Giáo hội lại một ngôi
Muôn dân lạc nghiệp chúa tôi thuận hòa
Người ăn nói bằng thẳng thiệt thà
Trình thưa dậm dạ giữ mà phép khuôn
Lập Thượng Ngươn tuổi cả một muôn
Trung Ngươn giữ dạ phép khuôn trên ngàn
Còn sanh tử giữ chẳng đặng toàn
Muôn sau sanh dạ xóm làng dọc ngang
Biến Trung Ngươn Trời Phật xử tan
Lập đời thượng cổ nhứt ban Phật Trời
Mười tám nước qui lại một đời
Khá tu giữ đạo theo Trời một ngôi
Trong hai muôn biến đổi thế thôi
Đem về Thượng cảnh chúa tôi Phật Trời
Ăn không no để dạ lo đời
Lo trước một sải lo thời ba căn
Chí sức buồn ngó nước xem trăng
Bà già đi bán mụt măng trên đèo
Có một cột mà biết mấy kèo
Không tàn không lọng nước nghèo làm nên
Sợ cho người sau lại quên tên
Dự phòng quên tuổi khó bên xác phàm
Trắng như giấy xanh bực như chàm
Mít thì hột mít phu phàm phàm phu
Tu đừng rủ có rủ đừng tu
Xác phàm gắng chí công phu chớ phiền
Dạ nào hay vua cũng như thuyền
Dân thì như nước nước thuyền nương nhau
Lạ đời nầy mặc áo không bâu
Vận quần lưng rút khó âu khôn ngoài
Kẻ chơn hớn người lại chơn hài
Sửa sang cho lắm được ngoài mất trong
Tiếng đặt vè giỏi một sáu thông
Anh hùng tranh thực tranh công ít người.
Phật Di Lạc xuất thế hay cười
Miệng Ngài nói hẳn thì người ngã lăn
Đa tài phép khả dĩ phi thăng
Chơn đi khỏi đất lăng xăng cõi trần
Hội chư vị du Thánh du Thần
Về mà cứu độ cõi trần bá gia
Tại lòng người thấy Phật nói ma
Thấy ma tưởng Phật mới ra hội nầy
Chốn am vân mỏi mệt lòng Thầy
Tây phương trở lại cõi nầy mê du
Nhiều kẻ dữ ít kẻ lòng tu
Núi non chẳng kể công phu chẳng dùng
Việc sống thác là việc vô cùng
Sống thơm sống thúi thác khùng thác ngu
Vậy cho nên Trời Phật dạy tu
Không đường tội phước công phu làm gì
Tu nhiều kiểng tu lạ tu kỳ
Tu không biết Phật tu tùy kim ngân
Tu độ Phật tu chẳng độ dân
Hữu thân bất độ hà thân vẹn toàn
Độ thì phải độ tận xóm làng
Xóm làng chẳng độ tâm tràng chẳng yên
Mưu sự tại nhơn thiềng sự tại thiên
Lời ai để đó Phật Tiên phụ lòng
Tu làm sao phù chú vẽ vòng
Lên non kiếm thuốc xuống đồng độ dân
Tu làm sao phi nghĩa bất nhân
Xưng Trời xưng Phật tội dân không tường
Tu làm sao rao bán ngoài đường
Bắt Phật mà dối bất tường kiết hung
Tu làm sao chẳng biết nịnh trung
Có tiền thì dụng cùi phung chẳng màng
Của bá gia tội phước chỉ đàng
Không nghe việc phải bạc ngàn cũng tiêu
Ăn không phải một cắc không siêu
Tội người Phật xử cũng tiêu xác hồn
Người làm dữ cũng có tiềng đồn
Làm lành tiếng dậy như cồn Thái Sơn
Bỏ nói dọc đừng có nói ngang
Đường dài thăm thẳm như hang Thương Tòng
Lo đạo đức niệm Phật dự phòng
Lo đường tiền bạc xa lòng Diêm Vương
Phản nghịch quốc dạ phản Châu Thương
Phản trung phản Phật tai ương sa đà
Nói không nghe như lý lu là
Dục tốc bắt đạt khổ mà dân ôi!
Chúa bất chánh giữ dạ làm tôi
Chúa trung thần nịnh bịch vôi để dành
Chớ a dua mong hại người lành
Thân như sóng bổ đầu gành lao xao
Nhìn mé biển phải ngó cù lao
Rồi đây tới đó biết tao với mầy
Nghĩ thuở trước nghĩ lại thuở nầy
Lỡ bao nhiêu lỡ tớ Thầy như nhau
Lỡ mưu độc cũng lỡ mưu sâu
Niệm binh chư vị một câu trợ thời
Ở trên đầu có Phật có Trời
Hai vai Thần Thánh chứng lời vạy ngay
Tôi cũng người làm việc cho Tây
Phật Trời soi xét lòng ngay lòng tà
Khuyên bá gia niệm Phật Di Đà
Ngày sau văn mất võ mà võ không
Lời ghi để mù mịt minh mông
Thấy mà không biết cũng không biết gì
Trải mùi hương thấm ý biên thùy
Trình tường hiến thoại lân kỳ phụng loan
Ngưỡng than rằng vạn lý thiên san
Ngôi Trời tỏ rạng chúa an dân lành.
Có sông dọc Trà Hộ lên gành
Đạo nào bằng đạo làm lành thảnh thơi
Nói làm vậy như việc nói chơi
Chừng nào ngó thấy các nơi rã rời
Con mắt sao ngó thấy sáng ngời
Trong như mắt cọp miệng người ngọt thơm
Răng thì trắng thiệt người ăn cơm
Lưỡi sao răng vậy gạo thơm ngọt ngào
Gạo khỏi giã thong thả anh hào
Các nước gạo trắng tâm bào tội lâu
Phải lo bề làm ruộng đất sâu
Đất có sình trấp mọc âu lúa Trời
Thiên sanh ư Tý mới lập đời
Năm Tý tháng Tý thuận thời lập xuân
Lễ Ngươn Đán gia kiết đồng tuân
Thập bát chư quốc tuế xuân một ngày
Việc trước sau cầu Phật tỏ bày
Tam Giáo hội Tý một ngày thông thơ
Thương hội nầy tôi chúa bơ vơ
Nhìn xem bá tánh không ngơ mối sầu
Bước ra đi niệm Phật vọng cầu
Hộ tùng chư vị ứng hầu độ thân
Người niệm Phật tưởng nghĩa tưởng nhân
Từ đường vọng cáo Phật thân thưa trình
Lòng minh chánh tà quỉ tránh mình
Lòng không minh chánh quỉ tình nhập vô
Phật dạy rằng niệm Phật nam mô
Người không niệm Phật quỉ vô trách Trời
Phật dạy hoài tích thiện ở đời
Dầu mà đến thác hồn thời cũng siêu
Đất cổ thiềng nhiều kẻ quần yêu
Phật lai giáng thế xử tiêu chẳng còn
Thấy nỗi thế dạ kém hao mòn
Xem người bắc địa chẳng còn sử kinh
Quân xử thần tri thức trung trinh
Phụ tồn xử tử nhục vinh tri tình
Lễ tử thi ngũ ngoạt vô hình
Ngày sau bất kiến việc bình chánh chung
Lễ thất ngoạt vi chánh bực trung
Chánh ngoạt vi thủ thượng cung hai mùa
Chữ nôm na tại miệng phát bùa
Thượng tờ thơ trát các chùa chữ nôm
Cho nam nữ biết chữ điều khôn
Thường thường văn tự nhứt môn giữ mình
Thiểu văn chương tài phép minh tình
Thông minh trí tuệ dạng hình phương phi
Hội anh hùng sau tại trường thi
Ngôn từ đức hạnh dĩ tri Phật Trời
Mở miệng nói chữ để theo lời
Nói đâu làm đó hiệp lời chẳng sai
Nói việc vậy tự ý gái trai
Có không tới đó nào ai ép lòng
Việc bây giờ thấy rắn vẽ rồng
Thấy rồng vẽ rắn khó lòng chánh minh
Đặt nôm na lộn lạo sử kinh
Dám khuyên thượng tri chớ khinh quê mùa
Mã đăng Long thất quốc vào chùa
Cơ mưu dĩ lậu quê mùa Quan Công
Dạ bao đành ngăn biển lấp sông
Kẻ thời giúp của người công chia phần
Sao chê đời không Thánh không Thần
Phật cho khổ hạ cõi trần có ma
Lòng tưởng Phật có Phật độ ta
Lòng người tưởng quỉ tưởng ma độ người
Phật độ khóc Phật chưa độ cười
Độ cay độ đắng độ người khổ go
Phật độ người chắc lưỡi nằm co
Chịu đặng đói rách tới no nên người
Phật độ lạy hết khóc tới cười
Niệm Phật cho đặng nên người dễ chi
Miệng niệm Phật lòng lại dễ khi
Niệm bao nhiêu niệm mất đi không còn
Thấy Nam Điện trở cửa Sài Gòn
Chùa công phủ hậu cửa còn hướng Đông
Nói Phong Thần xuất khẩu thinh không
Phật Trời còn ở hướng Đông chưa về
Cổ cắt cổ đầu trước chưa lìa
Long hoa thấy thủ Phật về thưởng công
Ngó thấy sau biển trước minh mông
Nước mặn có chỗ rạch sông ngọt hoài
Ăn thời vắn nói việc lâu dài
Tài xưa có một nay tài mười phân
Phật Trời cho tài phép nội thân
Cho sao nói vậy căn dươn vi tiền
Ai mới sanh đặng lộc quí quyền
Tôi ngây nói dại cảm phiền chớ chê
Người ăn học dạ ngọc ủ ê
Mặc tình thế sự khen chê nại hà
Lâm tử trận bất quí thân già
Cầu cho vĩnh viễn nước nhà an khương
Từ Mạnh Tử ra mắt nước Lương
Nhan Hồi đoản mạng cảm thương Thần Đồng
Tu quốc vương có vợ có chồng
Có con có cháu nối giòng an bang
Tu tuyệt hậu bất kế tu tang
Phật phụ Phật tử nhứt đoan minh tình
Có vui chi Thánh đạo một mình
Muốn cho bốn biển nhứt tình sum vui
Cạn lòng vàng phiền não chưa nguôi
Tứ phương tùng phục mới vui tấm lòng
Phật Trời cho nói việc bao đồng
Nói ra quấy phải nặng lòng nặng lo
Cơm mình ăn mặc ý đói no
Việc mình mình nói khỏi lo việc nào

Người nịnh trung nghi dạ như Tàu
Tri nhơn tri diện chỗ nào tri tâm
Tri kỳ thực bất tri kỳ thâm
Phật tri kỳ chí đoạn tâm kỳ hình
Vậy mới rằng ngâm sử trắc bình
Thả câu vị thủy trung tình ven mày
Chốn rừng xanh ẩn sĩ ai hay
Cung tên dụng bắn nhạn bay mới tài
Phá tu phần xác tiếc ai hoài
Phục đường Võ Hậu trí tài bao lâu
Cầu Đông Phong tài trí ở đâu
Sao người chẳng xét máy sâu Phật Trời
Tri cổ kim mới biết việc đời
Sao người chẳng tưởng Phật Trời độ thân
Trào dĩ loạn dĩ trị dĩ phân
Trào nào kẻ oán người ân gập ghình
Người gái Nam Tây lấy lộng tình
Một vay mười trả nước mình biết sao
Chà Và đen bạc trắng xứng tao
Gái Nam cũng lấy biết sao nổi người
Nước Chệt qua lấy hết tức cười
Căn dươn xa xứ hại người nước Nam
Trong nước nào lòng dạ buộc tham
Trung trần bất chánh xử giam Phật đày
Đường tội phước có một hội nầy
Có lông có cánh giỏi rày thời bay
Dạ bao đành cây cả gió day
Đất nầy không phải đất Tây mà phiền
Nay phá bạc trước đạt phá tiền
Nói cho các nước chớ phiền lộng tâm
Ngày sau thời không đặng loạn dâm
Nước nào ở nấy loạn thâm đứt đầu
Phật lập chánh chư quốc chư hầu
Bán buôn lui tới phải đầu nước Nam
Phật dạy đều lòng dạ đừng tham
Không sưu không thuế nước Nam thanh nhàn
Mười tám nước ăn ở một tràng
Chợ nào không góp xóm làng an ninh
Tri sự tiền lập hậu chánh minh
Nhà không đóng cửa quảng thinh đêm ngày
Mệt thì nằm nghỉ khỏe cuốc cày
Kẻ chài người lưới đêm ngày như nhau
Kẻ đi trước người thời đi sau
Kẻ về người tới đâu đâu mịt đường
Chợ đêm ngày nhóm cũng thường thường
Chùa công lui tới chật đường người ta
Có xe hơi xe kiếng vào ra
Đường rầy xe lửa chạy xa chạy gần
Dưới sông thời tàu chạy rần rần
Trên bờ xe máy ngựa trần chạy đua
Mười bảy nước đâu đó cũng thua
Lầu đài phố xá thành vua tốt kỳ
Nẻo làm lành nhiều kẻ bất tùy
Noi đường làm dữ dị kỳ cho thân
Năm trăm nhẫn chưa đặng chữ nhân
Phật Trời khó nổi vun phân đắp bồi
Ở chỗ đây tiêu xuất trước rồi
Âm thinh còn mất một hồi thời hay
Phật xử tiêu mất xác mất thây
Khá tua bỏ dữ tùng ngay nên mình
Biết sợ Phật thì giữ đặng hình
Người không sợ Phật lộng tình ra ma
Có mấy khi lời Phật thốt ra
Việc lành việc dữ dạy ta lắm lời
Dưới có đất trên có Phật Trời
Quốc vương thủy thổ vọng lời Phật Tiên
Mảng buồn thầm trách phận sầu riêng
Chừng nào gặp hội Phật Tiên ra đời
Ngọn Cái Dầu trống lổng của Trời
Người hung khó tới đổi đời hiền lương
Nhớ trung thần cám cảnh lòng thương
Chừng nào Long Ấp An Lương thạnh thời
Bạc chi mà bạc lắm bớ Trời
Khổ go thấy đó người đời không tu
Cây mù u trái cũng mù u
Ba đời đạo tặc giơ khu chúng bằm
Ba lớp da trong ruột trắng ngầm
Có ai dụng cúng bữa rằm Hạ Ngươn
Khó kể bạc cũng khó kể ơn
Kể lòng cho tốt cũng hơn bạc tiền
Phật dụng lòng anh chị chớ phiền
Dám khuyên cô bác bạc tiền đãi lao
Chỉ một mối đậu lại hai tao
Bạc tiền trả nợ cù lao cho rồi
Phật xét tâm xét tánh mấy hồi
Xét ngay xét dại việc rồi sạch trơn
Chí anh hùng lấp biển thành sơn
Dụng là dụng nghĩa dụng nhơn trải đời
Trên cha mẹ sửa dạ sửa lời
Phật Bà chỉ sửa cứu đời Hạ Ngươn
Qua ngày sau thiệt nợ thiệt dươn
Đàn bà trinh tiết vi ơn nuôi chồng
Năm bảy vợ hiệp ý một lòng
Thượng hòa hạ lục nuôi chồng làm quan
Có đâu đời ăn ở dọc ngang
Mong lòng làm dữ không toan việc lành
Cây một gốc mọc biết mấy nhành
Nhành tươi nhành héo khó đành tốt y
Mất hết tiền bỏ mất mức ghi
Mười tiền chậm chuỗi trức di năm đồng
Tại vì ai sửa dạ sửa lòng
Cho nên Trời khiến tơ hồng lơi dây
Một trăm nhà không thuận lòng ngay
Một thân trái mặt hai tai khổ mình
Một lỗ miệng quấy phải mấy tình
Ruột thì một ruột một hình hai thân
Người làm quan kẻ lại làm dân
Biết sao cho phải mà phân việc đời
Chồng nói đất vợ lại nói trời
Một nhà không thuận ở đời sao an
Kẻ nghèo khó người lại giàu sang
Lấn thời lấn thế dọc ngang oán thù
Đời nầy bỏ võng dụng đi dù
Cựu trào lọng lạc cựu thù võng khiêng
Không tưởng Phật mà gọi người Tiên
Phật đày mãn giả Tây Phiên trị vì
Khổ Hạ Ngươn bẩm lại cà lỳ
Coi thân cực sướng nỗi gì cho thân
Tây chưa mảng tới việc ưu phân
Ngồi buồn thấy khổ muôn dân não nề
Lương kế Thánh nhơn chí kế hề
Ngậm ngùi Nam Việt nặng nề lao thân
Dĩ trào thần đắc chí kỳ ân
Sóng xao thoàn vững muôn dân tan tành
Bồi mé bãi khổ trải đầu gành
Bồi trên lở dưới khó đành cù lao
Sau đất bằng không thấp không cao
Biển sông không nổi cù lao nữa rồi
Mé sông biển không lở không bồi
Sanh sao y vậy nói rồi sau coi
Có tòa án các tỉnh sâm soi
Không đường ngục thất sau coi để lời
Nước một bực thanh thủy biên Trời
Không ròng không lớn thuận đời chảy xuôi
Biết làm sao trong dạ cho nguôi
Cầu Trời vái Phật gỡ xuôi mối sầu
Để mà coi dạ khó không cầu
Ngày sau ai thảm ai sầu cho ai
Lời Phật Trời ghi để chiều mai
Làm người thời có hai tai nghe cùng
Chẳng phải ai chưng mặt anh hùng
Giác đời giác thể cho cùng mà nghe
Nghèo sắm xuồng giàu có sắm ghe
Để chờ có nước chèo te lên giồng
Sau không chuỗi mà cũng không vòng
Đàng điếm giựt hết lên giồng tay không
Tới đó thì hay việc gió giông
Nhà không người ở ruộng không ai làm
Tiền xử tử Láng cháy mai hàm
Trung xử Đông lộ hết làm hết ăn
Qua hậu xử Văn Giáo giáo văn
Thây phơi ngọn cỏ vô căn Phật Trời
Con trong nhà nói chẳng nghe lời
Huống chi hàng xóm nói đời ai nghe
Xem thấy đời nhiều chỗ éo le
Tu sao như thể bụi tre mới mầu
Nhà có vách rạch lại có cầu
Có thân sao chẳng lo sầu cho thân
Dưỡng tử phương tri phụ mẫu ân
Có tang có tích có phân việc nầy
Sau có tớ trước tưởng việc Thầy
Nằm buồn nghĩ lại việc rày minh linh
Bất tri chay diệc bất tụng kinh
Thường hành niệm Phật tâm linh nhờ Trời
Bất phân hương nay phải nghe lời
Tu tâm tu tánh hơn thời tu ngôn
Tu làm đại học lại làm khôn
Hết khôn tồn dại một môn hết hồn
Có cọp đâu cọp mượn oai chồn
Người tu còn xác còn hồn mới ngoan
Con vua mà lấy kẻ bán than
Duyên ai nấy gặp khôn ngoan nhờ Trời
Khó nỗi than Phật khó ở đời
Trước thì thấy thiệt sau thì giả phi
Người khôn nghèo nhiều kẻ dễ khi
Vai mang túi bạc quấy chi khen dồi
Nhơn tích ác nhơn hậu bại tồi
Bất như tích thiện thác hồi Tây Phương
Chốn giang hà đặt thủy Long Vương
Ngũ hành đặt để oan ương nhiều bề
Kim, Mộc, Thổ, Thủy, Hỏa hội tề
Dưỡng nhơn tích cốc ra bề vi ân
Lập thân phương tri nhơn tân khổ
Con mắt mịt mù hai lỗ tai đâu
Người đời nầy gẫm chẳng bao lâu
Lo bề giữ của lo sau không màng
Có động động la xóm la làng
Kêu trời kêu đất an nhàn tưởng ma
Một người thác một đám làm ma
Nói Phật Phật giúp nói ma ma đời
Lời nói phải thời phải cho lời
Đem lời nói quấy quấy đời khổ lao
Người ở đời nhiều bực thấp cao
Quấy thời biết quấy làm sao có rầy
Việc làm quấy nói phải khổ rày
Khó suy khó xét nỗi nầy dại khôn
Sau lập lại một tổng bảy thôn
Thuận hòa không dại không khôn tranh hành
Trời Phật thương vạn vật lập thành
Thú cầm đem lại vật lành người nuôi
Đường Tây Phương ít kẻ tới lui
Đường về địa ngục thả xuôi một bề
Cõi trung ương sớm dựa tối kề
Oan oan tương báo lập bề phi nhân.
Việc thuốc nam thuốc bắc vô ân
Ngày sau thôi cũng vô phân thuốc rồi
Phật Trời về định chốn an ngôi
Ơn cao trả đặng định hồi sửa tâm
Hoa tứ quí hưởng đắc cơ thâm
Vọng đông tưởng bắc minh tâm vững bền
Tưởng ơn sâu thập ngoạt lâm đền
Tam niên nhũ bộ cho bền chí trai
Đạo quân thần gánh nặng hai vai
Trung quân hiếu phụ làm trai dặn lòng
Đời trở đời như thể bánh phồng
Mấy trăm mối việc giữ lòng cho siêu
Mặc ý ai lòng dạ tà yêu
Việc mình mình giữ cho siêu lòng mình
Đổi tiếng nói chưa đổi tâm tình
Hội nầy khác thể như bình nước nghiêng
Tô nước đầy của Phật của Tiên
Đổ ngay xuống đất hốt riêng sao đầy
Trước hại Phật sau lại giết Thầy
Tầm sư học đạo tội mầy bao nhiêu
Tớ phản sư tội tớ xử tiêu
Học đòi Thạch Hổ bao nhiêu chẳng còn
Điểu thon don lòng điểu hao mòn
Cá nằm giếng cạn dạ còn trong mưa
Cửa Nam Thiên hang đá rào thưa
Tại vàm Ngã Bát dây dưa lâu dài
Có lò gạch hai dãy mé ngoài
Xóm chài xóm lưới ở dài hai bên
Họa bông đồ ký tự sợ quên
Ngã tư chợ quán cận bên chùa Thiền
Cầu bốn mặt chợ Phật lập tiền
Nam thanh nữ tú chuỗi kiềng nhỡm nha
Con mồ côi ít mẹ ít cha
Vợ chồng đều đủ sui gia vô tiền
Không có con đeo mẹ mà phiền
Tám mươi dỉ thượng lập tiền con đeo
Đò tới bến người khá gieo neo
Chí tâm niệm Phật con đeo dắt dìu
Đánh nhiều sòng tiền bạc thua nhiều
Mẹ tới chén cụp đánh liều cầu âu
Bỏ liềm mển tới chén đánh cầu
Đi giáp bốn cửa cầu âu ba lời
Mình làm khổ đừng có than Trời
Gian nan không biết khoe thời rằng vinh
Con mình đẻ rủa lấy yêu tinh
Tại lời bất chánh bất minh lộng tình
Chí mang cung cỡi ngựa một mình
Từ Nam chí Bắc mặc tình dạo chơi
Người còn mệt hơi mệt cho hơi
Cỡi con ngựa đất thoát nơi Phiên trào
Bướm kề ong chen chúc chỗ nào
Qua Tây lấy dấu trở vào khai trương
Ngọn đèn hồng chói rạng nhà Thương
Mở mang đạo Phật Châu Vương ra đời
Kế tương tựu kế ngộ nguyền lời
Chừng nào sáng đất tối Trời Phật ra
Không phải Phật cũng chẳng phải ma
Khác người dương thế khác ta cõi nầy
Nhứt thân nhứt mã việc phải bày
Để lời cho đủ hội nầy ưu tư
Khi bất túc khi lại hữu dư
Phòng cơ tích cốc lưu cư độ người
Bạc bảy nào sánh với vàng mười
Mồ côi sao dám sánh người có cha
Căm giận loài phản tặc lâu la
Giết cha chém chú mới ra đỗi nầy
Trâu của thế người lại bắt cày
Hai người Lục Tỉnh khổ rày trăm phen
Ăn của bạc trở lại làm đen
Thọ tài thọ tiễn khá khen cho người
Trong bụng khóc ngoài miệng tức cười
Vui chi ngọc lụy vàng mười kém phai
Trong hai năm còn lịch tống lai
Còn ba năm nữa kim giai của mình
Chúa trung tín mục khán tri hình
Câu nào thuyết nghĩa thập tình nghiệm chơi
Đi dọng đầu có một con dơi
Ý sao để tích các nơi phượng thờ
Đường một ngày bay đến một giờ
Linh chi bạch hạc phượng thờ án môn
Tôi nói dại người lại làm khôn
Linh thời tại ngã bất tôn thú cầm
Miệng niệm Phật ăn nói cho nhằm
Cải tà qui chánh kẻo lầm quỉ ma
Biết mở miệng niệm Phật ma ha
Phật mà không tưởng tưởng ma làm gì
Tôi thật khùng nói chuyện dị kỳ
Đặt làm một bổn biên thùy cười chơi
Sợ con khóc thơ bé mệt hơi
Cha mẹ già yếu một nơi không cần
Năm mười đứa cha mẹ nuôi gần
Đủ lông đủ cánh bay lần dễ khi
Phụ mẫu chi niên bất khả tri
Ai ai phụ mẫu sợ qui tuổi Trời
Vậy mới rằng vọng tưởng lo đời
Tử sanh hữu mạng tuổi Trời biết sao
Có chữ rằng sanh ngã cù lao
Âm thầm nghĩa trọng làm sao lo đền
Chữ dưỡng nhi đãi lão cho bền
Nữ nam trung hiếu lo đền chỗ nao
Gia bần tri hiếu tử làm sao
Mấy từng mây bạc thấp cao làu làu
Không cho ăn lòng ái đeo sầu
Chí tâm khẩn nguyện vọng cầu Phật Tiên
Có chữ rằng hiếu chí ư thiên
Dám khuyên nho sĩ hiếu riêng chỗ nào
Chẳng lo sống ăn nói hỗn hào
Tôi lo thân thác chỗ nào ở êm
Ở dương gian nói láo nói thêm
Thác về âm phủ sao êm phận mình
Chẳng xét ra hai cõi ẩn hình
Ai ai cũng ở lộng tình dễ khi
Người gian giảo sau thác ngu si
Đem về cõi Phật xử qui thú cầm
Cõi dương gian nhiều kẻ mắc lầm
Coi rồi như thể trăng rằm tháng giêng
Bịnh ngặt bịnh Phật chữa bịnh điên
Bịnh tôi chờ uống thuốc Tiên mới lành
Nói lộn ruột tức bụng no cành
Ngồi buồn nhớ tới nỗi nhành quế hương
Chữ tiền tài ám nhãn bất lương
Nước Nam hai chữ Kỳ Hương để đời
Lòng tham bạc chứng có ông Trời
Đời bạc dụng bạc trải đời chiều mai
Có chi hơn một kiểng Tiên thai
Vui miền Thánh đạo gái trai ân cần
Gia chí khổ nhơn tắc tri bần
Đồ xa tích túc của trần phủi tay
Của người Tây trả lại người Tây
Tân trào phế luật chẳng ngay tẩy tài
Kiểng Tiên nga sau đặng lâu dài
Vô cùng mưu trí phép tài mới nên
Ví cũng như Ngũ Thiệu bị tên
Máu tay thấm giọng phò nên tử hoàng
Nhớ tới đâu nước mắt hai hàng
Ông phò nhị tẩu vẹn toàn đệ huynh
Chừng nào nghe một tiếng âm thinh
Lạ quê lạ kiểng bình minh lạ người
Lạ non núi lạ dạng nói cười
Mặt mày lơ láo như người cuồng phu
Ráng chịu khó cho có công tu
Dồi mài biển Thánh rừng Nhu minh tình
Có chịu khó mới có nên mình
Khó khôn khôn khó lập tình chánh minh
Có ăn học mới biết sử kinh
Chữ đâu đem tới chánh minh cho mình
Có làm khó mới có của mình
Ở không chờ của đem tình cho ăn
Khá lo bề thượng thọ qui căn
Của trần trả thế lo ăn cho trần
Quốc tri phú gia tắc tri bần
Du tri gia thảo hiếu cần mấy ai
Có chữ rằng thiên tứ hậu lai
Nương theo đức Phật chiều mai an mình
Hạ bút Thần ký tự du tình
Vọng cầu đức Phật loạn bình quan minh
Chói đền Nam tỏ rạng Đẩu Tinh
Làu làu tuyết chói quảng thinh cửa chùa
Chí lâm đền hương tích một vùa
Nam mô hai chữ hội chùa Tây An
Vọng đền Nam hai chữ trung cang
Đặt làm một bổn tam bang để đời
Chúc đường trào thọ tuế Phật Trời
Kính dâng tuổi chúa hưởng đời trường sanh

Đức Chúa Trời tha tội chúng tôi
Nam Mô A Di Đà Phật
Sanh tử tử sanh Trời Phật định
Di ngôn đại đạo bịnh tồn lâm
Ất Mão thiên cơ thâm nan biện
Cải tử hoành sanh truyện Tây Minh
Chúa Thánh Nam trào tinh chiếu diện Phật hiện hải đông
Nam Mô Quan Thế Âm Bồ Tát (tam biến)
Đức Phật Trời tha tội chúng

Hết quyển 1 - Kim Cổ Kỳ Quan